تولید و مدیریت تولید - PDF

‫توليد و مديريت توليد‬ ‫تولید‪ ،‬کار و اشتغال‬ ‫تولید‬ ‫تولید یا فراوری‪ ،‬از اصطالحات علم اقتصاد و به معنی تهیه کاالها و خدمات موردنیاز‬ ‫با استفاده از منابع و امکا...

‫توليد و مديريت توليد‬ ‫تولید‪ ،‬کار و اشتغال‬ ‫تولید‬ ‫تولید یا فراوری‪ ،‬از اصطالحات علم اقتصاد و به معنی تهیه کاالها و خدمات موردنیاز‬ ‫با استفاده از منابع و امکانات موجود است‪.‬فعالیت تولیدی‪ ،‬مجموعه اقداماتی است که‬ ‫برای تبدیل منابع به کاال و خدمات موردنیاز صورت می گیرد‪.‬خدمات نیز‪ ،‬به نوعی کاال‬ ‫محسوب می شوند زیرا درصدد برآوردن نیازهای افراد هستند‪.‬خدماتی مانند آموزش‪،‬‬ ‫تعمیر‪ ،‬درمان و ‪...‬از این جمله اند‪.‬‬ ‫تولید م ّلی‬ ‫به ارزش پولی همۀ کاالها و خدماتی که در دورۀ معینی (معموالً یک سال) در کشوری‬ ‫تولید شده باشد‪ ،‬اصطالحاً تولید ملّی گفته می شود‪.‬‬ ‫اساس کار و اشتغال است و‬ ‫ِ‬ ‫به عقیدۀ کارشناسان‪ ،‬تولید‪،‬‬ ‫تضعیف آن‪ ،‬رکود اقتصادی‪ ،‬بیکاری و عوارض فرهنگی‪،‬‬ ‫اجتماعی و سیاسی را به دنبال خواهد داشت‪.‬به منظور‬ ‫رونق بخشی به تولید ملّی‪ ،‬بیش از هر چیز به اقدام و ابتکار‬ ‫و عمل نیاز است‪.‬این امر در درجۀ اول با حضور مدیران‬ ‫مدبّری که به شرایط اقتصاد داخلی و خارجی آگاه باشند‪،‬‬ ‫محقق خواهد شد‪.‬تقویت تولید داخلی‪ ،‬یکی از مهم ترین‬ ‫عوامل رشد اقتصادی یک کشور است‪.‬‬ ‫تقویت تولید داخلی مزایای مختلفی دارد از جمله ایجاد کار و اشتغال‪ ،‬کاهش بیکاری‪،‬‬ ‫پیشرفت و نوآوری و تأمین نیازهای کشور‪.‬‬ ‫رونق تولید ملّی می تواند آثار و پیامدهای بسیار مفیدی را در حوزه های مختلف اقتصادی‪،‬‬ ‫سیاسی‪ ،‬فرهنگی و اجتماعی به دنبال داشته باشد‪.‬‬ ‫‪3‬‬  ‫آثار مختلف رونق تولید ملی را در حوزه های زیر بنویسید‪.‬‬ ‫کار در کالس‬ ‫آثار فرهنگی و اجتماعی‬ ‫آثار سیاسی‬ ‫آثار اقتصادی‬ ‫دربارة الزامات مورد نیاز برای رونق تولید ملی با هم کالسی های خود بحث کنید‪.‬‬ ‫بحث کالسی‬ ‫راهکارهای تقویت تولید ملی‪:‬‬ ‫حداقل وابستگی به خارج از مرزها؛‬ ‫‪1‬‬ ‫شناخت ظرفیت های داخلی تولید؛‬ ‫‪2‬‬ ‫پرهیز از واردات غیر ضروری؛‬ ‫‪3‬‬ ‫جلوگیری از قاچاق کاال‪.‬‬ ‫‪4‬‬ ‫در مورد مفهوم شکل رو به رو بحث کنید‪.‬‬ ‫بحث کالسی‬ ‫ت خار‬ ‫ولید جی‬ ‫آسیبهای کار و تولید‪:‬‬ ‫بعضی امور در رونق کار و تولید کشور اختالل‬ ‫ایجاد می کنند و باعث عقب ماندگی کشور ما‬ ‫در این زمینه می شوند‪.‬ما باید این عوامل‬ ‫اختالل را شناسایی کنیم و نسبت به رفع آنها‬ ‫کوشا باشیم‪.‬مدیریت و برنامه ریزی نادرست‬ ‫منابع‪ ،‬واردات بی رویه و مصرف گرایی از جمله‬ ‫این موارد هستند‪.‬‬ ‫‪4‬‬  ‫توليد و مديريت توليد‬ ‫جهشتولید‬ ‫جهش به معنای پرش می باشد و می توان حروف این واژه را چنین تفسیر کرد‪« :‬ج» به‬ ‫معنای جهاد همه جانبه در این راه‪« ،‬هـ» به معنای همت بلند تولیدکنندگان در عرصه‬ ‫تولید و «ش» به معنای شتاب در تحقق این هدف‪.‬‬ ‫ایجاد جهش در تولید و اقتصاد دارای سوابق و تجربیات موفق و ناموفق در کشورهای تازه‬ ‫صنعتی شده در دنیاست‪.‬کشورهایی همچون ژاپن‪ ،‬کره جنوبی و چین‪ ،‬توفیقات قابل‬ ‫توجهی را در جهش در تولید کسب کرده و در بسیاری از حوزه های صنعتی‪ ،‬فاصله خود‬ ‫را با کشورهای پیشرو کاهش داده و در برخی موارد نیز‪ ،‬خود تبدیل به پیشتاز فناوری‬ ‫و صنعت شده اند‪.