مدیریت تولید - پایه یازدهم - PDF

# مدیریت تولید ## بسم الله الرحمن الرحیم ## اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ عَجِّلْ فَرَجَهُمْ ## **مدیریت تولید** * رشته ها طبق جدول صفحه ۱۳۰ * شاخه فنی و حرفه ای و کاردانش * پایه یازدهم دوره دوم متوسطه ## **وزارت آموزش و پرورش** ## **سازمان پژوهش و برنامه ریزی آمو...

# مدیریت تولید ## بسم الله الرحمن الرحیم ## اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ عَجِّلْ فَرَجَهُمْ ## **مدیریت تولید** * رشته ها طبق جدول صفحه ۱۳۰ * شاخه فنی و حرفه ای و کاردانش * پایه یازدهم دوره دوم متوسطه ## **وزارت آموزش و پرورش** ## **سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی** * **نام کتاب:** مدیریت تولید - ۲۱۱۱۳۷ * **پدید آورنده:** سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی * **مدیریت برنامه ریزی درسی و تألیف:** دفتر تألیف کتابهای درسی فنی و حرفه ای و کاردانش * **شناسه افزوده:** برنامه ریزی و تألیف: ابراهیم آزاد، مهدی اسمعیلی، افشار بهمنی، محمد علی علی نژاد و مالک مختاری (اعضای شورای برنامه ریزی) * **محدثه حاجیانی، علی رجب زاده، قطری، محفوظ سهرابی، فرد، فاطمه مجیبیان و سیدحسن نوربخش (اعضای گروه تألیف - زهرا شیخ (ویراستار ادبی)** * **مدیریت آماده سازی:** هنری اداره کل نظارت بر نشر و توزیع مواد آموزشی * **شناسه افزوده آماده سازی:** نسرین اصغری (مدیر هنری) مریم کیوان طراح جلد ـ عاطفه صدیقی و محبوبه ابراهیمیان (صفحه آرا) * **نشانی سازمان:** تهران خیابان ایرانشهر شمالی - ساختمان شماره ۴ آموزش و پرورش (شهیدموسوی) * **تلفن:** ۹ـ ۸۸۸۳۱۱۶۱ ، **دورنگار:** ۸۸۳۰۹۲۶۶، * **کد پستی:** ۱۵۸۴۷۴۷۳۵۹، **وبگاه:** www.irtextbook.ir و www.chap.sch.ir * **ناشر**: شرکت چاپ و نشر کتابهای درسی :ایران تهران-کیلومتر ۱۷ جاده مخصوص کرج - خیابان ۶۱ (داروپخش) * **تلفن**: ۵ – ۴۴۹۸۵۱۶۱، **دورنگار:** ۴۴۹۸۵۱۶۰، * **صندوق پستی:** ۱۳۹ - ۳۷۵۱۵ * **چاپخانه**: شرکت چاپ و نشر کتابهای درسی ایران «سهامی خاص» * **سال انتشار و نوبت**: چاپ چاپ ششم ۱۴۰۱ * **شابک**: ۸- ۲۸۹۳ - ۰۵ - ۹۶۴ - ۹۷۸ * **ISBN**: 978-964-05-2893-8 ## **ملت شریف ما اگر در این انقلاب بخواهد پیروز شود باید دست از آستین برآرد و به کار بپردازد. از متن دانشگاهها تا بازارها و کارخانه ها و مزارع و باغستانها تا آنجا که خودکفا شود و روی پای خود بایستد.** ## **امام خمینی «قُدِّسَ سِرُّهُ»** # **فهرست** ## **پودمان اول- تولید و مدیریت تولید** 1. **تولید کار و اشتغال** * **سرآغاز کار و تولید** * **تفاوت کالا و خدمت** * **دسته بندی سیستم های تولید** * **مدیریت و خودمدیریتی** * **تعاون در تولید** 2. **پودمان دوم - مدیریت منابع تولید** * **منابع تولید** * **مدیریت مالی** * **مدیریت منابع انسانی** * **مدیریت مواد اولیه** * **مدیریت دارایی های فیزیکی (تجهیزات و ماشین آلات)** * **مدیریت زمان** 3. **پودمان سوم - توسعه محصول جدید** * **مفهوم توسعه** * **ا مراحل توسعه محصول جدید** * **تکنیک های ایده پردازی** * **امکان سنجی** * **مرحله سوم توسعه مفهوم** * **ا مرحله چهارم آزمون** * **مرحله پنجم تحلیل آزمون و کشف بازار اولیه** * **ا مرحلهٔ ششم معرفی به بازار و تجاری سازی** 4. **پودمان چهارم - مدیریت کیفیت** * **بررسی مفهوم کیفیت** * **روشها و ابزارهای کنترل کیفیت** * **علل پایین بودن کیفیت** * **کنترل کیفیت در مراحل مختلف تولید** * **ا هزینه های کیفیت** 5. **مفهوم بهره وری** 6. **رابطه بهبود کیفیت و