Q3 Reviewer Araling Panlipunan PDF

**Q3 Reviewer in Araling Panlipunan** I. **Ang Konsepto ng Nasyonalismo, Kasarinlan, at Pagkabansa** **✓** Nasyonalismo - Pagmamahal sa bayan - Pagpapahalaga sa pangkat - Mga Dahilan na Nagbunsod sa Nasyonaismong Pilipino - Mga Patakarang Kolonyal - Kahirapan - Diskr...

**Q3 Reviewer in Araling Panlipunan** I. **Ang Konsepto ng Nasyonalismo, Kasarinlan, at Pagkabansa** **✓** Nasyonalismo - Pagmamahal sa bayan - Pagpapahalaga sa pangkat - Mga Dahilan na Nagbunsod sa Nasyonaismong Pilipino - Mga Patakarang Kolonyal - Kahirapan - Diskriminasyon - Kawalang-katarungan - Pang-aabuso - Dahilan ng Pagkamulat ng mga Pilipino sa Konsepto ng Nasyonalismo - Pagbubukas ng Pilipinas sa pandaigdigang kalakalan - Pagpasok ng teknolohiya at liberal na ideya mula sa Europa - Pagsibol ng middle class - Pangyayari sa Pilipinas na Nakaimpluwensya sa Kamalayan ng mga Pilipino sa Konsepto ng Nasyonalismo - Pagkawala ng tiwala sa pamahalaang Espanya - Cavite mutiny - GomBurZa - Sekularisasyon -- pagpapalawig ng mga gawaing labas sa impluwensiya ng relihiyon **✓** Kasarinlan - Malaya at kayang pamunuan ang sariling pamahalaan - Hiwalay ng estado sa control ng panlabas na impluwensiya - Kalayaan ng bansa - Hunyo 12, 1898 -- deklarasyon ng kasarinlan ng Pilipinas - Pinamumunuan ni Heneral Emilio Aguinaldo sa Kawit, Cavite - Acta de la Independecia de Filipinas ay isinulat ni Ambrosio Rianzares Bautista - Ang unang pagwagayway ng watawat ng Pilipinas ay sinabayan ng Lupang Hinirang ni Julian Felipe **✓** Pagkabansa - Isinasagawa ng mga may layon na bumuo ng sariling estado - Mga Katangian ng taong Makabansa: - May malasakit sa bayan - Gumagalang sa mga pambansang simbulo - Nakikilahok sa gawaing bayan - Sumusuporta sa loka na industriya - Tumutulong sa pamayanan - Ginagalang ang kasaysayan - Sumusunod sa batas at patakaran - Sumusunod sa mga isyu ng lipunan - Mga pamamaraan upang mapalago ang pagiging makabansa - Pag-aralan at suriin ang kasaysayan - Aktibong pakikilahok sa komunidad - Pagkilala sa mga pangangailangan ng bansa - Pag-unlad ng mga kakayahan at talent - Pagsuporta sa local na industriya at produkto **✓** Bansa -- tirahan ng mamamayang may sariling pamahalaan at kasarinlan 4 elemento upang maituring bansa - Teritoryo -- heograpikal na lokasyon at lupang kinalalagyan - Pamahalaan -- mga namumuno at nag-aayos ng sistema sa estado - Mamamayan -- naninirahan sa estado - Soberanya -- pagiging malaya Uri ng Nasyonalismo - Sibiko - Pagmamahal/katapatan sa estado kahit anumang lahi - Kultural - Iisang kultura, ibang laki - Etniko - Ayon sa lahi - Naniniwala na ang isang lahi ay mas mataas kaysa sa kabila - Agresibo - Nananakop - Liberal - Pagkilos para sa Kalayaan II. **Ang Pagtamo ng Kasarinlan ng Piling mga Bansa sa Timog Silangang Asya** Pilipinas: ✓ Pakikipaglaban sa mga Espanyol sa Pagtamo ng Kalayaan - Gumamit ng relihiyong Kristiyanismo ang mga prayle upang makontrol ang mga Pilipino - Nagkaroon ng sapilitang paggawa, sistemang encomienda, at