‬اگرچه تعریف واحدی نمی توان برای مفهوم «جهش تولید» ارائه نمود‪،‬‬ ‫اما به تعاریف زیر می توان اشاره کرد‪:‬‬ ‫‪ 1‬تالش برای کاهش فاصله علمی‪ ،‬فناوری و‬ ‫صنعتی با کشورهای پیشرو‬ ‫‪ 2‬نوآوری در صنعت و یافتن مسیرهای‬ ‫جدید و میان بر‬ ‫‪ 3‬تالش برای کسب جایگاه پیشتاز در علم‪،‬‬ ‫فناوری و صنعت در صحنه بین المللی‬ ‫الزامات جهش تولید‬ ‫الزمه چرخیدن چرخ تولید و ایجاد جهش در آن‪ ،‬این است که موانع و مشکالت از‬ ‫سر راه کسب و کارها برداشته شود و امنیت سرمایه گذاری در راستای رشد و حفظ‬ ‫سرمایه گذاری تأمین و همچنین برنامه ریزی مناسبی در این مورد صورت گیرد‪.‬با کمی‬ ‫دقت در انتخاب شعارهای هوشمندانه و خردمندانه سال های اخیر توسط مقام معظم‬ ‫رهبری ُم َّد ِظلّه العالی می توان دریافت که این شعارها در راستای تقویت اقتصاد داخلی‬ ‫و داشتن نگاهی ویژه به توان داخلی صورت گرفته است‪.‬با جهش تولید می توان به‬ ‫شکوفایی اقتصاد کشور دست یافت و عقب ماندگی ها را جبران نمود‪.‬‬ ‫در مورد چگونگی دستیابی به جهش تولید و مزایایی که به همراه دارد با هم کالسی های‬ ‫بحث کالسی‬ ‫خود گفت وگو نمایید‪.‬‬ ‫‪5‬‬  ‫سیاستها و اقدامات برا ی جهش تولید‬ ‫سیاست اصلی (‪ :)1‬یکپارچهسازی و بسیج ظرفیتها و توانمندیها‬ ‫ مدیریت قوی‪ ،‬متمرکز و تخصصی جهش تولید‬ ‫ مدیریت دانش و مستندسازی مسائل و راهکارهای فناورانه واحدهای تولیدی‬ ‫ ایجاد ثبات در تأمین مواد اولیه واحدهای تولیدی‬ ‫ تجمیع فعالیت های تحقیق‪ ،‬مهندسی و توسعه‬ ‫ تخصیص بودجه پژوهش استان به جهش تولید‬ ‫ کمک به تشکیل شرکت های خصوصی و یکپارچه کننده محصوالت‬ ‫ کمک به توسعه بازار داخل و خارج شرکت ها‬ ‫ نظارت مستمر بر فرایند خرید ماشین آالت و انتقال فناوری‬ ‫ ایجاد شبکه مشاوران حرفه ای فنی‬ ‫ ایجاد چشم انداز تحقیق و توسعه در صنعت‬ ‫ کمک به شکلگیری شرکتهای دانشبنیان جدید و کوچک حول صنایع اصلی با هدف‬ ‫تولید ماشینآالت موردنیاز صنایع بزرگتر‬ ‫ اتخاذ سیاست های مالی و مالیاتی تشویقی زمان دار و پلکانی برای حمایت از تولید‬ ‫بیشتر‬ ‫سیاست اصلی (‪ :)2‬تقویت توانمندیهای فنی و مهندسی‬ ‫ شناسایی نیازهای واحدهای تولیدی به فناوری و ماشین آالت موردنیاز‬ ‫ شناسایی فناوری های موردنیاز‬ ‫ شناسایی نحوه اکتساب فناوری ها‬ ‫سیاست اصلی (‪ :)3‬تمرکز بر خلق فرصتهای جدید‬ ‫ رصد فرصت های جدید فناورانه‬ ‫و تولید در دنیا‬ ‫ جذب سرمایهگذاران خارجی‬ ‫مشروط بر ایجاد فرصتهای جدید‬ ‫برای شرکت  های داخلی‬ ‫‪6‬‬  ‫توليد و مديريت توليد‬ ‫فکر کنید‬ ‫به نظر شما سایر آفت های کار و تولید کدام اند؟‬ ‫دیدگاه اسالم در مورد کار و تولید‬ ‫در مدینه یکی از درخشان ترین دوره های‬ ‫دوران ده سالۀ حاکمیت پیامبر اسالم‬ ‫حکومت در طول تاریخ بشری است‪.‬یکی از شاخص های حکومت آن حضرت‪ ،‬کار‪ ،‬حرکت‬ ‫و پیشرفت دائمی است‪.‬مطالعۀ زندگی پیامبران و امامان به خوبی نشان می دهد که‬ ‫عنصر تالش و کوشش و امید به آینده و پرهیز از بی حوصلگی و تنبلی از رموز اصلی‬ ‫موفقیت آنها بوده است‪.‬‬ ‫امام صادق‬ ‫بحار األنوار‪٧٣/١٥٩/٢ :‬‬ ‫از جمله هشدارهایی که در آموزه های دینی بر آن بسیار تأکید شده است‪ ،‬موضوع تنبلی‬ ‫و بی حوصلگی  (رخوت و کسالت) در کار است‪.‬انسان های تنبل و بی حوصله‪ ،‬آرام آرام به‬ ‫سمت توجیه تنبلی های خود پیش می روند‪.‬این توجیه ها‪ ،‬به اصول اعتقادی آنها نفوذ‬ ‫می کند و آنها را به سستی عقیده دچار می نماید‪.‬بنابراین الزم است به طور جدی با‬ ‫تنبلی و کسالت مبارزه کرد‪.‬در این راستا «تلقین» یکی از بهترین و مؤثرترین روش های‬ ‫مبارزه با رخوت و کسالت است‪.‬تلقین یعنی القای باور‪ ،‬امید و تالش به خود علی رغم‬ ‫تمامی موانع موجود‪.‬‬ ‫در مورد تجربیاتی که در مورد تلقین و آثار مثبت آن داشته اید بحث کنید‪.‬‬ ‫بحث کالسی‬ ‫تلقین منفی چیست؟ آیا تاکنون در این مورد تجربیاتی داشته اید؟