Лингвистика туралы сұрақтар

Лингвистика

• Лингвистика термині латын тілінен шыққан сөз.
• Тіл білімінің зерттеу нысаны - адамзаттың сөйлеу тілі.
• Тіл білімі шығуы мен дамуы тұрғысынан 3 бөлімге бөлінеді.
• Тіл білімі ғылыми ретінде ХХ ғасырдың басында толық қалыптасқан.
• Тіл мен сөйлеудің аражігін алғашқы зерттеген ғалымдар - Фердинанд де Соссюр және Шарль Балли.
• Тіл тірі организм сияқты болғандықтан, оны жаратылыстану ғылымдарының қатарына қосуды Август Шлейхер ұсынған.
• "Тіл - адамның адамдық белгісінің зоры, жұмсайтын қаруының бірі" деген пікірді Ахмет Байтұрсынов айтқан.
• Табиғи тіл - адамдардың табиғи түрде қалыптасқан, дыбысты негізге құрылған қарым-қатынас тілі.
• Ареалдық лингвистика белгілі бір диалектінің таралу шегін айқындауға көмектесетін сала.

Басқа тақырыптар

• Тіл білімі философиямен методология және басқа да салалар тұрғысынан байланысады.
• Тілді қондырмалы құбылыстар қатарына жатқызған ғалым - Марк.
• Тіл мен ойлау бірдей деп Вильгельм фон Гумбольдт есептеген.
• Сөз мағынасының ауыстыру тәсілдері: метафора, метонимия, синекдоха.
• Тарихи сөздік анықтамасы - белгілі бір тілдің тарихы мен дамуын көрсететін сөздік.
• Лексикалық және грамматикалық омонимдер сөздердің түрлеріне қарай жіктеледі.
• Семантика - сөз мағынасын зерттейтін лексиканың саласы.
• В.В.Виноградов сөз мағынасын 3 топқа бөлген.
• Лексикография - сөздіктерді жасау мен жүйелеу ісі.
• "Қазақ тілінің түсіндірме сөздігінің" 10 томдық нұсқасын Ысқақов басқарған.
• Сөздік мақала - тілдің құрылымдарын зерттейтін ғылыми еңбек.
• А.Құнанбаевтың сөздігі 1968 жылы жарық көрген.
• Лексикалық омонимдер бір ғана сөз табынан құралған.
• Қазақ тілінде ерін үндестігі күшті.
• Фонетикалық ең үлкен бірлік сөйлем.

Басқа маңызды нүктелер

• Сөйлемнің қысқаруы немесе жеңілдетілуі редукция деп аталады.

• Сөздер мен дыбыстардың сөйлеу кезінде қысқаруы - редукция.

• Морфологиялық жылысу және сіңісу процестері сөздердін құрылымын өзгертеді.

• Богородский сөздердін морфологиялық құрылымының өзгеруіне себеп болған грамматикалық процестерді зерттеді.

• "Сөздің алдынан қосылып, мағынаны өзгертетін жұрнақ" - префикс.

• Деривациялық мағына - өздері дербес колданылмайтын сөзжасам жұрнақтарының мағынасы.

• Грамматикалық мағыналар категориялық мағына деп аталады.

• Профессор Р.А. Будагов грамматиканы 3 бөлікке бөледі

• Соссюрдың пікірі бойынша «бір мезгілдің білігі тұрғысынан қарастыру» синхрониялық зерттеу деп аталады.

• Тіл білімі мен географиянын қиылысқан жері - диалектология.

• Диахрония сөзі араб тілінен шыққан.

• Адамдардың сөйлеу қызметін зерттейтін ғылым - психолингвистика.

• Лев Толстойдың сөзі: "Тіл - ұлттың жаны"

• Тілдің эмотивті қызметі адамның сезімдерін білдіру.

• Фонема ілімінің негізін Бодуенде Гудене қалаған.