Pentoz Fosfat Yolu, Fruktoz ve Galaktoz Metabolizması Sunumu (Aralık 2024)

PENTOZ FOSFAT YOLU VE FRUKTOZ – GALAKTOZ METABOLİZMASI Prof. Dr. Semra KOÇTÜRK Dönem-I Aralık-2024  Sunum Planı ❑ Pentoz fosfat yolağı, NADPH ve nukleotid sentezi için gerekli olan ribozun sağlanmasında rolü, ❑ Üronik asid yolağı, bu yolağı...

PENTOZ FOSFAT YOLU VE FRUKTOZ – GALAKTOZ METABOLİZMASI Prof. Dr. Semra KOÇTÜRK Dönem-I Aralık-2024  Sunum Planı ❑ Pentoz fosfat yolağı, NADPH ve nukleotid sentezi için gerekli olan ribozun sağlanmasında rolü, ❑ Üronik asid yolağı, bu yolağın konjügasyon tepkimeleri için gerekli glukuronik asidin sentezindeki önemi ve C vitamini ile ilişkisi, ❑ Fruktoz metabolizması ve fazla miktarda fruktoz tüketiminin sonuçları, ❑ Galaktoz metabolizması ve fizyolojik önemi, ❑ G 6 PDH eksikliği, fruktoz ve galaktoz metabolizmalarının bozuklukları PENTOZ FOSFAT YOLU (PFY) Glukoz Oksidasyonunun Alternatif Yoludur  PENTOZ FOSFAT YOLU (PFY) Fosfoglukonat Yolu=Heksozmonofosfat Döngüsü 6 karbonlu glukozun kullanılması ile 5 karbonlu şekerlerin ve indirgenmiş ajanların (NADPH) oluşumunu sağlayan anabolik yol. Fonksiyonu: 1. Biyosentez reaksiyonları için gereken NADPH oluşumunu sağlamak. 2. Nükleotid ve nükleik asid sentezi için gereken Riboz-5-fosfat sağlamak 3. Besinlerle alınan ve nükleik asitlerin sindirimi ile açığa çıkan 5C’lu şekerlerin Glikolize girmesini sağlamak  PFY YOLUNUN REAKSİYONLARI SİTOPLAZMADA GERÇEKLEŞİR. PFY yolunun iki kolu bulunmaktadır: a. Oksidatif (geri dönüşümsüz): NADPH oluşumunu sağlar b. Oksidatif olmayan (geri dönüşümlü): Riboz-5-Fosfat oluşumunu sağlar PENTOZ FOSFAT YOLU Oksidatif yolda: Glukoz 6-fosfat, Ribuloz 5-fosfat, CO2 ve NADPH'ye oksitlenir. Ribuloz 5-fosfat, nükleotid biosentezi için riboz 5-fosfata (riboz- 5-P) dönüştürülebilir. NADPH: - Yağ asidi biosentezi, - Monooksigenazlar (ilaçların detoksifikasyonu) - Reaktif oksijen türlerine (ROT) karşı Glutatyon savunma (GSH) sistemi için kullanılır.  NADPH Ne için Gereklidir? ✔ Yağ asidi ve Streoid sentezi: (Karaciğer, adipoz doku,adrenal korteks, testis ve süt bezleri (laktasyon sürecinde) yüksek düzeyde PFY yolu enzimlerine sahiptir. ) ✔ Hızlı çoğalan hücreler: Yüksek miktarda NADPH’a gereksinimi vardır. (Ribonükleotidlerin deoksiribonükleotidlere dönüşümü için (ribonükleotid redüktaz enzimi elektron kaynağı olarak NADPH kullanır) ✔ Fagositik hücreler (makrofaj/nötrofil): NADPH oksidaz enzimi ile moleküler oksijenden süperoksid radikalini oluşturmak için NADPH kullanır (Oxidative burst). ✔ Eritrositler: Glutatyonun (GSH) indirgenmiş formda tutulması için NADPH gereklidir.  NADPH’a gereksinim duyan metabolik yolaklar İndirgeyici sentezler: – Yağ asidi sentezi – Yağ asidi zincir uzaması – Kolesterol; steroid sentezi – Nörotransmitter sentezi – Nükleotid sentezi Detoksifikasyon: – Okside glutatyonun indirgenmesi (GSSG-GSH) – Sitokrom P-450 monooksigenazlar  Pentoz Fosfat Yolu Sitoplazmada gerçekleşir. İki basamaklıdır: A. Oksidatif faz: 3 molekül G-6-P dan (6C), 3 adet beş karbonlu (5C) şeker ve 3 molekül CO2 oluşur. İki temel işlevi vardır: 1. Yağ asidleri, steroid sentezi ve ayrıca detoksifikasyon için gerekli olan NADPH sağlar. 