PILING LARANG ALL.pdf

salita dahil ang mga sulating ito ay nakatuon Akademikong Pagsulat sa pagbibigay ng kaalaman. Ang salitang akademiya ay mula sa mga Katangian ng Akademikong Pagsulat salitang Pranses na academie, sa Latin...

salita dahil ang mga sulating ito ay nakatuon Akademikong Pagsulat sa pagbibigay ng kaalaman. Ang salitang akademiya ay mula sa mga Katangian ng Akademikong Pagsulat salitang Pranses na academie, sa Latin na academia, at Griyego na academia. Ang huli 1. Pormal - Ang mga ganitong uri ng sulatin ay ay mula sa Academos, ang bayaning Griyego, pormal at hindi ginagamitan ng mga impormal kung saan ipinangalan ni Plato ang hardin. o balbal na pananalita. Maliban na lamang kung ang naturang uri ng pananalita ay bahagi Ang salitang akademiko o academic ay mula ng isang pag-aaral. sa mga wikang Europeo (Pranses: academique; Medieval Latin: academicus )noong gitnang 2. Obhetibo - Ang layunin ng akademikong bahagi ng ika-16 na siglo. Tumutukoy ito o may pagsulat ay pataasin ang antas ng kaalaman kaugnayan sa edukasyon, iskolarsyip, ng mga mag-aaral sa pagbasa at pagsulat sa institusyon, o larangan ng pag-aaral na iba’t ibang disiplina o larang. Binibigyang-diin nagbibigay tuon sa pagbasa, pagsulat at din dito ang impormasyong gusto ibigay at ang pag-aaral, kaiba sa praktikal o teknikal na argumento sa mga ideya na sumusuporta sa gawain. (www.oxford.dictionaries.com) paksa. Ang akademikong pagsulat ay isinasagawa sa 3. May paninindigan - Ang akademikong isang akademikong institusyon kung saan pagsulat ay kailangang may paninidigan kinakailangan ang mataas na antas ng sapakat ang nilalaman nito ay pag-aaral o kasanayan sa pagsulat. Layunin ng mahalagang impormasyon na dapat akademikong pagsulat ang magbigay ng idinudulog o dinepensahan, ipinaliliwanag at makabuluhang impormasyon sa halip na binibigyang-katwiran ang mahahalagang manlibang lamang. layunin, at inilalahad ang kahalagahan ng pag-aaral. Mahalaga rin ang paninindigan Ang karaniwang estruktura ng isang dahil ang mismong daloy ng mga akademikong sulatin ay may simula na pangungusap, pangangatwiran at layunin ay karaniwang nilalaman ng panimula, katawan depende sa isinasaad ng paninindigan ng na nilalaman ng mga paliwanag, at wakas na manunulat. nilalaman ng resolusyon, kongklusyon, at rekomendasyon. Ilan sa mga halimbawa ng 4. May pananagutan - Mahalagang matutuhan akademikong teksto ang abstrak, bionote, ang pagkilala sa mga sangguniang talumpati, panukalang proyekto, pinaghanguan ng mga impormasyon o ideya replektibong sanaysay, sintesis, ng ibang manunulat o plagiarism ay isang lakbay-sanaysay at iba pa. kasalanang may takdang kaparusahan sa ilalim ng ating batas. Ang pagbuo ng akademikong sulatin ay nakadepende sa kritikal na pagbasa ng isang 5. May kalinawan - Ang sulating akademiko indibidwal (Arrogante et al.2007). Kinikilala sa ay may paninindigang sinusundan upang ganitong uri ng pagsulat ang husay ng patunguhan kung kaya dapat na maging manunulat dahil may kakayahan siyang malinaw ang pagsulat ng mga impormasyon at mangalap ng mahahalagang datos, ang pagpapahayag sa pagsulat ay direktibo at mag-organisa ng mga ideya, lohikal mag-isip, sistematiko. mahusay magsuri, marunong magpahalaga sa orihinalidad ng gawa, at may inobasyon at Proseso ng Pagsulat kakayahang gumawa ng sintesis. Sa pagsulat 1. Bago Sumulat ng sulating pang-akademiko, gumagamit ng piling piling salita at isinasaalang-alang ang 2. Habang Sumusulat target na mambabasa. Mahigpit din sa paggamit ng tamang bantas at baybay ng 3. Pagkatapos Sumulat Bahagi ng Teksto ✓ Sa paglalapat ng prinsipyong pangkomunikasyon sa mga gawaing pasulat, 1. Panimula nalilinang ang iyong kakayahang pragmatik. 