رشد اجتماعی در دوران مدرسه PDF
Document Details
Uploaded by Deleted User
دکتر میررضا بنی هاشمی
Tags
Summary
This document discusses social development in school-aged children. It analyzes the role of school environments in fostering social skills and relationships amongst peers. The text explores various aspects of social interaction, including friendships, conflicts, and peer pressure, highlighting the significance of school in shaping these dynamics for children's social growth..
Full Transcript
رشد اجتماعی در دوران مدرسه استاد محترم :آقای دکتر میررضا بنی هاشمی ارایه دهندگان :طالحقیقی شیشوان ،فاطمه نصرالله زاده رشد اجتماعی کودکان در مدرسه و اهمیت آن ورود کودکان به مدرسه نه تنها آغاز ایجاد تغییراتی مهم در مهارتهای شناختی آنان است بلکه نقشی...
رشد اجتماعی در دوران مدرسه استاد محترم :آقای دکتر میررضا بنی هاشمی ارایه دهندگان :طالحقیقی شیشوان ،فاطمه نصرالله زاده رشد اجتماعی کودکان در مدرسه و اهمیت آن ورود کودکان به مدرسه نه تنها آغاز ایجاد تغییراتی مهم در مهارتهای شناختی آنان است بلکه نقشی اساسی در رشد اجتماعی آنها ایفا میکند محیط مدرسه به منظور ایجاد .ارتباط میان کودکان و روابط میان همساالن از اهمیت زیادی برخوردار است یکی از روشهای بررسی اهمیت روابط کودکان با یکدیگر مقایسه میزان نسبی زمانی است که همساالن با یکدیگر میگذرانند.کودکان در دو سالگی حدود ۱۰درصد زمان خود را با همساالنشان میگذرانند البته این مسئله بستگی به نحوه زندگی آنان دارد. هنگامی که کودکان به مدرسه میروند بیش از ۳۰درصد زمان روزانه آنها با همساالنشان سپری میشود.ورود به مدرسه باعث گسترش حوزه تعداد همساالن .کودک میشود رابطه با کودکان دیگر در همین زمان والدین نظارت بر کارهای کودکان خود را ادامه داده ولی بیشتر زمان آنها بدون نظارت والدین صرف میشود.بنابراین ،در حالی که کودکان پیش دبستانی معموًال با همساالنشان در محیطهای حفاظت شده و زیر نظر یک بزرگتر بازی می کنند اما تعامالت و روابط آنها با یکدیگر در کالس زمین بازی و محیط زندگی کمتر تحت نظر بزرگترها قرار دارد. رابطه با کودکان دیگر در مدرسه تقابالت ،بصورت رفتارهای دوسویه ای تعریف میشوند که در آنها اعمال طرفین طوری با هم ارتباط دارند که هم به مثابه واکنش و هم محرکی .برای رفتار طرف دیگر محسوب میشوند نکته مهم در اینجا این است که در هر رابطه دو طرفه هر دو سوی رابطه ،درگیر و دخیل هستند.اگر دو کودک فقط کنار یکدیگر بنشینند و فعالیتهایشان مستقل از یکدیگر باشد ،هیچ تقابل و رابطه ای شکل نمی .گیرد تقابالت دوران مدرسه اشکال گوناگونی دارند بسیاری از آنها با صحبت و مکالمه همراه هستند.کودکان بحث میکنند لطیفه تعریف میکنند حرفهای نامربوط میزنند ،راحتی یکدیگر را فراهم می کنند و...آنها رفتارهای متنوعی از بازیهای فیزیکی گرفته تا تفریحات گسترده و پیچیده را انجام .می دهند رابطه با کودکان دیگر در مدرسه رابین اعتقاد دارد که کودکان سنین مدرسه طیف وسیعی از تعامالت اجتماعی را از خود نشان میدهند که همین امر توصیف و طبقه بندی آنها را مشکل میسازد.با این حال بسیاری از محققان عالقمندند تا انواع ارتباطهایی را که کودکان در موقعیتها و زمانهای گوناگون بکار میبرند توصیف کنند.این محققان اشاره میکنند که اکثر کودکان یکی از این الگوی ارتباطی را انجام می دهند.1 :مایل نسبت به کودکان دیگر .2اجتناب و باالخره .3پرخاشگری هر چند که اغلب کودکان هر سه نوع از این الگوهای رفتاری را در موقعیتهای مختلف از خود نشان میدهند با این حال تعداد کمی از کودکان الگوی بخصوصی از این رفتارها را انتخاب میکنند. نیز ممکن است در یک تعامل خاص یکی از این الگوها بطور عمومی رفتار غالب کودک باشد.