Postmodernistyczne Inspiracje w Psychoterapii PDF

S. Chrząstkowski B. de Barbaro „Postmodernistyczne inspiracje w psychoterapii”​ Postmodernizm ​ Pozorny nieład, chaos, ale mający określone ramy ​ Porzucenie poszukiwania uniwersalnych przesłanek na rzecz zwrócenia się ku grze z odbiorcą ​ Brak jednego sposo...

S. Chrząstkowski B. de Barbaro „Postmodernistyczne inspiracje w psychoterapii”​ Postmodernizm ​ Pozorny nieład, chaos, ale mający określone ramy ​ Porzucenie poszukiwania uniwersalnych przesłanek na rzecz zwrócenia się ku grze z odbiorcą ​ Brak jednego sposobu interpretacji, brak jednego metajęzyka ​ Każda próba interpretacji jest prowadzona z czyjegoś puntu widzenia, jakiegoś miejsca w historii, kontekście kulturowym itp. ​ Jeden z prekursorów: Nietzsche ​ Postmoderniści uważają że język tworzy rzeczywistość- nie istnieje jedna prawda, nie jest możliwe wyjaśnieni świata za pomocą teorii ​ PRAWDA X  WIELE KONCEPCJI, punktów widzenia, sposobów interpretacji ​ Koncepcja hiperrzeczywistości- BAUDRILLARD ​ Wyróżnikiem jest skupienie się na zmianie i procesach, które jej towarzyszą, a nie na analizie stałych struktur/ cech ​ W centrum jest interakcja, wzajemne dopasowanie, a wszelkich wyjaśnień należy szukać właśnie w interakcjach, a nie procesach psychicznych czy strukturach społecznych) ​ Z. Bauman- autorytet w temacie postmodernizmu, charakteryzuje współczesność poprzez kategorię płynnej nowoczesności – brak solidnych punktów oparcia, niepewność, brak stałości ​ Obecnie stale towarzyszy nam niepokój o sytuację ekonomiczną, wojnę, epidemię, niepokój ten wiąże się ze świadomością ciągłych zmian ​ Psychoterapia przestała być formą leczenia, a w coraz większym stopniu stała jest drogą samodoskonalenie ​ Postmodernistyczne jest to, co łączy w sobie wiele elementów, przekracza granice i proponuje wielość perspektyw- zaprasza do zaangażowania się i skupia się na tym co lokalne, jednocześnie wciąga do zabawy. DEFINICJE POSTMODERNIZMU: ​ Kierunek w nauce i kulturze zgodnie z którym dochodzi do zakwestionowania możliwości całościowego i spójnego opisu rzeczywistości. Opis może składać się tylko z chaotycznych, niepełnych fragmentów ​ Dominuje sceptyzm, pluralizm wersji POSTMODERNISTYCZNE KLIMATY: ​ Eklektyzm- swoboda łączenia stylów- brak wyraźnych granic, kwestionowanie istnienia jednej prawdy ​ Czasy niepewność- niestałość- brak granicy. = wyróżnik postmodernistycznego myślenia: skupienie na zmianie i procesach które jej towarzyszą, a nie analizie struktur, cech  wyjaśnień trzeba szukać w relacjach międzyludzkich Multifrenia ​ Kennet Gergen ​ Ciepimy na multifrenię  ​ Wynika z tego, że nasze Ja jest coraz mniej spójne- jest rozbite= zaludnione Ja- przez osoby z którymi się kontaktujemy, z którymi wymieniamy poglądy- im bardziej zaludnione Ja, tym trudniej o spójność i zintegrowanie JA ​ Konsekwencje multifrenii: sceptyzm wobec tego, co można uznać za prawdziwe ​ Świat multifreni jest z założenia nieuporządkowany, złożony z konkurencyjnych ze sobą punktów widzenia, bez sensu, ​ Gergen uważa, ze współcześnie człowiek konfrontuje się z nadmiarem propozycji, co rodzi u niego poczucie nieadekwatności- że powinien znać się na wszystkim. Zaczyna się przed tym bronić i te obrony również stają się „znakiem firmowym” postmodernizmu ​ Konsekwencją multifrenii jest trudność w oddaniu się czemuś bez reszty, bo nie wiemy czy jest to ważne zaangażowania ​ Dodatkowo taka mnogość ludzi, poglądów itp. Sprawia, że stajemy się zagubieni, przestajemy radzić sobie z natłokiem ​ Zabawa jako obrona przed nadmiarem ZABAWA ​ = Ironia, zaskoczenie, absurd Niebezpieczeństwo fundamentalizmu: ​ Fundamentalizm to drugi obok zabawy sposób radzenia