2. Nükleotid ve nükleik asid sentezi için gerekli Riboz’u sağlar B. Oksidatif olmayan faz: Beş karbonlu şekerlerin kendi aralarında yeniden düzenlenmesi ile 2 molekül G-6-P ve 1 molekül Gliseraldehid -3-P oluşur.  Oksidatif faz: NADPH sentez edilir (Geri dönüşümsüz) «G6PDH eks ⇒ X’e bağlı kalıtım, en sık genetik defekt» 1. basamak 2. basamak 1. basamak: Glukoz 6 Fosfat’ın , 6-fosfoglukonat’a dehidrojenasyonu (düzenleyici basamak) 2. basamak: 6-Fosfoglukonat’ın, oksidatif dekarboksilasyonu neticesinde Ribuloz 5-fosfat oluşumu Bu fazda; oksitlenen her bir G6P’a karşılık 2 mol NADPH üretilir.  OKSİDATİF OLMAYAN BASAMAK Temel enzimler: 1. Transketolaz: 2 karbon transferini gerçekleştirir. (Tiamin Pirofosfat’ı (TPP) kofaktör olarak kullanır) 2. Transaldolaz :3 karbon transferini gerçekleştirir.  Oksidatif olmayan faz: (Geri dönüsümlü) Amacı: 1. Riboz öncülleri sentez edilir. 2. İhtiyaç fazlası Ribozlar tekrar glukoza dönüştürülür 1. basamak: Epimeraz Keto-izomeraz 2. basamak: Transketolaz Mg ve B1 vit 3. basamak: Transaldolaz  CH2OH C=O CH2OH CHO HO-C C=O C-OH C-OH HO- C + C-OH C-OH C-OH C-OH C-OH CH2OP CH2OP CH2OP Xyulose-5-PO4 Ribose-5-PO4 Sedoheptuloz-7-PO4 CHO C-OH Transketolaz CH2OP Gliseraldehid-3-PO4  CH2OH C=O CH2OH CHO HO-C C=O C-OH + C-OH HO-C CH2OP C-OH C-OH Gliseraldehid-3-PO4 C-OH C-OH CH2OP CH2OP Sedoheptuloz-7-PO4 Fruktoz-6-PO4 CHO C-OH C-OH Transaldolaz CH2OP Eritroz-4-PO4  CH2OH CH2OH CHO C=O CHO C=O C-OH C-OH + HO- C C-OH + HO-C C-OH CH2OP C-OH CH2OP CH2OP Gliseraldehid- C-OH 3-PO4 CH2OP Ksiluloz-5-PO Eritroz-4-PO4 4 Fruktoz-6-PO4 Transketolaz  Glikoliz / Pentoz Fosfat Yolağı Benzerlikler: Glukoz 6-fosfat, her iki yolakta bulunur. Farklılıklar:  Pentoz Fosfat yolağında Glukoz-6-P hem substrat, hem son üründür.  Pentoz fosfat yolağında NAD yerine NADP kullanılır.  Pentoz fosfat yolağında CO2 oluşur.  Glikolizin temel ürünü ATP’ dir,  Pentoz Fosfat yolağında ATP üretilmez. Bağlantılar: Ksilüloz 5-fosfat, glikolizin akışını hızlandırır; ayrıca yüksek oranda KH içeren yemek sonrası YA biyosentezini arttırır.  PFY’nun Regülasyonu 1. G6P’ın PFY’na girişi hücre içi NADPH düzeyi ile kontrol edilir. 2. NADPH, Glukoz-6 fosfat dehidrogenazın kuvvetli inhibitörüdür. 3. NADPH çeşitli metabolik yolaklarda tüketilirse, inhibisyon ortadan kalkar ve enzim aktive olur. 4. Yüksek KH’lı beslenmeden sonra artan insülin/glukogon düzeyi, Glc-6- fosfat dehidrogenaz sentezini indükler.  