Organisatie van de Veiligheidssector PDF
Document Details
Uploaded by HottestConnemara246
Thomas More Hogeschool
Tags
Summary
Dit document bevat informatie over de organisatie van de veiligheidssector, inclusief leerstof en afkortingen. Het omvat onderwerpen als staatssoevereiniteit, internationale veiligheidspartners, de Verenigde Naties (VN), en de NAVO, evenals de Europese Unie (EU).
Full Transcript
flash cards 1. Hoofdstuk I – Introductie – het staatsbegrip Het concept ‘Staatssoevereiniteit’ kunnen uitleggen met eigen woorden Het concept ‘Non-interventiebeginsel’ en uitzonderingen/beperkingen daarop kunnen uitleggen met eigen woorden Het concept ‘sociaal contract’...
flash cards 1. Hoofdstuk I – Introductie – het staatsbegrip Het concept ‘Staatssoevereiniteit’ kunnen uitleggen met eigen woorden Het concept ‘Non-interventiebeginsel’ en uitzonderingen/beperkingen daarop kunnen uitleggen met eigen woorden Het concept ‘sociaal contract’ kunnen uitleggen met eigen woorden Wat is staatssoevereiniteit? Definitie: Een staat is onafhankelijk en heeft de hoogste macht binnen zijn eigen grondgebied. Voorbeeld: België beslist zelf over zijn wetten zonder dat andere landen zich ermee mogen bemoeien. Uitzondering: Internationale verdragen zoals de EU beperken soms de soevereiniteit (bv. Europese regels over handel). Wat is het non-interventiebeginsel? Definitie: Staten bemoeien zich niet met de binnenlandse zaken van andere staten. Uitzonderingen: ○ Zelfverdediging: Een land mag zichzelf verdedigen bij een aanval. ○ Humanitaire interventies: Ingrijpen bij bijvoorbeeld genocide. Wat is een sociaal contract? Definitie: Een ongeschreven afspraak tussen burgers en de staat: ○ Burgers: Vrijheden opgeven, zoals belasting betalen. ○ Staat: Voorzieningen leveren, zoals veiligheid en zorg. Voorbeeld: Wegenbelasting betalen in ruil voor goede wegen. 2. Hoofdstuk II – Internationale veiligheidspartners Verenigde Naties (VN) De hoofdorganen van de VN kunnen opsommen Samenstelling VN-Veiligheidsraad (permanent en niet-permanent) kunnen uitleggen Stemsysteem van de VN kunnen uitleggen met eigen worden (vetorecht) Hoofdverantwoordelijkheden van OCHA: enkele opsommen 1. Hoofdorganen van de VN orgaan functie bijzonderheden 1. Algemene Vergadering Het belangrijkste Resoluties zijn niet beraadslaging orgaan, bindend waarin alle VN-lidstaten vertegenwoordigd zijn 2. Veiligheidsraad Verantwoordelijk voor het bindende beslissingen, handhaven van zoals het opleggen van internationale vrede en sancties of het veiligheid. autoriseren van militaire acties. 3. Secretariaat Voert de dagelijkse Administratief en werkzaamheden van de coördinerend. VN uit onder leiding van de secretaris-generaal. 4. Internationaal Beslecht geschillen Alleen tussen staten. Gerechtshof tussen staten en geeft juridische adviezen. 5. Economische en Coördineert VN-beleid Ontwikkeling en Sociale Raad over economische en mensenrechten. (ECOSOC) sociale zaken. 6. Trustschapsraad inactief, oorspronkelijk opgericht om toezicht te houden op trustgebieden (voormalige koloniën). 2. Samenstelling van de Veiligheidsraad Permanente leden (5): Verenigde Staten, Rusland, China, Frankrijk, Verenigd Koninkrijk. ○ Belangrijk: Deze leden hebben vetorecht. Niet-permanente leden (10): Gekozen door de Algemene Vergadering voor een termijn van 2 jaar. ○ Vertegenwoordigen verschillende regio's van de wereld. 3. Stemsysteem van de Veiligheidsraad Een resolutie wordt aangenomen als: ○ Minimaal 9 van de 15 leden vóór stemmen. ○ Geen permanente leden hun veto gebruiken. Voorbeeld: Als China een veto uitspreekt, wordt het voorstel tegengehouden, ongeacht de andere stemmen. 4. Hoofdverantwoordelijkheden van OCHA Coördineren van hulp bij humanitaire crises (bijv. aardbevingen, oorlogen). Ondersteunen van VN-organisaties en NGO’s met logistiek en planning. Samenwerking bevorderen tussen landen en hulporganisaties. NAVO (Noord-Atlantische Verdragsorganisatie) Artikel 5 van de NAVO Art. 5 van de NAVO: kunnen uitleggen met eigen woorden ⇒ De kern van het NAVO-verdrag Definitie: stelt dat een gewapende aanval tegen één of meer lidstaten beschouwd wordt als een aanval op allen, wat collectieve verdediging mogelijk maakt. één keer ingeroepen: Na 9/11 om de VS te ondersteunen. Europese Unie (EU) Functies, werking en samenstelling van het Europees Parlement, Europese Raad, Raad van de Europese Unie & Europese Commissie: hoofdlijnen kennen en kunnen opsommen Buitenlandse zaken en veiligheidsbeleid van de EU, CFSP: kunnen duiden in de context van de pijlers van de EU Activiteiten en bevoegdheden van Europol: hoofdlijnen, twee voorbeelden kunnen geven Activiteiten en bevoegdheden van Frontex: hoofdlijnen, twee voorbeelden kunnen geven Activiteiten en bevoegdheden van het EDA: hoofdlijnen, twee voorbeelden kunnen geven 1. Instellingen en hun functies Instelling Functie Europees Parlement vertegenwoordigt de burgers van de EU-landen. De parlementsleden worden rechtstreeks door de burgers gekozen. Het Europees Parlement neemt samen met de Raad van de Europese Unie besluiten over Europese wetten Europese Raad De staatshoofden en regeringsleiders van de EU-landen algemene beleid en de prioriteiten van de Europese Unie vastleggen. keurt geen wetten goed, maar kan wel wijzigingen aan de EU-Verdragen voorstellen Raad van de Europese Vertegenwoordigt de regeringen van de Unie EU-landen. vergadering van ministers uit de nationale regering van elke lidstaat die bijeenkomt om wetten aan te nemen en het beleid af te stemmen. De samenstelling van deze vergaderingen verschilt afhankelijk van het te bespreken onderwerp. De Raad van de EU neemt samen met het Europees Parlement besluiten over Europese wetten Europese Commissie belangrijkste uitvoerende orgaan van de EU. gebruikt haar “initiatiefrecht” om voorstellen voor nieuwe wetten in te dienen. voorstellen worden vervolgens grondig bestudeerd en al dan niet goedgekeurd door het Europees Parlement en de Raad van de Europese Unie. 2. Buitenlandse Zaken en Veiligheidsbeleid van de EU (CFSP) Common Foreign and Security Policy (CFSP): ○ Doelen: Behoud van vrede, Versterken van internationale veiligheid, Bevorderen van samenwerking met internationale organisaties, Verdedigen en bevorderen van democratie, mensenrechten, en de rechtsstaat. ○ Werking: De EU-lidstaten coördineren gezamenlijk hun buitenlands beleid, maar blijven soeverein in de uitvoering. 