sobie z postmodernistycznym nadmiarem. ​ Postmodernizm jest zatem u swych podstaw antyfundamentalistyczny i właśnie ta cecha traktowana jest przez niektórych jako potrzeba stałości. Zatem postmodernizm rodzi pokusę fundamentalizmu ? ​ Różnorodność może rozleniwiać, bo wybór wiąże się z koniecznością wzięcia odpowiedzialności, zaangażowania, fundamentalizm może przynosić ukojenie LOKALNOŚĆ ​ postmodernistyczna odpowiedź fundamentalistów- odpowiedź na multifrenię i niebezpieczeństwa fundamentalizmu- zachęta do tego, co lokalne, zainteresowanie korzeniami, ROZDZIAŁ 2 Pierwsi terapeuci rodzin to postmoderniści Terapia systemowa nie jest jednoznaczna z terapią rodzin. Terapię rodzin można prowadzić w wielu modelach teoretycznych: np. poznawczo behawioralna, psychoanaliza, egzystencjalna. Dodatkowo terapia indywidualna też może być systemowa. Dla jednych myślenie systemowe to koncentrowanie się na systemie rodzinnym, inni przyjmują słowo „systemowy” jako perspektywa w której za podstawę teoretyczną przyjmuję się Ogólną Teorię Systemów- zgodnie z tym ujęciem świat można opisywać przez systemowe piętra. W tej książce podejście systemowe rozumiane jest jako wrażliwość na fakt, że system jako całość zachowuje się jakościowo inaczej niż suma pojedynczych elementów. Rodzina jest wobec jednych pięter suprasystemem (wobec diady, jednostki), a wobec innych subsystemem (społeczeństwo, okolica) Ujęcie systemowe rodzi się w latach 60. XX wieku, więc początkowo odwoływano się do jak przypuszczano użytecznych analogii z dziedzin pozwalających na zrozumienie funkcjonowania rodziny jako systemu. ​ Inne ważne źródło inspiracji dla terapii systemowej w jej wczesnych fazach to psychoanaliza i koncepcje psychodynamiczne. Terapia systemowa zrodziła się jako wyraz rozczarowania psychoanalizą. Pierwsi terapeuci rodzinni mieli wykształcenie psychoanalityczne W szczególności psychoanalizę i wczesną terapię rodzin łączy traktowanie terapeuty jako eksperta CYBERNETYKA PIERWSZEGO I DRUGIEGO RZĘDU ​ R Dallos i R. Draper- podział rozwoju systemowego na 3 etapy: PIERWSZA FAZA ​ Związana z narodzinami podejścia systemowego ​ systemy rządzą się własnymi regułami. Wszystko się ze wszystkim łączy. ​ Myślenie o rodzinie oznaczało wrażliwość na relacje, bez koncentrowania się na procesach intrapsychicznych poszczególnych osób. ​ Zalecano nie patrzeć na poszczególnych członków rodziny a przestrzeń między nimi. ​ W tym rozumieniu rodzina to interakcyjny system, którego patologia nie leży w poszczególnych osobach, ale w relacjach między nimi. ​ Cybernetyka- istota do zrozumienia funkcji rodziny. Analizuje procesy zachodzące w złożonych systemach. U podstaw leży założenie, że kategorie stosowane w cybernetyce (np. regulacja, adaptacja, procesy przetwarzania informacji, pętla, czy samoregulacja) znalazły zastosowanie przy opisie zjawisk zachodzących w rodzinie Homeostaza jako podstawowy mechanizm samoregulacji w systemach ​ służy podtrzymaniu stałości rodziny ​ zabezpiecza przed utratą integracji ​ objawy u tzw. identyfikowanego pacjenta (czyli u takiego, u którego manifestują się one w postaci jakieś formy patologii, mogą pełnić funkcję podtrzymującą równowagę rodzinną albo być sygnałem że jakaś ważna zmiana nie może zajść) ​ zadaniem terapeuty będzie zidentyfikowanie tych mechanizmów homeostatycznych u zaproponowanie interwencji ​ terapeuta jako naprawiacz, który wie jak powinny wyglądać funkcjonalne sposoby zachowań, czy układy rodzinne ​ założenie, ze terapeuta ma możliwość obiektywnego poznania rodziny- dokonania jej diagnozy. Metafora sił działających w rodzinie ​ do tego też się odwoływano i do granic i gier ​ H. Steirkin- siły odśrodkowe i dośrodkowe ​ Granice- S. Minuchin – granice półprzepuszczalne ​ Metafora gier- popularna wśród terapeutów strategicznych  Rodzące się ujęcie systemowe nie wykształciło swojego specyficznego języka do opisywania zjawisk interesujących terapeutów rodzinnych w związku z czym odwoływano się do analogii z innych dziedzin Psychoanaliza i koncepcja psychodynamiczne były również inspiracjami dla terapii systemowej (terapia zrodziła się jako rozczarowanie psychoanalizą więc nic dziwnego że mieli sporo wspólnego, pierwsi psychoterapeuci rodzin wykształcenie psychoanalityczne, tylko takie było wtedy, w szczególności łączyło ich traktowanie terapeuty jako eksperta) ​ Początki systemowej terapii rodzin wiążą się z cybernetyką pierwszorzędową ​ Założenia:​ 1. Terapeuta i rodzina to dwa odrębne systemy ​ 2. Terapeuta jest obiektywnym obserwatorem rodziny więc przygotowuje obiektywną diagnozę​ 3. Terapeuta może kontrolować to, co się dzieje z rodziną za pomocą odpowiednich technik|​ 4. Terapeuta wyznacza cel terapii, a następnie dąży do jego osiągnięcia. ​ 5. Obaw jest częścią homeostatycznego cyklu, który stabilizuje funkcjonowanie rodziny  zadaniem terapeuty jest zdestabilizowanie dotychczas funkcjonowania rodziny. ​ Wynika z tego, że pacjent jest biernym przedmiotem interwencji terapeutycznej, a terapeuta dzięki posiadanej wiedzy wie jak pokierować pacjenta ku zdrowieniu ​ Zarzut: kopniecie psa- pacjenci nie poddają się biernie odziaływaniom terapeuty  przykład ilustrujący wątpliwości wobec tych założeń = PACJENCI NIE PODDAJĄ SIĘ BIERNIE ODDZIAŁYWANIOM TERAPEUTY KRYTYKA I rozwój koncepcji  DRUGA FAZA DRUGA FALA ROZWOJU SYSTEMOWEJ TERAPII RODZIN ​ Jakie znaczenie członkowie rodziny nadają wzajemnie swoim zachowaniom oraz temu, co robi pacjent ​ Terapeuci zyskali świadomość, że w trakcie terapii współtworzą system – nie są obiektywnymi obserwatorami ​ Percepcja jest również ograniczona jego właściwościami – ​ Konstruktywizm UZMYSŁAWIA, że to w jaki sposób i co poznajemy jest uwarunkowane przez biologię, psychologię, kontekst społeczny to determinuje wynik obserwacji Najważniejsze założenia cybernetyki drugiego rzędu w odniesieniu do terapii systemowej: 1.​ Terapeuta i rodzina tworzą system 2.​ Terapeuta jest częścią systemu, więc nie może przygotować obiektywnej diagnozy 3.​ Terapeuta oddziałuje na system ale nie może go kontrolować 4.​ System się zmienia; do zmiany zachodzi poprzez uczestnictwo w dialogu 5.​ Terapeuta skupia się na znaczeniach jakie są nadawane w terapii przez jej uczestników Tak więc terapeuta nie jest w stanie zaplanować zmiany, może jedynie starać się stworzyć warunki do zajścia zmiany, poza tym zmiana taka może być nieprzewidywalna SZKOŁA MEDIOLAŃSKA – między perspektywą modernistyczną, a postmodernistyczną Przedstawiciele: lata 70. XX wieku ​ M. Selvini-Palazzoli, L. Boscolo, G.Cecchin, G.Prata – europejscy terapeuci- założyli ośrodek Centro Milanese della Famiglia ​ Dokonania mediolańczyków stanowią szczególnego rodzaju most między ujęciami modernistycznymi i postmodernistycznymi Mediolańczycy formułują trzy – klasyczne już dziś- wskazówki dla terapeutów prowadzących sesję rodzinną: ​ ​ (Można powiedzieć że za tymi wskazówkami krył się określony model: terapeuci wiedzieli jak na rodzinę patrzeć, czego szukać, jak działać (chętnie stosowanym narzędziem terapeutycznym był paradoks terapeutyczny). A zatem było to podejście modernistyczne, oparte na teorii, za pomocą której terapeuci rozumieli rodzinę i rodzinę zmieniali.) 1.