Pentoz fosfat yolağı hangi dokularda etkili ? Karaciğer Yağ dokusu NADPH , yağ asidi veya steroid biyosentez yerleri Adrenal korteks olan karaciğer, meme bezi, testis ve adrenal korteksde üretilir. Tiroid Eritrositler Testis Süt veren meme bezi  Pentoz Fosfat Yolunun Doku Dağılımı Fonksiyonu İle Uyumludur Bu nedenle NADPH Eritrositlerde Üretilmektedir Eritrosit membranlarının bütünlüğünü korunması ve glutatyonun indirgenmiş formda (GSH) tutulması için NADPH gereklidir. Bu nedenle eritrositlerde üretilir. Pentoz fosfat yolunun aksaması NADPH sentezinin azalmasına yol açar. G6PDH eksikliği ⇒ hemolitik anemi ( oksidatif stres-reaktif oksijen türleri; favizm)  ERİTROSİT MEMBRANININ BÜTÜNLÜĞÜNÜN KORUNMASI Sağlıklı bireylerin eritrositlerinde, Hemoglobinlerin enzimatik olmayan oksidasyonu ile sürekli süperoksit iyonu (O2_) üretimi ROT'un bir kaynağını oluşturur ve GPX (glutatyon peroksidaz) ile H2O’ya indirgenir. GLUKOZ 6-FOSFAT DEHİDROGENAZ EKSİKLİĞİNDE: Glutatyon savunma sistemi tehlikeye atılır. PFY tarafından üretilen NADPH, oksitlenmiş glutatyonun (GSSG) indirgenmesi için kullanılır ve bu da ROT tarafından oluşturulan hidrojen peroksitin (H2O2) ve lipid peroksitlerinin uzaklaştırılması için gereklidir. ⮚ Glukoz 6-fosfat dehidrogenaz eksikliğinde, hücre membranlarında çapraz bağlı hemoglobin birikintileri olan HEINZ CİSİMCİKLERİ oluşur ve hücrenin küçük kapillerlerden geçmeye çalışırken mekanik stres altına girmesine neden olur. ⮚ ROT’ların hücre membranı üzerindeki etkisi ve deformabilite eksikliğinden kaynaklanan mekanik stres, hemolize yol açar.  Favizim GLUKOZ 6 FOSFAT DEHİDROGENAZ EKSİKLİĞİ olanlarda baklanın, içindeki bir enzim alyuvarları hızlı bir şekilde tahrip ederek şiddetli bir tür anemiye (hemolitik anemi) yol açmaktadır. https://www.thd.org.tr/thddata/userfiles/file/g6pd%5B1%5D.pdf Hastalık farklı klinik tablolarla kendini gösterebilir: 1. Akut Hemolitik Anemi: Normal koşullarda klinik bulgu saptanmazken, oksidatif stres yapan durumlarda (ilaçlar, enfeksiyonlar, kimyasallar, fava yenmesi) hemoliz gerçekleşir. Oksidatif strese yol açan maddeye maruz kalındıktan sonra, genellikle 2-3 gün içinde hemoliz oluşur 2. Favizm: Klinik bulgular bakla yenmesinden 5-24 saat sonra ortaya çıkar ve sıklıkla 1- 5 yaş arasındaki erkek çocuklarda görülür. Hemoliz sonucu gelişen anemi genellikle ani ve çok ağırdır. Böbrek yetmezliği bile gelişebilir. Bakla polenlerinin solunması ya da süt veren annenin bakla yemesi de bebekte klinik bulgulara neden olabilir.  Glukoz Glikolize mi Girecek PFY’na mı Girecek? ✔ Glukozun glikolize ya da PFY girme dengesi organın metabolik gereksinimlerine bağlıdır. ✔ Karaciğerde üretilen CO2’in %20-30’u PFY’undan üretilir. ✔ Memeli çizgili kaslarında yağ asidi ve steroid sentezi az olduğundan, G6P yıkımı glikoliz ve TCA ile olur, G6Pın pentoz fosfat yoluyla direkt oksidasyonu yoktur.  ÜRONİK ASİD YOLAĞI Glukoz için alternatif bir oksidatif yoldur. ATP üretilmez. Glukozun glukronik aside dönüşümünü katalizler. Glukronik asid: – UDP glukronat oluşur ve, ✔Proteoglikanların yapısına katılır veya ✔Steroid hormonlar, bilirubin ve bazı ilaçlar ile birleşerek idrar veya safra ile glukronid konjügatları şeklinde atılımlarını sağlar. – L-gulonata indirgenip: Askorbat (C vit) a da dönüştürülebilir (insanlarda değil, Maymunlarda) D-Ksilüloz üzerinden , D-ksilüloz 5-fosfata dönüşür.  