بهره وری** ## **پودمان پنجم - مدیریت پروژه** 1. **مفهوم پروژه و مدیریت پروژه** 2. **فرایند مدیریت پروژه** 3. **عوامل (نقش آفرینان) پروژه** 4. **برنامه ریزی و کنترل پروژه** 5. **فنون برنامه ریزی پروژه** 6. **مدیریت خطر پذیری** 7. **آغاز و پایان پروژه** ## **منابع** ## **سخنی با هنرجویان عزیز** در کنار یادگیری و کسب شایستگی های فنی هدف یادگیری و کسب شایستگی های غیرفنی نیز مهم و ضروری هستند. چنانچه اگر فردی انبوهی از مهارتهای فنی را آموزش دیده باشد ولی نتواند ارتباط مؤثری با مشتریان خود برقرار کند در کار خود موفق نیست و نمیتواند امرار معاش کند. بنابراین اگر شایستگیهای غیرفنی بر شایستگیهای فنی تقدم نداشته باشد حداقل از جایگاه و اهمیتی هم تراز با آنها برخوردار است. شایستگی های غیرفنی را در شش گروه اصلی دسته بندی می کنند: * شایستگی های پایه و اساسی * شایستگی های ارتباط با دیگران * شایستگی های تفکر * شایستگی های کسب و کار * شایستگی های شخصیتی * شایستگی های ارتباط با جامعه در برنامه درسی ملی جمهوری اسلامی ،ایران شایستگیهای غیر فنی مورد نیاز دنیای کار یکی از چهار شایستگی کلان حوزه تربیت و یادگیری کار و فناوری می باشد. در برنامه های درسی رشته های فنی و حرفه ای شایستگیهای غیرفنی به صورت دروس مستقل تدوین شده اند. این دروس شامل -۱ الزامات محیط کار ۲ کاربرد فناوری های نوین -۳- مدیریت تولید، ۴- کارگاه نوآوری و کارآفرینی ۵- اخلاق حرفه ای میباشد. درس مدیریت تولید با هدف کسب شایستگی *خودمدیریتی پیش بینی برنامه ریزی و بازاریابی برای محصولات یا خدمات در حوزه شغلی و رشته تحصیلی میباشد که شامل پنج پودمان است*: 1. **تولید و مدیریت تولید** 2. **مدیریت منابع تولید** 3. **توسعه محصول جدید** 4. **مدیریت کیفیت** 5. **مدیریت پروژه** در فرایند یادگیری این درس و هنگام ارزشیابی از کتاب همراه هنرجو میتوانید استفاده نمایید. رعایت نکات ایمنی بهداشتی و حفاظتی از اصول انجام کار است لذا توصیه های هنرآموز محترمتان را در خصوص رعایت آنها در انجام کارها جدی بگیرید. امیدواریم با کوشش شما هنرجویان عزیز و هدایت هنرآموزان گرامی گامهای مؤثری در جهت سربلندی کشور و پیشرفت اجتماعی و اقتصادی و تربیت مؤثر و شایسته جوانان برومند میهن اسلامی برداشته شود. ## **دفتر ­تألیف ­کتابهای درسی ­فنی و ­حرفه ای و ­کاردانش** ## **http://tvoccd.oerp.ir نشانی وبگاه** ## **[email protected] نشانی پست الکترونیک** # **پودمان ۱** ## **تولید و مدیریت تولید** فلات ایران از مهم ترین مراکز اقلیمی پرورش میوه محسوب می گردد و به عنوان یکی از کشورهای مهم پرورش و تولید میوه در دنیا به شمار می آید. ایرانیان بیش از ۱۵۰۰ سال قبل با دانش پرورش درختان میوه آشنایی داشتند. در ایران با توجه به عرض جغرافیایی و شرایط متنوع اقلیمی کشت و پرورش انواع درختان میوه مناطق معتدله و سردسیری نیمه گرمسیری و گرمسیری امکان پذیر می باشد. ## **آیا تاکنون اندیشیده اید که** 1. چه مسیری طی میشود تا نیازمندی انسان به محصول تبدیل شود؟ 2. مجموعه فرایندهای تبدیل نیاز انسان به محصول کدام است؟ 3. به کمک کدام منابع میتوان محصولاتی را ساخت و تولید کرد؟ 4. ت نقش و جایگاه مدیریت و کارکنان در ساخت و تولید محصول را چگونه می توان تحلیل کرد؟ 5. به کمک کدام سیستمهای تولیدی میتوان محصولی را تولید کرد؟ ## **استاندارد عملکرد** در این پودمان هنرجویان با مفهوم ،تولید مدیریت تولید عوامل و سیستم های تولید آشنا می شوند و پاسخ مناسبی برای هر کدام از سؤالات مطرح شده فوق خواهند یافت. # **تولید، کار و اشتغال** ## **تولید و مدیریت تولید** ### **تولید** تولید یا فراوری از اصطلاحات علم اقتصاد و به معنی تهیه کالاها و خدمات مورد نیاز با استفاده از منابع و امکانات موجود .