Podcast
Questions and Answers
Диалектологияның негізгі зерттеу нысаны қандай?
Диалектологияның негізгі зерттеу нысаны қандай?
Лингвистикада адам эмоциялары мен сезімдерін жеткізуге арналған қызметті қандай термин сипаттайды?
Лингвистикада адам эмоциялары мен сезімдерін жеткізуге арналған қызметті қандай термин сипаттайды?
Франц Бопп «Тіл – биологиялық организм» деп қандай идеяны білдіреді?
Франц Бопп «Тіл – биологиялық организм» деп қандай идеяны білдіреді?
Салыстырмалы-тарихи тіл білімі қай ғасырда қалыптасты?
Салыстырмалы-тарихи тіл білімі қай ғасырда қалыптасты?
Signup and view all the answers
Фонема ілімінің негізін салушы ғалым кім?
Фонема ілімінің негізін салушы ғалым кім?
Signup and view all the answers
«Тіл – ұлттың жаны» деген нақыл сөзінің авторы кім?
«Тіл – ұлттың жаны» деген нақыл сөзінің авторы кім?
Signup and view all the answers
Психолингвистика қандай ғылымды зерттейді?
Психолингвистика қандай ғылымды зерттейді?
Signup and view all the answers
Диахрония сөзі қай тілден енген?
Диахрония сөзі қай тілден енген?
Signup and view all the answers
Лингвистика қай тілден енген сөз?
Лингвистика қай тілден енген сөз?
Signup and view all the answers
Тіл білімі шығуы мен тарихи дамуы тұрғысынан нешеге бөлінеді?
Тіл білімі шығуы мен тарихи дамуы тұрғысынан нешеге бөлінеді?
Signup and view all the answers
Август Шлейхер қандай көзқараспен тілдің табиғатын зерттеген?
Август Шлейхер қандай көзқараспен тілдің табиғатын зерттеген?
Signup and view all the answers
Вильгельм фон Гумбольдттың тіл мен ойлау туралы көзқарасы қалай?
Вильгельм фон Гумбольдттың тіл мен ойлау туралы көзқарасы қалай?
Signup and view all the answers
Сөз мағынасының ауыстырып қолдану тәсілдері қандайларды қамтиды?
Сөз мағынасының ауыстырып қолдану тәсілдері қандайларды қамтиды?
Signup and view all the answers
«Қазақ тілінің түсіндірме сөздік» жобасының редакциясын басқарған ғалым кім?
«Қазақ тілінің түсіндірме сөздік» жобасының редакциясын басқарған ғалым кім?
Signup and view all the answers
Тіл мен сөйлеудің аражігін ашып беруші алғашқы ғалымдар кімдер?
Тіл мен сөйлеудің аражігін ашып беруші алғашқы ғалымдар кімдер?
Signup and view all the answers
Редукция процесі қандай әрекетті білдіреді?
Редукция процесі қандай әрекетті білдіреді?
Signup and view all the answers
Сөздік мақала тек немен шектеледі?
Сөздік мақала тек немен шектеледі?
Signup and view all the answers
Омонимдердің түрлері қандайларға бөлінеді?
Омонимдердің түрлері қандайларға бөлінеді?
Signup and view all the answers
Грамматикалық мағына білдірудің қай тәсілі ішкі флексия мен аффиксация әдісін қамтиды?
Грамматикалық мағына білдірудің қай тәсілі ішкі флексия мен аффиксация әдісін қамтиды?
Signup and view all the answers
Сөздердегі морфологиялық құрылымның өзгеруіне әсер ететін қай ғалым сіңісу және жылысу құбылыстарын зерттеді?
Сөздердегі морфологиялық құрылымның өзгеруіне әсер ететін қай ғалым сіңісу және жылысу құбылыстарын зерттеді?
Signup and view all the answers
Деривациялық мағына нені білдіреді?
Деривациялық мағына нені білдіреді?
Signup and view all the answers
Префикс дегеніміз не?
Префикс дегеніміз не?
Signup and view all the answers
Грамматика нені зерттейді?
Грамматика нені зерттейді?
Signup and view all the answers
А.Байтұрсынұлы еңбегінде қанша түр салалас құрмалас сөйлемдер көрсетілген?
А.Байтұрсынұлы еңбегінде қанша түр салалас құрмалас сөйлемдер көрсетілген?
Signup and view all the answers
Семиотиканың анықтамасы неден тұрады?
Семиотиканың анықтамасы неден тұрады?
Signup and view all the answers
Соссюрдың синхрониялық зерттеу әдісі неден тұрады?
Соссюрдың синхрониялық зерттеу әдісі неден тұрады?