3. Europol Activiteiten en bevoegdheden Taken: 1. Ondersteunen van nationale politiediensten: bestrijding van zware internationale criminaliteit en terrorisme, zoals mensenhandel, illegale drugshandel, cybercriminaliteit, en witwassen van geld 2. Informatieknooppunt: verzamelt, analyseert en deelt informatie over internationale criminaliteit tussen de lidstaten. 3. Expertisecentrum: biedt expertise op gebieden zoals cybercriminaliteit, financiële fraude en terreurbestrijding. 4. Samenwerking: werkt samen met internationale partners zoals Interpol en niet-EU-lidstaten. Voorbeelden: 1. Bestrijden van mensenhandel. 2. Voorkomen van cyberaanvallen op Europese banken. 4. Frontex (Europees Grens- en Kustwachtagentschap) Activiteiten en bevoegdheden Taken: 1. Ondersteuning bij grensbeheer: Frontex helpt lidstaten en Schengenlanden bij het beheren van de EU-buitengrenzen. 2. Bewaking: Frontex voert grensbewaking uit via lucht-, zee- en landoperaties. 3. Terugkeerprocedures: Frontex helpt bij het terugsturen van illegale migranten naar hun herkomstlanden. 4. Criminaliteitsbestrijding: Frontex bestrijdt grensoverschrijdende criminaliteit, zoals mensenhandel en smokkel. 5. Informatieverzameling en technologie: Frontex verzamelt informatie over migratiestromen en ontwikkelt nieuwe technologieën voor grensbeheer. Voorbeelden: 1. Maritieme patrouilles tegen mensensmokkel in de Middellandse Zee. 2. Gebruik van drones voor grensbewaking. 5. EDA (European Defence Agency) Activiteiten en bevoegdheden Taken: 1. Kosten besparen door gezamenlijke aankopen van defensiemateriaal. 2. Onderzoek naar nieuwe technologieën zoals drones en cyberdefensie. Voorbeelden: 1. Ontwikkelen van gezamenlijke Europese militaire oefeningen. 2. Ondersteunen van projecten onder PESCO (Permanent Structured Cooperation). 3. Hoofdstuk III - Staatsstructuur van België Hiërarchie der rechtsnormen: kennen en kunnen plaatsen Instellingen bevoegd voor Jurisdictionele controle (summier) De verschillende beleidsniveaus van federaal tot gemeentelijk: opsommen Belgische Grondwet: fundamentele principes kennen (scheiding der machten, monarchie, Representatieve en parlementaire democratie, rechtsstaat) Samenstelling van de 3 machten op federaal en gemeenschaps-/gewestelijk niveau Invloed van de 3 machten op elkaar: herkennen (niet opsommen!) Art.35 grondwet: uitleggen met eigen woorden Bevoegdheden federale overheid: kunnen opsommen, herkennen De verschillende normen: KB, MB, ministeriële omzendbrief: kennen en hiërarchie tegenover elkaar Structuur Gemeenschappen en Gewesten: hoofdlijnen Bevoegdheden Gemeenschappen en Gewesten: enkel opsommen Bevoegdheden en taken provincies: enkel opsommen Bevoegdheden en taken gemeenten, rol burgemeester: enkel opsommen De diverse beleidsdocumenten en veiligheidsplannen kunnen beschrijven: Regeerakkoord, Kadernota integrale veiligheid, Nationaal veiligheidsplan, Zonaal veiligheidsplan, Gemeentelijke Administratieve Sancties (GAS) 1. Hiërarchie der rechtsnormen Wat is een hiërarchie van rechtsnormen? Dit bepaalt welke wetten belangrijker zijn en welke voorrang hebben bij conflicten. Belangrijkste principe: Een lagere norm mag nooit tegen een hogere norm ingaan. Rangorde van normen (van hoog naar laag): 1. Grondwet: ○ Hoogste wet van België. ○ Bepaalde basisprincipes: scheiding der machten, rechten van burgers. ○ Alleen te wijzigen via een strikte procedure. ○ Alle andere rechtsnormen moeten in overeenstemming zijn met de Grondwet. 2. Wetten, decreten en ordonnanties: ○ Worden goedgekeurd door parlementen. ○ Wetten: Federaal niveau. ○ Decreten: Gemeenschappen en gewesten. ○ Ordonnanties: Brussel Hoofdstedelijk Gewest. 3. Koninklijke Besluiten (KB): ○ Uitvoeringsmaatregelen die door de Koning (uitvoerende macht) worden genomen om wetten concreet te maken. 4. Ministeriële Besluiten (MB): ○ Besluiten genomen door een individuele minister, vaak ter nadere invulling van een Koninklijk Besluit. 5. Ministeriële omzendbrieven: ○ Geen echte wetten, maar interpretaties en richtlijnen.Verdere detaillering van Koninklijke Besluiten, genomen door de bevoegde ministers.Documenten die interpretatie en uitvoering van wetgeving verduidelijken. Ze geven richtlijnen aan lagere overheden of administratieve diensten. Grote Wetten Kunnen Meer Ordenen”: Grondwet > Wetten > KB > MB > Omzendbrieven 2. Instellingen bevoegd voor jurisdictionele controle Controleert of wetten correct worden toegepast en in lijn zijn met hogere normen. 1. Raad van State: ○ Bevoegd om administratieve besluiten te vernietigen als ze onwettig zijn. ○ Voorbeeld: Een gemeente voert een verordening in die tegen een decreet ingaat. De Raad van State kan dit vernietigen. 2. Grondwettelijk Hof: ○ Controleert of wetten overeenkomen met de Grondwet. ○ Antwoordt op prejudiciële vragen van rechtbanken. ○ Voorbeeld: Een wet die rechten van minderheden beperkt kan ongrondwettelijk worden verklaard. 3. Hoven en rechtbanken: ○ Beslissen in concrete gevallen of een wet juist is toegepast. ○ Kunnen schadevergoeding toekennen bij foutieve toepassingen. 3. Beleidsniveaus in België België heeft meerdere bestuursniveaus die elk hun eigen bevoegdheden hebben. Dé overheid bestaat niet, er zijn meerdere overheden. 1. Federaal niveau: Bevoegdheden: ○ Defensie: Nationale veiligheid en bescherming. ○ Justitie: Beheer van rechtbanken en het juridisch systeem. ○ Sociale zekerheid: Beleid rond pensioenen, werkloosheidsuitkeringen, gezondheidszorg.. ○ Burgerlijk recht (huwelijken, erfenissen). Voorbeeld: Het leger wordt beheerd door de federale overheid. 2. Gemeenschappen: Vlaamse Gemeenschap, Franse Gemeenschap, Duitstalige Gemeenschap: ○ Bevoegdheden gericht op persoonsgebonden materies: Onderwijs: Regeling van scholen, universiteiten en opleidingen. Gezondheidszorg: Ziekenhuizen, ouderenzorg, preventieve zorg. Cultuur: Taalbeleid, media, musea, sport. Voorbeeld: De Vlaamse Gemeenschap beslist over schoolcurricula. 3. Gewesten: Vlaams Gewest, Waals Gewest, Brussels Hoofdstedelijk Gewest: ○ Bevoegdheden met betrekking tot grondgebonden kwesties: Ruimtelijke ordening: Stadsontwikkeling, bouwvergunningen. Economie en werkgelegenheid: Regionale economische ontwikkeling, arbeidsmarktbeleid. Milieu en mobiliteit: Beheer van natuur, milieu, verkeer en infrastructuur. Voorbeeld: Een gewest beslist over het aanleggen van een nieuwe snelweg. Vlaams Gewest & Vlaamse Gemeenschap: Vlaanderen heeft ervoor gekozen om zowel het Gewest als de Gemeenschap in één parlement en regering te combineren. Andere gewesten en gemeenschappen: In Wallonië en Brussel hebben de Gemeenschappen en Gewesten elk hun eigen parlement en regering. 