Singkroniko at Diyakronikong Linggwistiks PDF

Singkroniko at Diyakronikong Linggwistiks Linggwistiks -KAHULUGAN NG LINGGWISTIKS Ang siyentifikong pag-aaral ng wika ay tinataawag na linggwistiks. Saklaw nito ang mga gawaing observasyon, pagtatanong, klasifikasyon, konklusyon, verifikasyon at revisyon. Una sa proseso ay ang observasyon. Dito...

Singkroniko at Diyakronikong Linggwistiks Linggwistiks -KAHULUGAN NG LINGGWISTIKS Ang siyentifikong pag-aaral ng wika ay tinataawag na linggwistiks. Saklaw nito ang mga gawaing observasyon, pagtatanong, klasifikasyon, konklusyon, verifikasyon at revisyon. Una sa proseso ay ang observasyon. Dito nagaganap ang pangangalap ng walang kinikilingang datos. Pangalawa ay ang pagtatanong. Ang pagtatanong ay kinakailangang masagot sa siyentifikong paraan. Kinakailangan ang mga terminolohiyang gagamitn ay malinaw at tiyak ang kahulugan. Ikatlo ay ang klasifikasyon. Upang maging maayos ang pananaliksik kinakailangan ang isang sistematikong paraan ng pagkaklasifika ng mga datos. Ikaapat ay ang pagbuo ng konklusyon. Dito nagaganap ang pagbuo ng haypotesis ng mga teorya at prinsipyo. Ang huling hakbang ay ang pagsasagawa ng verifikasyon at revisyon. Ang mga nabuo at natuklasan na ideya ay dapat sumailalim sa pagsubok upang mapatunayan at marevisa ito. SANGAY NG LINGGWISTIKS Sinkronikong Linggwistiks (Synchronized Linguistics) Inilalarawan nito ang aktwal na gamit at balangkas ng wika sa isang tiyak na panahon. Ditto pinag-aaralan ang fonolohiya(pag- aaral ng mga tunog ng isang wika), morfolohiya(pag-aaral ng mga morpema) at sintaks(pag-aaral ng ugnayan ng mga salita upang makabuo ng pangungusap). ØDayakronikong Linggwistiks (Diachronic Linguistics) Ditto gumagawa ng pag-aaral sa mga pagbabago ng wika. Kilala rin ito sa tawag na historical na linggwistiks dahil pinag-aaralan ditto ang pinagmulan at evolusyon ng wika. Sosyolinggwistiks Ito ang sangay ng linggwistiks na nag-aaral sa sosyal na aspeto ng wika. Inaalam ditto at sinusuri ang ugnayan ng tao, wika at lipunan. Aspekto ng singkroniko sa tiyak na panlinggwistika Ponolohiya - ito ay mga tunog na ginagamait sa pagbuo ng mga salita sa isang partikular na wika at tunog na naririnig kung bumibigkas ng isang buongsalita o pahayag o pangungusap ang nagsasalita.Kahalagahan ng Pag-aaral ng Ponolohiya-naihahayag ang diwang nais ibigay ngnagsasalita-nagbibigay diin (stress), paghinto(juncture), pagtaas-pagbaba ng tinig (pitch), at pagpapahabang tunog (prolonging/lengthening)Ponema - ang tawag sa pinakamaliit na yunit ngtunog.Sa wikang Filipino, mayroong dalawampu\'t isa (21)ang ponemang segmental. Lima (5) rito ay patinig, labing anim (16) ang katinig o glottal.Ponemang Segmental - ay ang mga tunay na tunog atang bawat tunog ay kinakatawan ng isang titik sa atingalpabeto.Ponemang Katinig - binubuo ng 16 na ponema-16/b/, /p/, /k/, /g/, /d/, /t/, /h/, /s/, /l/, /r/,/m/, /n/, /ng///w//y/,/\^- /.Ponemang Patinig - ayon sa mga linggwista at ilangmananaliksik, tatatlo lamang ang patinig ngFilipino; /a/, /i/, at /u/. Ayon kay Cubar (1994) angfonemang /e/ at /o/ ay hiram na salita sa Kastila atEnglish.Ponemang Suprasegmental - ay ang pag-aaral ng ng diin(Stress), tono(tune), haba(lengthening) at hinto (Juncture).Tono - tumutukoy ito sa pagtaas at pagbaba ng tinig.\-- nakukuha ang mensahe ng kausap-nangangaral, naiinis, nang- iinsulto, nagtatanong, nakikiusap o nag-uutos.Haba- tumutukoy sa haba ng bigkas sa pantig ng salitana may patinig o katinig.Diin - tumutukoy ito sa lakas ng bigkas sa pantig nakailangang bigyang- diin.Antala/ Hinto/Pagtigil - saglit na pagtigil Tatlong Salik sa Pagsasalita 1\. Enerhiya (Energy) - nilikhang presyon ng papalabas na hiningang galing sa baga (pressure created when exhaling) Aspekto ng singkroniko sa tiyak na panlinggwistika Ponolohiya - ito ay mga tunog na ginagamait sa pagbuo ng mga salita sa isang partikular na wika at tunog na naririnig kung bumibigkas ng isang buongsalita o pahayag o pangungusap ang nagsasalita.Kahalagahan ng Pag-aaral ng Ponolohiya-naihahayag ang diwang nais ibigay ngnagsasalita-nagbibigay diin (stress), paghinto(juncture), pagtaas-pagbaba ng tinig (pitch), at pagpapahabang tunog (prolonging/lengthening)Ponema - ang tawag sa pinakamaliit na yunit ngtunog.Sa wikang Filipino, mayroong dalawampu\'t isa (21)ang ponemang segmental. Lima (5) rito ay patinig, labing anim (16) ang katinig o glottal.Ponemang Segmental - ay ang mga tunay na tunog atang bawat tunog ay kinakatawan ng isang titik sa atingalpabeto. Ponemang Katinig - binubuo ng 16 na ponema-16/b/, /p/, /k/,/g/,/d/, /t/, /h/, /s/, //, /r/, /m/, /n/, /ng/,/w/,/y/,/\^\'-/.Ponemang Patinig - ayon sa mga linggwista at ilangmananaliksik, tatatlo lamang ang patinig ngFilipino; /a/, /i/, at /u/. Ayon kay Cubar (1994) angfonemang /e/ at /o/ ay hiram na salita sa Kastila atEnglish.Ponemang Suprasegmental - ay ang pag-aaral ng ng diin(Stress), tono(tune), haba(lengthening) at hinto (Juncture).Tono - tumutukoy ito sa pagtaas at pagbaba ng tinig.\-- nakukuha ang mensahe ng kausap- nangangaral, naiinis, nang- iinsulto, nagtatanong, nakikiusap o nag-uutos.Haba- tumutukoy sa haba ng bigkas sa pantig ng salitana may patinig o katinig. Diin - tumutukoy ito sa lakas ng bigkas sa pantig nakailangang bigyang- diin.Antala/ Hinto/Pagtigil - saglit na pagtigil Tatlong Salik sa Pagsasalita 1\. Enerhiya (Energy) - nilikhang presyon ng papalabas na hiningang galing sa baga (pressure created when exhaling) 2\. Artikulador (Articulator) - nagpapakatal sa mga babagtingang pantinig (Vocal) 3\. Resonador (Resonator) - nagmomodipika ng tunog. Ang bibig at guwang ng ilong ang itinuturing na resonador (modifies the sound. The mouth and nasal passageway are considered as resonators.)