است فعالیت تولیدی مجموعه اقداماتی است که برای تبدیل منابع به کالا و خدمات مورد نیاز صورت میگیرد خدمات نیز به نوعی کالا محسوب میشوند زیرا درصدد برآوردن نیازهای افراد هستند خدماتی مانند آموزش تعمیر، درمان و ... از این جمله اند. ### ** تولید ملی** به ارزش پولی همه کالاها و خدماتی که در دوره معینی (معمولاً یک سال) در کشوری تولید شده باشد، اصطلاحاً تولید ملی گفته می شود. به عقیده کارشناسان، تولید، اساسِ کار و اشتغال است و تضعیف آن، رکود اقتصادی بیکاری و عوارض فرهنگی اجتماعی و سیاسی را به دنبال خواهد داشت. به منظور رونق بخشی به تولید ملی بیش از هر چیز به اقدام و ابتکار و عمل نیاز است. این امر در درجه اول با حضور مدیران مدبّری که به شرایط اقتصاد داخلی و خارجی آگاه باشند، محقق خواهد شد. تقویت تولید داخلی یکی از مهمترین عوامل رشد اقتصادی یک کشور است. ## **IRAN** تقویت تولید داخلی مزایای مختلفی دارد از جمله ایجاد کار و اشتغال کاهش بیکاری، پیشرفت و نوآوری و تأمین نیازهای کشور. رونق تولید ملی میتواند آثار و پیامدهای بسیار مفیدی را در حوزه های مختلف اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و اجتماعی به دنبال داشته باشد. # **کار در کلاس** آثار مختلف رونق تولید ملی را در حوزه های زیر بنویسید. * **آثار اقتصادی** * **آثار سیاسی** * **آثار فرهنگی و اجتماعی** # **بحث کلاسی** درباره *الزامات مورد نیاز برای رونق تولید ملی* با هم کلاسیهای خود بحث کنید. # **بحث کلاسی** ## **راهکارهای تقویت تولید ملی:** 1. حداقل وابستگی به خارج از مرزها؛ 2. شناخت ظرفیت های داخلی تولید؛ 3. پرهیز از واردات غیر ضروری؛ 4. جلوگیری از قاچاق کالا ## **در مورد مفهوم شکل روبه رو بحث کنید.** # **آسیبهای کار و تولید** بعضی امور در رونق کار و تولید کشور اختلال ایجاد می کنند و باعث عقب ماندگی کشور ما در این زمینه می.شوند ما باید این عوامل اختلال را شناسایی کنیم و نسبت به رفع آنها کوشا باشیم. *مدیریت و برنامه ریزی نادرست منابع واردات بی رویه و مصرف گرایی از جمله این موارد هستند.* # **جهش تولید** جهش به معنای پرش می باشد و میتوان حروف این واژه را چنین تفسیر کرد: «ج» به معنای جهاد همه جانبه در این راه «هـ» به معنای همت بلند تولید کنندگان در عرصه تولید و «ش» به معنای شتاب در تحقق این هدف. ایجاد جهش در تولید و اقتصاد دارای *سوابق و تجربیات موفق و ناموفق در کشورهای تازه صنعتی شده در دنیاست* کشورهایی همچون *ژاپن کره جنوبی و چین* توفیقات قابل توجهی را در جهش در تولید کسب کرده و در بسیاری از حوزه های صنعتی، فاصله خود را با کشورهای پیشرو کاهش داده و در برخی موارد نیز خود تبدیل به *پیشتاز فناوری و صنعت شده اند.* اگرچه تعریف واحدی نمیتوان برای مفهوم جهش تولید ارائه نمود اما به تعاریف زیر میتوان اشاره کرد: 1. **تلاش برای کاهش فاصله علمی، فناوری و صنعتی با کشورهای پیشرو** 2. **نوآوری در صنعت و یافتن مسیرهای جدید و میان بر** 3. **تلاش برای کسب جایگاه پیشتاز در علم فناوری و صنعت در صحنه بین المللی** # **الزامات جهش تولید -** لازمه چرخیدن چرخ تولید و ایجاد جهش در آن این است که موانع و مشکلات از سر راه کسب و کارها برداشته شود و امنیت سرمایه گذاری در راستای رشد و حفظ سرمایه گذاری تأمین و همچنین برنامه ریزی مناسبی در این مورد صورت گیرد. با کمی دقت در انتخاب شعارهای هوشمندانه