4. Provincies: Bevoegdheden Taken: Behandeling van supralokale vraagstukken zoals: → behandelen zaken die te groot zijn voor gemeenten maar te klein voor de federale overheid ○ Culturele initiatieven: Ondersteuning van regionale culturele projecten. ○ Openbare werken: Beheer van grote regionale infrastructuurprojecten. ○ Milieu en natuur: Bosbeheer, parken, waterbeheer. Rol van de gouverneur: ○ Vertegenwoordigt de federale en gewestelijke overheid. ○ Verantwoordelijk voor veiligheid en openbare orde. 5. Gemeenten: Lokale overheden met taken zoals: ○ Lokale veiligheid: Politie en noodhulp, toezicht op openbare orde. ○ Openbare werken: Wegen, riolering, straatverlichting. ○ Sociale diensten: OCMW (Openbaar Centrum voor Maatschappelijk Welzijn) zorgt voor lokale sociale bijstand. Rol van de burgemeester: ○ Staat aan het hoofd van het gemeentebestuur. ○ Handhaaft de openbare orde en voert politiewetten uit. 4. Belgische Grondwet: Basisprincipes 1. Scheiding der machten: ○ Wetgevende macht: Parlementen maken wetten. ○ Uitvoerende macht: Regeringen voeren wetten uit. ○ Rechterlijke macht: Rechtbanken toetsen en bestraffen. 2. Rechtsstaat: ○ Alle overheidsoptreden moet gebaseerd zijn op de wet en respect voor fundamentele rechten, zoals vastgelegd in de Grondwet 3. Monarchie: ○ België is een constitutionele monarchie. ○ De koning heeft een symbolische en representatieve rol. 4. Representatieve democratie: ○ Volksvertegenwoordigers worden via verkiezingen gekozen. ○ Parlementen controleren de regeringen. 5. Relatie tussen de drie machten Wetgevende macht: Controleert de uitvoerende macht en maakt wetten. Het parlement kan wetten aannemen, wijzigen of afschaffen. Het parlement houdt ook toezicht op de regering. Uitvoerende macht: Voert de door de wetgevende macht aangenomen wetten uit en heeft het recht om wetgevende initiatieven te nemen (in de vorm van wetsvoorstellen). Rechterlijke macht: Onafhankelijke hoven en rechtbanken toetsen beslissingen en handelingen van de uitvoerende en wetgevende macht aan de wet en Grondwet. Ze handhaven ook de naleving van internationale verdragen 6. Artikel 35 van de Grondwet De federale overheid heeft enkel bevoegdheden die expliciet zijn toegekend. Alle andere bevoegdheden vallen onder gemeenschappen en gewesten. Voorbeeld: Onderwijs is een gemeenschapsbevoegdheid, terwijl defensie federaal blijft. 7. Veiligheidsplannen 1. Regeerakkoord: ○ Politieke doelstellingen van de regering. ○ document waarin de doelstellingen van de regering worden vastgelegd, met beleid op sociaal-economisch, fiscaal en veiligheidsgebied. ○ Voorbeeld: Herfinanciering van politiediensten. 2. Kadernota Integrale Veiligheid: ○ Overkoepelend veiligheidsbeleid. 3. Nationaal Veiligheidsplan: ○ Concrete vertaling van de Kadernota voor de politie. ○ bevat de prioriteiten van de federale regering voor de politie en openbare veiligheid, en wordt elke vier jaar herzien. 4. Zonaal Veiligheidsplan: ○ Veiligheidsprioriteiten voor lokale politiezones. ○ Voorbeeld: Politiezone Antwerpen. 5. gemeentelijke Administratieve Sancties (GAS) ○ Een juridisch systeem waarmee gemeenten lichte vormen van overlast kunnen bestraffen zonder tussenkomst van een rechter. ○ Gemeenten bepalen zelf wat als overlast wordt beschouwd en welke sancties van toepassing zijn. 4. Hoofdstuk IV – Politie Concept geïntegreerde politiedienst, gestructureerd op twee niveaus Concept agent/officier van gerechtelijke politie (OGP/AGP) Concept agent/officier van bestuurlijke politie (OBP/ABP) Geïntegreerde Politiedienst op Twee Niveaus Concept Geïntegreerde Politiedienst De Wet van 7 december 1998 introduceerde een geïntegreerde politiedienst, gestructureerd op twee niveaus: 1. Federale Politie Taken: bovenlokale en gespecialiseerde opdrachten, ondersteuning aan Lokale Politie. Samenvoeging van voormalige Rijkswacht diensten:, Gerechtelijke Politie,luchtvaartpolitie, de Zeevaartpolitie en de Spoorwegpolitie 2. Lokale Politie Taken: basispolitiezorg volgens de zeven functionaliteiten (zie verder). Bestaat uit 181 politiezones: één- en meergemeentezones. Concepten van Politieagenten Gerechtelijke Politie (OGP/AGP): ○ Bevoegd voor het onderzoeken en opsporen van misdrijven. ○ Gericht op strafrechtelijke taken. Bestuurlijke Politie (OBP/ABP): ○ Verantwoordelijk voor openbare orde en veiligheid. ○ Richt zich op preventie en het handhaven van de openbare rust. Gemeenschapsgerichte Politiezorg (GGPZ) De 5 pijlers van gemeenschapsgerichte politiezorg Filosofie Gericht op veiligheid en leefbaarheid. De politie werkt samen met burgers en gemeenschappen om oplossingen te vinden voor lokale problemen die onveiligheid veroorzaken. De Vijf Pijlers 1. Externe Oriëntatie: Focus op de noden en verwachtingen van de gemeenschap. 2. Probleemoplossend Werken: Proactief aanpakken van oorzaken van onveiligheid. 3. Verantwoording Afleggen: transparant en controleerbaar zijn tegenover de gemeenschap. 4. Partnerschap: Samenwerken met andere instanties en de samenleving. 5. Empowerment: Bevorderen van betrokkenheid en verantwoordelijkheid van burgers. Federale Politie Commissaris-generaal federale politie: voorbeeld van een taak geven Opdrachten Coördinatie- en Steundirecties (CSD): twee voorbeelden Leiding De commissaris-generaal coördineert de Federale Politie en heeft drie algemene directies onder zich: 1. Algemene Directie Bestuurlijke Politie (DGA). 2. Algemene Directie Gerechtelijke Politie (DGJ). 3. Algemene Directie Middelenbeheer en Informatie. taken: Coördinatie- en Steundirecties (CSD) Taken: ○ Ondersteuning aan Lokale Politie (technisch, administratief, operationeel). ○ Beheer van crisissituaties, rampen en bovenlokale gebeurtenissen. Voorbeelden van opdrachten: ○ Coördinatie van politieoperaties op vraag van bevoegde overheden. ○ Contact met militaire overheid en slachtofferhulp. Algemene Directie Bestuurlijke Politie (DGA) Samenstelling Algemene Directie Bestuurlijke Politie (DGA) en de 10 directies Enkele opdrachten van elke van de 10 directies Samenstelling De Algemene directie bestuurlijke politie bestaat uit een centrale directie en meerdere entiteiten: verzekert de eerstelijns opdrachten van bestuurlijke politie gespecialiseerde opdrachten van bestuurlijke politie komt in ondersteuning van de Geïntegreerde Politie. Bestaat uit een centrale directie en 10 gespecialiseerde directies: 1. Spoorwegpolitie (SPC): Beheersing van onveiligheid op spoorwegen en grenscontroles. 