برای مثال کودکانی که الگوی تمایل را در پیش میگیرند چنانچه یکی از آنها الگوی متفاوتی را از خود نشان دهد و بر خالف سایرین حرکت کند گروه دوستانش او را نمی پذیرند. رابطه با کودکان دیگر در مدرسه نتایج بسیاری از تحقیقات نشانگر آنست که در این دوره رفتارهای منفی کودکان از نظر کمیت نسبت به دوره های قبل هیچگونه تغییری نمیکنند ولی باید به خاطر داشت که اینگونه رفتارها در سنین مدرسه از نظر کیفی تغییر میکنند بطور مثال رفتارهای پرخاشگرایانه فیزیکی کودک دوره قبل در این سن به پرخاشگری های کالمی مانند توهین تحقیر و تهدید کردن تبدیل می شود.همچنین در سنین قبل از مدرسه کودکان مثًال در مورد اینکه چه کسی زودتر سرسره بازی کند با هم نزاع می کنند.این در حالی است که در سن مدرسه نزاع ها غالبًا بین یک کودک و کودکان دیگری که با او دوست نیستند .صورت میگیرد کودکان دبستانی به میزانی که رشد میکنند تمایل بیشتری به عضویت در رابطه با کودکان دیگر در مدرسه نتایج پژوهش پارکر که درباره حرفهای زشت کودکان در گروه همسال شده است بیانگر اینست که بیشتر اینگونه حرفهای کودکان در برگیرنده برچسب های انتقاد آمیز و منفی است. پارکر اشاره میکند که نتیجه مثبتی که این گروه از کودکان از بد گوییهای خود کسب میکنند اینست که آنها در خالل بد گوییهای خود درباره رفتارها و باورهای گروههای رقیب اطالعاتی کسب میکنند.این نوع بد گویی ها نشانگر اینست که یک فرد یا گروه با یک فرد یا گروه دیگر دوست است یا دشمن همچنین کودکان در این سن قادرند گروههایی که با آنان دوست یا دشمن هستند را از یکدیگر تشخیص دهند.ارتباطات بین فردی کودکان موجب میشود که آنان .در بین دوستانشان دارای یک رتبه خاصی شوند همچنین ارتباط دو کودک قادر است که تعامالتی را بین آن دو خلق کند که در سایه آن یکدیگر را درک کنند.با این حال باید در نظر داشت که وجهه مشخصه یک رابطه مناسب در این سن تاریخچه مشترکی است که بین دو کودک وجود دارد به بیانی هر چه زمینه های خانوادگی و گذشته دو کودک بیشتر شبیه به هم باشد دوستیهای آنان نیز پایدارتر است حتی میتوان گفت که تاریخچه زندگی مشترک میتواند عامل بسیار مهمی در ایجاد یک تعامل تازه محسوب گردد. رابطه با کودکان دیگر در مدرسه هیندی اعتقاد دارد که هر گونه ارتباطی در بر گیرنده عناصر گوناگونی است که یکی از آنها عنصر تعهد است.به بیان دیگر دو فرد که بطور مساوی در خلق یک ارتباط سهیم هستند قبول می کنند که این ارتباط را ادامه دهند و در طی تعامل خود از یکدیگر حمایت نمایند.دو دوست تالش می کنند تا دوستی شان ادامه یابد و هر گونه مشکلی که در مسیر دوستی شان بوجود آید را بر طرف کنند.عنصر تعهد غالبًا در یک ارتباط دو نفره دیده میشود ولی گاهی ممکن است که این عنصر در تعامالت گسترده تری همچون گروهها نیز وجود داشته باشد.اگر قبول کنیم که عنصر تعهد در گروهها وجود دارد به احتمال زیاد باید بپذیریم که این عضو در گروههای هم محلی و با همکالسی بیشتر از سایر گروههاست.گروههای همسال چند ویژگی دارند مطالعه در گروهها اوال درجه وحدت و چسبندگی اعضا را نشان میدهد دوم اینکه عضویت در رابطه با کودکان دیگر در مدرسه کودکان در سنین مدرسه از هنجارهای گروهی آگاهند آنان میدانند اگر بخواهند مورد قبول سایر اعضای گروه قرار گیرند چگونه باید لباس بپوشند و یا چطور صحبت کنند.بنابراین سعی میکنند رفتارهای خود را با معیارهای گروه مطابقت دهند.