​ zadaniem terapeuty jest postawienie systemowej- obejmującej system rodzinny- hipotezy:​ - zadaniem terapeuty nie jest dotarcie do jednej prawdy o rodzinie, lecz ma snuć refleksje uwzględniające różne możliwości i analizować wiele sposobów rozumienia tego, co dzieje się z klientem/ pacjentem. ​ - proces terapii to stałe stawianie hipotez, weryfikowanie ich i stawianie kolejnych, a diagnoza to stały proces podczas całego spotkania, nie tylko wyznaczenie celu i spoosbu pracy ​ - hipotezy nie są stałe, są robocze​ - hipotezy systemowe dotyczą relacji, a nie procesów intrapsychicznych.​ Hedges mówi by rozumieć relacje nie tylko jako te między różnymi osobami, ale także jako relacje między różnymi historiami (nie jest to coś indywidualnego, bo opowieści zawsze są tworzone w relacji), czy też między klientem a kontekstem społeczno- kulturowym ​ - hipoteza systemowa wskazuje na związki, pokazuje jak poszczególne elementy w życiu klienta pasują do siebie tworząc określoną całość​ - hipotezy systemowe muszą być oparte na tym, co klient przekazuje werbalnie i niewerbalnie, a nie na przypuszczeniach terapeuty ( co mu się wydaje, że klient przeżywa i myśli)​ 2.​ rozumienie procesu rodzinnego cyrkularnie – z uwzględnieniem przyczynowości kolistej ​ - koncepcja cyrkularności skupia uwagę terapeuty na relacjach ​ - Bateson mówił, że relacja oznacza różnicę, a różnica tworzy różnicę​ - cyrkularność oznacza skupienie się na różnicach! Przez to że istnieją różnice zachodzi zmiana ​ - zaproponowali pytania cyrkularne- mające pomóc terapeucie w zrozumieniu relacji i cyrkularnych procesów w rodzinie ​ 3. Oczekiwanie, by terapeuta zachowywał się wobec poszczególnych członków rodziny neutralnie, bez dokonywania ocen moralnych, pozostając w pewnym sensie z boku rodziny- z pozycji badacza „tańca rodziny”: sprzężonych ze sobą zachowań poszczególnych jej członków – przez pewien czas było to sedno podejścia mediolańskiego ​ NAGŁA ZMIANA:  ​ Cecchin publikuje pracę w której uznaje, że neutralność jest niemożliwa, a terapeuta jest częścią interakcji i powinien być w stanie zaciekawienia  bardzo ważna! Przełomowa idea! ​ Po kilku latach dodaje, by terapeuta pozostawał w stanie „irrewerencji” wobec swoich myśli, by był sceptyczny wobec tego, co jest jego teorią (a irrewercję musi poprzedzać dobra znajomość koncepcji wobec których ma się później pozostać irrewerentnym) Paradoks polega na tym, że najpierw trzeba się nauczyć teorii, a później do niej nie przywiązywać. ​ Hedges- powołując się m.in. na Cecchina daje kilka wskazówek jak dbać o swoje terapeutyczne zaciekawienie: powinien zastanawiać się na ile własne pomysły i przekonania są użyteczne dla samego klienta, również superwizja służy rozbudzenia dalszej ciekawości. Należy także doceniać dyskomfort wynikający z wielu możliwości praktyk- może on motywować do stałych poszukiwań. Ostatnia wskazówka to konieczność stałej autorefleksji​ ZMIANA PARADYGMATU ​ Od wiedzenia do programowego niewiedzenia od teorii modernistycznej do postmodernistycznej „antyteorii”. Tak oto praktyki i poszukiwania mediolańczyków zbliżają ich do przyjęcia nowej perspektywy: społecznego konstrukcjonizmu. ​ ​ 3 FAZA -TERAPEUCI STAJĄ SIĘ KONSTRUKCJONISTAMI: ​ Trzeciej fazy uwidocznił się wpływ postmodernizmu na terapię rodzin a terapeuci przyjęli założenia konstrukcjonizm społecznego. ​ Konstrukcjonizm społeczny- konsekwencje kierunku myślenia obranego już w drugiej fazie, czyli coraz większego zainteresowania epistemologią (sposobem poznawania zarówno członków rodziny jak i terapeutów). Związek między postmodernizmem a konstrukcjonizmem społecznym: ​ terminy zbliżone chociaż nie tożsame. ​ Postmodernizm jest swego rodzaju tłem kulturowym i intelektualnym dla społecznego konstrukcjonizmu, odnosi się zwykle do ruchu intelektualnego refleksji filozoficznej itp. A społeczny konstrukcjonizm traktowany jest jako