و خردمندانه سالهای اخیر توسط مقام معظم رهبری مدظله العالی میتوان دریافت که این شعارها در راستای تقویت اقتصاد داخلی و داشتن نگاهی ویژه به توان داخلی صورت گرفته است با جهش تولید میتوان به شکوفایی اقتصاد کشور دست یافت و عقب ماندگی ها را جبران نمود. # **بحث کلاسی** در مورد چگونگی دستیابی به جهش تولید و مزایایی که به همراه دارد با هم کلاسی های خود گفت و گو نمایید. # **سیاستها و اقدامات برای جهش تولید -** ## **سیاست اصلی :(۱) یکپارچه سازی و بسیج ظرفیتها و توانمندی ها** * *مدیریت قوی متمرکز و تخصصی جهش تولید* * *مدیریت دانش و مستند سازی مسائل و راهکارهای فناورانه واحدهای تولیدی* * *ایجاد ثبات در تأمین مواد اولیه واحدهای تولیدی* * *تجميع فعالیتهای ،تحقیق مهندسی و توسعه* * *تخصیص بودجه پژوهش استان به جهش تولید* * *کمک به تشکیل شرکتهای خصوصی و یکپارچه کننده محصولات* * *کمــک به توسعه بازار داخل و خارج شرکت ها* * *نظارت مستمر بر فرایند خرید ماشین آلات و انتقال فناوری* * *ایجد شبکه مشاوران حرفه ای فنی* * *ایجاد چشم انداز تحقیق و توسعه در صنعت* * *کمک به شکل گیری شرکتهای دانش بنیان جدید و کوچک حول صنایع اصلی با هدف تولید ماشین آلات مورد نیاز صنایع بزرگتر* * *اتخاذ سیاستهای مالی و مالیاتی تشویقی زماندار و پلکانی برای حمایت از تولید بیشتر* ## **سیاست اصلی (۲) تقویت توانمندیهای فنی و مهندسی** * شناسایی نیازهای واحدهای تولیدی به فناوری و ماشین آلات مورد نیاز * *شناسایی فناوری های مورد نیاز* * *شناسایی نحوه اکتساب فناوریها* ## **سیاست اصلی (۳) تمرکز بر خلق فرصتهای جدید** * * **رصد فرصت های جدید فناورانه و تولید در دنیا** * * **جذب سرمایه گذاران خارجی مشروط بر ایجاد فرصتهای جدید برای شرکتهای داخلی** # **فکر کنید** به نظر شما سایر آفت های کار و تولید کدام اند؟ # **دیدگاه اسلام در مورد کار و تولید** دوران ده ساله حاکمیت پیامبر اسلام در مدینه یکی از درخشان ترین دوره های حکومت در طول تاریخ بشری است. یکی از شاخص های حکومت آن حضرت، کار حرکت و پیشرفت دائمی .است مطالعه زندگی پیامبران و امامان *له* به خوبی نشان می دهد که عنصر تلاش و کوشش و امید به آینده و پرهیز از بی حوصلگی و تنبلی از رموز اصلی موفقیت آنها بوده است. ## **امام صادق **الا * *از دو خصلت بپرهیز بی حوصلگی و تنبلی؛ زیرا اگر بی حوصله باشی بر حق شکیبا نباشی و اگر تنبل باشی حقی را به جا نیاوری* ## **بحار الأنوار: ۷۳/۱۵۹/۲** از جمله هشدارهایی که در آموزه های دینی بر آن بسیار تأکید شده است، موضوع تنبلی و بی حوصلگی رخوت و کسالت در کار است انسانهای تنبل و بی حوصله، آرام آرام به سمت توجیه تنبلی های خود پیش می روند. این توجیه ها به اصول اعتقادی آنها نفوذ می کند و آنها را به سستی عقیده دچار مینماید. بنابراین لازم است به طور جدی با تنبلی و کسالت مبارزه کرد. در این راستا *تلقین»* یکی از بهترین و مؤثرترین روشهای مبارزه با رخوت و کسالت است تلقین یعنی القای ،باور امید و تلاش به خود علی رغم تمامی موانع موجود # **بحث کلاسی** در مورد تجربیاتی که در مورد تلقین و آثار مثبت آن داشته اید بحث کنید . تلقين منفی چیست؟ آیا تاکنون در این مورد تجربیاتی داشته اید؟ # **کار در منزل** نشانهای مطرح در *تولید یک کالا* را انتخاب نمایید و ویژگیهای آنها را با هم مقایسه کنید. * **عنوان نشان** * **حوزه** * **کیفیت** * **قیمت** * **خدمات پس از فروش** * **ارزش افزوده برای مصرف کننده** # **پژوهش کنید** تحقیقی با موضوع «*تولیدکنندگان موفق که از سرمایه اندک فعالیت خود را شروع کرده و به موفقیتهای بزرگ رسیده اند انجام دهید و برای هم کلاسی های خود بخوانید.