labis na pagbubuwis - Pinagbabawal ng mga prayle ang nakagawiang ritwal ng mga Pilipino - Buong tapang na nilabanan ng mga Pilipino ang mga Espanyol sa kabila ng kakulangan sa mga kagamitang pandigma - Ang layunin sa Kalayaan ay pinalakas ng mga akdang nagmulat, kaya nauwi sa rebolusyon ng 1896. - Hunyo 12, 18898 -- dineklera ni Hen. Emilio Aguinaldo ang kalayaan ng Pilipinas ✓ Pakikipaglaban sa mga Amerikano sa Pagtamo ng Kalayaan - Enero 23, 1899 -- tinatag ang Unang Republika ng Pilipinas na si Emilio Aguinaldo ang pangulo - Pebrero 4, 1899 -- nangyari ang Digmaang Pilipino-Amerikano kung saan nagsimula ang formal na pagsisikap para sa kalayaan - Marso 23, 1901 -- nadakip si Emilio Aguinaldo sa Palanan, Isabela - 1934 -- sa bisa ng Batas Tydings-McDuffie, pinatatag ang Pamahalaang Komonwelt noon si Manuel L. Quezon ang Pangulo ✓ Pakikipaglaban sa mga Hapon sa Pagtamo ng Kalayaan - Nasira ang Maynila dahil sa pambobomba - Maraming nasirang estruktura at maraming Pilipino ay namatay - Pang. Jose P. Laurel -- tinatag ang Pamahalaang Puppet - Naglunsad ng kilusang gerilya ang mga Pilipino na lumaban sa pagmamalupitan ng mga sundalong Hapon - HUKBALAHAP (Hukbong Bayan Laban sa Hapon) -- sama samang lalaking Pilipino na naglalayong magkaroon ng kalayaan - 1944 -- binalik ang Pamahalaang Komonwelt noong bumalik ang mga Amerikano sa Pilipinas na pinamumunuan ni Pang. Sergio Osmeña kasi namatay si Quezon - Hulyo 4, 1945 -- promal na binigay ng Amerika sa Pilipinas ang kasarinlan nang umalis ang Hapon Burma: ✓ Paglaya mula sa Pananakop ng Britanya - Kilala ang Burma sa pagiging mayaman na may maunlad na kalakalan at malago na kulturang Budismo - Matapos ang Unang Digmaang Anglo-Burmese, nanakop ang Ingles sa Burma, sinubukan ni Hen. Maha Bandula ng Burma kunin mula sa British India ang teritoryo nito - Natalo ng Ingles ang Burma at ginawang daan sa kalakalan patungong Tsina - Ginawang probinsya ng British India ang Burma nang matapos ang Ikatlong Digmaang Anglo-Burmese - 1937 -- hiniwalay sa India at ginawang kolonya sa ilalim ng pamamahala ng Britanya - Ikalawang Digmaang Pandaigdig -- sinugod ng mga Hapon ang Burma kasama ang Burma Independence Army para patalsikin ang mga Ingles - Burma Independence Army -- naging Anti-Fascist People's Freedom League (AFPFL) kasi mapaniil ang mga Hapon - 1945 -- tinulungan ng Ingles na palayain ang Burma mula sa Hapon sa pangunguna ng AFPFL at ni Aung San - Aung San -- may kasunduan sa Britanya na bigyang kalayaan ang bansa - Hulyo 19, 1947 -- pinatay si Aug San kasama ang anim niyang kasamahal dahil sa away sa pagitan ng mga pangkat etniko ✓ Paglaya mula sa Panloob na Kaguluhan - Enero 4, 1948 -- nakamit ang kalayaan - Ang pagtapos ng kolonisasyon sa Burma ay nagdulot ng labanan sa mga pangkat etniko - Iba-iba ang lahi at etniko sa Burma, kaya't nagkaroon ng sigalot at kaguluhan - Nagkaroon ng kaguluhan sa mga etniko at lumakas ang mga komunistang tinulungan ng Tsina. - Pumasok ang komunismo at nabago ang politika ng Burma - 1962 -- napasailalim sa Pamahalaang Militar matapos ang kudeta ni General Ne Win - Patuloy pa rin ang digmaang sibil na dulot ng magkakaibang ideolohiya at pangkat Indonesia: ✓ Indonesia - Nagdulot ng matinding pagdurusa nang nakapasok ang mga Olandes - Ika-19 na siglo -- namulat ang mamamayan sa kalayaa, kaya umusbong ang mga kilusang naghangad sa kalayaan ✓ Pag-usbong ng Budi Utomo - 1908 -- nabuo ang Budi Utomo (Noble Endeavor) para palayain ang Indonesia at isulang kulturang Javanese - 1910 -- nawala ang popularidada ng samahang ito dahil a magkakaibang pananaw ng mga kasapi - Mahalaga ang Budi Utomo sa pag-usbong ng kilusang nasyonalismo sa Indonesia - 1912 -- tinatag ang Kilusang Saraket Islam sa Java para isulong ang Islam, at pagbutahin ang ekonimiya at lipunan ng mga kasapi - 1919 -- umabot ng 2½ ang mga kasapi ng Samahan - Tinuligsa nito ang mangangalakal na Tsino na kalaban ng Hapones sa kalakalan ✓ Pagkatatag ng Partai Komunis Indonesia - 1924 -- tinatag ang Partai Komunis Indonesia (Indonesian Communist Party), na lumakas matapos ikulong ng mga Olandes si Henk Sneevliet - Inukopa ng Hapon ang Indonesia at sinuportahan ang kilusang nasyonalismo para makuha ang suporta ng mga tao - Dahil akala nilang magbibigay ng kalayaan ang Hapon, maraming Indonesian ang sumuporta at nakipagtulungan kay Sukarno at Mohammad Hatta - Hinigpitan at pinagmalupitan ng mga Hapon ang mga Indonesian - Agosto 17, 1945 -- nang sumuko ang mga hapon, naging Malaya na ang Indonesia ✓ Panahon ng Pagiging Handa (Bersiap) - Sinubukang bawiin ng Ingles at Olandes ang Indonesia, pero lumaban ang mga Indonesian, - Bersiap ang tinawag dito na nangangahulugang "maging handa" - Bersiap -- panahon ng matinding kaguluhan - Daming Patayan, pandurukot, at alitan sa mga Olandes at Tsino sa bansa - Libu-libo ang namatay, kasama rito ang kababaihan at batang Olandes - Bilang ng namatay sa panahon ng Bersiap: - 3.5k -- 20k Olandes - 655 British-Indian - 402 Sundalong Hapon - 30k -- 100k Kabataang Indonesian ✓ Pagkilala sa Pagkabansa at Kalayaan - Dahil sa pagkatalo at pagtuligsa ng United Nations, kinilala ng mga Olandes ang Indonesia bilang isang bansa - Disyembre 27, 1949 -- Agosto 3, 1953 -- nilikha ang United Nations Commission on Indonesia (UNCI) para tulungan ang pag-alis ng mga Olandes - Agosto 17, 1950 -- naitatag ang Republika ng Indonesia Vietnam: ✓ Paglaya mula sa Pananakop ng Pransiya at Hapon - 1859 -- 1883 -- nasakop ng Pransiya ang IndoTsina - Ang kayamanan at lokasyon ng bansa ang dahilan ng interes ng Pransiya - 1940 -- sinakop ng hapon - Pagbagsak ng ekonomiya sa Europa matapos ang Unang Digmaang Pandaigdig, nahirapan ang mga tao sa IndoTsina - Ang paghihirap ay nagpatindi ng pagnanais ng mga tao sa IndoTsina na makalaya mula sa Pransiya at pinalakas ang komunismo sa Vietnam - Ninais ng Vietnamese ang kalayaan dahil sa kalupitan ng Hapon - Ho Chi Minh -- pinangunahan ng pagnanais ng kalayaan, isang nasyonalistang lider na nagtatag ng Indochinese Communist Party noong 1930 ✓ Ang Pagtatag ng