2. Beveiliging (DAB): Beveiliging van nucleaire sites, kritieke infrastructuur, en het Koninklijk Paleis. 3. Hondensteun (DACH): Opsporing met patrouille-, explosieven- en drugshonden. 4. Wegpolitie: Verkeersveiligheid en -vlotheid. 5. Luchtvaartpolitie(LPA): Grenscontroles op Schengen-luchthavens ,bestrijding van mensensmokkel en vervalste identiteitsdocumenten. 6. Openbare Veiligheid (DAS): beheer van de openbare ruimte bv stakingen voetbalwedstrijden openbare orde handhaven/herstellen Bewijsteam 7. Directie bescherming(DAP): Veiligheidsdetachement bij de SHAPE bescherming van de SACEUR 24h/24h Veiligheidsdetachement bij het Koninklijk Paleis toezicht domeinen en residenties van koning en fam 8. Luchtsteun(DAFA): Ondersteuning vanuit de lucht, zoals opsporingen en luchtopnames. 9. Scheepvaartpolitie: Grenscontroles en bestrijding van illegale immigratie en drugs. 10.Operaties inzake bestuurlijke politie: Eerste aanspreekpunt voor alle gebeurtenissen die een impact hebben op de openbare orde en de veiligheid Versterking van veiligheid bij grote incidenten. Algemene Directie Gerechtelijke Politie (DGJ) Samenstelling & opdrachten Algemene Directie Gerechtelijke Politie (DGJ) Enkele opdrachten van de Centrale directie van operaties inzake gerechtelijke politie kunnen opsommen Enkele opdrachten van de Centrale directie van technische en wetenschappelijke politie kunnen opsommen Enkele opdrachten van de Centrale directie van de speciale eenheden (DSU) kunnen opsommen Enkele opdrachten van de Centrale directie van de bestrijding van de zware en georganiseerde criminaliteit (DJSOC) kunnen opsommen Samenstelling 18 directies: ○ 14 gedeconcentreerde directies in gerechtelijke arrondissementen (FGP’s). ○ 4 centrale directies in Brussel. Opdrachten: ○ Opsporen en bestrijden van bepaalde complexe criminele verschijnselen (cfr. NVP) ○ Gespecialiseerde ondersteuning aan de Geïntegreerde Politie ○ Complexe onderzoeken (bovenlokaal Voorbeelden van Centrale Directies 1. Operaties inzake gerechtelijke politie: ○ Bijzondere opsporingsmethoden (observaties, infiltraties, informantenwerking). ○ Bescherming van bedreigde getuigen. ○ Opsporingsberichten in de media 2. Technische en Wetenschappelijke Politie: ○ forensische steun- en expertiseopdrachten 3. Speciale Eenheden (DSU): ○ Gijzelingen, observaties, technische ondersteuning. 4. Zware en Georganiseerde Criminaliteit (DJSOC): ○ Corruptie, cybercriminaliteit, economische en financiële criminaliteit Lokale Politie Basispolitiezorg volgens 7 functionaliteiten opsommen en een voorbeeld geven Samenstelling en bevoegdheden Politieraad, Politiecollege, Zonale veiligheidsraad Basispolitiezorg De zeven functionaliteiten: 1. Wijkwerking: Directe nabijheid en aanspreekbaarheid. 2. Onthaal: Klachtenbehandeling en eerste hulp. 3. Interventie: Snel reageren op meldingen. 4. Politionele slachtofferbejegening: Begeleiding en ondersteuning van slachtoffers. 5. Genegotieerd beheer van openbare ruimte: Preventie en interventie bij manifestaties. 6. Opsporing en lokale onderzoeken: Behandeling van lokale criminele fenomenen. 7. Verkeer: Controle en regulatie van verkeer. Organen van de Lokale Politie ➔ Politieraad: ◆ samenstelling uit de burgemeesters en politieraadsleden van de steden en de gemeenten van de politiezone. ◆ Bevoegdheden Goedkeuren van begroting en beleidslijnen. Aanwerven en ontslaan van personeel. ➔ Politiecollege: ◆ samenstelling uit de burgemeesters van de gemeenten die deel uitmaken van de zone + De Korpschef en de Secretaris van de Politiezone ◆ Bevoegdheden Dagelijks bestuur van de politiezones. Organiseren van personeel en middelen. oproepen van de Politieraad ➔ Zonale Veiligheidsraad: ◆ samenstelling uit de burgemeesters, de (substituut) procureur des Konings, de korpschef van de lokale politie en de bestuurlijke directeur-coördinator van de federale politie of zijn afgevaardigde ◆ Bevoegdheden Opstellen en evalueren van het zonaal veiligheidsplan. bevorderen van samenwerking tussen bestuurlijke en gerechtelijke politie. Knelpunten en Uitdagingen van de Geïntegreerde Politie De hoofdlijnen (conclusies) uit ‘Feys, Y., Janssens, J., & Verhage, A. (2022). Tussen wens en werkelijkheid uitdagingen voor een “geïntegreerde” politie.’ Gebaseerd op ‘Feys, Y., Janssens, J., & Verhage, A. (2022)’ Knelpunten sinds de hervorming: ○ Gebrek aan middelen en personeel. ○ Complexe coördinatie tussen lokale en federale niveaus. Specifieke problemen Federale Politie: ○ Verouderde infrastructuur. ○ Moeilijkheden met internationale samenwerking. Specifieke problemen Lokale Politie: ○ Tekort aan gespecialiseerde steun. ○ Onvoldoende middelen in kleinere zones. Oplossingen: ○ Meer middelen toewijzen. ○ Betere samenwerking en verdeling van taken. 5. Hoofdstuk V - Defensie Nationale Veiligheidsstrategie kunnen duiden Nationale Veiligheidsstrategie (2021) De strategie richt zich op vijf prioriteiten: Versterkte Europese Defensie: Meer geïntegreerde samenwerking binnen Europa om defensiecapaciteiten te versterken. Cybercapaciteiten: Uitbouw van defensieve en offensieve mogelijkheden in cyberspace tegen cyberdreigingen. Bescherming van Belgen in het buitenland: Verhoogde inzet bij risicovolle situaties wereldwijd. Aanpak van Dreigingen: Strategieën tegen conventionele (militaire) en hybride dreigingen zoals cyberaanvallen en desinformatie. Budgettoewijzing: Verhoging van het defensiebudget naar het gemiddelde van niet-nucleaire Europese lidstaten. Kerntaken en Bijkomende Taken van Defensie Kerntaken van Defensie + Bijkomende taken (volgens huidige STAR-Plan): summier opsommen Kerntaken (volgens STAR-Plan 2022): 1. Collectieve Verdediging: ○ Samenwerking binnen NAVO-verband voor de bescherming van bondgenoten. ○ Voorbeeld: Belgische deelname aan de bescherming van NAVO-luchtruim. 2. Collectieve Veiligheid: ○ Stabiliteit bevorderen via samenwerking met bondgenoten. 3. Bescherming van Belgen in het Buitenland: ○ Evacuaties en bescherming tijdens crises. 