‬ ‫‪7‬‬  ‫نشان‏های مطرح در تولید یک کاال را انتخاب نمایید و ویژگی های آنها را با هم مقایسه کنید‪.‬‬ ‫کار در منزل‬ ‫ارزش‬ ‫خدمات پس از‬ ‫افزوده برای‬ ‫قیمت‬ ‫کیفیت‬ ‫حوزه‬ ‫عنوان نشان‬ ‫فروش‬ ‫مصرف کننده‬ ‫تحقیقی با موضوع «تولیدکنندگان موفق» که از سرمایة اندک فعالیت خود را شروع‬ ‫پژوهش کنید‬ ‫کرده و به موفقیتهای بزرگ رسیدهاند‪ ،‬انجام دهید و برای همکالسیهای خود بخوانید‪.‬‬ ‫سرآغاز کار و تولید‬ ‫منشأ تولید هر محصولی‪ ،‬در ابتدا احساس نیاز به آن محصول می باشد‪.‬این احساس‬ ‫نیاز همواره توســط عده ای از اندیشمندان‪ ،‬مبتکران و یا شاید توسط یک فرد عادی‬ ‫مطرح شود‪.‬پس از طرح احساس نیاز به یک محصول‪ ،‬افراد مختلفی‪ ،‬پیشنهادهایی را‬ ‫تحت عنوان ایده مطرح می نمایند‪.‬سپس از میان ایده‏های مختلف بهترین‪ ،‬ساده‏ترین‬ ‫و کم هزینه ترین ایده که قابلیت تولید داشــته باشد‪ ،‬انتخاب شده و یک نمونه از آن‬ ‫ســاخته می‏شــود‪.‬در صورت موفقیت آمیز بودن نمونۀ ساخته شده و مرتفع ساختن‬ ‫نیازمندی‪ ،‬محصول نهایی به صورت انبوه تولید شده و به این ترتیب کار و تولید و در‬ ‫کنار آن اشتغال و کسب درآمد‪ ،‬آغاز می شود‪.‬‬ ‫به عنوان مثال با مراجعه به تاریخ بشــر می توان دریافت که انسان همواره به صورت‬ ‫اجتماعــی زندگی کرده اســت‪.‬بنابر این برقراری ارتباط با دیگــران یکی از نیازها و‬ ‫ضروریات زندگی روزانة او به شــمار می رود‪.‬این احساس نیاز به برقراری ارتباط‪ ،‬در‬ ‫طول تاریخ ســبب اختراع و ساخت محصوالتی شــده است که او را در این امر یاری‬ ‫کند‪.‬برقراری ارتباط از گذشــته های دور با حرکات دســت‪ ،‬برپا نمودن دود و تربیت‬ ‫نمودن پرندگانی (نظیر کبوتر‪ ،‬شاهین و ‪ )...‬جهت ارسال نامه ها‪ ،‬شروع شده و سپس‬ ‫بــا اختراع تلفن و تلگــراف ادامه یافته و امروزه با پیشــرفت تکنولوژی‪ ،‬این برقراری‬ ‫ارتباطات از طریق اینترنت و گوشی های هوشمند به صورت صوتی و تصویری صورت‬ ‫می پذیرد‪.‬‬ ‫‪8‬‬  ‫توليد و مديريت توليد‬ ‫مراحل ایجاد یک محصول(تلفن) و توسعۀ آن‬ ‫برای پاسخ گویی به نیا ِز « برقراری ارتباط » در ادامة این چرخه چه محصوالتی امکان‬ ‫فکر کنید‬ ‫اختراع یا ساخت خواهند داشت؟‬ ‫سال ها پیش فردی به نام «جان جی لود» که حرفۀ او کار بر روی چرم بود‪ ،‬به دنبال‬ ‫بیشتر بدانیم‬ ‫نیاز خود برای نوشتن بر روی چرم هایی که پرداخته بود‪ ،‬به فکر ساخت قلمی افتاد‬ ‫که به کمک آن امکان نوشتن بر روی چرم را ‪-‬که تا آن زمان با خودنویس های‬ ‫معمولی فراهم نبود ‪ -‬برای خود ایجاد کند‪.‬این چنین بود که ایدة ساخت خودکارهای‬ ‫نوک ساچمه ای یا در زبان عام خودکار‪ ،‬که امروزه ما از آن به عنوان یکی از رایج ترین‬ ‫ابزار نوشتن استفاده می کنیم‪ ،‬شکل گرفت‪.‬‬ ‫‪9‬‬  ‫خودکاری را که در دست دارید‪ ،‬در نظر بگیرید‪:‬‬ ‫کار در کالس‬ ‫‪ 1‬اجزای تشکیل دهندۀ خودکار را بنویسید‪.‬‬ ‫‪ 2‬ویژگی‏ها و کاربردهای هر کدام از اجزای خودکار را بنویسید‪.‬‬ ‫هر فرد با مشاهدة محیط اطراف خود متوجه می شود که همة دست ساخته های بشر از‬ ‫ترکیب و کنار هم قرارگرفتن بخش های مختلف ساخته شده اند‪.‬به طور کلی‪ ،‬از ترکیب‬ ‫اجزای مختلف به شیوه های متفاوت در کنار یکدیگر‪ ،‬وسایلی با کارایی متفاوت ساخته‬ ‫می شود‪.‬‬ ‫به گروه های ‪ 4‬تا ‪ 5‬نفره تقسیم شوید و به کمک یکدیگر جدول زیر را تکمیل کنید‪.‬‬ ‫کار در کالس‬ ‫جنس هر در چه محصوالت‬ ‫اجزای‬ ‫کاربردهای آن‬ ‫نام وسیله‬ ‫دیگری از این جزء‬ ‫جزء‬ ‫تشکیل‬ ‫استفاده می شود‬ ‫دهندة آن‬ ‫میز‬ ‫قلم مو‬ ‫چنگک‬ ‫ساعت‬ ‫تمامی محصوالتی که امروزه بشر با آن سروکار دارد‪ ،‬از هواپیما گرفته تا اسباب بازی‪،‬‬ ‫لبنیات‪ ،‬میوه و سبزیجات وغیره‪ ،‬همگی به کمک زنجیره‏ای از فعالیت های ساختاریافته‬ ‫که به آنها فرایندهای ساخت و تولید گفته می شود‪ ،‬ایجاد می شوند‪.