2. Katawan ✓ Sa pag-oorganisa ng mga akademikong papel, nalilinang ang iyongkakayahang 3. Wakas diskorsal. PAGSULAT Mapanuring Pag-iisip LAYUNIN: ✓ Ang akademikong pagsulat ay isang proseso at hindi isang awtput. Nakikilala ang iba’t ibang akademikong sulatin ayon sa: ✓ Isang prosesong kinasasangkutan ng pagbasa, pagsusuri, pagpapasya atiba pang (a) Layunin (b) Gamit pangkaisipang gawain. (c) Katangian (d) Anyo ✓ Ang isang mahusay na manunulat ay Layunin ng Akademikong Pagsulat magkahalintulad na mahusay namambabasa at manunuri. Impormatibo Pagpapahalagang Pantao Ang tao ay hindi nawawalan ng tanong sa isip, ang makapagbigay ng impormasyon upang ✓ Ang tapat na pagkilala sa mga matugunan ang mga ito ang sinasaklaw ng pinaghanguang kaalaman sa bawat sulatinay ganitong layunin ng akademikong pagsulat. nililinang ng akademikong pagsulat. Pagkatutong may kaakibat Mapanuri napagpapahalagang pantao. Magkaagapay ang mga tanong at sagot sa ✓ Inaasahang mahubog din sa akademikong isipng tao ukol sa iba’t ibang usapin. Ang pagsulat ang kasipagan,pagtitiyaga, magkaroon ng maraming sagot sa tiyak na pagsisikap, responsibilidad pangangatwiran at tanong ay nakapag-uudyok sa manunulat ng pagpapanatiling bukas na isipan. akademikong sulatin upang magsuri ng pinakamahusay na tugong ilalahad. Paghahanda sa Propesyon Manghikayat ✓ Inihahanda ang sinomang nagtapos ng Senior High School samapanghamong gawain Gayong naglalahad ng impormasyon ang sa kolehiyo, negosyo at trabaho (deped.gov.ph) akademikong pagsulat at maykaakibat na mga ebidensya, ito ay maaaring makapagpabago ✓ Higit na prospektibo ang layunin ng ng pananaw ngmamababasa (manghikayat) akademikong pagsulat sa SHS at itoay ang na layunin din ng akademikong pagsulat. paglinang ng global na kompetetibnes sa mga Pilipinongpropesyonal. Gamit ng Akademikong Pagsulat Katangian ng Akademikong Pagsulat Inilahad nina Bernales, et al. (2017), ang akademikong pagsulat aylumilinang ng: 1. KOMPLEKS Kahusayan sa Wika Mariing kinakailangan ang komprehensibo at wastong paggamit ng mga salita sa pagsulat ✓ Sa paggamit ng iyong kakahayan sa kaysa sa iba pa. gramatika at sintaktika ay nalilinangdin ang iyong kakayahang linggwistik. 2. PORMAL 9. MALINAW NA PANANAW Ang mga salitang nasa antas ng pambansa Ang mapanindigan ang konseptong inilalahad kalimitang ginagamit sa akademikong ay sinasaklaw rin ang akademikong pagsulat. pagsulat. 10. MAY POKUS 3. TUMPAK Minamarapat na hindi lumilihis sa pangunahing Mangyaring maglahad lamang ng mga paksa ng sulatin ang mga panuportang impormasyong walang labis at walang kulang detalye. sa mga akademikong sulatin. 11. LOHIKAL NA ORGANISASYON 4. ОВНЕТІВО Ang pagkamit sa katangiang lohikal na Karaniwan sa mga akademikong sulatin ay organisasyon ay maaaring maisakatuparan sa gumagamit ng mga ikatlong panauhan upang pamamagitan ng ikalimang katangian, ang maipakita ang walang eksplisit. pagkiling/pagsang-ayon sa isang panig ng tiyak na usapin. 12. MATIBAY NA SUPORTA 5. EKSPLISIT Ang mahusay na akademikong sulatin ay marapat na maglaman ng katotohanan at Ang sulating hindi maayos sa pagkakalahad ay nilalapatan ng mga pagpapatunay. maaaring magbunsod ng kalituhan o kalabuan sa mga mambabasa.Ang paggamit ng mga 13. MALINAW AT KUMPLETONG tambilang, titik o anomang panandang EKSPLANASYON diskurso ay makapagpapahusay sa Ang pagkakaroon ng malinaw at kumpletong akademikong sulatin lalo na sa daloy ng mga eksplanasyon ng akademikong sulatin ay kaisipan. makatutulong upang matamo nito ang 6. WASTO kaniyang layunin. Ang katangiang ito ay maiuugnay sa ikatlo 14. EPEKTIBONG PANANALIKSIK ngunit tuon nito ay sa kaayunan ng mga salita Sa paglalahad ng mga patunay sa loob ng o bokabularyong gagamitin. akademikong sulatin ay mas lalong 7. RESPONSIBLE mapagtitibay kung kinikilala ang mga pangalan