4. Nationale Veiligheid: ○ Inzet voor veiligheid in België, ongeacht de aard van de crisis. Bijkomende Taken: 1. Humanitaire opdrachten: a. Bijvoorbeeld bij natuurrampen. 2. Defensiediplomatie: a. Internationale samenwerking versterken via diplomatieke middelen. 3. Wapencontroles: a. Naleving en controle van verdragen inzake ontwapening en non-proliferatie.(verderag kern wapes) Hoofdrollen binnen Defensie Taak CHOD & VCHOD: summier Chief of Defence (CHOD): Taak: Bevelhebber van de Krijgsmachten. Verantwoordelijkheden: ○ Adviseren van de Minister van Defensie.(mod) ○ Direct aansturen van militaire operaties. ○ Uitvoeren van het defensiebeleid VD regering uit. ○ Raadgever van MOD in het kader van de lopende en de geplande operaties. Vice Chief of Defence (VCHOD): Taak: Ondersteunt de CHOD. 2 bellanrijke rollen Policy: Voorbereiding, ontwikkeling en uitvoering van het defensiebeleid. Governance: Beheer van de transformatie en werking van de defensieorganisatie. Organisatie van Defensie De taken van de ACOS en DG herkennen “ACOS” (Assistant Chief of Staff): → Operationeel departement “”Operations & Training ⇒beheer van operaties: ○ Planning en coördinatie van operaties en training. “”IS (Intelligence & Security) ⇒ Beheert de militaire inlichtingen ○ Inlichtingen en veiligheid ○ Inwinnen /analyseren van inlichtingen die betrekking hebben op opdrachten van de strijdkrachten ○ Zorgen voor de veiligheid van militair personeel en installaties “”Strat: ○ Defence Policy : opmaken/voorstellen van het Belgisch defensiebeleid ○ Plans & Policy : uitwerken van de strategische plannen (lange termijn) ○ ntegrated Capability Management ○ Uitvoering van de huidige en toekomstige capaciteitsplannen “DG” (Direction-Générale): → Algemeen departement 1. “”HR: (Human Resources) a. Personeelsbeheer: Beheer van loopbanen, promoties en statutaire zaken. b. Regelgeving: Toezicht op personeelswetgeving. c. Opleiding en Rekrutering: Coördinatie van opleiding en het aantrekken van nieuwe medewerkers. 2. “”MR (Materieel): a. Materiaal en Infrastructuur: Aankoop en beheer van wapensystemen, voertuigen en andere middelen. b. Overheidsopdrachten: Beheer van aanbestedingen en contracten. c. Wapensystemen Beheer: Onderhoud en beschikbaarheid van wapensystemen voor operaties 3. “”StratCom: I a. Communicatie: Beheer van interne en externe communicatie van Defensie. b. Communicatiestrategie: Ondersteuning van operaties door communicatie. c. Perscontacten: Beheer van contacten met de pers en public relations. 4. “”H&WB: ⇒ (Health & Well-Being) a. Gezondheid en Welzijn: Beleid voor de bescherming van de gezondheid van militairen. b. Preventie: Maatregelen om gezondheid en veiligheid van personeel te waarborgen. c. Morele en Godsdienstige Bijstand: Ondersteuning op religieus en moreel vlak. d. Integrated Fitness Concept: Fysieke en mentale fitheid van militairen bevorderen. 5. “”BudFin: ⇒ Budget & Finance a. Budgetbeheer: Beheer van het jaarlijkse budget van Defensie. b. Financiële Transacties: Verwerking van betalingen en salarisbeheer. 6. “”Jur: ⇒ Juridische Zaken a. Juridische Steun: Ondersteuning bij interne zaken en militaire operaties. b. Bemiddeling: Oplossen van juridische geschillen en zorgen voor naleving van wetten. Hoofdtaken van de Componenten De hoofdtaken van de Land component kunnen opnoemen en duiden met een voorbeeld Twee hoofdtaken van de Air & Space component kunnen opnoemen en duiden met een voorbeeld Twee hoofdtaken van de Naval component kunnen opnoemen en duiden met een voorbeeld Twee hoofdtaken van de Medical component kunnen opnoemen en duiden met een voorbeeld Twee hoofdtaken van de Cyber component kunnen opnoemen en duiden met een voorbeeld Twee dreigingen in Cyberspace kunnen opnoemen en duiden met een voorbeeld Landcomponent ⇒ De Landcomponent staat in direct contact met de bevolking en opereert zowel binnen als buiten de landsgrenzen. 1. Beschermen: ○ van vitale zones voor België en zijn inwoners, hier en in het buitenland. ○ Voorbeeld: Evacuatie van Belgen tijdens buitenlandse crises. 2. Verdedigen: ○ Bijdrage aan NAVO-missies tegen extremisme. ○ Voorbeeld: Actieve inzet in het Midden-Oosten. 3. Helpen: ○ Crisisinterventie in België, zoals rampenbestrijding. ○ Voorbeeld: Het ontmantelen van explosieven (DOVO). 4. Bewaken: ○ Bijdragen aan vrede en stabiliteit, via bilaterale partnerschappen of met bondgenoten ○ Voorbeeld: redesmissies en het opleiden van buitenlandse militaire eenheden. Air & Space Component 1. Control & Reporting Centre (CRC): ○ bewaking en beveiliging van het BeLux-luchtruim 2. Quick Reaction Alert (QRA). ○ spoedinterceptie 3. Non combattant Evacuation Operation (NEO) ○ repatriëring van landgenoten in gevaar Naval Component 1. Vernietigen van springstoffen (op zee): 2. Redding op zee Medical Component 1. First Responders: Van levensreddende acties (Role 1) tot gespecialiseerde chirurgie (Role 3). ○ Voorbeeld: Stabilisatie van gewonden binnen één uur na verwonding. 2. Nazorg: Revalidatie en geestelijke gezondheid van militairen na operaties. ○ Voorbeeld: Psychologische ondersteuning. Cyber Component 1. Netwerkbeveiliging: Beschermen van defensienetwerken en systemen. ○ Voorbeeld: Preventie van hackingaanvallen. 2. Offensieve Operaties: Aanvallen op vijandige systemen en spionageactiviteiten. ○ Voorbeeld: Tegengaan van economische spionage door vijandige staten. Dreigingen in Cyberspace 1. Ransomware: Het gijzelen van systemen tegen betaling. ○ Voorbeeld: Aanvallen op kritieke infrastructuren. 2. Social Engineering: Manipulatie van medewerkers om toegang te verkrijgen. ○ Voorbeeld: Nepmails die login-gegevens stelen. 