کودکان همچنین از موقعیت خود در گروه آگاهند. اینگونه کودکان غالبًا خودشان را با دیگر اعضای گروه در ابعادی چون .خواندن ،ریاضیات وویژگی های جسمانی (قد و وزن ) مقایسه می کنند رابطه با کودکان دیگر در مدرسه در مدرسه وجود گروهها یک حقیقت مسلم است گروههای درون مدرسه غالبًا از نظر جنسی و نژادی با هم سنخیت دارند این گروهها حداقل سه نفر و حد اکثر نه نفری هستند.هر چند که باید در نظر داشت که ماندن در این .گروهها موقتی است و از پایداری و استحکام الزم برخوردار نیست دوستی ها در دوران مدرسه در دوره اواسط کودکی و آغاز بزرگسالی کودکان درک پیچیده ای از دوستی دارند.بیگلو در یک آزمایش از کودکان سوال کرد از بهترین دوست خود چه انتظاری دارید؟» پاسخ کودکان نشان می داد که عقاید آنها نسبت به دوستانشان تحت تاثیر موقعیتهای اجتماعی خاصی مانند زمین بازی با حضور در کالسهای شنا قراردارد.اما بیگلو دریافت که حتی در سن هفت یا هشت سالگی نیز کودکان هنوز دیدگاهی عملگرایانه نسبت به دوستی و معاشرت با همساالن خود دارند.آنها به دوستان خود به چشم کودکانی نگاه میکنند که برای دوست شدن با آنها خوشحال میباشند در مقایسه با کودکان دیگری که .چنین جایگاهی ندارند دوستی در دوران مدرسه دوست در نظر کودکان مدرسه رو یعنی کسی که در دسترس بوده در همسایگی زندگی میکند یا به مدرسه او میرود و اسباب بازیها و وسایل قشنگی دارد و در بازی دیدگاهها و نظرات مشابهی با وی دارد.در سن ده و یازده سالگی حس وفاداری و تقسیم ارزشها و اشتراک قوانینی که کودکان به آنها معتقدند در فرد بوجود می آید. در سن یازده تا سیزده سالگی دوستان دارای عقاید مشابه بوده و برای شناخت یگدیگر کارهای مشابهی انجام میدهند صحبت کردن درباره خود یکی از جنبه های مهم در دوستیهای این سنین میباشد که .تا بزرگسالی ادامه می یابد دوستی در دوران مدرسه سلمان و شولتز معتقدند که تغییرات ایجاد شده در دیدگاهها و عقاید کودکان منجر به تغییر نظر آنها نسبت به دوستی میشود.ما در قبال دیدیم که کودکان پیش دبستانی شناختهای ذهنی خود را در سنین سه تا چهار سالگی کسب میکنند بنابراین آنها میتوانند بفهمند که اشخاص مختلف عقاید و باورهای متفاوتی در موقعیتهای مختلف دارند.با اینحال تشخیص اینکه عقاید مشترک و یا مخالف باعث استحکام یا فروپاشی دوستیها میشوند نیاز به بلوغ ذهنی بیشتری دارد که در کودکان یازده تا .سیزده ساله نیز وجود ندارد کودکان پیش دبستانی تمایل به برقراری دوستی با کودکان همسن و همجنس خود دارند تشابه رفتاری در کودکان مدرسه رو عامل دیگری به شمار می آید.هارتوپ و همکارانش با توجه به سه ساختار زیر کودکان یازده ساله را دسته بندی کردند: رفتار ،اجتماعی ،رفتار ضد اجتماعی و خجالت دوستی در دوران مدرسه کودکانی که با هم دوست بودند در مقایسه با بقیه که با هم دوست نبودند در هر سه ساختار مذکور با هم تشابهاتی داشتند تشابه در رفتار ضد اجتماعی در میان دوستان دعوا کردن ،قطع رابطه و تحکم کردن بسیار بیشتر از رفتارهای اجتماعی یا شرم دیده میشد.در مورد رفتار اجتماعی و ضد اجتماعی ،تشابه میان دوستان در دختران بیشتر از پسران دیده میشد.اما در پسران تشابه در خجالت بیشتر مشهود بود.دختران بیشتر برایشان اهمیت دارد که آنها را مهربان یا نامهربان بدانند اما برای پسران،خجالتی .نبودن مهمتر است تحکم و زورگویی در دوران مدرسه تحکم به رفتارهای فیزیکی و شفاهی هنگام دعوا میان دو نفر اشاره دارد با توجه به یافته های رابین و همکارانش در سال ۱۹۹۸تحکم نقش موثری در پرخاشگری و دعوا در دوران مدرسه دارد.تحکم در میان اشخاص خاصی بوجود میآید بنابراین میتوان آن را از دیگر .