ng pinaghanguang datos. Ang anomang impormasyon o ebidensyang inilalagak sa akademikong sulatin ay 15. ISKOLARLING ESTILO SA PAGSULAT pananagutan ng manunulat nito. Siya ang may Sa pagsulat ng anomang uri ng komposisyon tiyak na responsibilidad sa kawastuhan ng ay maaaring maisaalang-alang ang husay ng bawat impormasyong inilalahad sa nilalaman sa kasiningan ng mga salitang akademikong sulatin. ginagamit at bise bersa ngunit sa 8. MALINAW NA LAYUNIN akademikong pagsulat, tuon sa impormasyong inilalahad kaya ang kaiklian at kalinawan ang Ang pagkakaroon ng kalinawan sa layunin ng higit na kinakailangan. pagsulat ay nagbubunsod sa malinaw na sasaklawing kaisipan gayundin ng mga salitang gagamitin.  maikling Anyo ng Layunin at Katangian pamamaraan. Akademikon Gamit g Pagsulat Buod Layunin nito na mapaikli Abstrak Maipakita ang Hindi ang kabuuan Ito ay maikling gaanong ng isang pinaikli o paglalahad ng mahaba at kuwento at pinaiksing kabuuan ng organisado ginagamit ito bersyon ng isang ayon sa upang isang teksto pag-aaral.Ito pagkakasuno maiparating at ay d-sunod.Sinu ang nilalaman nagtataglay karaniwang suod din nito ng isang ng ginagamit sa ang kuwento. obhetibong pagsulat ng siyentipikong balangkas ng akademikong pamamaraan orihinal na papel na ng teksto. kalimitang paglalahad inilalagay sa ng mga mga nilalaman at Bionote Layunin Ito ay isang pananaliksik, datos nito. nitong maikling mga pormal magbigay ng deskripsyon na papel,mga sa mga teknikal na makatotohan pagkakakilan papel,mga ang lan ng isang lektyur,mga impormasyon manunulat report,mga ng isang na ang gamit nilalaman at indibidwal at ay ang datos nito. ginagamit pananaw ng itong talaan ikatlong tao Sintesis Layunin Naglalaman ng na nitong ng mga kwalipikasyon kadalasang mabigyan ng mahahalaga at inilalakip sa pinaikling ng ideya at kredibilidad kaniyang bersyon o mga ng isang mga naisulat. buod ang sumusuporta taong mga teksto na ng ideya at panauhin sa maaring datos. Ito din isang napakinggan, ay kaganapan. pinanood o kinapapaloo nakasulat na ban ng akda.Ginaga overview ng mit ito para akda.at Panukalang Ito ay Ipinapakita ipabatid sa organisado Proyekto proposal sa nito ang mga ayon sa proyektong kabuuang mambabasa sunod sunod nais ipatupad detalye sa ang kabuuang na na gagawing nilalaman ng pangyayari naglalayong proyekto at teksto sa sa kwento. mabigyan ng nakasulat sa  resolba ang pormal na mga suliranin. pamamaraan Posisyong Ito ay Ito ay Ginagamit. Papel naglalayong promal at itong gabay maipaglaban orgaanisado sa kung ano ang ng sinusulat pagpapalano alam na ang at katotohanan pagkakasuno pagsasagawa at d-sunod ng nito para sa nagtatakwil ideya. isang ng kamalian establisiyeme na hindi nto o tanggap ng institusyon. karamihan. Ginagamit ito sa akademya,pol Talumpati Ito ay isang Maaring itical at batas. sulating pormal at nagpapaliwan nakabatay Replektibon Layunin nito Ito ay ag ng isang sa uri ng g Sanaysay na magbalik kinapapaloo paksang mga tanaw ang ban ng mga naglalayong tagapakinig may akda at reaksyon, manghikayat, at may ng may damdamin o tumugod, malinaw na pagninilay. opinion ng mangatwiran ayos ng mga may akda sa at magbigay ideya. pangyayari. ng kabatiran o kaalaman. Agenda Ito ay Maikli, ginagamit sa pormal at Katitikan ng Magtala o Ito ay pulong at organisadon Pulong irekord ang makatotohan layunin nitong g sulatin na mahahalagan an at ipakita at nagpapabati g puntong pinagtitibay ipabatid ang d ng nailahad sa nito ang paksang nilalaman ng isang nilalaman ng tatalakayin sa pulong. pagpupulong. mga usapin pagpupulong Ginagamit ito sa pulong. na para ipaalam sa mga kasangkot PAGSULAT NG ABSTRAK ang mga nanyari sa PAGSULAT NG IBA’T IBANG URI NG pulomg at PAGLALAGOM magsilbing ○ Ang abstrak ay pinaikling