Тіл білімі PDF

1. Лингвистика қай тілден енген сөз? Латын 2. Тіл білімінің зерттеу нысаны. Адамзаттың сөйлеу тілі 3. Тіл білімі шығуы мен тарихи дамуы тұрғысынан нешеге бөлінеді? 3-ке 4. Тіл білімі ғылым ретінде толыққанды қай ғасырдың басында жасалды? XX-ғасыр 5. Тіл мен сөйлеудің аражігін ашпақ болған ал...

1. Лингвистика қай тілден енген сөз? Латын 2. Тіл білімінің зерттеу нысаны. Адамзаттың сөйлеу тілі 3. Тіл білімі шығуы мен тарихи дамуы тұрғысынан нешеге бөлінеді? 3-ке 4. Тіл білімі ғылым ретінде толыққанды қай ғасырдың басында жасалды? XX-ғасыр 5. Тіл мен сөйлеудің аражігін ашпақ болған алғашқы ғалымдар. Фердинанд де Соссюр және Шарль Балли 6. Тіл тірі организм сияқты құбылыс, сондықтан оны жаратылыстану ғылымдарының қатарына қосуды ұсынған ғалым. Август Шлейхер 7. «Тіл – адамның адамдық белгісінің зоры, жұмсайтын қаруының бірі» деген кім? Ахмет Байтұрсынов 8. Табиғи тіл дегеніміз не? Табиғи тіл адамдардың қарым-қатынас жасау үшін тарихи түрде қалыптасқан, табиғи жолмен дамыған, дыбыстық негізге құрылған тіл 9. Белгілі бір диалектінің таралу шегін айқындауда маңызы бар сала. Ареалдық лингвистика 10. Тіл білімі философиямен қай тұрғыдан байланысады? Методолигия 11. Тілді қондырмалы құбылыстар қатарына жатқызған ғалым. Марк 12. Тіл мен ойлау бірдей, екеуі тепе-тең деп қараған ғалым. Вильгельм фон Гумбольдт 13. Сөз мағынасының ауыстырып қолдану тәсілдері: метафора, метонимия, синекдоха. 14. Тарихи сөздік анықтамасы. Белгілі бір тілдің н/е тілдер тобының тарихы мен дамуын көрсету мақсатында қарастырылған сөздік 15. Омонимдердің мағыналары мен формаларына қарай түрлерін көрсетіңіз. Лексикалық, грамматикалық 16. Сөз мағынасын зерттейтін лексиканың саласы қалай аталады? Семантика 17. В.В.Виноградов сөз мағынасын неше типке бөліп көрсетті? 3-ке 18. Лексикография деген не? Бұл сөздіктерді жасау және оларды жүйелі түрде құрастыру ісі деп анықталады. 19. «Қазақ тілінің түсіндірме сөздігінің» көп томдығын (10 том) жалпы редакциясын басқарған ғалым. Ысқақов 20. Сөздік мақала дегеніміз не? Тілдің құрылымын, оның ішкі заңдылықтарын зерттейтін ғылыми еңбектердің бір түрі ретінде сипатталады. 21. А.Құнанбаев шығармаларының сөздігі қай жылы жарық көрді? 1968жыл 22. Бір ғана сөз табынан құралған омонимдік қатар қандай омоним түріне жатады? Лексикалық 23. Түркі тілдерінің ішінде ерін үндестігі қай тілде күшті? Қазақ тілінде 24. Ең ірі фонетикалық единица қалай аталады? Сөйлем 25. Сөздің алдына дыбыс қосылу процесі. Префиксация 26. Редукция дегеніміз. Сөздер мен дыбыстардың сөйлеу процесінде қысқаруы немесе жеңілдетілуі. 27. Қатар тұрған сөзтұлғалар мен сөйлемдердің түрлі амал-тәсілдер арқылы бір-біріне бағына жұмсалатын байланыс түрі. Қатар тұрған сөзтұлғалар мен сөйлемдердің түрлі амал-тәсілдер арқылы бір-біріне бағына жұмсалатын байланыс түрі. 28. Артикльдер кездеспейтін тіл. Қазақ тілі мен түркі тілі 29. Ішкі флексия, аффиксация тәсілі дегеніміз. Грамматикалық мағына білдіру 30. Морфологиялық жылысу процесі мен сіңісу процесінің қатысуы нәтижесінде жасалған күрделі құранды жұрнақтар қатарын көрсетіңіз -шылық, -лас, -ыңқы, -імпаз 31. Сөздердің морфологиялық құрылымының өзгеруіне себепкер болатын грамматикалық процестердің қатарына сіңісу құбылысы мен жылысу құбылысын жатқызған ғалым. Богородский 32. Префикс дегеніміз... Сөздің алдынан қосылып, оның мағынасын өзгертуге әсер ететін жұрнақ. 33. Деривациялық мағына дегеніміз... Өз алдына дербес колданылмайтын сөзжасам жұрнақтары білдіретін үстеме мағына. 