‬‬ ‫‪10‬‬  ‫توليد و مديريت توليد‬ ‫فرایند طراحی ( ‪)Design Process‬‬ ‫طراحی محصول جدید‪ ،‬با درک نیاز مشتری آغاز می شود‪.‬طراحی محصول به معنای‬ ‫فرایند خلق کردن یک محصول جدید برای فروش به مشتریان است‪.‬به این منظور الزم‬ ‫است ابتدا نیازهای مشتریان شناسایی شود‪.‬در پودمان سوم‪ ،‬به طور کامل به مبحث‬ ‫طراحی و توسعه محصول خواهیم پرداخت‪.‬‬ ‫فرایند ساخت ( ‪)Manufacturing Process‬‬ ‫به مجموعه عملیاتی که یک مادة خام و یا یک ایدة ذهنی را به یک محصول فیزیکی‬ ‫مبدل می سازد‪ ،‬فرایند ساخت گفته می شود‪.‬‬ ‫مواد اولیه‬ ‫مثالهایی از فرایندهای ساخت‬ ‫محصول‬ ‫فرایند ساخت‬ ‫مواد اولیه‬ ‫در و پنجرة چوبی‬ ‫تراش‬ ‫چوب‬ ‫بدنۀ خودرو‬ ‫پرس کاری‬ ‫ورق فوالدی‬ ‫قابلمۀ چدنی‬ ‫ریخته گری‬ ‫چدن‬ ‫انواع اسباب بازی های‬ ‫دستگاه و قالب تزریق‬ ‫پالستیک‬ ‫پالستیکی‬ ‫نخ‬ ‫نخ ریسی‬ ‫پنبه و پشم‬ ‫با راهنمایی هنرآموز خود چند فرایند ساخت مربوط به رشتة تخصصی خود در‬ ‫پروژه من‬ ‫هنرستان را بیان کنید و نشان دهید هر یک از این فرایندهای ساخت چه مادة اولیه ای‬ ‫را به چه محصولی (کاال یا خدمت) تبدیل می کند‪.‬‬ ‫‪11‬‬  ‫فرایند تولید (‪)Production Process‬‬ ‫به زنجیره‏ای از فرایندهای ساخت که به منظور تولید یک یا چند محصول به صورت‬ ‫مستمر‪ ،‬کنار یکدیگر قرار گرفته باشند‪ ،‬فرایند تولید می‏گویند‪.‬‬ ‫مثال‪ :‬فرایند ساخت و تولید توپ پالستیکی‬ ‫در شکل زیر مراحل ساخت این توپ ها نشان داده شده است‪.‬‬ ‫مواد‬ ‫‪‬پودر پالستيك‬ ‫خام‬ ‫‪‬پالستيك بازيافتي‬ ‫‪ ‬قالب سازي‬ ‫عمليات‬ ‫‪ ‬تزريق پالستيك‬ ‫ساخت‬ ‫محصول‬ ‫‪ ‬توپ پالستيكي‬ ‫نهايي‬ ‫‪ ‬ضايعات‬ ‫‪12‬‬  ‫توليد و مديريت توليد‬ ‫کار در منزل‬ ‫چهار مورد از نیازمندی های روزانة خود را نام ببرید و جدول زیر را کامل کنید‪.‬‬ ‫میزان نیاز‬ ‫محصول‬ ‫عنوان نیاز‬ ‫همیشه‬ ‫یخچال‬ ‫نگه داری گوشت و مرغ‬ ‫روزانه‬ ‫حوله‬ ‫خشک کردن دست و صورت‬ ‫چه محصوالت جایگزین دیگری را برای رفع این نیازها پیشنهاد می‏دهید؟‬ ‫برای محصوالتی (کاال یا خدمت) که پیش تر فرایند ساخت آن را بیان کرده‏اید‪ ،‬جدول‬ ‫پروژه من‬ ‫زیر را کامل کنید‪.‬‬ ‫کسانی که نیازشان‬ ‫نوع نیازمندی‬ ‫از طریق این محصول‬ ‫که رفع‬ ‫محصول‬ ‫برطرف می شود‬ ‫می کند‬ ‫فرایند ساخت محصولی را در یکی از دروس کارگاهی خود مشاهده کنید و نتایج‬ ‫پژوهش کنید‬ ‫حاصل از مشاهدة خود را به صورت گزارش به هنرآموز خود تحویل دهید‪.‬‬ ‫‪13‬‬  ‫تفاوت كاال و خدمت‬ ‫محصول‬ ‫خدمت‬ ‫کاال‬ ‫ویژگی‬ ‫تعریف‬ ‫ویژگی‬ ‫تعریف‬ ‫ غیر قابل لمس‬ ‫رویداد یا فرایند غیرقابل‬ ‫ قابل لمس‬ ‫هر سازة فیزیکی قابل‬ ‫ غیر      قابل نگهداری‬ ‫ قابل نگه داری در انبار لمسی که همزمان با ایجاد‪،‬‬ ‫لمس و دیدن که وجود‬ ‫در انبار‬ ‫ کیفیت آن بستگی به مورد استفاده قرار میگیرد‬ ‫خارجی دارد و میتوان‬ ‫ کیفیت آن به فرد‬ ‫فرد فروشندة آن ندارد‪.‬و کیفیت آن به شخص‬ ‫بعد از ساخته شدن در‬ ‫ارائه دهنده بستگی‬ ‫ارائهدهندة آن بستگی دارد‪.‬‬ ‫انبار نگهداری کرد‪.‬‬ ‫دارد‪.‬‬ ‫حمل و نقل‬ ‫موسیقی‬ ‫کامپیوتر‬ ‫فرش‬ ‫جدول زیر را کامل کنید و سه مثال دیگر نیز به پیشنهاد خودتان بیاورید‪.‬‬ ‫کار در کالس‬ ‫خدمت‬ ‫کاال‬ ‫محصول‬ ‫*‬ ‫بیمه‬ ‫*‬ ‫خودرو‬ ‫مشاوره‬ ‫میوه و سبزیجات‬ ‫تعمیرات‬ ‫تابلو نقاشی‬ ‫‪14‬‬  ‫توليد و مديريت توليد‬ ‫به نظر شما کدام یک از جمالت زیر ویژگی کاال و کدام یک ویژگی خدمت را بیان‬ ‫فکر کنید‬ ‫می کند؟