gabay para deskripsyon ng isang pahayag o matandaan sulatin. ang mga ○ Sa mga sulatin tulad ng tesis o ideya ng disertasyon, naglalaman ito ng pinag-usapan. kabuuan ng buog aklat. ○ Ito ay naglalaman ng buod ng iyong pananaliksik, resulta at  konklusyon ng pananaliksik nang 1. Basahing mabuti at pag-aralan ang papel o hindi lalagpas sa 200 salita. akademikong sulatin na gagawan ng Abstrak. PAGSULAT NG ABSTRAK 2. Hanapin at isulat ang mga pangunahing kaisipan o ideya ng bawat bahagi ng sulatin ABSTRAK mula sa introduksyon ,kaugnay na literatura, Ang Abstrak ay mula sa salitang metodolohiya resulta at kongklusyon. abstractus na nangangahulugang drawn away o extract from (Harper 3. Buuin gamit ang mga talata, ang mga 2016) pangunahing kaisipang taglay ng bawat Ito ang siksik na bersiyon ng mismong bahagi ng papel. Ipinaaalam nito sa mga mambabasa ang paksa at kung ano ang sulatin.Isulat ito ayon sa pagkakasunod-sunod aasahan nila sa pagbabasa ng isinulat ng mga bahaging ito sa kabuoan ng papel. na artikulo o ulat 4. Iwasang maglagay ng ilustrasyon, graph, Ginagamit ang abstrak bilang buod ng table at iba pa. Maliban na lamang kung mga akademikong sulatin na sadyang kinakailangan. kadalasang makikita sa simula ng pag-aaral. 5. Basahing muli ang ginawang Abstrak. Suriin Ito ay naglalaman ng kaligiran ng kung may nakaligtaang mahalagang kaisipang pag-aaral, saklaw, pamamaraang dapat isama rito mabuti ang abstrak. ginamit, resulta at kongklusyon. ( Koopman 1997) 6. Isulat ang pinal na sipi nito. DALAWANG URI NG ABSTRAK MGA KATANGIAN NG MAHUSAY NA ABSTRAK DESKRIPTIBONG ABSTRAK 1. Binubuo ng 200-250 na salita Inilalarawan nito sa mga mambabasa ang 2. Gumagamit ng mga simpleng mga pangunahing ideya ng papel. pangungusap na nakatatayo sa sarili Nakapaloob dito ang kaligiran, layunin, at nito bilang isang yunit ng impormasyon tuon ng papel o artikulo. 3. Kompleto ang mga bahagi Kung ito ay papel-pananaliksik, hindi na 4. Walang impomasyong hindi nabanggit isinasama ang pamamaraang ginamit, sa papel. kinalabasan ng pag-aaral, at konklusyon. 5. Nauunawaan ng pangkalahatan at ng Mas karaniwan itong ginagamit sa mga papel target na mambabasa. sa humanidades at agham panlipunan, at sa mga sanaysay sa sikolohiya. GABAY NA TERMINOLOHIYA SA PAGSULAT NG ABSTRAK IMPORMATIBONG ABSTRAK 1. Pamagat - Pinakapaksa o tema ng isang Ipinahahayag nito sa mga mambabasa ang akda/sulatin. mahahalagang ideya ng papel. Binubuod dito ang kaligiran, layunin, tuon, 2. Introduksyon o Panimula - nagpapakita ng metodolohiya, resulta, at konklusyon ng papel. malinaw na pakayo layunin, Maikli ito, karaniwang 10% ng haba ng buong papel at isang talata lamang. mapanghikayat ang bahaging ito upang Mas karaniwan itong ginagamit sa larangan makapukaw ng interes sa mambabasa at sa ng agham at inhinyero o sa ulat ng mga manunulat. pag-aaral sa sikolohiya. 3. Kaugnay na literatura - Batayan upang MGA HAKBANG SA PAGSULAT NG ABSTRAK makapagbibigay ng malinaw na kasagutan o tugon sa para sa mga mambabasa. 4. Metodolohiya - Isang plano o sistema para matapos ang isang gawain. 5. Resulta - Sagot o tugon para mapunan ang kabuuan ng nasabing sulatin. 6. Konklusyon.- Panapos na pahayag na naglalaman ng ideya o opinyon na mag-iiwan ng pala-isipan kaugnay sa paksa. MGA DAPAT TANDAAN SA PAGSULAT NG ABSTRAK 1.Bilang bahagi ng alituntunin ng pagsulat ng mga akdang pang-akademiko, lahat ng mga Isulat ng mag-aaral ang "OMSIM!" kung ito'y detalye o kaisipang ilalagay rito ay dapat na nagtatalay ng katotohan at "BERIRONG" kung makikita sa kabuoan ng papel ; ibig sabihin, kung ito'y walang katotohanan. hindi maaaring maglagay ng mga kaisipan o datos na hindi binanggit sa ginawang pag aaral o sulatin. 