StaphylococcenApril24.pdf

Staphylococcen infecties 22 APRIL 2024 LYCKE WOITTIEZ INTERNIST-INFECTIOLOOG Inhoud Staphylococcus aureus Microbiologie Ziektes waarmee geassocieerd Endocarditis Andere staphylococcen Hoe zat het ook alweer? Stafylokokken zijn…. A. Gram negatieve stave...

Staphylococcen infecties 22 APRIL 2024 LYCKE WOITTIEZ INTERNIST-INFECTIOLOOG Inhoud Staphylococcus aureus Microbiologie Ziektes waarmee geassocieerd Endocarditis Andere staphylococcen Hoe zat het ook alweer? Stafylokokken zijn…. A. Gram negatieve staven B. Gram negatieve kokken C. Gram positieve staven D. Gram positieve kokken Staphylococcus aureus  Verschil tussen verschillende Stafylococcen Coagulase positief vs negatief Staphylococcus aureus Coagulase positief Staphylococcus epidermidis Coagulase negatief Staphylococcus hominis Staphylococcus capitis Staphylococcus saprophyticus Staphylococcus lugdunensis ….. Wat is coagulase?  Coagulase Enzym Interactie met protrombine in het bloed Coagulase pos bacteriën --> bloedklontering Staphylococcus aureus Deel van de normale huidflora Bij 30% van de mensen in de neus gevonden Tevens andere slijmvliezen, perineum Ook bij dieren Belangrijke ziekteverwekker! Oppervlakkige infecties en diepe infecties Virulentiefactoren  Ziektebeelden tgv Staphylococcus aureus Huid- en weke delen infecties Pneumonie Osteomyelitis Artritis / bursitis Bacteriëmie Endocarditis Meningitis Pericarditis Prothese infecties Antibiotica voor S. aureus Flucloxacilline is antibioticum van keus Smal spectrum en beste effectiviteit Cefazoline / kefzol Alternatieven in uitzonderingsgevallen Clindamycine Cotrimoxazol Linezolid Vancomycine voor MRSA Casus Vrouw, 44 jaar Hiv positief, onbehandeld – laag CD4 Geeft aan dat ze ‘bulten’ heeft op haar huid Komen en gaan, produceren pus Je ziet dit Wat is dit? A. Furunkel B. Carbunkel C. Xibunkel Furunkel - Ontsteking in en rondom haarfollikel Behandeling: in principe expectatief - Antibiotica alleen: ◦ Bij systemische klachten ◦ Verhoogd risico op complicaties (verminderde afweer, kunstklep, …) ◦ Locatie in gelaat Impetigo Gelige korstjes / blaren Vooral bij kinderen Vooral in het gelaat Besmettelijk! S. aureus, maar ook Streptococcen  1 2 Vraag: welke v.d. 2 foto’s is cellulitis, welke erysipelas? A: 1 cellulitis, 2 erysipelas B: 1 erysipelas, 2 cellulitis Cellulitis vs erysipelas Erysipelas Oppervlakkige huidlagen Felrode kleur, scherp begrensd Meestal Streptococcen, soms Stapylococcen Cellulitis Diepere huidlagen Minder scherp begrensd  Behandeling Cellulitis Flucloxacilline oraal of iv Erysipelas Flucloxacilline oraal of penicilline iv Staphyloccus aureus pneumonie - Zeer ernstig, hoog sterftecijfer - Ontwikkelt zich vaak na een virusinfectie (influenza) - Cave longabcessen - Snelle diagnostiek (Gram preparaat) Behandeling met iv flucloxacillie Osteomyelitis - S. aureus meest voorkomende verwekker - Hematogeen / per continuitatem - Lokale necrose & abces - Acuut en Chronisch - Acuut: ◦ vooral kinderen en ouderen ◦ Septisch beeld, koorts, malaise, pijn, zwelling - Chronisch - Behandeling (snel!) Acute osteomyelitis (S. aureus) Flucloxacilline iv 1000mg 6dd 2 