Komunistang Pangkat - 1942 -- binuo ni Ho Chi Minh ang gerilyang pangkat na League of Independence for Viet Nam o mas kilala sa Viet Minh - Pinakamatatag na komunistang pangkat na nabuo sa TSA ang Viet Minh - 1945 -- pagkatao ng mga Hapon, lumakas ang Viet Minh at nabuo ang Democratic Republic of Vietnam - 1946 -- bumagsak ang Viet Minh dahil gusto kunin ulit Pranses ang bansa, na nagresulta sa Unang Digmaang Indotsina - Tumagal hanggang 1954 ang labanan, gamit ng Viet Minh ang Hit & Run laban sa Pransiya ✓ Ang Pagtatag ng Komunistang Pangkat - Sumuko ang Pransiya matapos ang walong taong labanan - Naganap ang Geneva Conference, kung saan umalis ang France sa Vietnam - Nahati ang Vietnam dahil sa pagkakaroon ng magkaibang ideolohiya - 17^th^ Paralles Line of Demarcation -- hangganan ng dalawang bansa ✓ Ang Pagkakahati ng Vietnam - Democratic Republic of Vietnam (North Vietnam) sa ilalim ni Ho Chi Minh - Sumunod sa ideolohiya ng komunismo - Agrikultura ang naging pangunahing at sentro ng kabuhayan - Nagpatuloy ang laban para sa muling pag-iisa ng Vietnam - Itinaguyod ang pagkakapantay-pantay ng mga babae at lalaki - Republic of Vietnam (South Vietnam) sa ilalim ni Ngo Dinh Diem - Nagpatupad ng awtokratikong pamahalaan - Nagkaroon ng paniniil sa kalayaang politikal - Naging laganap ang korupsiyon at nepotismo - Nilabanan ang komunismo, kaya't napanatili ang suporta ng Amerika - dahil sa nangyari sa pamahalaan, maraming Timog Vietnamese ang sumanib sa komunismo - Viet Cong -- taga suporta ng Hilagang Vietnam - Viet Cong -- gerilya para bumagsak ang pamunnuan ni Ngo Dinh Diem - Kilalang gumawa ng mga tunnel na naging taguan ng mga gamit pandigma **✓ Panghihimasok ng Amerika** - Nabahala ang Amerika sa paglaganap ng komunismo sa Timog Vietnam kaya nagpadala sila ng mga sundalo - Nobyembre 1, 1963 -- naglaroon ng kudeta at napatay si Ngo Dinh Diem - Pinalitan siya ni Nguyen Cao Ky, na hindi rin naayos ang hirap at kaguluhang politikal sa Timog Vietnam - Tinawid ng libo-libong sundalo ang 17^th^ Parallel gamit ang mga daanan sa Laos, Cambodia, at Vietnam - Agosto 4, 1964 -- sinabi ng Amerika na sinalakay ng Hilagang Vietnam ang dalawawng barkong pandigma nito sa Tonkin Gulf (Tonkin Gulf Incident) - Dahil dito, ipinasa ng Kongreso ng Amerika ang pagtatayo ng base military at pagpapadala ng ng 100k sundalo sa Vietnam - Operation Rolling Thunder -- binagsakan ng mga eroplanong pandigma ng bomba ang ilang lugar sa Hilagang Vietnam - Pinaigting ng mga Vietnamese ang gerilya at gumawa ng mga tunnel para iwasan ang mga bomba - Inilunsad ng mga Amerikano ang Operation Ranch Hand gamit ang Agent Orange para patayin ang mga halaman at puno sa Vietnam - 1968 -- inumpisahan ng mga komunista ang sabayang pag-atake sa iba't ibang bahagi ng Vietnam na tinawag na Tet Offensive - Bilang ganti, binomba ng Amerika ang Cambodia dahil sa balitang nagtatago ang mga komunista (Operation Menu) - Nagdulot ng malaking kritisismo mula sa mga Amerikano ang ginawa ni Pres. Nixon - Vietnamization -- ipinauwi