Üronik Asid Yolağı Fosfo glukomutaz UDPGlc pirofosforilaz UDPGlc dehidrogenaz α-D-Glukoz 6-fosfat Glukoz 1-fosfat → UDPGlukoz UDP glukuronat Konjügasyonlar Proteoglikanlar ↓ L –Ksilüloz ← ← ← L-Gulonat D-Glukuronat Not: İnsanda askorbat sentezi yok) Okzalat ↑ CO2 ↑ Ksilitol D-Ksilüloz D-ksilüloz redüktaz Askorbat L-Dehidroaskorbat ↓ ↓ Diyet Okzalat Pentoz Fosfat yolağı FRUKTOZ METABOLİZMASI  Genel Bakış Glukoz: - Laktoz (süt ürünleri) - Sukroz (sofra şekeri)  Diyette bulunan ve önemli miktarda alınan diğer iki monosakkarid fruktoz Fruktoz: ve galaktozdur. - Meyveler  Fruktoz ve galaktoz enerji - Sukroz metabolizmasına önemli katkıda Galaktoz: bulunur. - Laktoz  Galaktoz hücrenin yapısal kompenentlerinde bulunan monosakkaridtir.  FRUKTOZ METABOLİZMASI ✔ Besinlerle alınan kalorinin %15-20’sini oluşturur. ✔ En önemli kaynağı sakkaroz (sukroz)’dur sukraz Sakkaroz Fruktoz + Glukoz ✔ Meyve, sebze ve balda serbest monosakkarit olarak bulunur. ✔ Spermlerin enerji kaynağıdır. ✔ Fruktoz, glikoliz ara ürünlerine çevrilerek metabolize edilir. ✔ Bazı dokularda Poliol yolu ile glukozdan da sentez edilebilir.  Sukroz Tüm (Sofra şekeri) Dokularda O-a-D-Glucopyranosyl-(1—> 2)-b-D-Fructofuranoside  Besinler ile (Glc, Gal, Man, Frc) alınırlar ve organizmada Glukoza dönüşürler. Glc, Man, Gal barsak epitel hücrelerinde Na+ bağımlı ve kolaylaştırıcı taşıyıcılar ile hücre içine alınır. Fruktoz, kolaylaştırılmış diffüzyonla girer ve çıkar Fruktoz diabetik bireylerde kandan glukozdan daha hızlı uzaklaştırılır.  Fruktoz Metabolizması  Fruktozun metabolize edilmesi için önce fosforile edilmesi gerekir.  Bu reaksiyon Hekzokinaz veya Fruktokinaz enzimi ile gerçekleştirilir.  Hekzokinaz: Fruktoza ilgisi düşüktür ( Km değeri yüksek) Çok yüksek fruktoz düzeylerinde aktive olur.  Fruktokinaz: Fruktoz fosforilasyonunda ana enzimdir. Fruktoza ilgisi yüksektir (Km değeri düşük).  Fruktokinaz KC de bulunur (KC) (yüksek oranda). Dietsel fruktozun çoğu KC’de metabolize edilir. Fruktokinaz ince barsak mukozası, Renal tübüllerin proksimal epitelinde de bulunur. (KC) Frc-1-P Aldolaz enzimi ile DHAP ve GA’e parçalanır. Aldolaz enziminin çeşitli izoformları vardır: Aldolaz A (tüm dokularda), B (KC), C (Beyin), Fetal aldolaz (doğum öncesi KC) GLİKOLİZ PİRÜVAT  Fruktokinaz; KC, böbrek ve ince barsakta bulunur, aktivitesi açlık/insülinden etkilenmez. Fruktoz, KC de glukoza göre daha hızlı metabolize edilir, çünkü fosfofruktokinaz ( PFK1) basamağını atlar. Dolayısı ile ATP sentezi için gerekenden daha fazla pirüvat ve Asetil-KoA oluşur…… AMA BEN SAĞLIKLI BESLENİYORUM BOL MEYVE YİYORUM !!!!!!!!! Sonuçta; KC de YA sentezi ↑ , VLDL sentezi ↑ ⇒ dolaşımda TG ↑ ve LDL Kol ↑ ⇒ ATEROJENİK ETKİ. FRC METABOLİZMASINDA HIZ SINIRLAYICI ENZİMİ ALDOLAZ B DİR. ✔ Sadece Aldolaz B, Frc-1-P’ı parçalayabilir. ✔ Diğer tüm Aldolaz enzimleri Frc-1,6-BP’ı kesebilir. ✔ Oluşan DHAP glikolize girer. ✔ Gliseraldehid ise Trioz kinaz enzimi ile fosforile edilerek Gliseraldehid-3P oluşturur  Fruktoz Metabolizması Bozuklukları 1-ESANSİYEL FRUKTOZÜRİ Fruktokinaz eksikliği Klinik Biriken fruktozun %90’ı yağ dokusunda fruktoz-6-P ile metabolize olduğundan klinik bulgu vermez. Tanı 1.