2. Iwasan din ang paglalagay ng mga statistical figures o table sa abstrak sapagkat hindi ito nangangailangan ng detalyadong pagpapaliwanag na magiging dahilan para humaba ito. 3. Gumamit ng mga simple ,malinaw at direktang mga pangungusap. Huwag maging maligoy sa pagsulat nito. PAGSULAT NG SINTESIS 4. Maging obhetibo sa pagsulat. Ilahad lamang Ang sintesis (synthesis) ay nagmula sa salitang ang mga pangunahing kaisipan at hindi dapat Griyego na syntithenai na ang ibig sabihin sa ipaliwanag ang mga ito. ingles ay put together o combine (Harper 2016). 5. Higit sa lahat ay gawin lamang itong maikli ngunit komprehensibo kung saan mauunawaan Sa madaling pagpapaliwanag, ang sintesis ay ng babasa ang pangkalahatang nilalaman at ang pagsasama-sama ng mga impormasyon, nilalayon ng pag-aaral ng ginawa. mahalagang punto, at ideya upang mabuod ang napakahabang libro, mabuo ang isang bagong kaalaman, at maipasa ang kaalamang ito sa sandaling panahon lamang. - pagsasama ng dalawa o higit pang buod. - paggawa ng koneksyon sa pagitan ng dalawa o higit pang mga akda o sulatin. ELEMENTO NG ABSTRAK - pagsasama ng iba't ibang akda upang makabuo ng isang akda nakapag-uugnay. Mga Dapat Isaalang-alang sa Pagsulat ng Sintesis 1. Basahing mabuti ang kabuoang anyo at loob ng tatlong pangungusap o 1 talata lamang nilalaman teksto. Kung hindi pa lubos na na madalas ay kalakip ng artikulo o akdang nauunawaan ay ulit-ulitin itong basahin. isinulat ng taong pinatutungkulan nito ( Word- Mart 2009) 2. Mapadadali ang pag-unawa sa teksto kung isasangkot ang lahat ng pandama dahil Isinusulat ang bionote upang madaling maisasapuso at mailalagay nang wasto sa matandaan ang tala ng buhay ng isang tao sa isipan ang mahalagang diwa ng teksto. sandaling panahon ng pagbasa. Tinitingnan ang bionote bilang “bio” o buhay at “note” o 3. Isaalang-alang ang tatlong uri ng dapat tandaan. pagsusunod-sunod ng mga detalye. Ang bionote ay isang maikling talang Sekwensiyal- pagsusunod-sunod ng mga pagkakakilanlan sa pinakamahahalagang pangyayari sa isang salaysay na ginagamitan katangian ng isang tao batay sa kanyang mga ng mga panandang naghuhudyat ng nagawa. Kalimitan itong naririnig na binabasa pagkakasunod-sunod tulad ng una, pangalawa, upang ipakilala ang napiling susing pangatlo, susunod, at iba pa. tagapagsalita ng palatuntunan. Kronolohikal- pagsusunod-sunod ng mga Ginagamit din ang bionote sa paglalathala ng impormasyon at mahahalagang detalye ayon mga journal, magazine, antolohiya, at iba pang sa pangyayari. publikasyon na nangangailangan ng pagpapakilala ng manunulat o ng sinumang Prosidyural- pagsusunod-sunod ng mga kailangang pangalanan. hakbang o proseso ng pagsasagawa. Bagama't may pagkakatulad sa mga 4. Maaari ding isaalang-alang ang mga bahagi impormasyon ang bionote, curriculum vitae, at ng teksto: ang una, gitna, at wakas. autobiography ay malaki pa rin ang pagkakaiba ng mga ito sa anyo at kalikasan ng 5. Gamitin din ang proseso sa pagsulat para sa bawat isa. maayos na anyo ng teksto at sistematikong pagsulat. Ang bionote ay maikli dahil siniksik ang mga impormasyon sa pagsulat ng maikling Ang BUOD ay ginagawa upang ipakita ang pangunahin at pinakaimportanteng ideya sa paglalahad at itinatampok din lamang ang isang teksto. Samatalang ang SINTESIS ay mga highlights ng kabuoan ng pagsasama-sama ng buod upang makabuo ng pagkakakilanian. Hindi ito gaya ng talambuhay koneksyon sa mga teskto. (autobiography) na detalyadong isinalaysay ang mga impormasyon hinggil sa buhay ng PAGSULAT NG BIONOTE isang tao. Samantala, ang curriculum vitae na tinatawag ding biodata ay naglalaman ng mga Ang Bio ay salitang Griyego na ang ibig personal na impormasyon na ginagamit sa sabihin ay “buhay”. Nagmula rin sa wikang paghahanap ng mapapasukang trabaho. Griyego ang graphia na ang