34. Сөз түрлендіруші аффикстердің грамматикалық мағыналары қалай аталады? Категориялық мағына 35. Профессор Р.А.Будагов грамматиканың зерттеу нысанын нешеге саралайды? 3 36. Грамматика нені зерттейді? Сөз, сөйлем 37. Сөз грамматикада қай қырынан қарастырылады? Грамматикалық құрылымы мен қызметі 38. Нақтылы жақты сөйлем. Іс-әрекет пен жағдайдың кімге немесе қай нәрсеге қатысты екенін нақты көрсететін сөйлемдер түсініледі. 39. Алғашқы тілтанымпаз А.Байтұрсынұлы еңбегінде салалас құрмалас сөйлемнің неше түрі көрсетілген? 5 40. Сөзтұлғаға қатысты мына пікір иесі кім? Тіліміздегі сөздер морфологиялық құрамы жағынан біркелкі емес, әр түрлі. Сөздердің ішінде жалаң түбір сөздер де, жұрнақ арқылы жасалған туынды сөздер де бар. Бұл тұлғалармен қатар екі түбірден біріккен сөздер де, екі түбірден қосарланып жасалған сөздер де, бірнеше түбірдің тіркесуі арқылы жасалған құрама сөздер де, бірнеше түбірден қысқарып құралған сөздер де бар. Ысқақов 41. Семиотика, семантика анықтамалары. Семиотика – бұл белгі жүйелері, яғни белгілер мен олардың мәндері туралы ғылым. Семантика – бұл тілдің мағыналық аспектілерін зерттейтін сала. 42. «Тіл – әдебиеттің бірінші элементі» пікірінің авторы: Горький 44.«Грамматикасыз ешкім ешқайда аттай алмайды» деген пікірдің авторы: Черночевский 43. «Тіл – биологиялық организм» пікірінің авторы: А. Шлейхер 45. Лингвистиканың негізгі объектісі: Тіл 44. Мылқаулар тілі: Ым-ишара 45. Соссюрдің пікірі бойынша, «бір мезгілдің білігіне қатысы тұрғысынан қарастыру» деген не еді? Бұл тілдің құрылымын сол кезеңдегі күйінде, уақыттық өзгерістерді ескермей, тек сол сәтте қалай қолданылып жатқанын зерттеу тәсілі. Бұл әдіс синхрониялық зерттеу деп аталады. 46. Тілдегі құбылыстарды әртүрлі кездегі «бірізділіктің білігі» ретінде қарастыру: Фердинанд де Соссюр еңбектерінен алынған 47. Тілді шығуы мен тарихы тұрғысынан зерттеу: Тіл білімі 50. Тіл білімі мен гоеграфияның аралығынан орын алатын лингвистикалық ғылым: Диалектология 51. Тілдің күрмелуі: Грамматикалық күрделілік, синтаксистік күрделілік 52. Лингвистер ішінде сөйлеу мен тілдің бір нәрсе емес екеніне алғаш рет көңіл бөлген ғалымдар: Фердинанд де Соссюр 53. Диахрония сөзі қай тілден енген? Араб тілінен 54. Адамның рухани да, табиғи да көзін ашушы ұлы күш қай ғылым: Тіл 55. Адамдардың сөйлеу қызметін арнайы зерттейтін ғылым: Психолингвистика 56. «Тілде бүкіл халықтың, оның бүкіл елінің рухы көрінеді, онда халық рух творчества қуатымен ойға, суретке айналады,...» деген пікірдің иесі: Вильгельм фон Гумбольдт 57. «Тіл – ұлттың жаны. Тіл – идеяның, сезімнің, ойдың жанды көрінісі» нақыл сөзінің авторы: Лев Толстой 58. Тілдің эмотивті қызметі: Адамның эмоциясы мен сезімдерін жеткізуге арналған қызмет. 59. Тіл мен ойлаудың бірлігі: Форма мен мазмұнда 60. Фонема ілімінің негізін салушы ғалым: Бодуенде Гудене 61. «Тіл – биологиялық организм» деп топшылаған ғалым: Франц Бопп 62. Фонетикалық, генеологиялық принцип деген не? Фонетикалық принцип – тілдерді классификациялауда негізінен олардың дыбыстық құрылымдарына (фонетикалық ерекшеліктеріне) назар аударатын әдіс. Генеологиялық принцип – бұл принцип тілдердің туыстық қарым-қатынасын зерттеуге бағытталған. 63. Салыстырмалы-тарихи тіл білімі қашан қалыптасты? XVIII ғасырдың екінші жартысы 64. Тіл білімін жаратылыстану ғылымы ретінде қараған ғалым? А. Шлейхер 65. Вокал дыбыстарды көрсетіңіз. а, о, ә, е, ұ, ө