‬ ‫خدمت‬ ‫کاال‬ ‫ویژگی‬ ‫غیر قابل لمس‬ ‫کیفیت آن به شخص ارائه دهنده بستگی دارد‪.‬‬ ‫قابل ذخیره شدن‬ ‫بین زمان عرضة آن و استفاده از آن فاصله کم است‪.‬‬ ‫قابل لمس‬ ‫بین زمان عرضة آن و استفاده از آن فاصله زیاد‬ ‫است‪.‬‬ ‫کیفیت آن به شخص ارائه دهنده بستگی ندارد‪.‬‬ ‫مراکز زیر چه خدماتی به شما ارائه می دهند و در پاسخ به چه نیازی به وجود آمده اند؟‬ ‫کار در منزل‬ ‫دو مرکز ارائه دهندة خدمات دیگر را که در رشتة شما وجود دارد‪ ،‬بیان کنید‪.‬‬ ‫نیاز‬ ‫خدمت‬ ‫مرکز‬ ‫بانک‬ ‫مدرسه‬ ‫بیمارستان‬ ‫‪15‬‬  ‫دسته بندی سیستمهای تولید‬ ‫دسته بندی کلی سیستم های تولید مطابق نمودار زیر است‪.‬‬ ‫یکی از روش های تحقق جهش تولید‪ ،‬افزایش میزان تولید می باشد؛ به طوری که‬ ‫سیستم های تولیدی با حداکثر ظرفیت‪ ،‬توان و نیروی کار به امر تولید بپردازند‪.‬‬ ‫سيستم توليد پيوسته‬ ‫یک یا چند نوع مواد اولیه توسط عبور نوبتی از ماشین آالت‪ ،‬تبدیل به محصول می شوند؛‬ ‫مانند کارخانه تولید روغن نباتی‪ ،‬پتروشیمی‪ ،‬کارخانه سیمان‪ ،‬پاالیشگاه ها و ‪....‬‬ ‫نمونه ای از یک سیستم تولید پیوسته‬ ‫سيستم توليد سفارشی‬ ‫در این نوع سیستم‪ ،‬محصوالت متنوع بر اساس درخواست مشتری و به تعداد دلخواه او‬ ‫تولید می شود؛ مانند شرکت هواپیماسازی‪ ،‬برج سازی و ماشین سازی و ‪....‬‬ ‫‪16‬‬  ‫توليد و مديريت توليد‬ ‫یک سیستم تولید سفارشی‬ ‫سيستم توليد دسته  ای‬ ‫در تولید دسته ای‪ ،‬هر محصول از بخش های کاری مختلف می گذرد به طوری که کارهای‬ ‫مختلف دارای مسیرهای تولید مختلف هستند مانند نانوایی‪ ،‬قنادی و ‪....‬‬ ‫در سیستم تولید پروژه ای‪ ،‬در هر زمانی براساس شرایط مختلف نظیر سفارش مشتری‪،‬‬ ‫شرایط بازار‪ ،‬سیاست‏های تولید و ‪...‬یک سری محصوالت متفاوتی با هم تولید می شوند‬ ‫مانند شرکت های دارویی که بر اساس شرایط بازار در یک بازۀ زمانی مشخص‪ ،‬چند‬ ‫داروی مختلف را تولید می کنند و سپس محصوالتشان را تغییر می دهند یا شرکت های‬ ‫خودروسازی که ممکن است یک نوع اتومبیل خاصی را به مدت زمان مشخصی تولید و‬ ‫سپس متوقف نمایند‪.‬‬ ‫نمونه ای از یک سیستم تولید دسته ای‬ ‫‪17‬‬  ‫سيستم توليد انبوه‬ ‫در سیستم تولیدی انبوه‪ ،‬محصوالت محدودی را در مقدار بسیار زیاد تولید می کنند؛ مانند‬ ‫کارخانه های تولید خودرو‪ ،‬خودکار‪ ،‬لوازم خانگی و یا شرکت های تولیدکننده میخ‪ ،‬پیچ و‪....‬‬ ‫نمونه ای از یک سیستم تولید انبوه‬ ‫ويژگيهاي انواع سيستم هاي توليد‬ ‫انواع سیستم‬ ‫مثال‬ ‫ویژگی ها‬ ‫تولید‬ ‫‪ -‬دستگاه ها و ماشینآالت بسیار تخصصی‬ ‫‪ -‬دستکاری و حمل و نقل مواد به صورت کام ً‬ ‫ال اتوماتیک‬ ‫‪ -‬مواد مورد استفاده را نمی توان به آسانی از مواد نهایی تشخیص داد‪.‬تولید ورق فوالدی‬ ‫پیوسته‬ ‫یا تولید ساختمان‬ ‫‪ -‬مجموعهای از فرایندهای پشت سر هم می‏باشد‬ ‫‪ -‬افرادی با مهارت محدود میتوانند در خط تولید کار کنند‪.‬‬ ‫‪ -‬حجم تولید کم و محصوالت متنوع است‪.‬‬ ‫‪ -‬تجهیزات به صورت ماشین آالت همه کاره است‪.‬‬ ‫سفارشی‬ ‫تولید دارو یا تولید‬ ‫‪ -‬تجهیزات حمل مواد انعطاف پذیر است‪.‬‬ ‫خودرو‬ ‫(کارگاهی)‬ ‫‪ -‬برنامه ریزی و زمان‏بندی مشکل است‪.‬‬ ‫‪ -‬نیاز به انبار نسبتاً کم است‪.‬‬ ‫تولید ماشین آالت‬ ‫‪ -‬مسیرکوتاه تولید‬ ‫دسته ای‬ ‫کشاورزی در یک‬ ‫‪ -‬امکان تنظیم سریع ماشین آالت برای تغییر مسیر‬ ‫(پروژه ای)‬ ‫خط تولید‬ ‫‪ -‬زمان و هزینه تولید کمتر نسبت به تولید سفارشی‬ ‫‪ -‬دستگاه ها و ماشین آالت تخصصی‬ ‫‪ -‬محصوالت استاندارد شده و تنوع کم‬ ‫‪ -‬حجم تولید باال‬ ‫‪ -‬افراد با تخصص پایین می‏توانند در این خط تولید کار کنند‪.