*» # **سرآغاز کار و تولید** منشأ تولید هر محصولی در ابتدا *احساس نیاز به آن محصول* میباشد. این احساس نیاز همواره توسط عده ای از اندیشمندان، مبتکران و یا شاید توسط یک فرد عادی مطرح شود. پس از طرح احساس نیاز به یک محصول افراد مختلفی پیشنهادهایی را تحت عنوان *ایده* مطرح مینمایند. سپس از میان ایده های مختلف *بهترین ساده ترین و کم هزینه ترین* ایده که قابلیت تولید داشته باشد انتخاب شده و یک نمونه از آن ساخته میشود. در صورت موفقیت آمیز بودن نمونه ساخته شده و مرتفع ساختن نیازمندی محصول نهایی به صورت انبوه تولید شده و به این ترتیب *کار و تولید* و در کنار آن *اشتغال و کسب درآمد* آغاز میشود. به عنوان مثال با مراجعه به تاریخ بشر میتوان دریافت که انسان همواره به صورت اجتماعی زندگی کرده است. بنابر این برقراری ارتباط با دیگران یکی از نیازها و ضروریات زندگی روزانه او به شمار میرود. این احساس نیاز به *برقراری ارتباط* در طول تاریخ سبب اختراع و ساخت *محصولاتی* شده است که او را در این امر یاری کند. برقراری ارتباط از گذشته های دور با حرکات دست برپا نمودن دود و تربیت نمودن پرندگانی نظیر) کبوتر شاهین و ... جهت ارسال نامه ها شروع شده و سپس با اختراع تلفن و تلگراف ادامه یافته و امروزه با پیشرفت تکنولوژی این برقراری ارتباطات از طریق اینترنت و گوشی های هوشمند به صورت صوتی و تصویری صورت می پذیرد. # **فکر کنید** برای پاسخ گویی به نیاز *برقراری ارتباط* در ادامه این چرخه چه محصولاتی امکان اختراع یا ساخت خواهند داشت؟ # **بیشتر بدانیم** سال ها پیش فردی به نام «*جان جی لود*» که حرفه او کار بر روی چرم بود به دنبال نیاز خود برای نوشتن بر روی *چرمهایی که پرداخته بود،* به فکر ساخت قلمی افتاد که به کمک آن امکان نوشتن بر روی چرم را که تا آن زمان با خودنویس های معمولی فراهم نبود برای خود ایجاد کند. این چنین بود که ایده ساخت *خودکارهای نوک ساچمه ای* یا در زبان عام *خودکار* که امروزه ما از آن به عنوان یکی از رایج ترین ابزار نوشتن استفاده میکنیم شکل گرفت. # **کار در کلاس** خودکاری را که در دست دارید، در نظر بگیرید * **اجزای تشکیل دهنده خودکار را بنویسید.** * **ویژگیها و کاربردهای هر کدام از اجزای خودکار را بنویسید.** # **کار در کلاس** هر فرد با مشاهده محیط اطراف خود متوجه میشود که *همه دست ساخته های بشر* از ترکیب و کنار هم قرار گرفتن بخشهای مختلف ساخته شده اند. به طور کلی از ترکیب اجزای مختلف به شیوه های متفاوت در کنار یکدیگر وسایلی با کارایی متفاوت ساخته می شود. به گروههای ۴ تا ۵ نفره تقسیم شوید و به کمک یکدیگر جدول زیر را تکمیل کنید. * **نام وسیله** * **کاربردهای آن** * **اجزای تشکیل دهنده آن** * **جنس هر جزء** * **در چه محصولات دیگری از این جزء استفاده میشود** ## **تمامی محصولاتی که امروزه بشر با آن سروکار دارد از هواپیما گرفته تا اسباب بازی لبنیات، میوه و سبزیجات ،وغیره همگی به کمک زنجیره ای از فعالیت های ساختار یافته که به آنها *فرایندهای ساخت و تولید* گفته میشود، ایجاد میشوند.** # **فرایند طراحی (Design Process)** طراحی محصول جدید با درک نیاز مشتری آغاز می.