dyscyplina socjologii i Psychologii Społecznej Dominujące dyskursy ​ wyróżnik trzeciej fazy rozwoju systemowej terapii rodzin to wpływ dominujących dyskursów na kształtowanie się problemów indywidualnych i rodzinnych ​ Dyskurs oznacza społeczną praktykę językową. ​ Foucault uważam że w każdym społeczeństwie istnieje cały receptur dyskursów (dominujących narracji), które kształtują sposób myślenia o sobie. Opowieści te pozwalają nam zrozumieć nasze doświadczenia, część jest marginalizowana, ulega zapomnieniu, inne są powtarzane- dominujące, ​ Dla postmodernistycznego terapeuty to co prywatne i społeczne przenika się nawzajem i nie da się tego rozdzielić także to, co dzieje się w rodzinie nie jest jedynie wyrazem jej indywidualnej dynamiki ale stanowi odzwierciedlenie i skutek działania sił społecznych wpływających na te rodzinę, podzielanych przekonań, norm, zakazów  ​ W rodzinie odbija się społeczeństwo społeczno-kulturowe wzorce odzwierciedlają się w języku i poprzez niego są przekazywane jednym z dominujących dyskursów jest opowieść o rodzinie. dyskurs antypsychiatryczny ​ Kogo leczyć jednostkę rodzin, czy społeczeństwo – odwołując się do myślenia systemowego pacjenci i klienci są częścią tego kontekstu społecznego który składa się z konkretnych ludzi i poprzez oddziaływanie na nich zmienia się cały system. ​ Pytanie jak terapeuta stan będąc uwikłany w dany kontekst społeczno-kulturowy może pomóc? ​ To ostatnie pytanie stawiali sobie w latach 60 anty psychiatrzy- odrzucali oni pojęcie choroby psychicznej jako stygmatyzujące kropka. Spostrzegali tradycyjną psychiatrię jako narzędzie represji społeczeństwa wobec wybranych jednostek. W tym sensie psychiatrzy są raczej strażnikami życia społecznego, którzy próbują przywołać swoich pacjentów do porządku. ​ Odrzucili pojęcie choroby psychicznej jako stygmatyzujące ​ Tradycyjna psychiatra spostrzegana jako represje wobec społeczeństwa Wkład feminizmu ​ Krytyka zwłaszcza I i II fazy ​ zarzucały że nie poszukuje się związków między problemami rodzinnymi a kontekstem społeczno-kulturowym, oraz że za różne dysfunkcje w rodzinie odpowiedzialność często przypisuje się kobietą. ​ proponują by na przemoc w rodzinie spojrzeć jako na ekstremalną konsekwencje dominujących w społeczeństwie założeń dotyczących płci. (mężczyzna dominujący, kobieta czuła, wrażliwa- oczekiwania, jeśli nie spełniane – przymus  przemoc = patologia, próba przywrócenia założonego społeczne porządku) ​ krytyka Cybernetyki cyrkularność i i neutralności (uproszczenie- porównanie rodziny z maszyną, w przypadku przemocy odwołanie do cyrkularność zdejmuje sprawcę z odpowiedzialności, prowadzi do współobwiniania ofiary) ​ Poszczególni członkowie rodziny mają różną władzę oraz że neutralność terapeuty może prowadzić do umocnienia zastanej w rodzinie struktury władzy, władza determinuje wpływy ​ Utopijność postulatu o neutralności terapeuty- praca terapeuty zawsze odwołuje się do jakich wartości. Historia Terapii rodzin ujęta metaforycznie ​ Hedges rozwój terapii rodzin porównuje do sztuki teatralnej ​ Początek - pojedynczego aktora – pacjenta i jego dylematy, później na światło wychodzą inne osoby, później osoba która rzuca światło na scenę i dlaczego oświetla właśnie te postacie, pytamy o reżysera i inne odpowiedzialne osoby. ​ Podobnie jest terapią systemową coraz bardziej zdawano sobie sprawę z roli terapeuty i tego jak on rozumie to, co się dzieje w rodzinie oraz jakie jest źródło jego wiedzy i spostrzeżeń. ​ Wyraźnie widać kształtującą się świadomość ograniczeń które wnosi terapia do terapii sama osoba terapeuty. ​ ROZWÓJ TERAPII RODZIN Z PUNKTU WIDZENIA ROLI SAMEGO TERAPEUTY (3 okresy)  1.