6. Hoofdstuk VI – lokale veiligheid Bevoegdheden van de gemeenten: op vlak van orde, veiligheid en politie + enkele voorbeeldenkunnen geven Taken van het VVSG: illustreren met enkele voorbeelden Bevoegdheden burgemeester in het kader van veiligheid, openbare orde en crisisbeheer: minstens 3 bevoegdheden kunnen opsommen en uitleggen Noodplanning op gemeentelijk vlak: structuur en taken Samenstelling van de gemeentelijke veiligheidscel Wat is een lokale integrale veiligheidscel of LIVC R? Is de oprichting en uitwerking van een (LIVC R) inzake radicalisering verplicht binnen elk gemeentebestuur? Hoe is een LIVC R samengesteld? Wat gebeurt er in het kader van de taken van een LIVC R als de besproken persoon verhuist naar een andere gemeente? Twee taken van de gemeenschapswacht kunnen opsommen en uiteggen Het verschil tussen een Gemeenschapswacht & gemeenschapswacht-vaststeller uitleggen Doel van een BIN uitleggen Werkwijze van een BIN kunnen illustreren met een voorbeel 1. Bevoegdheden van de gemeenten Gemeenten zijn verantwoordelijk voor orde, veiligheid en politie, gericht op collectieve noden. Voorbeelden van bevoegdheden: ○ Openbare werken ○ Sociale bijstand (OCMW) ○ Huisvesting ○ Ordehandhaving 2. Taken van de VVSG (Vlaamse Vereniging van Steden en Gemeenten) Belangenbehartiger: ○ Vertegenwoordigt en verdedigt lokale besturen in beleidsdossiers. Kennisdeler: ○ ondersteunt en versterkt lokale besturen met advies, vormingen, publicaties. Netwerkbouwer: ○ brengt lokale besturen en hun partners samen en zorgt voor kruisbestuiving van kennis en goede praktijken. 3. Bevoegdheden burgemeester in veiligheid, openbare orde en crisisbeheer Hoofd van de lokale politie → Verantwoordelijk voor veiligheid en openbare orde. Crisisbeheer en noodplanning: Beheert noodsituaties en noodplannen. Noodplanning: Moet een Algemeen Nood- en Interventieplan (ANIP) opstellen en actueel houden. 4. Noodplanning op gemeentelijk vlak Structuur: ○ Gemeentelijke veiligheidscel: Burgemeester, hulpdiensten, algemeen directeur. ○ Coördinator noodplanning: Verantwoordelijk voor dagelijks beheer. ○ Provinciaal coördinatiecomité: Actief bij een noodfase. Taken: ○ Redactie en onderhoud van noodplannen. ○ Coördineren van noodsituaties. 5. Lokale integrale veiligheidscel (LIVC-R) Wat? ○ Een overlegplatform dat radicalisering, extremisme en terrorisme voorkomt. Verplicht? ○ Ja, elke gemeente is verplicht een LIVC-R te hebben. Samenstelling: ○ Burgemeester, korpschef, gemeenteambtenaar en andere actoren afhankelijk van de situatie. Bij verhuizing: ○ Informatie wordt overgedragen via bestuurlijke en politionele wegen. 6. Gemeenschapswacht Taken: ○ Informatieve functie: Voorlichting aan bewoners. ○ Meldingsfunctie: Signaleren van schade en problemen. ○ Preventieve functie: Voorkomen van hinderlijk gedrag (zonder politionele bevoegdheid). ○ Sensibilisering: Mensen bewustmaken van wangedrag. ○ Handhaving: Vaststellen van gemeentelijke overtredingen (GAS-boetes). Verschil: ○ Gemeenschapswacht: Geeft info en signaleert. ○ Gemeenschapswacht-vaststeller: Mag overtredingen vaststellen en sanctioneren. 7. Doel van een BIN (Buurtinformatienetwerk) Doelen: ○ Verhoogt meldingsgedrag. ○ Verlaagd onveiligheidsgevoel. ○ Bevordert sociale controle. Werking: Bewoners melden verdachte situaties, politie stuurt waarschuwingen via sms, gevolgd door interventies. 7. Hoofdstuk VII – private veiligheid Enkele van de 13 bewakingsactiviteiten kunnen opsommen en uitleggen. Ze allemaal kunnen herkennen in context Kennis KB 02 oct 2017: Wie moet toestemming verlenen alvorens zich als bewakingsonderneming bekend te mogen maken? Kennis KB 02 oct 2017: Mogen de organisatoren van een scoutsfuif hun bewaking zelf regelen? Kennis KB 02 oct 2017: Mag een politieagent bijverdienen als bewakingsagent op zijn vrije dagen? Kennis KB 02 oct 2017: Welke bewakingsagenten moeten geen uniform dragen? Plural Policing: het concept plural policing kunnen uitleggen en kaderen met een voorbeeld 1. Wettelijk Kader Wet van 2 oktober 2017 (vervangt de Tobback-wet van 1990). Reguleert de activiteiten van private veiligheidsdiensten. Voorbeelden van bewakingsactiviteiten (13): 1. statische bewaking: Toezicht op en bescherming van roerende of onroerende goederen. 2. Mobiele bewaking: Toezicht waarbij de bewakingsagent zich verplaatst tussen verschillende locaties. 3. Waardentransport: Beveiliging van geld en kostbare goederen op de openbare weg. 4. Beheer van alarmcentrales: Ontvangen en verwerken van signalen van alarmsystemen. 5. Persoonsbescherming (bodyguarding): Beveiliging van personen tegen mogelijke gevaren. 6. Winkelinspectie: Bewaking gericht op het voorkomen van winkeldiefstal. 7. Evenementenbewaking: Toezicht op evenementen om een veilig en vlot verloop te verzekeren. 8. Uitgaansmilieu bewaking: Bewaking in cafés, bars, kansspelinrichtingen en dansgelegenheden. 9. Doorzoeken van roerende/onroerende goederen: Onderzoek naar bijvoorbeeld spionageapparatuur, wapens, of explosieven. 10.Verrichten van vaststellingen: bv parkeer boetes 11.Begeleiding groepen van personen met het oog op de verkeersveiligheid: gemachtigde opzichters signaal gevers 12.Bediening van technische middelen: bv speurhonden en mobile cameras 13.toezicht op en controle van personen 2. Vragen over bewakingsactiviteiten Toestemming: ○ Minister van Binnenlandse Zaken (artikel 16). Scoutsfuif: ○ Mag alleen met toestemming van de burgemeester en zonder winstoogmerk (artikel 24). Politieagent: ○ Mag niet bijverdienen als bewakingsagent (artikel 61). Geen uniform: ○ Niet verplicht bij alarmcentrales, geldtelcentra, persoonsbescherming en door minister bepaalde gevallen. Gewapende opdrachten: ○ Beschreven in specifieke bepalingen van de wet. 3. Plural Policing Wat? ○ Samenwerking tussen publieke en private actoren. Voorbeeld: ○ Beveiligingsfirma’s bewaken bedrijven, terwijl politie zich richt op openbare veiligheid. Concepten: "Gray policing", "multilateralization". 8. Hoofdstuk VIII - Douane Enkele bevoegdheden van de douane kunnen opsommen en uitleggen Bevoegdheid OGP bij douaniers: uitleggen in eigen woorden Verschil tussen eerstelijns- en tweedelijnscontrole kort uitleggen en illustreren met een voorbeeld Welke fraudefenomenen behandelt de douane prioritair? Rol en doel van een douane-attaché 1. Organisatie Onderdeel van de FOD Financiën. Bestaat uit centrale departementen en buitendiensten. Ongeveer 3000 douaniers. 2. Bevoegdheden van de douane Douaniers met gerechtelijke politiebevoegdheid (niveau A & B) kunnen: ○ Plaatsen betreden, doorzoekingen ○ huiszoekingen verrichten ○ Inbeslagnemingen doen ○ proces-verbalen opstellen ○ Aanhoudingen verrichten ○ gebruik maken van dwang 3. Controle en Handhaving Eerstelijnscontrole: Bewaking en controle in havens, luchthavens en op de openbare weg, evenals verificatie van aangifte gebonden goederen. Tweede-lijnscontrole: Boekhoudkundige controles, audits bij bedrijven. 4. Fraudebestrijding Fiscale fraude: Smokkelen van accijnsgoederen (alcohol, tabak, olie). Niet-fiscale fraude: Handel in namaakproducten, drugs, wapens. 