شود طراحی محصول به معنای فرایند خلق کردن یک محصول جدید برای فروش به مشتریان است. به این منظور لازم است ابتدا نیازهای مشتریان شناسایی شود. در پودمان سوم به طور کامل به مبحث *طراحی و توسعه محصول* خواهیم پرداخت. # **فرایند ساخت** ## **(Manufacturing Process)** به مجموعه عملیاتی که یک ماده خام و یا یک ایده ذهنی را به یک محصول فیزیکی مبدل می سازد، فرایند ساخت گفته می شود. # **فرایند ساخت** * **مواد اولیه** * **فرایند ساخت** * **محصول** ## **مثالهایی از فرایندهای ساخت** * **مواد اولیه** * **فرایند ساخت** * **محصول** * **چوب** * **تراش** * **در و پنجره چوبی** * **ورق فولادی** * **پرس کاری** * **بدنه خودرو** * **چدن** * **ریخته گری** * **قابلمه چدنی** * **پلاستیک** * **دستگاه و قالب تزریق** * **انواع اسباب بازی های پلاستیکی** * **پنبه و پشم** * **نخ ریسی** * **نخ** # **پروژه من** با راهنمایی هنرآموز خود چند فرایند ساخت مربوط به رشته تخصصی خود در هنرستان را بیان کنید و نشان دهید هر یک از این فرایندهای ساخت چه ماده اولیه ای را به چه محصولی (کالا) یا (خدمت) تبدیل میکند. # **فرایند تولید** ## **(Production Process)** به زنجیره ای از فرایندهای ساخت که به منظور تولید یک یا چند محصول به صورت مستمر کنار یکدیگر قرار گرفته ،باشند فرایند تولید میگویند. # **مثال: فرایند ساخت و تولید توپ پلاستیکی** در شکل زیر مراحل ساخت این توپ ها نشان داده شده است. * **مواد خام** * پودر پلاستیک * پلاستیک بازیافتی * **عملیات** * قالب سازی * تزریق پلاستیک * **محصول نهایی** * توپ پلاستیکی * **ضایعات** # **کار در منزل** چهار مورد از نیازمندیهای روزانه خود را نام ببرید و جدول زیر را کامل کنید. * **عنوان نیاز** * **محصول** * **میزان نیاز** * **نگه داری گوشت و مرغ** * **یخچال** * **همیشه** * **خشک کردن دست و صورت** * **حوله** * **روزانه** ## **چه محصولات جایگزین دیگری را برای رفع این نیازها پیشنهاد میدهید؟** # **پروژه من** برای *محصولاتی (کالا یا خدمت* که *پیش تر فرایند ساخت آن را بیان کرده اید،* جدول زیر را کامل کنید. * **محصول** * **نوع نیازمندی که رفع می کند** * **کسانی که نیازشان از طریق این محصول برطرف می شود** # **پژوهش کنید** فرایند ساخت محصولی را در یکی از دروس کارگاهی خود مشاهده کنید و نتایج حاصل از مشاهده خود را به صورت گزارش به هنرآموز خود تحویل دهید. # **تفاوت کالا و خدمت** * **محصول** * **کالا** * **تعریف ** * **ویژگی** * **خدمت** * **تعریف** * **ویژگی** * **هر سازه فیزیکی قابل لمس و دیدن که وجود خارجی دارد و میتوان بعد از ساخته شدن در انبار نگه داری کرد.** * **قابل لمس** * **قابل نگه داری در انبار** * **کیفیت آن بستگی به فرد فروشنده آن ندارد.** * **رویداد یا فرایند غیر قابل لمسی که همزمان با ایجاد و کیفیت آن به شخص ارائه دهنده آن بستگی دارد.** * **غير قابل لمس** * **غیر قابل نگه داری در انبار** * **کیفیت آن به فرد ارائه دهنده بستگی دارد.** * **فرش** * **کامپیوتر** * **صفحه کلید** * **موشواره** * **نمایشگر** * **موسیقی** * **حمل و نقل** # **کار در کلاس** جدول زیر را کامل کنید و سه مثال دیگر نیز به پیشنهاد خودتان بیاورید. * **محصول** * **کالا** * **خدمت** * **بیمه** * **خودرو** * **مشاوره** * **میوه و سبزیجات** * **تعمیرات** * **تابلو نقاشی** # **فکر کنید** به نظر شما کدام یک از جملات زیر ویژگی *کالا* و کدام یک ویژگی *خدمت* را بیان می کند؟ * **ویژگی** * **کالا** * **خدمت** * **غير قابل لمس** * **کیفیت آن به شخص ارائه دهنده بستگی دارد.** * **قابل ذخیره شدن** * **بین زمان عرضه آن و استفاده از آن فاصله کم است.** * **قابل لمس** * **بین زمان عرضه آن و استفاده از آن فاصله زیاد است.** * **کیفیت آن به شخص ارائه دهنده بستگی ندارد.** # **کار در منزل** مراکز زیر چه خدماتی به شما ارائه میدهند و در پاسخ به چه نیازی به وجود آمده اند؟ دو مرکز ارائه دهنده خدمات دیگر را که در رشته شما وجود دارد، بیان کنید. * **مرکز** * **خدمت** * **نیاز** * **بانک** * **مدرسه** * **بیمارستان** # **دسته بندی سیستم های تولید** دسته بندی کلی سیستم های تولید مطابق نمودار زیر است. ## **سیستم های تولید** * **تولید پیوسته** * **تولید سفارشی** * **تولید دسته ای** * **تولید انبوه** یکی از روشهای تحقق *جهش تولید* افزایش میزان تولید می باشد؛ به طوری که سیستم های تولیدی با حداکثر ظرفیت توان و نیروی کار به امر تولید بپردازند. ## **سیستم تولید پیوسته** یک یا چند نوع مواد اولیه توسط عبور نوبتی از ماشین آلات تبدیل به محصول میشوند؛ مانند کارخانه تولید روغن نباتی، پتروشیمی، کارخانه سیمان، پالایشگاه ها و ... . ## **سیستم تولید سفارشی** در این نوع سیستم *محصولات متنوع* بر اساس درخواست مشتری و به تعداد دلخواه او تولید میشود؛ مانند شرکت هواپیماسازی، برج سازی و ماشین سازی و ... . ## **سیستم تولید دسته ای** در تولید دستهای هر محصول از بخشهای کاری مختلف میگذرد به طوری که کارهای مختلف دارای مسیرهای تولید مختلف هستند مانند نانوایی، قنادی و ... . ## **در سیستم تولید پروژه ای در هر زمانی براساس شرایط مختلف نظیر سفارش مشتری شرایط بازار، سیاستهای تولید و ... یک سری محصولات متفاوتی با هم تولید میشوند مانند شرکتهای دارویی که بر اساس شرایط بازار در یک بازه زمانی مشخص، چند داروی مختلف را تولید میکنند و سپس محصولاتشان را تغییر میدهند یا شرکت های خودروسازی که ممکن است یک نوع اتومبیل خاصی را به مدت زمان مشخصی تولید و سپس متوقف نمایند.** ## **سیستم تولید انبوه** در سیستم تولیدی ،انبوه محصولات محدودی را در مقدار بسیار زیاد تولید می کنند؛ مانند کارخانه های تولید خودرو، خود کار، لوازم خانگی و یا شرکتهای تولید کننده میخ، پیچ و.... . # **ویژگیهای انواع سیستم های تولید** ## **انواع سیستم** ## **تولید** ## **ویژگی ها** ## **مثال** * **پیوسته** * *دستگاه ها و ماشین آلات بسیار تخصصی* * *دستکاری و حمل و نقل مواد به صورت کاملا اتوماتیک* * *مواد مورد استفاده را نمی توان به آسانی از مواد نهایی تشخیص داد.* * *مجموعه ای از فرایندهای پشت سر هم میباشد* * *افرادی با مهارت محدود میتوانند در خط تولید کار کنند.* * *حجم تولید کم و محصولات متنوع است.* * * تجهیزات به صورت ماشین آلات همه کاره است.* * * تجهیزات حمل مواد انعطاف پذیر است.* * * برنامه ریزی و زمان بندی مشکل است.* * * نیاز به انبار نسبتاً کم است.* * **سفارشی (کارگاهی)** * *حجم تولید کم و محصولات متنوع است.* * *تجهیزات به صورت ماشین آلات همه کاره است.* * *تجهیزات حمل مواد انعطاف پذیر است.* * *برنامه ریزی و زمان بندی مشکل است.* * *نیاز به انبار نسبتاً کم است.* * **دسته ای (پروژه ای)** * *مسیر کوتاه تولید* * *امکان تنظیم سریع ماشین آلات برای تغییر مسیر* * *زمان و هزینه تولید کمتر نسبت به تولید سفارشی* * **انبوه** * *دستگاهها و ماشین آلات تخصصی* * *محصولات استاندارد شده و تنوع کم* * *حجم تولید بالا* * *افراد با تخصص پایین میتوانند در این خط تولید کار کنند.* * *هزینه تولید برای هر واحد کم* * *مسیر تولید مشخص* * *نیاز به تجهیزات خاص برای حمل مواد* * *نیاز به انبار نسبتا زیاد است.* * **تولید ورق فولادی یا تولید ساختمان** * **تولید دارو یا تولید خودرو** * ** تولید ماشین آلات کشاورزی در یک خط تولید** * **تولید پیچ و مهره** # **فکر کنید** برای هر یک از انواع *سیستم تولید* مثالهای بیشتری بیان کنید و دلایل این طبقه بندی را بگویید. # **کار در کلاس** جدول زیر را مانند نمونه کامل کنید. * **محصول** * **کالا / خدمت** * **سیستم تولید** * **ویژگی** * **کارخانه تولید لوازم منزل (تلویزیون، یخچال و ...)