​ Sędzia rozstrzyga gdzie śpi w systemie rodzinnym patologia, formułuje oskarżenia. 2.​ Expert – wie lepiej ale także ma władzę płynącą z tej wiedzy. w tym przypadku z wiedzy pozwalającej identyfikować patologię płynęła władza pozwalająca określić metody usunięcia tych dysfunkcji. ​ Różne metody (szkoła strukturalna, strategiczna, komunikacyjna. WSPÓLNE: terapeuci wiedzą jaka jest dysfunkcja i jak jej zaradzić) 3.​ Terapeuta nie osądza i nie ocenia, jest od rozmowy – Expert od dialogu – terapeuty stał się jedną z równoprawny w perspektywie​ Rola współuczestnika twórczego dialogu to własnie wersja postmodernistyczna. Rozdział trzeci O postmodernizmie w psychoterapii Konstrukcjonizm społeczny: ​ korzenie sięgają nauk humanistycznych. W psychologii głównym przedstawicielem jest Kenneth Gergen. ​ nie jest jednorodnym prądem myślowym. ​ Podstawowe tezy:​ 1. wiedza zastana na temat świata – w tym także wiedza na temat własny – wymaga septycznego i krytycznego namysłu​ 2. Wiedza jest uwarunkowana historycznie i kulturowo​ 3. Ma charakter społeczny: powstaje i jest podtrzymywana w ramach społecznych interakcji i uzgodnień​ 4. Implikuje społeczne zachowania, a w szczególności wyraża się to w procesie kontroli Teza- jedna z najważniejszych: ​ świat konstruujemy poprzez język ​ Zakwestionowanie, że język odzwierciedla i opisuje to, co dzieje się w obiektywnie istniejącej rzeczywistości. ​ Rzeczywistość stworzona przez język- to co definiujemy jako rzeczywistość jest wynikiem porozumienia społecznego. ​ rzeczywistość istnieje więc poprzez użycie języka – jest konstruowana społecznie. kiedy komunikujemy się tworzymy pewną rzeczywistość. Inna zasadnicza teza: ​ język ma charakter relacyjny, nie jest czymś statycznym i skończonym. ​ słowa naszego języka w połowie należą do kogoś innego ​ Poprzez język tworzymy rzeczywistość, a język ma charakter interakcyjny więc rozmowa która się toczy w trakcie psychoterapii polega na pewnym wspólnym konstruowaniu rzeczywistości zarówno przez terapeutę jak i pacjenta  ​ konstruowanie odnosi się do nadawania znaczeń doświadczeniu poprzez wybór odpowiednich słów zwrotów w stylu wypowiedzi​ ​ ​ słowa stanowią dopełnienie myśli- terapeuta pomagając znaleźć pacjentowi wystarczająco dobre słowa do opisania myśli i uczuć jednocześnie zawsze je uzupełnia​ WIELOOBRAZ ​ (Bateson)poznanie prawdy polega na punktacji doświadczenia ​ Wieloobraz- w zależności od punktacji a więc przyjętego punktu widzenia uzyskamy różne obraz. ​ to wiele różnych równoprawnych perspektyw (odmienne sposoby rozumienia sytuacji) ​ idea znajduje odzwierciedlenie w koncepcji dialogowego ja:​ - idea wieloobrazu może dotyczyć wielu osób albo tego co jest intrapsychiczne -Ja składa się z wielu pozycji Ja, nie jest strukturą jednorodną tylko zawiera różne potencjalnej ja (głosy ja) między którymi toczy się dialog. ​ Można wyróżnić wewnętrzne pozycje ja (np.mężczyzna) i zewnętrzne pozycję ja (np. moja żona mój kolega) Dialog toczy się w obrębie wewnętrznych pozycji jak i zewnętrznych oraz między oba typami. ​ Ja można rozpatrywać jako złożone z wielu elementów , spośród których żadne nie pełni roli centalnego ośrodka. Zgodnie z tą teorią ja jest wieloobrazowe, pluralistyczne. W tym ujęciu tożsamość kształtuje się jako rezultat dialogowych relacji między różnymi pozycjami JA. ​ Dialog w obrębie ja może zostać zdominowany przez jakąś szczególną pozycję Ja, co będzie się wiązało z nierównowagą i potencjalnie prowadziło do zaburzeń. ​ Psychoterapeuci znają sytuację, gdy klient ma poczucie uwięzienia w jakieś jednej roli. Kolejny problem to zbyt wiele głosów…. ​ Tak więc wieloobraz może dotyczyć również tożsamości i co się z tym wiąże zcentralnego w