ibig sabihin naman ay “tala” (Harper 2016) MGA KATANGIAN NG MAHUSAY NA BIONOTE: Sa pagsasanib ng dalawang salita nabuo ang salitang “biography” o “tala ng buhay”. Ang 1. Maikli ang nilalaman biography ay mahabang salaysay ng buhay ng isang tao. Mula rito mabubuo naman ang -Karaniwang hindi binabasa ang mahabang bionote. bionote, lalo na kung hindi naman talaga kahanga-hanga ang mga dagdag na Ang Bionote ay talatang naglalaman ng impormasyon. Ibig sabihin, mas maikli ang maikling deskripsyon tungkol sa may akda sa bionote, mas babasahin ito. Sikaping paikliin ang iyong bionote at isulat lamang ang -Mamili lamang ng mga kasanayan o mahahalagang impormasyon. Iwasan ang katangian na angkop sa layunin ng iyong pagyayabang. bionote. 2. Gumagamit ng pangatlong panauhang IWASAN ito: pananaw “Si Pedro ay guro/ manunulat/ negosyante/ - Tandaan, laging gumagamit ng pangatlong environmentalist/ chef." panauhang pananaw sa pagsulat ng bionote kahit na ito pa ay tungkol sa sarili. Kung ibig pumasok bilang guro sa panitikan, halimbawa, hindi na kailangan banggitin sa Halimbawa: bionote ang pagiging negosyante o chef. "Si Juan dela Cruz ay nagtapos ng BA at MA 6. Binabanggit ang degree kung kailangan Economics sa UP-Diliman. Siya ay kasalukuyang nagtuturo ng Macroeconomic Kung may PhD sa antropolohiya, halimbawa, at Theory sa parehong pamantasan." nagsusulat ng artikulo tungkol sa kultura ng Ibanag sa Cagayan, mahalagang isulat sa 3. Kinikilala ang mambabasa bionote ang kredensyal na ito. Kailangang isaalang-alang ang mambabasa sa 7. Maging matapat sa pagbabahagi ng pagsulat ng bionote. Kung ang target na impormasyon mambabasa ay mga administrador ng paaralan, kailangang hulmahin ang bionote - Walang masama kung paminsan-minsan ay ayon sa kung ano ang hinahanap nila. magbubuhat ng sariling bangko kung ito naman ay kailangan upang matanggap sa Halimbawa na lamang ay kung ano ang inaaplayan o upang ipakita sa iba ang klasipikasyon at kredibilidad mo sa pagsulat ng kakayahan. Siguraduhin lamang na tama o batayang aklat. totoo ang impormasyon. Huwag mag- iimbento ng impormasyon para lamang bumango ang 4. Gumagamit ng baligtad na tatsulok pangalan at makaungos sa kompetisyon. Hindi Katulad sa pagsulat ng balita at iba pang ito etikal at maaaring mabahiran ang obhetibong sulatin, unahin pinakamahalagang reputasyon dahil dito. impormasyon. Ito ay dahil sa ugali ng maraming taong basahin lamang ang unang Narito ang mga halimbawa ng bionote: bahagi ng sulatin. Kaya naman sa simula pa lamang ay isulat na ang pinakamahalagan JULIE ANN B. RIVERA - Nagtapos ng Bachelor impormasyon. of Secondary Education major in Filipino (2002) at Master of Arts in Teaching Filipino (2012) sa Pamantasang Normal ng Pilipinas. Naging part-time Instructor III sa Pamantasang Normal ng Pilipinas (September,2017-September, 2018) at labing isang taong guro sa pribadong paaralan bago siya lumipat sa pampublikong paaralan noong Mayo, 2013. Isa rin siyang academic tutor sa loob ng halos sampung taon sa iba't ibang tutorial center. Co-author ng mga aklat sa Filipino pangkolehiyo na ginamit sa Cavite State University. Naging miyembro siya ng 5. Nakatuon lamang sa mga angkop na Pambansang Samahan sa Linggwistika at kasanayan o katangaian Literaturang Filipino (PSLLF) at kasalukuyang miyembro ng Sanggunian sa Filipino Education and Liberal Arts (CELA) na may (SANGFIL). Naging kalahok at delegado siya ranggong Full Professor 2. sa ilang serye ng mga pambansang kumperensiyang pangwika at kasalukuyang nagtuturo ng Filipino at Pananaliksik sa North Fairview High School na may ranggong Teacher III-SHS. DR. SERVILLANO T. MARQUEZ, JR. Ginawaran ng Komisyon sa Wikang Filipino ng Gawad Sagisag Quezon dahil sa kanyang kontribusyon sa pagpapaunlad ng