ang mga sundalong Amerikano at pinalitan ng mga sundalong Timog Vietnam - 1975 -- nasakop ng Hilagang Vietnam ang Timog Vietnam nang sumuko si Pang. Duong Van Minh - Socialist Republic of Vietnam -- pinag-isang bansa IV. **Mga Hapon sa Pagkabansa ng Pilipinas Matapos ang Ikalawang Digmaang Pandaigdig** ✓ **Hamong Politikal** - Demokrasyang Elite - Control ng iilang pamilya sa politika, ekonomiya, at iba pa - Hawak ang mga gegosyo at malalawak na lupain - Halos sa mambabatas at opisyal ay galling dito - Tinatawag itong Oligarkiya dahil kontrolado ng ang gobyerno at eoknomiya - Ang pabor sa personal na interes ng pamilyang ito ay hadlang sa kapakanan ng mga mamamayan - Dinastiyang Politikal - Pag-okupa ng pamilya sa matataas na posisyon sa pamahalaan - Ang pagpapalitan ng pamilya sa posisyon ay nililimitahan ang desisyon sa gobyerno at batas - Neokolonyalismo - Hindi tuwirang pananakop ng malakas na bansa sa mahinang bansa - Gumagamit ng iba't ibang paraan upang makontrol nila ang mahinang bansa - Makikita ang epekto nito sa pang-araw araw na buhay - Banta sa kasarinlan - Korupsiyon - Hindi makatarungang paggamit ng kapangyarihan sa pamahalaan - Dahilan kung bakit mahirap pa rin ang bansa natin ✓ **Hamong Pang-ekonomiya** - Lumalaking agwat ng Mayaman sa Mahirap - Kahit tumataas ang Gross Domestic Product (GDP), mababa pa rin ang sahod - Sektor ng Agrikultura - Kailangan natin ng maayos at patagumpay na repormang agraryo - Kulang sa lupa at kapital - Ang pagtaas ng presyo ng gamit agraryo ay nakadudulot sa pagtaas ng presyo ng magsasaka - Sunod-sunod na bagyo, o tag-tuyot, na nakakasira ng pananim - Pagpasok ng "imported" na profuktong agrikultural na mas mura sa local - Kawalan ng Baseng Industriyal - Tumutukoy sa nogosyo, pasilidad, at pagbrika na bumubuo ng mahahalagang produkto - Mahalaga sa paglago ng ekonomiya ✓ **Hamong Pangkultural at Panlipunan** - Isyu tungkol sa identidad ng Pilipino at kakulangan ng mga programa para sa grupong etniko - Naging malalim ang impluwensiyang naiwan ng mga dayuhan - Nakararanas ng pang-aabuso at diskriminasyon ang mga grupong etniko - Madalas na biktima ang katutubo sa pang-aagaw ng kanilang lupang ninuno - Kilusang Komunista - Pagpapatuloy ng kilusang komunista - Aktibo ang Communist Party of the Philippines, na kinabibilangan ng manggagawa, magsasaka, at estudyanteng nais ng pagbabago - Pang. Duterte -- nagdeklara ng All-Out War ang pamahalaan sa mga komunista - Red Tagging -- pag-aakusa sa indibidwal na may kaugnayan siya sa rebelde - Biktima ng red tagging: mag-aaral, guro, mamamahayag, at iba pa **V. -- VI. Mga Hapon sa Pagkabansa sa Pangkontinenteng Timog Silangang Asya** **Matapos ang Kumprensiyang Bandung** - Kumperensiyang Bandung - Inorganisa ng Indonesia, Burma, Pakistan, Sri Lanka, India - 29 bansa - Para sa kapayapaan - Nabuo ng Final Communique - Deklarasyon - Kasama ang "Sampung Prinsipyo ng Bandung" **Vietnam** - Sino-Vietnamese War 1976 - Boat People - Tumatakas sa bansa gamit ang bangka at barko - 1.5 milyong