psychologii pojęcia Ja. KONTEKST: ​ to samo zachowanie nabiera innego znaczenia w zależności od kontekstu ​ kontekst tworzy ramy odniesienia, w jakiej zachodzi interpretacja. ​ Zadaniem terapeuty jest rozpoznać te konteksty i poprzez ich pryzmat spojrzeć na rozmówcę ​ Każdy terapeuta wywodzi się z określonego kontekstu który wpływa na sposób prowadzenia przez niego terapii, szczególnie zwraca się uwagę na to jak własne doświadczenia terapeutów oraz ich historia rodzinna wpływają na sposoby prowadzenia rozmów. ​ Równie ważnymi kontekstami są kontekst społeczno-kulturowy i kontekst instytucjonalny. DOPASOWANIE: ​ Wynik przyjęcia założeń podejścia systemowego ​ Jak te elementy pasują do siebie jak i do całego systemu? ​ Brak dopasowania= problemy ​ brak dopasowania w obrębie samego systemu i między systemem rodzinnym a systemem wyższego rzędu  ​ psychoterapie można rozumieć jako proces zmiany perspektywy klienta, ma charakter negocjacji między perspektywami pacjenta i terapeuty i prowadzi do zmiany perspektyw ​ proces ma charakter kolisty myślnik z uwagi na rozciągłość w czasie powiemy spiralnym – aby to osiągnąć Terapeuta musi w pewnym sensie dopasować się do swojego rozmówcy ​ Nie chodzi o Zastąpienie jednej perspektywy inną ale o ich zmianę na drodze wzajemnego dopasowania. ​ „dopasowanie” przywodzi bardziej na myśl harmonię, porozumienie i tak też jest rozumiany na gruncie terapii postmodernistycznych. ​ Teoria skoordynowanego zarządzania CMM​ =podstawowe stwierdzenie- żyjemy w komunikacji i wszystko co robimy jest komunikacją. ​ = założenia podobne do podejścia komunikacyjnego ​ =twórcy koncepcji CMM twierdzą że w procesie komunikacji nie tyle dochodzi do przekazywania znaczeń ile tych tworzenia na drodze wzajemnego uzgadniania a więc dopasowywania się= koordynowanie znaczy między uczestnikami rozmowy.​ =CMM - uwaga na to, jak dochodzi do wspólnego konstruowania znaczenia. ​ a zatem komunikacja nie polega na wymianie komunikatów ale na stałym dopasowaniu się między uczestnikami -zmiana przez dopasowanie WIEDZA: ​ Zakwestionowanie wiedzy jako czegoś fundamentalnego ​ każdy rodzaj wiedzy osadzony jest w pewnym kontekście ​ nie jest obiektywna ​ wiedza ciągle ulega przekształceniom, jest tym co ludzie między sobą uzgodnią- jest konstruowana w komunikacji ​ tworzona jest w języku i poprzez język ​ wiedzy się nie posiada ani nie odkrywa, wiedzę się robi Harlene Anderson: ​ wiedza ma charakter lokalny ​ jest osobista, wynikająca z tego czego się ktoś nauczył, co wierzy ​ za każdą wypowiedzią osoby stoją pewne założenia WŁADZA M. Foucault ​ posiadanie wiedzy pewnej daje władzę ​ jeśli czyjaś wiedza psychologiczna jest formalnie potwierdzona dyplomem magistra psychologii On MA władzę ​ wykazał że aby sprawować władzę trzeba przekonać inne osoby iż jest się ekspertem i Posiada unikatową wiedzę Michael White ​ TERAPIA- proces w trakcie którego dochodzi do zakwestionowania nierówności władzy i by wiedza terapeuty nie prowadziła do przejęcia władzy ​ uczestnicy terapii również zapraszają często do roli ekspertów swoich terapeutów – niepodjęcie tego i nieudzielenie rady może być odebrany jako arogancja terapeuty rodzina widziana przez język czyli podejście HARLENE ANDERSON ​ stanowi podstawę refleksji postmodernistycznej Psychoterapii ​ nie charakteryzuje się specyficznymi metodami czy technikami ​ jej ujęcie – terapia oparta na współpracy/ terapia dialogiczna ​ problemy jako konstrukcje językowe:​ -problem z jakim zgłaszają się klienci jest częścią systemu językowego współtworzone -problem nie istnieje obiektywnie, jest gdy osoby uznają, że istnieje ​ - problem istnieje, jeśli jest językowany ​ -rozmawiając o problemie