wikang Filipino. Siya ay nagtapos ng Master of Arts in Filipino at Doctor of Philosophy in Filipino sa Manuel L. Quezon University. Nagtapos siya bilang isang iskolar ng Bachelor of Science in Education, major in Filipino at Master of Arts in Communication na may specialization sa Communication Research sa Pamantasan ng Lungsod ng Maynila. Naging guro siya sa Maynila sa loob ng 23 taon. Noong 1993, pinarangalan siya ng Lungsod ng Maynila bilang Most Outstanding Secondary Teacher. Nang taon ding lyon, ginawaran siya ng DECS bilang National Trainor sa Campus Journalism. Kasapi rin slya sa monitoring team na nagsasagawa ng ebalwasyon sa implementasyon ng Campus Journalism sa buong bansa. Isa rin siya sa unang 26 na iskolar nito sa Unibersidad ng Pilipinas (UP) na binigyan ng pagsasanay sa Values Education Development. Awtor siya ng mga aklat at iba pang gamit sa pagtuturo ng Values Education, Journalism, at Filipino para sa elementarya, sekundarya, at tersarya. Aktibo rin siyang kasaping Philippine Association for Teacher Education (PAFTE) at accreditor ng Philippine Association of Colleges and Universities-Commission on Accreditation (PACUCOA) na nag-e-evaluate ng mga programa sa edukasyon, kapwa sa undergraduate at sa graduate level. Naging tagapangulo ng Departamento ng Filipino sa Pamantasan ng Adamson sa loob ng anim na taon bago hinirang sa kanyang posisyon ngayon bilang Dekano ng Collge of PAGSULAT NG TALUMPATI TALUMPATI IMPROMPTU Ang talumpati ay isang tekstong -Biglaan at walang ganap na binibigkas sa harap ng maraming tao paghahanda. at ito ay isang uri ng akademikong teksto/sulatin na maaaring gamitan EXTEMPORE ng paglalarawan, pagsasalaysay, - Ang paghahanda sa ganitong tipo o paglalahad at pangangatwiran. uri ng pagtatalumpati ay limitado sa Ang talumpati ay isang uri ng oras sa pagitan ng pagkuha ng paksa panitikan. at mismong paligsahan. Ang Ito ay paraan ng pagbabatid ng mga ikalawang konsiderasyon ay ang opinyon o kaisipan na ginagawa sa pagtatakda ng oras sa pamamagitan ng pagsasalita sa pagtatalumpati. entablado. Layunin nitong mapakinggan sa harap ISINAULONG TALUMPATI upang manghikayat, tumugon o - sa bahaging ito ang tagapagsalita ay mangatwiran sa isang paksa, gumagawa muna ng kanyang magbigay ng kaalaman o maglahad talumpati. Samakatuwid, may lamang ng paniniwala. Maaaring ito paghahanda na sa ganitong tipo ng ay pinaghanda, sinulat man o sinaulo, pagtatalumpati at kailangang biglaang talumpati. memoryado o saulado ang pyesa Ang talumpati ay sining ng bago bigkasin ang talumpati. pagsasalita na maaaring nanghihikayat, nangangatwiran, o PAGBASA NG PAPEL SA KUMPERENSYA tumatalakay ng isang paksa para sa - makikita sa bahaging ito ang mga tagapakinig. kasanayan sa pagsulat ng papel na Masusukat sa sining na ito ang babasahin sa kumperensya. Ang katatasan, husay, at dunong ng pag-oorganisa ng mga ideya at ang mananalumpati sa paggamit ng wika pagsulat ng panimula, katawan at at katatagan ng kanyang wakas/kongklusyon ay dapat na paninindigan. Karaniwang magkakaugnay at may kaisahan. nagkakaiba-iba ang talumpati, batay sa paghahanda sa mga ito (Mangahis, Mga kasangkapan ng mga Nuncio, Javillo, 2008). mananalumpati Sa paghahanda nito, kinakailangang TINIG tandaan na ang isang mahusay TINDIG natalumpati ay dapat GALAW nakapagbibigay-impormasyon, KUMPAS NG MGA KAMAY nakapagpapaunawa, nakapagtuturo, MGA BAHAGI NG TALUMPATI at nakahihikayat ng mga konsepto at PANIMULA paninindigan sa mga manonood at KATAWAN tagapakinig. PANININDIGAN KONKLUSYON MGA KATANGIAN NG MAHUSAY NA Iba’t ibang uri ng talumpati ayon sa TAGAPAGSALITA paghahanda KAHANDAAN  KAALAMAN SA PAKSA kaugnayan sa paksang gagamitin sa KAHUSAYAN SA PAGSASALITA pagsulat ng talumpati 3. Pagbabalangkas ng mga