‬‬ ‫انبوه‬ ‫تولید پیچ و مهره‬ ‫‪ -‬هزینةتولید برای هر واحد کم‬ ‫‪ -‬مسیر تولید مشخص‬ ‫‪ -‬نیاز به تجهیزات خاص برای حمل مواد‬ ‫‪ -‬نیاز به انبار نسبتاً زیاد است‪.‬‬ ‫‪18‬‬  ‫توليد و مديريت توليد‬ ‫برای هر یک از انواع سیستم تولید مثال های بیشتری بیان کنید و دالیل این طبقه بندی‬ ‫فکر کنید‬ ‫را بگویید‪.‬‬ ‫جدول زیر را مانند نمونه کامل کنید‪.‬‬ ‫ویژگی‬ ‫سیستم تولید‬ ‫کاال‪/‬خدمت‬ ‫محصول‬ ‫کار در کالس‬ ‫محصول‬ ‫انبوه‬ ‫کاال‬ ‫کارخانه تولید لوازم‬ ‫استاندارد ‪ -‬حجم‬ ‫منزل (تلویزیون‪،‬‬ ‫تولید باال‬ ‫یخچال و ‪)...‬‬ ‫ارائۀ خدمت‬ ‫سفارشی‬ ‫خدمت‬ ‫بانک (دریافت و‬ ‫بر اساس نیاز‬ ‫پرداخت پول)‬ ‫مراجعهکننده‬ ‫مدرسه (آموزش)‬ ‫راه آهن (حمل و نقل)‬ ‫مراکز خدمات مشاوره ای‬ ‫(مشاورة تحصیلی‪،‬‬ ‫مشاوره های کاری و ‪)...‬‬ ‫کارگاه های تولید‬ ‫محصوالت چوبی (میز‪،‬‬ ‫صندلی‪ ،‬مبل و ‪)...‬‬ ‫کارخانة تولید المپ‬ ‫(المپ کم مصرف )‬ ‫‪19‬‬  ‫پژوهشی با موضوع فرایند تولید و انواع محصوالت تولیدشده در پتروشیمی ها انجام‬ ‫کار در منزل‬ ‫دهید و به هنرآموز خود ارائه دهید‪.‬‬ ‫پژوهشی با موضوع سیستم های تولید دسته ای انجام دهید و به هنرآموز خود ارائه‬ ‫پژوهش کنید‬ ‫دهید‪.‬‬ ‫مدیریت و خود مدیریتی‬ ‫مدیریت در تمام زمینه های اجتماعی‪ ،‬اقتصادی و فرهنگی حضور دارد؛ از یک خانوادة‬ ‫چند نفری تا یک کشور‪.‬در یک خانواده‪ ،‬پدر یا مادر را مدیر یا سرپرست آن خانواده‬ ‫می دانند‪.‬او فردی است که امور خانواده را بین سایر اعضای خانواده تقسیم می کند و‬ ‫متناسب با دانش‪ ،‬تجربیات و استعدادهای افراد خانواده‪ ،‬مسئولیت کاری را به آنان واگذار‬ ‫می کند‪.‬‬ ‫تعریفمدیریت‬ ‫به کارگیری مؤثر و کارآمد منابع مادی و انسانی در برنامه ریزی‪ ،‬سازماندهی‪ ،‬هماهنگی‬ ‫و کنترل برای دستیابی به اهداف سازمانی و براساس نظام ارزش مورد قبول را مدیریت‬ ‫می نامند‪.‬‬ ‫فرایندمدیریت‬ ‫‪20‬‬  ‫توليد و مديريت توليد‬ ‫سطوحمدیریت‬ ‫مدیریت یکی از جنبه های بسیار مهم در زندگی اقتصادی است‪.‬مدیریت‪ ،‬فعالیت های‬ ‫سازمانی را با استفاده هماهنگ و متعادل از منابع‪ ،‬تنظیم و تعدیل می کند‪.‬مدیریت‬ ‫دارای سطوح مختلفی به شرح زیر است‪:‬‬ ‫مدیریت عالی‪ :‬مدیران عالی یا سطح باال به افرادی گفته می شود که جزء مقام های‬ ‫اصلی و اساسی سازمان هستند؛ مانند هیئت مدیره‪ ،‬مدیرکل و سایر اعضای اصلی که‬ ‫مسئول عملکردهای اصلی سازمان و به دنبال هدف گذاری و اجرای کامل و کارآمد آن‬ ‫برای پیشرفت و توسعه هرچه بیشتر سازمان هستند‪.‬‬ ‫مدیریت میانی‪ :‬مدیران میانی توسط مدیران عالی انتخاب می شوند‪.‬این مدیران وظیفۀ‬ ‫اجرای سیاست ها و برنامه های سازمان را دارند و کارکنان را به سمت اهداف تعیین شده‬ ‫هدایت و منابع الزم را در اختیار ایشان قرار می دهند‪.‬‬ ‫مدیریت عملیاتی‪ :‬این مدیران پایین ترین رده در سطوح مدیریتی هستند‪.‬ناظران‬ ‫اجرایی و سرکارگران در این گروه قرار می گیرند که تعدادی کارگر یا کارمند برای انجام‬ ‫کارها‪ ،‬طبق برنامه به آنها کمک می کنند‪.‬‬ ‫ایجاد انگیزه در کارکنان (هدایت) یکی از وظایف مدیریت به شمار میرود‪.‬به نظر شما‬ ‫بحث کالسی‬ ‫چگونه میتوان در کارکنان انگیزه ایجاد کرد؟‬ ‫وظایفمدیریت‬ ‫وظایف مدیریت شامل موارد زیر است‪:‬‬ ‫هدف  گذاری‬ ‫تقسیم کار بین کارکنان مختلف‬ ‫یافتن راه رسیدن به هدف‬ ‫برنامه ریزی‬ ‫هماهنگی در خصوص اینکه چه‬ ‫کسی؟ چه کاری؟ و چگونه؟ انجام دهد‬ ‫وظایف‬ ‫کنترل‬ ‫سازماندهی‬ ‫مدیریت‬ ‫تشویق کارکنان جهت دستیابی به‬ ‫مقایسۀ نتایج با برنامه های‬ ‫اهداف سازمانی‬ ‫تعیین شده‬ ‫هدایت‬ ‫ارتباط مؤثر و مفید مدیریت با کارکنان‬ ‫‪21‬‬  ‫برنامهریزی در سازمان‬ ‫یکی از وظایف مهم مدیران‪ ،‬برنامه ریزی برای سازمان است‪.