رفتارهای پرخاشگرانه مجزا نمود تخمین زده می شود که حدود ۱۰درصد کودکان دبستانی در معرض تحکم قرار می گیرند.اما بیشتر کودکان گهگاه در معرض رفتارهای خصومت آمیز کودکان دیگر قرار دارند.در میان بیشتر بچه ها بدرفتاری شفاهی و فیزیکی امری عادی در تقابالت اجتماعی .همساالن در سالهای مدرسه به شمار می رود تحقیقات انجام شده در مورد تحکم نشان میدهد که افراد زورگو تمایل زیادی به رفتار پرخاشگرانه دارند و کنترلی بر روی این رفتارشان ندارند.افراد تحت تحکم مقاومت زیادی انجام نمیدهند بنابراین فرد تحکم کننده تالشی برای رفع یا تغییر رفتار نامناسب .خود انجام نمیدهد تحکم و زورگویی در دوران مدرسه روی دیگر این رفتار را افرادی تشکیل میدهند که تحت تحکم واقع شده و در حقیقت قربانیان خشونت به شمار میروند.آنها افرادی نگران ،عصبی نامطمئن و جدا از همساالن خود میشوند و از فقدان اعتماد بنفس و عزت نفس و مهارتهای اجتماعی رنج میبرند.از هر ۱۷قربانی خشونت ۱۱نفر آنها توسط همساالن خود طرد میشوند. قربانیان خشونت خودشان نیز خشن و پرخاشگر میباشند البته مطالعاتی نیز انجام شده که نشان میدهد قربانیان خشونت لزومًا پرخاشگر نیستند.این عدم قطعیت در یافته ها نشان میدهد که با وجود تشابه میان افراد تحکم کننده تقریبًا هر کودکی میتواند مورد خشونت قرار گیرد.افراد نظریات پیاژه و طرفدارانش در مورد استدالل های اخالقی پیاژه معتقد است که رشد شناختی کودکان منجر به استدالل اخالقی آنها میشود.وی حتی بازیهای ساده کودکان را نیز در دیدگاههای اخالقی آنها دخیل می دانست.بسیاری از بازیهایی که کودکان در دوران مدرسه انجام میدهند دارای قوانینی است.پیاژه به چگونگی فهم کودکان از قوانین پرداخته است.او در یکی از تحقیقاتش با پسران در مورد تیله بازی صحبت کرد.وی در نتایج تحقیق خود اشاره میکند که کودکان پیش دبستانی با قوانین خاص خود به این بازی می پردازند.مثًال از غلطاندن تیله ها لذت میبرند و عالقه ای به بازیهای سنتی و قوانین خاص آنها دارند.وقتی کودکان به مرحله رشد عاطفی دانش آموزان در دوران مدرسه رشد عاطفی یکی از جنبه های مهم رشد ،اجتماعی درک عواطف میباشد درک عاطفی نکته پیچیده ای است.که با ادراک عواطف خود و عواطف بقیه مردم سرو کار دارد.کارکرد موفق در .اجتماع نیاز به این دارد که کودکان زمان نشان دادن و پنهان کردن عواطف خود را بدانند کودکان همچنین به عواطف بزرگساالن بعنوان نشانه رفتار خود در موقعیتهای استرس زا نگاه میکنند.نوزادان نیز دارای حالتهای عاطفی هستند و میتوانند حاالت عاطفی بقیه را تقلید کنند.آنها پیش دبستانی از برچسبهای عاطفی برای صحبت کردن درباره عواطف و احساسات خود و دیگران استفاده میکنند.در این سن آنها به ارزیابی احساسات خود در مواجهه با اشخاص اشیا و حوادث مختلف می پردازند و در مورد احساس ترس از عنکبوت .یا هیجان هنگام جشن تولد با یکدیگر صحبت می نمایند ادامه در دوران مدرسه کودکان ادراک آگاهانه ای از عواطف و احساسات خود کسب می کنند.یکی از نشانه های بارز پیچیدگی ،عاطفی توانایی آنها در تشخیص تجارب عاطفی درونی و بیان خارجی عواطف است.فرهنگهای مختلف دارای قوانین خاص خود برای بیان عواطف هستند. مهارت های اجتماعی در در دانش آموزان ابتدایی دانش آموزان باید برای ارتباط درست تحت تعلیم قرار بگیرند.تاثیر مدارس بر آموزش مهارتهای اجتماعی کامال مشهود است.فعالیتهای گروهی که در مدارس صورت میگیرد یکی از مهارتهای اجتماعی در دانش آموزان را با عنوان همکاری داشتن تقویت کند.دوست بودن ،کمک کردن ،مشارکت .