Signup and view all the answers
Тілді шығуы мен тарихы тұрғысынан зерттеу қандай салаға жатады?
Тілді шығуы мен тарихы тұрғысынан зерттеу қандай салаға жатады?
Signup and view all the answers
Мылқаулар тілі неден тұрады?
Мылқаулар тілі неден тұрады?
Signup and view all the answers
Study Notes
Лингвистика
- Лингвистика термині латын тілінен шыққан сөз.
- Тіл білімінің зерттеу нысаны - адамзаттың сөйлеу тілі.
- Тіл білімі шығуы мен дамуы тұрғысынан 3 бөлімге бөлінеді.
- Тіл білімі ғылыми ретінде ХХ ғасырдың басында толық қалыптасқан.
- Тіл мен сөйлеудің аражігін алғашқы зерттеген ғалымдар - Фердинанд де Соссюр және Шарль Балли.
- Тіл тірі организм сияқты болғандықтан, оны жаратылыстану ғылымдарының қатарына қосуды Август Шлейхер ұсынған.
- "Тіл - адамның адамдық белгісінің зоры, жұмсайтын қаруының бірі" деген пікірді Ахмет Байтұрсынов айтқан.
- Табиғи тіл - адамдардың табиғи түрде қалыптасқан, дыбысты негізге құрылған қарым-қатынас тілі.
- Ареалдық лингвистика белгілі бір диалектінің таралу шегін айқындауға көмектесетін сала.
Басқа тақырыптар
- Тіл білімі философиямен методология және басқа да салалар тұрғысынан байланысады.
- Тілді қондырмалы құбылыстар қатарына жатқызған ғалым - Марк.
- Тіл мен ойлау бірдей деп Вильгельм фон Гумбольдт есептеген.
- Сөз мағынасының ауыстыру тәсілдері: метафора, метонимия, синекдоха.
- Тарихи сөздік анықтамасы - белгілі бір тілдің тарихы мен дамуын көрсететін сөздік.
- Лексикалық және грамматикалық омонимдер сөздердің түрлеріне қарай жіктеледі.
- Семантика - сөз мағынасын зерттейтін лексиканың саласы.
- В.В.Виноградов сөз мағынасын 3 топқа бөлген.
- Лексикография - сөздіктерді жасау мен жүйелеу ісі.
- "Қазақ тілінің түсіндірме сөздігінің" 10 томдық нұсқасын Ысқақов басқарған.
- Сөздік мақала - тілдің құрылымдарын зерттейтін ғылыми еңбек.
- А.Құнанбаевтың сөздігі 1968 жылы жарық көрген.
- Лексикалық омонимдер бір ғана сөз табынан құралған.
- Қазақ тілінде ерін үндестігі күшті.
- Фонетикалық ең үлкен бірлік сөйлем.
Басқа маңызды нүктелер
-
Сөйлемнің қысқаруы немесе жеңілдетілуі редукция деп аталады.
-
Сөздер мен дыбыстардың сөйлеу кезінде қысқаруы - редукция.
-
Морфологиялық жылысу және сіңісу процестері сөздердін құрылымын өзгертеді.
-
Богородский сөздердін морфологиялық құрылымының өзгеруіне себеп болған грамматикалық процестерді зерттеді.
-
"Сөздің алдынан қосылып, мағынаны өзгертетін жұрнақ" - префикс.
-
Деривациялық мағына - өздері дербес колданылмайтын сөзжасам жұрнақтарының мағынасы.
-
Грамматикалық мағыналар категориялық мағына деп аталады.
-
Профессор Р.А. Будагов грамматиканы 3 бөлікке бөледі
-
Соссюрдың пікірі бойынша «бір мезгілдің білігі тұрғысынан қарастыру» синхрониялық зерттеу деп аталады.
-
Тіл білімі мен географиянын қиылысқан жері - диалектология.
-
Диахрония сөзі араб тілінен шыққан.
-
Адамдардың сөйлеу қызметін зерттейтін ғылым - психолингвистика.
-
Лев Толстойдың сөзі: "Тіл - ұлттың жаны"
-
Тілдің эмотивті қызметі адамның сезімдерін білдіру.
-
Фонема ілімінің негізін Бодуенде Гудене қалаған.
Studying That Suits You
Use AI to generate personalized quizzes and flashcards to suit your learning preferences.
Related Documents
Description
Бұл викторина лингвистика саласындағы негізгі терминдер мен концепцияларды қамтиды. Сіз тіл білімі мен оның даму тарихы, сондай-ақ танымал ғалымдардың көзқарастарымен танысасыз. Сұрақтар алдымыздағы тіл мен сөйлеудің көпқабатты табиғатын ашуға көмектеседі.