katao ang umalis sa Vietnam, 10% ay namatay - Bagong konstitusyon (1992) - Natapos ang Trade Embargo by USA (1994) - 30 taong restriksyon sa kalakalan sa pagitan ng Vietnam at Amerika - Official kasapi ng World Trade Organization (2007) - Natapos ang controversy sa Tsina (2008) - Cold War and Civil War natapos 1975 - Cold war -- does not involve direct military actions - Civil war -- between citizens of the same country **Cambodia** - Nakamit ang kasarinlan sa pamumuno ni **Haring Norodom Sihanouk** (1953) - Monarkiyang konstitusyonal - Bumaba bilang hari (1955) - Naging Punong Ministro hanggang 1960 - Pinayagan ang mga gerilya mula H. Vietnam na magtago - Pinutol ang ugnayan sa H. Viet dahil sa banta ng USA - Nagrebelde ang Partido Komunista ng Kampuvhea laban sa pamahalaan ni Sihanouk - Binomba ng Amerika ang mga lugar sa Cambodia - Tinanggal bilang hari (1970) - Tinatag ang **Khmer Rouge** sa tulong ng Communist Party and H. Vietnam - Nabagsak ng Khmer Rouge ang pamahalaang demokratiko ng Cambodia under **Hen. Saloth Sar (Pol Pot)** - Layunin na umpisahan ang kasaysayan - Tinawag ang pamumuno niya bilang **Year Zero** - Nilimita ang kalayaang makipag-ugnayan sa labas ng bansa - Maraming sinira sa bansa - Maraming pinatay - Nakaranas ng matinding gutom - 1.7m namatay - Ang lahat ng grupo sa Cambodia ay winakas ang gulo (1991) - Naging hari ulit si sihanouk at naibalik ang monarkiya **Laos** - Royalista -- tapat sa monarkiya - Pathet Lao -- komunista - Naging Lao's People's Front - Nagtatag ng pamahalaan na The Lao People's Republic - Nagkaroon ng iisang partidong politikal sa bansa (Lao People's Revolutionary Party (LPRT)) - Naagaw ng mga komunista mula kay Haring Savang Vatthana (1975) - Sa sobrang gutom, maraming tumakas patungong Thailand - Inayos ang ekonomiya sa bansa (1986) - Nagkaroon ng kasunduan sa Thailand (1991) - Nabuo ang Friendship bridge sa ilog Mekong na daan sa dalawang bansa (1994) - Natigil ang embargo ng Laos at Amerika - Naaprubaham mg International Monetary Fund (2000) - Host sa ASEAN Summit (2004) - Naging kasabi ng World Trade Org. (2013) - Hmong-etniko - Inorganisa ng Central Intellogence Agency ng US para labanan ang komunismo - US Refugee **Myanmar** - Nagpasimula ng kumperensiyang bandung sa pangunguna ni U No - Kudeta sa ilalim ni **Hen. Ne Win** (1962) - Buwagin ang pederalismo at isulong ang sosyalismo - Komunistang bansa - Nagtatag sa **Burma Socialist Programme Party (BSPP)** - Malawakang protesta (1988) - Simbolo ng protesta: Aung San Suu Kyi, anak ni Aung San - Pinangunahan ni Saw Mang - Tinatag ang State Law and Order Restoration Council - Tinatag ni Suu Kyi ang National League for Democracy - Nanalo ang Partido ni Suu Kyi sa landslide victory (1990) - Kinilala ng pamahalaang military - Nilagay si Suu Kyi sa House Arrest - Pinalaya si Suu Kyi (1995) - Naging kasapi ng ASEAN (1997) - Pina-aresto ulit si Suu (2010) - Diskriminasyon sa Rohingya - Muslim na ilang daang taon nakatira sa Myanmar - Genocide - 25k -- 40k namatay - Nagpuntang Bangladesh 960k Rohingyan ayon sa United Nations High Commission for Refugees (UNHCR) - Nagka-kudeta ulit (2021) **Thailand** - Hindi na-volonize - Buffer State - Miyembro ng SEATO o Southeast Asian Treaty Organization - Nakakuha ng tulong military from US (1951-1957) - Pinagamit sa US ang base-militar - Lumaganap ang komunismo under Plaek Phibunsongkhram - Pina-aresto ang mga lider na maaaring tumiwalag sa bansa (Lao sa H., Malay sa T.) - Pinatalsik ni Sarit Thanarat si Plaek at naging monarkiya - Bumagsak ang pamahalaan (1973) - Binalik ang pamahalaang military noong (1976) - Bagong konstitusyon (1978) - Ikalawang kudeta (1991) - Eleksiyon (1992) - Chuan Leekapai -- pinuno mul sa Partido Demokratiko - Pinalitan ni Banharn Silpa-Archa after 3 years - Bumaba ang halaga ng Baht - Nagdeklara ng Batas Militar sa T. - Namatay si Bhumibol Adulyadej na namuno nang 70 taon (2016) - Pinalitan ni Vajiralongkorn na lumagda ng bagong konstitusyon (2017) **VII. -- VIII. Mga Hapon sa Pagkabansa sa Pangkapuluang Timog Silangang Asya Matapos and Kumperensiya ng Bandung** - Matapos and Kumperensiya ng Bandung - Naging mlata ang mga bansa **Indonesia** - Naging archipelago - Sukarno -- unang pangulo ng Indonesia nang naging malaya ito (**Agosto 17, 1945**) - Ipinatupad ang **Guided Democracy** - Ayusin ang dibisyong politikal na sanhi ng parliamentong pamahalaan - Nakabatay sa tradisyonal na pamahalaan - Nabawasan ang kapangyarihan ng mga Partido politikal - Mas binigyang pansin ang opinion ng mga konsehong tagapayo - Pangunahing relihiyon ay **Islam** - Naging popular ang **Parti Komunis Indonesia (PKI)** - Bumagsak ang ekonomiya dahil sa pagtanggi ng pagluluwas ng mga produkto - Nagkaroong kudeta na tinawag **September 30^th^ Movement** - Pinamunuan ni **Suharto** at nagpabasak sa administrasyon ni Sukarno - Binago ni Suharto ang polisiyang binuno ni Sukarno - Binuksan ang ekonomiya sa dayuhang mamumuhunan at nabawasan ang isyu - Tinawag ang pamumunuan na **New Order** - Binuwag ang aristrokratikong impluwensiya ng mga pamilya - Nabigyan ng katungkulan sa pamahalaan ang mga opisyal sa militar - Naging prominent ang pag-angkat ng mga negosyanteng Tsino - Bumaba ang halaga ng Rupiah (1997) - Karahasan kaban sa Tsino-Indonesia sa Jakarta ay nagdaan sa kamatayan ng marami (1997) - Protesta laban sa pamamahala niya ay nagdaan sa pagbaba bilang pangulo (Mayo 21, 1988) **Malaysia** - Tinawag na **Pederasyon ng Malaya** - Nakalaya mula sa Ingles (1957) - Napabilang ang **Sabah, Sarawak, at Singapore** sa Pederasyon ng Malaya (1963) - Hindi nakatulong sa Singapore dahil sa away ng pangkat etniko - Tinanggal ang Singapore dito (1965) - Sinimulan ang **NEP (New Economic Policy)** na naglalayong iunlad ang ekonomiya na pinaghaharian lamang ng minoriya (1971) - Punong Ministro **Mahathir Mohamad** (1981-1987) - Nagkaroon ng estabilisadong politika - Pinayagan ang dayuhang pamumuhunan - Inayos ang sistema ng pagbubuwis - Binawasan ang singil sa kalakalan - Maunlad ang industriya sa