Kaisipan. Mga dapat taglayin ng isang talumpati Ang mga nakalap na kaisipan ay upang ito’y maging mabisa isasaayos bilang panimula, katawan at wakas ng talumpati. Panimula: Dito inilalahad sa mga 4. Paglinang sa mga kaisipan. Ilahad tagapakinig ang paksang tatalakayin ang mga mahahalagang upang mapukaw ang kanilang interes impormasyon na sumusuporta sa pangunahing kaisipan ng paksa. Paglalahad: Dito nakapaloob ang pinakadiwa ng talakayan. Nagsisilbi Paraan ng talumpati itong katawan ng talumpati na naglalaman ng mga kaisipan o mga Mga katangian ng isang magaling na detalye ukol sa paksa. Ito ay mananalumpati kinakailangang maging malinaw 1. Magsalita nang may angkop na lakas upang maging mabisa ang ng boses na maririnig ng lahat ng pakikipagtalastasan. tagapakinig Nilalaman ang mga makabuluhang 2. Isaalang-alang ang paghina at paglakas punto na mananalumpati. Ang ng boses o pagbibigay diin sa mga kaiisipan talumpati ay maaaring na nakapaloob sa iyong talumpati nakapanghihikayat, nagbibigay-galang, pang-akit, 3. Lakasan ang iyong loob at maniwala sa nagbibigay kabatiran, pampalibang, iyong kakayahan na kaya mong magsalita sa papuri at pampasigla. harap ng maraming tao. Paninindigan: Kinakailangang 4. Tumayo nang maayos, huwag magpakita mapatunayan ng mananalumpati ang ng anumang kaba kapag nagsimula nang kanyang gustong ipunto o linawin na magsalita. susuporta ng kahalagahan ng 5. Huwag masyadong gumalaw nang kanyang paksa. gumalaw. Huwag din namang hindi ka na gumagalaw. Katamtaman lamang. Ang lahat Pamimitawan: Dito nilalahad ang ng sobra ay nakasasama. buod ng nilalaman ng talumpati. Nagsisilbing wakas at pangsara sa 6. Iwasan ang hindi kinakailangang talakayan na naglalaman ng paggalaw ng mga kamay katulad ng maindayong kaisipan. paghawak sa ID, laylayan ng damit, panyo at iba pa. Hakbang sa pagsulat ng talumpati 7. Bukod sa paglakas ng boses, maaari ring 1. Pumili ng paksa. Piliin ang paksang gumamit ng angkop na pagkumpas ng mga nakabatay sa iyong interes, karanasan kamay upang mabigyang diin ang iyong at kaalaman pinaninindigan o katuwiran 2. Pagtitipon ng mga materyales. Dito 8. At higit sa lahat humingi ng gabay sa na nagkakaroon ng pagkakataong Poong Maykapal humanap ng mga materyales na may PAGSULAT NG POSISYONG PAPEL Ang posisyong papel ay mahalagang C. Ipakita rin ang mga sumusuportang punto gawaing pasulat na nililinang sa ng mga kasalungat mong posisyon. akademikong pagsulat. Isa itong sanaysay na naglalahad ng opinyon na naninindigan D. Ibigay at pangatwiranang mahusay ang hinggil sa isang mahalagang isyu patungkol iyong posisyon sa batas, akademiya, politika, at iba pa. E. Bigyan ng mga pansuportang batayan at Naglalarawan ng posisyon sa isang argumento ang iyong posisyon. partikular na isyu at ipinapaliwanag F. Konklusyon ang basehan sa likod nito. Nakabatay sa fact (estadistika, petsa, mga pangyayari) na nagbibigay ng matibay na pundasyon sa mga inilalatag na argumento. Hindi gumagamit ng mga personal na atake upang siraan ang kabilang panig.. Gumagamit ng mga sangguniang mapagkatitiwalaan at may awtoridad. Sinusuri ng manunulat ang mga kalakasan at kahinaan ng sariling posisyon maging ang sa kabilang panig. Pinaglilimian ng manunulat ang lahat ng maaaring solusyon at nagmumungkahi ng mga maaaring gawin upang matamo ang layunin. Gumagamit ng akademikong lengguwahe. Mga dapat Isaalang-alang sa Pagsulat ngPosisyong Papel 1. Pagpili ng paksa ayon sa Interes. 2. Magsagawa ng paunang pananaliksik. 3. Hamunin ang iyong sariling paksa. 4. Magpatuloy mangolekta ng sumusuportang Katibayan 5. Lumikha ng Balangkas BALANGKAS A. Ipakilala ang inyong paksa gamit ang maikling paglalahad ng pangkaligirang impormasyon. B. Itala ang mga posibleng kasalungat na pananaw ng iyong posisyon