5. Douane-Attachés Geplaatst in landen als Brazilië, Rusland, India, Indonesië, en China. Ondersteunen de Belgische douanediensten en bevorderen internationale samenwerking. 9. Hoofdstuk IX Sociale Zekerheid Welzijnszorg Gezondheidszorg Sociale zekerheid: in België: Basisprincipes: Verzekeringsprincipe & Solidariteitsprincipe kunnen uitleggen Solidariteit tussen groepen: voorbeeld geven Het handvest van de sociaal verzekerde": hoofdpunten kunnen uitleggen De 3 principes van het handvest sociale zekerheid kunnen opsommen en uitleggen Enkele karakteristieken en tendensen van sociale zekerheid kunnen opsommen Wat is het verschil sociale zekerheid en sociale bijstand? Het huidig landschap van sociale zekerheid: hoofdlijnen en kunnen toelichten Mattheuseffect: uitleggen Jeugdhulp, verschil Rechtstreeks toegankelijke jeugdhulp & Niet-Rechtstreeks Toegankelijke Jeugdhulp: kort schetsen en verduidelijken met een voorbeeld Wat zijn gemeenschapsinstellingen? Kort uitleggen in eigen woorden Opdrachten van het OCMW: summier Erkenning vluchtelingen: procedure en impact rechten en tegemoetkomingen Verschil vluchteling en verzoeker om internationale bescherming (asielzoeker) kunnen uiteggen Activiteiten Rode Kruis Vlaanderen: Bloedactiviteiten, Hulp wereldwijd, Hulp in Vlaanderen, Onderzoek + bijkomende voorbeelden 1. Sociale Zekerheid in België Basisprincipes Verzekeringsprincipe: ○ Wie bijdraagt (tegen betaling) heeft recht op dekking bij sociale risico's (werkloosheid, ziekte, pensioen). Solidariteitsprincipe: ○ De bijdragen van het Verzekeringsprincipe financieren ook uitkeringen voor wie niet (voldoende) kan bijdragen, zoals minimum pensioen of arbeidsongeschiktheid. Solidariteit tussen groepen Werkenden en werklozen: ○ Werkenden dragen bij aan uitkeringen voor werklozen. Gezonden en zieken: ○ Gezonden betalen mee voor de zorg van zieken. Gezinnen met en zonder kinderen: ○ Bijdragen voor kinderbijslag. Jongeren en ouderen: ○ Jongeren betalen pensioenen van ouderen. Mensen met en zonder inkomen: ○ Bijdragen ondersteunen mensen zonder inkomen. Het Handvest van de Sociaal Verzekerde Doel: Beschermt rechten en plichten van burgers in contact met sociale zekerheidsinstellingen. Principes: 1. Informatie: Instellingen moeten burgers duidelijk informeren. 2. Snelle beslissingen: Uitkering aanvragen binnen 4 maanden behandelen, anders intrest betalen. 3. Rechtsbescherming: Instellingen moeten redenen voor beslissingen en beroepsmogelijkheden melden. Kenmerken en Tendensen van Sociale Zekerheid Gezamenlijke dekking: ○ Sectoren dragen samen bij aan risico's (ziekte, werkloosheid). Gelijke behandeling: ○ Geen onderscheid tussen mannen en vrouwen. Gewaarborgde bestaanszekerheid: ○ Recht op een minimum inkomen bij loonverlies (werkloosheid, pensioen). Alternatieve financiering: ○ Meer financiering via belastingen (fiscalisering). sociale Bijstand Verschil Sociale Zekerheid en Bijstand: ○ Sociale zekerheid: Dekking via bijdragen. ○ Sociale bijstand: Vangnet voor wie niet in aanmerking komt voor sociale zekerheid. Voorzieningen: ○ Leefloon ○ Inkomensgarantie voor ouderen ○ Tegemoetkoming gehandicapten ○ Gewaarborgde gezinsbijslag 2. Welzijnszorg Armoedebestrijding Definitie: Beperkingen in inkomen, ontwikkeling en sociale uitsluiting. Indicatoren: ○ Armoederisico: Inkomen onder de armoededrempel.(financiële armoede) ○ Materiële deprivatie: Geen toegang tot basisbehoeften (verwarming, onverwachte uitgaven). ○ Lage arbeidsintensiteit: Weinig werkuren in gezinnen. Jeugdhulp Doel: Snelle en passende hulp bieden aan jongeren met zo min mogelijk stappen. Soorten jeugdhulp: ○ Rechtstreeks Toegankelijke Jeugdhulp (RTJ): Eerstelijnsdiensten= hulp die direct toegankelijk is voor jongeren en hun ouders zonder doorverwijzing huisartsen, ziekenhuizen,OCMW’s Kind en Gezin, de centra voor leerlingenbegeleiding (CLB) ○ Niet-Rechtstreeks Toegankelijke Jeugdhulp (NRTJ): Intensievere hulp via doorverwijzing en de Intersectorale Toegangspoort. Typemodules in jeugdhulp: ○ Verblijf, dagopvang, behandeling, begeleiding, training, diagnostiek, onthaal, ambulante/mobiele begeleiding. Gemeenschapsinstellingen Wat? Instellingen voor jongeren die een MOF (Misdaad Opgelost Feit) pleegden of in ernstige situaties verkeren. Voorbeeld: Everberg (gesloten centrum) voor jongens ouder dan 14 jaar bij ernstige misdrijven. OCMW Opdrachten: ○ Basisopdracht: Recht op maatschappelijke dienstverlening. ○ Materiële hulp: Schuldhulpverlening, leefloon. ○ Psychosociale begeleiding: Advies, opvoedkundige en medische ondersteuning. Migratie en Vluchtelingen Verschil Vluchteling en Asielzoeker: ○ Asielzoeker: Vraagt bescherming in een ander land. ○ Vluchteling: Erkende persoon met gegronde angst voor vervolging (ras, religie, nationaliteit, politieke overtuiging, sociale groep). Erkenning: ○ Recht op verblijf, werk en financiële steun via OCMW. ○ Subsidiaire bescherming mogelijk bij afwijzing, anders uitwijzingsbevel. 3. Gezondheidszorg Mattheuseffect Wat? Mensen met hogere inkomens profiteren meer van sociale voorzieningen dan kwetsbare groepen, ondanks solidariteit. Activiteiten Rode Kruis Vlaanderen Bloedactiviteiten: Organiseren van bloedinzamelingen. Hulp wereldwijd: Humanitaire hulp bij rampen. Hulp in Vlaanderen: Eerste hulp, noodopvang, sociale hulp. Onderzoek: Innovaties in gezondheidszorg. 10. Hoofdstuk X – Civiele Veiligheid Civiele veiligheid kaderen in brede structuur onder IBZ Noordoproepcentrales: verschillen en taken Civiele Bescherming: Verschil in taakverdeling tussen Brandweer en Civiele Bescherming Civiele Bescherming: De 4 clusters kunnen opsommen en voor elk een voorbeeld kunnen geven 1. Civiele Veiligheid in de brede structuur onder IBZ (FOD Binnenlandse Zaken) De Algemene Directie Civiele Veiligheid valt onder de FOD Binnenlandse Zaken (IBZ) en omvat: Directie Civiele Bescherming: Nationale gespecialiseerde hulpdiensten. Directie Brandweer: Organisatie van 34 hulpverleningszones. Directie 112: Beheer van noodoproepcentrales. Structuur Civiele Bescherming Directie Civiele Bescherming: Leiding door DG Geneviève Van Der Meeren. Operationele Eenheden: Brasschaat en Crisnée. Personeel: ○ Hoger kader: Officieren in dagdienst met wachtdiensten. ○ Operationeel personeel: Werkt in continudienst (3 ploegen). ○ Vrijwilligers: Gespecialiseerd in duikoperaties en drones. 