İdrarda redüktan madde (+) 2.Şeker kromatografisi Tedavi Gerekmez 2- KALITSAL FRUKTOZ İNTOLERANSI Fruktoz-1-P aldolaz (Aldolaz B) eksikliği: Fizyopatoloji Fruktoz-1-P’ın KC ve böbreklerde birikimi toksik etkilere neden olur. Klinik - Fruktoz içeren besinlerin alımını takiben akut hipoglisemi (glikojenoliz ve glikoneogenez inhibe edilir) - Bulantı-kusma - Büyüme geriliği - KC yetmezliği (sarılık, ödem ve kanamalar) - Böbreklerde proksimal tübül hasarına bağlı hipo-fosfatemi ve buna bağlı raşitizm (Diş çürükleri) - Hiperürisemi ve gut artriti - Konvulsiyon ve koma  Mekanizma: Aldolaz B eksikliği (kc, böbrek, barsak) - Fruktoz alımını takiben fruktoz 1-fosfat birikir ⇒ glikojen fosforilazı inhibe eder ve glukoneogenez inhibe olur ⇒ hipoglisemi - F-1-P , inorganik fosfatı hapseder ⇒ ATP ↓ ve inorganik fosfat↓ ⇒ de novo pürin sentezi hızlanır ⇒ Hiperürisemi Tanı 1. Fruktoz tolerans testi: Ağır hipoglisemi gelişmesi nedeniyle oral fruktoz tolerans testi kontrendikedir. 2. İdrarda redüktan madde (+) 3.KC ve böbrek biyopsilerinde aldolaz B eksikliğinin gösterilmesi Tedavi 1.Fruktoz, sukroz ve sorbitolden kısıtlı diyet (???) 2.KC transplantasyonu  3-FRUKTOZ ZEHİRLENMESİ Aldolaz B enziminin hızı fruktokinaza oranla çok düşüktür. 1. Fruktoz-1-P birikimine bağlı olarak hücre içi inorganik fosfat (Pi) miktarı azalır (Organik bir moleküle kovalent olarak bağlanan fosfat ayrılamadığı için diğer yollara giremez). 2. Pi’de azalma özellikle besinsel fruktozun çoğunu metabolize eden KC’de ATP sentezini azaltır. 3. Bir pürin nükleotidi olan ADP katabolize olarak hiperürisemiye neden olur. KC de akut fruktoz yüklenmesi ⇒ inorganik fosfat fruktoz 1-fosfat üzerinde hapsedilir ⇒ ATP sentezi ↓ ⇒ de novo pürin sentezi hızlanır ⇒ HİPERÜRİSEMİ SORBİTOL YOLU  Sorbitol Yolu ile Glukozdan Fruktoz Sentezlenmesi.  Aldoz redüktaz: Glukozu indirgeyerek Sorbitol oluşumunu sağlar (aldehid grubuna –OH grubunun eklenmesi ).  Aldoz redüktaz pek çok dokuda bulunur: - Lens - Retina - Periferal sinirlerin Schwann hücreleri - KC - Eritrosit - Seminal vezikül - Over KC, over,sperm ve seminal vezikül hücrelerinde Sorbitol Dehidrogenaz sorbitolü oksitleyerek Fruktoz sentezini sağlar.  ANCAK ! Sorbitol dehydrogenaz Retina, Lens, Böbrek ve Sinir hücrelerinde çok düşük veya hiç yoktur.  Retina, lens, KC ve Schwann hücrelerinde glukozun hücreye girişi için insülin gerekli değildir.  DM hastalarda da yüksek düzeyde Glc hücreye girebilir.  Bu yolla hücre içinde yüksek düzeyde SORBİTOL oluşur.  