nadaje mu różne znaczenia i w ten sposób go tworzą. ​ -problem stwarza system, gdyż wokół niego grupują się osoby zaangażowane w radzenie sobie z nim​ -problem jako konsensualną konstrukcję osób zaangażowanych i myślących o problemie​ -“ rzeczywistość rodziny” jest tworzą tworzona za pomocą języka jakim posługują się jej członkowie​ -rodzina tworzy pewien system lingwistyczny, terapeuta włącza język, tekst i obserwacje o systemie rodzinnym. terapeuta włącza do rodziny swoją wiedzę poprzez twierdzenia, hipotezy, domysły. jeśli problem istnieje w języku to w nim tkwi potencjał do poradzenia sobie z nim. ​ -w tym kontekście Anderson mówi o rozwiązaniu jako rozpuszczaniu problemu. Problem jest o tyle problemem o ile nadal mu się problematyczne znaczenie. terapia będzie procesem poszukiwania nie problematycznych znaczeń ​ Bycie w rozmowie zamiast technik terapeutycznych​ - Nie skupia się na opisie poszczególnych technik terapeutycznych ale akcentuje postawę terapeuty którą określa się jako sposób bycia​ -relacja terapeutyczna powinna opierać się na współpracy, wzajemnym zaangażowaniu i wspólnym działaniu klienta i terapeuty​ - klient staje się partnerem do rozmowy, rola terapeuty-katalizowanie tego procesu​ - metafora gościnności- terapeuta gość i gospodarz​ ​ cechy dialogu: ​ 1. dialog= proces w którym spróbujemy zrozumieć drugą osobę z jej, nie naszej perspektywy​ - tworzą relacje od wewnątrz- interesujące to co tworzy się w trakcie rozmowy- od wew​ - zmiana perspektywy zewnętrznej na wewnętrzną polega na tym że terapeuta zamiast zadawać pytanie co spowodowało takie zachowanie w jaki sposób to zachowanie Jest użyteczne dla klienta​ ​ 2.rozpoznanie wyjątkowości danego rozmówcy. ​ -aby to zrealizować należy zrezygnować z posiadanej przez siebie fachowej wiedzy i zaangażować się w rozmowę uważnie z słuchając.​ ​ 3. dialog prowadzi do wzajemnego uczenia się ​ –razem Uczymy się naszej rozmowy. ​ -terapeuta rozpoczyna rozmowę z pozycji uczenia się.​ -Musi nauczyć się języka jakim posługuje się klient i znaczeń jakie nadaje swojemu doświadczeniu. jest to punkt wyjścia do dalszego wspólnego budowania nowego rozumienia tego co wnosi klient​ - to nie koncepcję i wiedza terapeuty stanowią punkt wyjścia do zmiany w terapii ale uważne  wsłuchiwanie się ( wsłuchiwanie nie oznacza że terapeuta jest biernym odbiorcą- oznacza aktywne uczestnictwo w rozmowie, ale poprzez stawianie klienta w centrum.​ - wsłuchanie się oznacza próbę zrozumienia drugiej osoby- proces „zanurzenia siebie w horyzoncie drugiej osoby” ​ ​ -Anderson uważa że zaciekawienie terapeuty pobudza zaciekawienie klienta. ​ ​ Niewiedzenie jako sposób bycia - wskazana postawa terapeuty ​ - polega na zadawniu pytań o różnego rodzaju wyjaśnienia dotyczące reakcji/ odczuwania, przekonań​ -zamiast jaka jest przyczyna jak to zachowanie Ci pomaga? ​ - jest to wręcz zaprzeczenie postawy teoretycznej modernizmu​ - terapeuta zarazem jest i nie jest ekspertem- nie przekłada wiedzy ponad kienta, ale wie jak prowadzić dialog​ - P.Rober - niewiedzenie jako wewnętrzna aktywnośc terapeuty, gdzie jego “ ja profesjonalne” prowadzi wewnętrzny dialog z “ ja doświadczającyjm” samego siebie pod wpływem rozmowy z klientem. ​ -Anderson podkreśla, ze klient nie powinien być przedmiotem poznania. Klient oraz terapeuta wspólnie poznają to , co wydaj się im ważne w trakcie rozmowy. ​ -Wiedza może również przeszkadzać- staje się specyficznym filtrem poprzez który terapeuta patrzy na klienta. ​ -Przyjęcie niewiedzy moze takze prowadzić do pomniejszania wkładu terapeuty w rozwoju dialogu ze swoim klientem. Niewiedzenie należy raczej odnosić do świadomości terapeuty na temat ograniczeń swojej wiedzy. ​