‬برنامه ریزی به مدیران‬ ‫سازمان کمک می کند تا با استفادۀ بهینه از منابع‪ ،‬مسیر رسیدن به اهداف سازمان را‬ ‫هموار کنند‪.‬به این منظور‪ ،‬مدیر ابتدا باید درک روشنی از مأموریت در رسالت سازمان‬ ‫داشته باشد و بتواند یک چشم انداز بلند مدت برای سازمان ترسیم کند‪.‬در مرحلۀ بعدی‬ ‫و با استفاده از چشم انداز و مأموریت‪ ،‬برای سازمان هدف گذاری می کند‪.‬مجموعۀ این‬ ‫کارها را برنامه ریزی بلند مدت یا استراتژیک می گویند‪.‬‬ ‫چشم انداز‬ ‫سازمان ها برای تحقق اهداف و کسب موفقیت نیازمند تصویری روشن از آیندۀ خود‬ ‫هستند‪.‬تصویری که جهت گیری آیندۀ سازمان را به وضوح نشان دهد‪.‬یک سازمان نیز‬ ‫مانند افراد‪ ،‬آرزوهایی برای آینده دارد که به آن چشم انداز می گویند‪.‬چشم انداز‪ ،‬یک افق‬ ‫دراز مدت است که تصویری از وضعیت فرد (سازمان) را در آینده ترسیم می کند‪.‬‬ ‫مشخصه های اصلی یک چشم انداز در نمودار زیر نشان داده شده است‪:‬‬ ‫آرماني‬ ‫‪22‬‬  ‫توليد و مديريت توليد‬ ‫چشم انداز‬ ‫فعالیت‬ ‫تربیت افراد آموزش دیده در زمینه‏های‬ ‫خ ِّیری که در ساخت و تجهیز‬ ‫مختلف فنی و حرفه‏ای تا ‪ 5‬سال آینده‬ ‫هنرستان‏ها مشارکت می کند‪.‬‬ ‫ورود به بازار کار و اشتغال تا ‪ 5‬سال آینده‬ ‫هنرجویی که وارد هنرستان می شود‪.‬‬ ‫افزایش تولید ملّی و اشتغال تا ‪ 2‬سال آینده‬ ‫قانون گذاری که قانون محدودیت واردات‬ ‫را تصویب می کند‪.‬‬ ‫الزم است به این نکته توجه داشت که تمام فعالیت های فرد (سازمان) در راستای‬ ‫چشم اندازی است که برای خود ترسیم نموده است‪.‬برای مثال‪ ،‬هنرجویی که با چشم انداز‬ ‫ورود زودهنگام به بازار کار وارد هنرستان می شود‪ ،‬از لحظۀ ورود سعی می کند تا با دقت‬ ‫به فراگیری فنون و دروس رشتۀ مورد عالقۀ خود بپردازد‪ ،‬اقوام و آشنایان را در جریان‬ ‫رشته و تخصص خود قرار دهد و در این راستا ممکن است هم زمان بخواهد آموخته های‬ ‫خود را نیز در بازار کار محک بزند‪.‬اما الزمۀ داشتن یک چشم انداز خوب‪ ،‬برخورداری از‬ ‫ویژگی هایی است که هر فرد (سازمان) برای موفقیت خود به آنها نیازمند است‪.‬‬ ‫ چشم انداز من در تولید این پروژه چیست؟‬ ‫پروژه من‬ ‫ چند نمونه از چشماندازهای برترین شرکتهای ایران و جهان را با استفاده از اینترنت‬ ‫کار در منزل‬ ‫پیدا کنید‪.‬‬ ‫مأموریت‬ ‫مأموریت یا رسالت‪ ،‬بیان کنندۀ دلیل وجودی یک سازمان و وجه تمایز آن از سایر‬ ‫سازمان های مشابه است‪.‬به طور کلی‪ ،‬مأموریت نموداری است که مسیر آیندۀ سازمان را‬ ‫مشخص می نماید‪.‬‬ ‫‪23‬‬  ‫مأموریت زندگی خودتان را با توجه به متن زیر بنویسید‪.‬‬ ‫کار در کالس‬ ‫مأموریت من ساختن خودم به نحوی است که فردی ‪..........................‬باشم؛ به طوری که‬ ‫بتوانم ‪.......................‬را به جامعه عرضه نمایم‪.‬‬ ‫دلم می خواهد به عنوان یک فرد ‪..............................‬شناخته شوم و متعهد شده ام که‬ ‫همواره در مسیر ‪.........................................‬حرکت کنم‪.‬‬ ‫در تدوین بیانیۀ مأموریت باید به نکات زیر توجه کرد‪:‬‬ ‫‪ 1‬مبتنی بر واقعیت باشد‪.‬‬ ‫‪ 2‬فرد (سازمان) قابلیت و توان اجرای آن را داشته باشد‪.‬‬ ‫‪ 3‬هر فرد دیگری با خواندن بیانیة مأموریت فرد (سازمان) تمایل داشته باشد که در رسیدن به‬ ‫مأموریتش همراه او شود‪.‬‬ ‫‪ 4‬شامل مقادیر عددی یا اهداف کوچک نباشد‪.‬‬ ‫‪ 5‬بیش از حد طوالنی نباشد‪.‬‬ ‫‪ 6‬به توضیح جزئیات کمتر بپردازد‪.