weken gevolgd door Clindamycine 3dd 600mg 2-4 weken / of Flucloxacilline 5dd 1000mg p.o. 2-4 weken Bron: Swab richtlijn Chronische osteomyelitis Flucloxacilline 6dd 1000mg iv 14 dagen (minimaal) gevolgd door Clindamycine 3dd 600mg 4 weken (minimaal) of Flucloxacilline 5dd 1000mg 4 weken (minimaal) Bron: Swab richtlijn Artritis / bursitis Gewricht: acuut pijnlijk gezwollen rood Staph. aureus meest voorkomende verwekker Diagnose ◦ Gewrichtspunctie ◦ Gram preparaat Behandeling ◦ Drainage / spoelen van gewricht ◦ Intraveneus flucloxacilline Infecties kunstgewrichten Bij zowel vroege als late infecties: meest voorkomende verwekker Stapylococcus aureus Maar ook: CNS, gram negatieve staven, Enterococcen, Streptococcen, schimmels Behandeling: Gewricht spoelen Gewricht verwijderen Kweken Eerst breedspectrum, later gericht antibiotica Staphylococcus aureus bacteriëmie Incidentie 9-40/100.000 persoonsjaren Risicofactoren: Kunstmateriaal in situ Iv drugs gebruik Neus dragerschap Leeftijd HIV status, … Mortaliteit Mortaliteit na 30 dagen? A: 5% B: 10% C: 20% D: 40%  Staphylococcus aureus bacteriëmie Mortaliteit 30 Dagen: 20% Vaak gecompliceerd door strooihaarden (16-68%) Strooihaarden S. aureus bacteriëmie Endocarditis - 10-15% Souffles, stigmata Pacemaker / kunstklep – 45% Osteomyelitis Rug/nek pijn? Uitval? Psoas abces Pijn rug / benen Septische artritis Pijnlijke gewrichten? Bij kunstgewricht 30-40% Oog infecties, septische embolieën, … Beleid bij S. aureus bacteriëmie 1. Gedetailleerde anamnese en lichamelijk onderzoek 2. Follow up bloedkweken 3. Drainage van abcessen en verwijderen prothese materiaal Duur behandeling Afhankelijk van classificatie Staphylococcus aureus bacteriëmie Ongecompliceerd 2 weken Gecompliceerd 4-6 weken Casus Vrouw, 62 jaar Reden van opname: pneumonie Goed herstel met antibiotische therapie Echter: op dag 4 plotseling weer koorts en koude rillingen Bij beoordeling:  WAT ZIE JE? SCHRIJF HET IN DE CHAT Casus - vervolg Er wordt gedacht aan een flebitis Naald wordt verwijderd, kweken afgenomen en er wordt gestart met flucloxacilline iv Twee dagen later meldt de microbioloog: bloedkweken positief. Gram positieve kokken in trosjes. Wat is de meest waarschijnlijke verwekker? A. Streptokokken B. Coagulase negatieve stafylokokken C. Stafylococcus aureus En, wat zouden jullie nu doen? Hospital acquired Staphylococcus aureus bacteriëmie Focus: waarschijnlijk infuusnaald / flebitis Beleid? A. Naald wisselen, antibiotica kan over op oraal als patiënt koortsvrij is B. Naald wisselen, twee weken intraveneus antibiotica C. Er moet verder onderzoek gedaan worden voordat het beleid bepaald kan worden  Ongecompliceerde S. aureus bacteriëmie 1. Endocarditis uitgesloten 2. Geen kunstmateriaal aanwezig 3. Follow up kweken 2-4 dagen na initieel positieve kweken zijn negatief 4. Koortsvrij binnen 72u na start adequate antibiotica 5. Geen aanwijzingen voor strooihaarden Bron: Clinical management of Staphylococcus aureus bacteremia, a review. Holland et al, JAMA, 2014  Screening voor endocarditis? Diverse studies gedaan Laag risico op endocarditis: 1. Geen aanwezigheid van pacemaker 2. Negatieve kweken