در امور از جمله مهارتهای اجتماعی در دانش آموزان مدارس تقویت خواهد شد پیروی از قانون و نظم و انضباط که از مهارتهای اجتماعی است در مدارس به دانش آموزان آموزش .داده میشود = بخشش= رعایت نوبت =صبر و شکیبایی داشتن= احترام به دیگران =پذیزش اختالف نظرها= وظیفه شناسی ( کارهای گروهی) =مودب و فروتن بودن= خوب گوش کردن به حرف دیگران برقراری رابطه مثبت و متقابل= آموزش مهارت های اجتماعی به دانش آموزان مهارتهای اجتماعی برای داشتن روابط سالم در جامعه بسیار اثرگذار است.بنابراین باید فرهنگ سازی درست برای آموزش مهارت اجتماعی به کودکان در جامعه رواج پیدا کند. آموزش مهارت اجتماعی درست از یک خانواده سالم شروع میشود.هنگامی که کودک برخورد والدین خود را با یک دیگر میبیند به نا خودآگاه در حال یادگیری مهارتهای اجتماعی است.قدم بعدی روابطهای خانوادگی است که بر آموزش مهارتهای اجتماعی کودک تاثیر خواهد گذاشت.بعد از آن کودک به مدرسه ورود پیدا میکند و با افراد بیشتری ارتباط پیدا .میکند.آموزش صحیح مهارتهای اجتماعی به کودکان جامعه ای سالم را میسازد داشتن رفتارخوب * همان طور که گفته شد آموزش از خانواده شروع خواهد شد.بنابراین به کودک خود بیاموزید که از کلماتی مانند ” لطفا “و ” از شما متشکرم ” استفاده کند چون برای کودک مهم است .مودب باشد آموزش مهارت های اجتماعی به دانش آموزان داشتن مهارتهای ارتباطی * آموزش مهارت اجتماعی به کودکان مهم است.کودک باید بتواند مکالمه خوبی داشته باشد.معرفی مودبانه خود، ارتباط چشمی با طرف دیگر ،گوش دادن و به اشتراک گذاری مناسب ،چیزهای بحرانی در مکالمه خوب هستند که .میتوانید به کودک آموزش دهید کنترل احساسات * زمان هایی وجود خواهد داشت که کودک ممکن است احساس اضطراب کند و بخواهد کاری انجام دهد.برای آموزش .مهارت اجتماعی به کودکان نیاز دارید به کودک یاد دهید چگونه احساسات خود را در شرایط خاص کنترل کند داشتن صبر * آموزش مهارت اجتماعی به کودکان و صبر داشتن یک مسئله مهم در مهارتهای اجتماعی است.صبر یک ارزش مهم .است که کودک باید از روی جوانان یاد بگیرد نتیجه: ورود به مدرسه باعث ارتباط کودکان با گروه همسال میشود. کودکان در مدرسه زمان قابل توجهی را با یکدیگر میگذرانند و گروه همساالن نقش زیادی در شناخت کودک از خویش دارد. بطور کلی میتوان گفت که ورود کودک به مدرسه نقش مهمی را در رشد اجتماعی وی ایفا میکند.بطوری که کودکان در مدرسه وقت بیشتری را با دوستانشان سپری میکنند.رفتن به مدرسه باعث میشود که محدوده دوستان افزایش یابد کودکان دبستانی همزمان با رشد تمایل بیشتری برای عضویت در گروهها از خود نشان میدهند.گروهها دارای قوانینی هستند که چنانچه کودکان مایل به ماندن در آنها باشند میبایست قوانین آن را رعایت کنند. ادامه: کودکان در مدرسه غالبًا به یکدیگر گرایش پیدا میکنند و یا از هم اجتناب می کنند و باالخره اینکه ممکن است با یکدیگر بطرز پرخاشگرایانه ای رفتار کنند کودکان در مدرسه با یکدیگر دوست میشوند ولی عقیده آنها نسبت به دوستانشان تحت تاثیر عوامل متعدد اجتماعی قرار دارد.کودکان مدرسه رو در قبال دوستان خود سه الگو را پیش میگیرند رفتارهای اجتماعی رفتارهای ضد اجتماعی و خجالت در تعامالت بین فردی برای دختران اطالق صفت مهربان و نا مهربان خیلی مهم است ،اما برای پسران خجالتی بودن مهمتر است.همچنین دختران توانایی بیشتری در بروز رفتارهای اجتماعی دارند؛ بطوریکه میتوانند نارضایتی خود را با لبخند زدن بپوشانند ،ولی پسرها فاقد این توانایی هستند. :منابع کتاب روانشناسی رشد ( مارگارت هریس – جرج باتروث) ۱. ویکی پدیا ۲. کتاب نظریه های رشد (ویلیام کرین) ۳.