‬‬ ‫تفاوت چشم انداز و مأموریت‪ :‬چشم انداز به فردا و آنچه سازمان قصد دارد سرانجام به‬ ‫آن دست یابد تمرکز دارد؛ در حالی که مأموریت بر امروز و آنچه که یک سازمان در جهت‬ ‫تحقق آن تالش می کند‪ ،‬تمرکز دارد‪.‬‬ ‫وجود هر دو برای هدایت سازمان و رسیدن به اهداف‪ ،‬ضروری است‪.‬‬ ‫چند سازمان یا شرکت را انتخاب کنید و مأموریت هر یک را با جست وجو در منابع‪،‬‬ ‫کار در منزل‬ ‫پیدا کنید‪.‬‬ ‫پروژه من‬ ‫مأموریت نهایی خود را برای انجام پروژه بنویسید‪.‬‬ ‫هدفگذار ي‬ ‫بعد از تعیین مأموریت فرد (سازمان)‪ ،‬می توان هدف های بلندمدت را تعیین کرد‪.‬اهداف‬ ‫می توانند خیلی ساده و ابتدایی و یا خیلی سخت و پیچیده باشند‪.‬هر چقدر بتوان اهداف‬ ‫را ساده تر کرد و آنها را به بخش های کوچک تر تقسیم کرد‪ ،‬به همان میزان رسیدن به‬ ‫آن راحت تر خواهد بود‪.‬هدف گذاری یک مهارت است که فرد با کمی تالش می تواند به‬ ‫آن دست یابد‪.‬به طور کلی می توان اهداف فرد را در حوزه های علمی و فناوری‪ ،‬شغلی‬ ‫و کسب و کار‪ ،‬اقتصادی‪ ،‬فرهنگی و اجتماعی‪ ،‬شخصی و تربیتی‪ ،‬تفریحی و ورزشی و‬ ‫خانوادگی خالصه کرد‪.‬‬ ‫‪24‬‬  ‫توليد و مديريت توليد‬ ‫جدول زیر نمونه ای از اهداف فردی در زمینه های مختلف است‪.‬سایر خانه های خالی جدول‬ ‫کار در کالس‬ ‫را بر اساس اهداف شخصی خود پر کنید‪.‬‬ ‫آگاهی از نوآوری های جدید در زمینۀ تخصصی‬ ‫علمی‬ ‫به روزرسانی اطالعات علمی و مرور اطالعات قبلی‬ ‫ارتقای جایگاه شغلی‬ ‫شغلی‬ ‫رشد شرکت یا سازمانی که در آن کار می کنم‬ ‫افزایش میزان درآمد‬ ‫اقتصادی‬ ‫افزایش سرمایه‬ ‫افزایش میزان مطالعه‬ ‫شخصی و تربیتی‬ ‫پرداختن به موضوعات اخالقی‬ ‫داشتن برنامۀ ورزشی منظم‬ ‫تفریحی و ورزشی‬ ‫دیدن تازه ترین فیلم ها و نمایش ها‬ ‫توجه به نیازهای عاطفی اعضای خانواده‬ ‫خانوادگی‬ ‫همراهی و کمک در حل مسائل مختلف خانوادگی‬ ‫‪25‬‬ ‫برای نوشتن هدف حتماً باید توضیح داد که منظور از آن چیست‪.‬اگر فردی بخواهد‬ ‫درآمدش را افزایش دهد‪ ،‬باید دقیقاً مشخص کند که چقدر درآمد می خواهد‪.‬نوشتن‬ ‫اینکه «درآمد بیشتری می خواهم» کافی نیست و باید رقم آن را کامل بیان کند‪.‬وقتی‬ ‫هدف دقیق مشخص می شود فرد راحت تر می تواند به آن برسد‪.‬‬ ‫هرگاه فردی بخواهد هدفی را مشخص کند‪ ،‬بهتر است که کمترین و بیشترین زمان‬ ‫ممکن برای رسیدن به آن هدف را هم در نظر بگیرد‪.‬‬ ‫با توجه به مأموریت و چشماندازی که برای خود نوشتهاید؛ جدول زیر را کامل کنید‪.‬‬ ‫پروژه من‬ ‫چه چیز باید تغییر‬ ‫علت ریشه ای این‬ ‫موانع پیشرفت شما‬ ‫هدفتان چیست؟‬ ‫کند که شما در‬ ‫موانع چیست؟‬ ‫چیست؟‬ ‫رسیدن به هدف‬ ‫بهتر عمل کنید؟‬ ‫تعاون در تولید‬ ‫امروزه در بسیاری از جوامع‪ ،‬بسیاری از مشکالت‬ ‫اقتصادی ـ اجتماعی مشترک بین افراد جامعه‬ ‫(نظیر معضل بیکاری‪ ،‬بهداشت محیط و ‪ )...‬از‬ ‫طریق جلب مشارکت عمومی و بسیج منابع مادی‪،‬‬ ‫انسانی و اجتماعی و بدون نیاز به تشریفات اداری و‬ ‫دولتی‪ ،‬حل و فصل میگردد‪.‬در این میان میتوان‬ ‫به نقش مهم «تعاونیها» به عنوان کانونهای‬ ‫ترویج فعالیتهای گروهی اشاره کرد که نقش‬ ‫مؤثری را در تقویت سرمایۀ اجتماعی و ساماندهی معضالت اجتماعی ـ اقتصادی جامعه‪ ،‬ایفا‬ ‫مینمایند‪.‬تا جایی که در قانون اساسی کشور عزیزمان (اصول ‪ 43‬و ‪ ،)44‬از نقش تعاونیها‬ ‫بهعنوان یکی از ارکان اقتصاد کشور یاد شده و بر اقدام مؤثر دولت در ایجاد و حمایت از تعاونیها‬ ‫به منظور توانمندسازی افراد جویای کار و تأمین ابزار و وسایل کار آنها‪ ،‬تأکید شده است‪.‬‬ ‫بنابراین تعاونی‪ ،‬یک اجتماع مستقل از اشخاصی است که با همدیگر توافق نموده اند تا‬ ‫به منظور تأمین نیازها و اهداف مشترک اقتصادی‪ ،‬اجتماعی و فرهنگی خود و به صورت‬ ‫‪26‬‬