** * **کالا** * **انبوه** * **محصول استاندارد - حجم تولید بالا ** * **بانک دریافت و پرداخت پول** * **خدمت** * **سفارشی** * **ارائه خدمت بر اساس نیاز مراجعه کننده ** * **مدرسه (آموزش)** * **راه آهن (حمل و نقل)** * **مراکز خدمات مشاوره ای (مشاوره تحصیلی، مشاوره های کاری و ...)** * **کارگاه های تولید محصولات چوبی مثل (میز، صندلی، مبل و ... )** * **کارخانه تولید لامپ (لامپ کم مصرف )** * **تولید پیوسته** * **تولید انبوه** * **تولید دسته ای** * **تولید سفارشی** # **کار در منزل** پژوهشی با موضوع *فرایند تولید* و *انواع محصولات تولید شده در پتروشیمی ها* انجام دهید و به هنرآموز خود ارائه دهید. # **پژوهش کنید** پژوهشی با موضوع *سیستم های تولید دستهای* انجام دهید و به هنرآموز خود ارائه دهید. # **مدیریت و خود مدیریتی** مدیریت در تمام زمینه های اجتماعی اقتصادی و فرهنگی حضور دارد؛ از یک خانواده چند نفری تا یک کشور. در یک خانواده پدر یا مادر را مدیر یا سرپرست آن خانواده میدانند. او فردی است که امور خانواده را بین سایر اعضای خانواده تقسیم میکند و متناسب با دانش تجربیات و استعدادهای افراد خانواده مسئولیت کاری را به آنان واگذار می کند. # **تعریف مدیریت** به کارگیری مؤثر و کارآمد منابع مادی و انسانی در برنامه ریزی، سازماندهی، هماهنگی و کنترل برای دستیابی به اهداف سازمانی و براساس نظام ارزش مورد قبول را مدیریت می نامند. # **فرایند مدیریت** * **به کار گیری منابع تولید** * **در برنامه ریزی سازماندهی** * **هدایت و کنترل** * **برای دستیابی به هدف سازمانی** * **بر اساس نظام ارزشی مورد قبول** # **سطوح مدیریت** مدیریت یکی از جنبه های بسیار مهم *در زندگی اقتصادی* است. مدیریت فعالیت های سازمانی را با استفاده هماهنگ و متعادل از منابع تنظیم و تعدیل میکند. مدیریت دارای سطوح مختلفی به شرح زیر است: **مدیریت :عالی** مدیران عالی یا سطح بالا به افرادی گفته میشود که *جزء مقام های اصلی و اساسی سازمان هستند؛ مانند هیئت مدیره مدیرکل و سایر اعضای اصلی* که *مسئول عملکردهای اصلی سازمان* و به دنبال *هدف گذاری و اجرای کامل و کارآمد آن برای پیشرفت و توسعه هرچه بیشتر سازمان هستند.* **مدیریت میانی** مدیران میانی توسط مدیران عالی انتخاب میشوند. این مدیران وظیفه *اجرای سیاستها و برنامه های سازمان* را دارند و کارکنان را به سمت اهداف تعیین شده هدایت و منابع لازم را در اختیار ایشان قرار میدهند. **مدیریت عملیاتی** این مدیران پایین ترین رده در سطوح مدیریتی هستند. *ناظران اجرایی و سرکارگران در این گروه قرار میگیرند* که تعدادی کارگر یا کارمند برای انجام کارها، طبق برنامه به آنها کمک می کنند. ## **بحث کلاسی** ایجاد انگیزه در کارکنان (هدایت) یکی از وظایف مدیریت به شمار میرود. به نظر شما چگونه میتوان در کارکنان انگیزه ایجاد کرد؟ # **وظایف مدیریت** وظایف مدیریت شامل موارد زیر است: * **تقسیم کار بین کارکنان مختلف** * **هماهنگی در خصوص اینکه *چه کسی؟ چه کاری؟ و چگونه؟* انجام دهد** * **برنامه ریزی** * **هدف گذاری** * **یافتن راه رسیدن به هدف** * **سازماندهی** * **وظایف** * **مدیریت** * **کنترل** *  *مقایسه نتایج با برنامه های تعیین شده* * **هدایت** *  *تشویق کارکنان جهت دستیابی به اهداف سازمانی* *  *ارتباط مؤثر و مفید مدیریت با کارکنان* #