Malaysia - Dumami ang bilang ng mga Gitnang Uri - Dumanas ng krisis pang-ekonomiya dahil sa misunderstandings nila Mahathir at **Anwar Ibrahim** - Taliwas ang pagsuporta ni Anwar sa pagkaroon ng bukas na pamilihan sa layunin ni Mahathir - Pinalitan ni **Abdullah Ahmad Badawi** si Mahathir (2003) - Nagkaroon ng kasunduan ang pamahalaan at komunista pero nagkaka-away pa rin ang mga pangkat etniko sa bansa (1989-1990) - Na-involve si **Najin Razak** (Punong Ministro) na aksaya ang \$4.5B+ sa pondo ng 1 Malaysia Development Berhad, nakulong nang 12 taon (2015) **Singapore** - Punong Ministro si **Lee Kuan Yew** nang makalaya at makagawa ng pamahalaan - Napagdesisyon ng bansa na maging kasali sa Pederasyon ng Malaya (1963) - Tinanggal ito dahil sa misunderstandings (1965) - Kailangang umpisahan buuin ang estabilisadong politika at ekonomiya - Nagtulak sa Kuan na gumawa ng plano - Nakilala bilang pinakamaunlad na bansa (1995-1990) - Nagpatayo ng pabrika na nakatuon sa pagmamanupaktura - Hinilayat ang mga dayuhan mamumuhunan sa pagpasok sa bansa ng **Multinational Companies (MNCs)** - Gumamit ng kamay na bakal si Kuan sa pamumuno dahil sa away ng pangkat etniko - Diktaturya ang pamumuno ni Kuan - Naging kilala bilang mahigpit - Ipinatupad ang **Internal Security Act 1960** -- ikulong ang akusadong nagsisilbing banta sa estado - Nananatiling maunlad ang bansa sa ilalim ni **Lee Hsien Loong** (kasalukuyan) **Brunei** - Pinamunuan ng sultan - Nang madiskubre ng langis ay osa sa dahilan sa pagsulong - Naisulat ang konstitusyon na Islam ang opisiyal na relihiyon sa pamumuno ni **Omar Ali Saifuddien III** - Nang naging sultan si **Hassanal Bolkiah**, nakilala siya pagdating sa pandaigdigang entablado (1967) - Pinakamayamang tao sa pandaigdig (1980) - Pinatupad ang relihiyong Islam (1991) - Pinasimulan **ang Melayu Islam Beraja** (Malay Muslim Monarchy) - Nagka-kaso si **Prinsepe Jefri Bolkiah** sa paggamit ng pondo ng estado (2000) - Pumirma na kasama ang Indonesia at Malaysia sa **Rainforest Declaration** na pangangalagaan ang gubat na tirahan ng mga halaman at hayop - Unang bansa na ipatupad ang **Sharia Law** (2014) - Batas na ang prinsipyo ay nakabatay sa Koran - Dineklara na illegal ang homosexuality - Bawal ang negosyong may kinalaman sa alak at sigarilyo **Timor Leste** - Gipit mula sa Indonesia (1975) - Gusto ng Indonesia nag awing probinsiya nila ito - Ang represyon mula sa Indonesia ay sanhi ng gutom (200k namatay) - Sa ilalim ni **Xanana Gusmao**, naitatag ang **Armed Forces of National Liberation of East Timor/Falintil** - Nang naging pangulo si **Bacharuddin Jusuf Habibie**, minungkahi na bigyang espesyal na kaatayuan ang Timor Leste (1998) - Dineklara ang kalayaan (Mayo 20, 2002) - Nagka-alitan ang sundalo ng pamahalaan at sundalo ng Falintil pagtapos ng kalayaan - dahilan bakit nanatili ang **UN Peace Keeping Mission** - Naging miyembro ng ASEAN (2011) - Umalis ang UN Peace Keeping Mission (2012) - Inakusahan ang Australia ng pag-eespiya ukol sa eksplorasyon ng langis