Sorbitol hücre membranından geçemediği için hücre içinde kalır  Sorbitol birikimi hücre içine su girişine ve osmozis’e neden olur. GALAKTOZ METABOLİZMASI  Galaktoz Metabolizması Anne sütü ile veya inek sütünden yapılan mama ile beslenen bebeklerde diyetteki başlıca karbonhidrat laktozdur. Laktoz, intestinal laktaz enzimi ile glukoz ve galaktoza hidrolize edilir. Galaktozun enerji kaynağı olarak kullanılabilmesi için karaciğerde glukoza çevrilmesi gerekir.  Galaktoz Metabolizması Galaktozun hücrelere girişi insüline bağlı değildir Laktaz (Beta-galaktozidaz) Laktoz Galaktoz + Glukoz  Galaktozun Fosforilasyonu Galaktoz metabolize edilmeden önce fosforile edilmelidir. Pek çok dokuda Galaktokinaz bulunur.  GAL-1-P GLİKOLİTİK YOLA UDP-GALAKTOZA DÖNÜŞMEDEN GİREMEZ (Aktivasyon gereklidir)  Glikolitik Enzimler Galaktoza Spesifik Değildir ve Galaktozu Tanımazlar. Epimerizasyon Gereklidir  UDP-Galaktozun Epimerizasyonu Glikolipid Glikojen Glikoprotein GAG Klasik Galaktozemi: Galaktoz 1-Fosfat Uridiltransferaz eksikliği Galactose 1-fosfat ve Galaktoz hücrede birikir. Galaktoz birikimi metabolik yol Aldoz redüktaz ile Galaktitol oluşumuna sapmasına neden olur. Galaktoz alımı kısıtlanmazsa körlük ve KC hasarı ile sonuçlanır. Aldoz Redüktaz  Galaktozemi Galaktoz metabolizmasındaki çeşitli enzimatik defektler galaktozemi’ye yol açabilir. (GALK, GALT, GALE) En şiddetli form: GALT eksikliği – Karaciğerde Galaktoz-1-P birikir ⇒ Glikojenoliz enzimleri inhibe olur ⇒ Postprandial hipoglisemi – Karaciğerde inorganik fosfat azalır ⇒ Kc fonk bozulur – Galaktoz aldoz redüktaz ile galaktitole dönüşür, bu da göz lensinde birikerek katarakta neden olur – Tanı Eritrosit: Galaktoz-1-fosfat ölçümü Eritrosit: GALT enzim aktivitesi tayini EK SLAYTLAR Fruktoz Metabolizması Diyetle alınan Fruktoz: Fruktokinaz ile F-1-P oluşturulur. Fakat glikolitik yoldaki fruktozlu ürünler F6P ve F1,6P olduğundan, F1P glikolitik yola girmeden önce daha ileri metabolize edilmek zorundadır. F1P, Aldolaz B ile glikolitik yolun ara ürünleri olan DHAP ve Gliseradehid 3Pa ayrılır. Aldolaz B fruktoz met için hız sınırlayıcı enzimdir (glikoliz için değil) Fruktozun akıbeti de glukozun akıbetine paraleldir. Endojen sentez: Polyol yolunda glukozdan sentezlenebilir. Fruktoz Metabolizması Fruktokinaz; kc, böbrek ve ince barsakta bulunur, aktivitesi açlık/insülinden etkilenmez Fruktoz, kc de glukoza göre daha hızlı metabolize edilir, çünkü fosfofruktokinaz basamağını atlar. ATP sentezi için gerekenden daha fazla pirüvat ve Asetil-KoA oluşur. Kc de FA sentezi ↑ , VLDL sentezi ↑ ⇒ dolaşımda Tg ↑ ve LDL Kol ↑ ⇒ aterojenik etki Kc de akut fruktoz yüklenmesi ⇒ inorganik fosfat, fruktoz 1-fosfatta hapsedilir ⇒ ATP sentezi ↓ ⇒ de novo pürin sentezi hızlanır ⇒ Hiperürisemi Lensdeki sorbitol ve früktoz, Diyabetik katarakt ile ilişkilidir. Fruktokinaz eks.de : Esansiyel fruktozüri Aldolaz B eks.de: Herediter Fruktoz Intoleransı  Galaktoz Metabolizması (GALK) (GALT) (GALE) A. Karaciğerde galaktozun glukoza dönüşümü B. Meme bezinde laktoz sentezi (Galaktoz; laktoz sentezi yanısıra, glikolipidlerin, proteoglikanların ve glikoproteinlerin sentezinde kullanılır) Glukoz, Galaktoz ve Laktoz Metabolizma Bozuklukları