2. Noodoproepcentrales: Taken en Verschillen 112: Europees noodnummer voor brandweer, medische hulp en in sommige gevallen politie. 101: Specifiek voor politie. Geschiedenis: ○ 1958: Noodnummer 900 voor medische en brandweerhulp. ○ 1991: Invoering van het Europees noodnummer 112. ○ 2018: Modernisering van de 112-centrales. Taken: Behandelen van noodoproepen 24/7. 3. Civiele Bescherming en Taakverdeling met Brandweer Verschil in taken: Brandweer: ○ Verantwoordelijk voor lokale interventies zoals brandbestrijding, technische hulp en reddingsacties. Civiele Bescherming: ○ Nationale inzet bij grote rampen of gespecialiseerde interventies. Ze biedt ondersteuning aan brandweer en politie. 4. Civiele Bescherming: 4 Clusters met Voorbeelden Cluster 1: CBRN (Chemisch, Biologisch, Radiologisch, Nucleair) Detectie & Sampling: ○ Gebruik van meetvoertuigen, mobiele laboratoria, gasdetectoren. Bestrijding van de bron: ○ Neutralisatie, pompwerkzaamheden en depollutie. ○ Voorbeeld: Opruimen van chemische dumpingen. Decontaminatie: ○ Schoonmaken van mensen, voertuigen en gebouwen. ○ Voorbeeld: Reiniging na een giftige stofuitstoot. Transport: ○ Beheer van gevaarlijke goederen, verdachte pakketten. ○ Voorbeeld: Transport van radiologisch materiaal. Cluster 2: SAR (Search and Rescue) Opsporing: ○ Vermiste personen zoeken in natuurgebieden of onder water. ○ Voorbeeld: Speurhonden voor lawines of ingestorte gebouwen. Duikoperaties: ○ Zoeken naar objecten of lichamen in water. ○ Voorbeeld: Forensisch duiken bij een moordzaak. IBIS (Identificatie): ○ Slachtofferidentificatie, zeefoperaties. ○ Voorbeeld: Identificatie na grootschalige rampen. Cluster 3: ICM (Information & Communication Management) Commandovoering: ○ Operatie- en commandobasis inrichten. ○ Voorbeeld: Beheer van communicatiesystemen tijdens een ramp. Drones en Robots: ○ Observatie en metingen uitvoeren. ○ Voorbeeld: Drones gebruiken bij bosbranden. Cluster 4: HTD (Heavy Technical Deployment) Zware interventies: ○ Waterpompen, bluskanonnen (>20.000 liter/minuut). ○ Voorbeeld: Overstromingsbestrijding. Bosbranden: ○ Ondersteunen bij grootschalige branden. ○ Voorbeeld: Turbojets inzetten. Technische bijstand: ○ Dijkversteviging, levering van schuimvormende middelen. ○ Voorbeeld: Opruimen van ingestorte gebouwen. 11. Hoofdstuk XI – Justitie Wat is het Belgisch Staatsblad? Geef een voorbeeld van een publicatie Wat is het NICC? Kort beschrijven Welke twee directie heeft het NICC? Illustreren met een voorbeeld Wat is het IACSSO? Kort beschrijven Geef een voorbeeld van een soort organisatie die het IACSSO opvolgt Wat is de Kansspelcommissie? Uitleggen in eigen woorden en een bevoegdheid geven Wat doet de Commissie voor onderhoudsbijdragen? Wat is de rol van de DG Penitentiaire Inrichtingen? Beschrijf een probleem in de gevangenissen dat botst met de opdrachten van de DG Welke soorten gevangenissen zijn er? Wat is een rechtbank? Geef een voorbeeld Wat zijn de taken en bevoegdheden van het Vredegerecht (illustreren met twee voorbeelden) Wat zijn de taken en bevoegdheden van de Politierechtbank (illustreren met twee voorbeelden) Wat zijn de taken en bevoegdheden van de Rechtbank van eerste aanleg, per sectie: de burgerlijke rechtbank, de correctionele rechtbank, de jeugdrechtbank, de familierechtbank, de strafuitvoeringsrechtbank, (illustreren met twee voorbeelden) Wat zijn de taken en bevoegdheden van de Ondernemingsrechtbank Wat zijn de taken en bevoegdheden van het Hof van Beroep (illustreren met twee voorbeelden) Wat zijn de taken en bevoegdheden van het Hof van assisen (illustreren met twee voorbeelden) Wat zijn de taken en bevoegdheden van Hof van Cassatie (illustreren met twee voorbeelden) Welke Magistraten bestaan er? Wat zijn hun bevoegdheden? Wat is een griffer? Geef twee voorbeelden van taken Wat is een onderzoeksrechter? Geef twee voorbeelden van taken 1. Belgisch Staatsblad Wat? Een officiële publicatie die wetten, decreten, reglementen, en andere beslissingen bekendmaakt. Voorbeeld publicatie: Nieuwe wet over verkeersveiligheid gepubliceerd door de federale overheid. 2. NICC (Nationaal Instituut voor Criminalistiek en Criminologie) Wat? Een federale wetenschappelijke instelling die forensisch onderzoek uitvoert. Directies: ○ Operationele directie Criminalistiek: Onderzoekt DNA, kogels, verdovende middelen en ondersteunt forensische laboratoria. Voorbeeld: Onderzoek naar genetisch materiaal bij een moordzaak. ○ Operationele directie Criminologie: Doet onderzoek naar criminele fenomenen en strafrechtelijk beleid. Voorbeeld: Studie naar de effecten van alternatieve straffen. 3. IACSSO (Informatie- en Adviescentrum Schadelijke Sektarische Organisaties) Wat? Onafhankelijke centrum die schadelijke sektes onderzoekt, burgers informeert en advies geeft aan autoriteiten. Voorbeeld organisatie: Volgt groepen met onwettige praktijken zoals radicale bewegingen of alternatieve geneeswijzen zonder wetenschappelijke basis. 4. Kansspelcommissie Wat? Beheert de naleving van de kansspelwetgeving, verstrekt vergunningen en beschermt spelers. Bevoegdheid: Controleert vergunningen en kan vergunningen schorsen bij overtredingen. 5. Commissie voor Onderhoudsbijdragen Wat? Berekent de financiële bijdragen voor kinderen van gescheiden ouders en adviseert de overheid. 6. DG Penitentiaire Inrichtingen Rol: Zorgt voor een humane uitvoering van vrijheidsstraffen en re-integratie in de maatschappij. Probleem: Overbevolking bemoeilijkt re-integratie en zorgt voor spanningen tussen gedetineerden en personeel. 7. Soorten gevangenissen Gesloten gevangenissen: Hoge beveiliging voor gevaarlijke gevangenen. Open gevangenissen: Meer vrijheid en autonomie voor gevangenen. Detentiehuizen: Kleinschalige instellingen met focus op re-integratie. 8. Hoven en Rechtbanken Rechtbank voorbeelden en bevoegdheden Vredegerecht: ○ Laagdrempelige rechtbank voor zaken < €5000. ○ Voorbeelden: Burenruzies, huurproblemen. Politierechtbank: ○ Behandelt verkeersmisdrijven en schadeclaims bij ongevallen. ○ Voorbeelden: Snelheidsboetes, beroep tegen GAS-boetes. Rechtbank van Eerste Aanleg: ○ Burgerlijke rechtbank: Geschillen > €5000. Voorbeeld: Eigendomsgeschillen. ○ Correctionele rechtbank: Wanbedrijven zoals diefstal. Voorbeeld: Fraudezaken. ○ Jeugdrechtbank: Zaken met minderjarigen. Voorbeeld: MOF (Misdaad Opgelost Feit). ○ Familierechtbank: Familiale geschillen. Voorbeeld: Ouderschapsrechten. ○ Strafuitvoeringsrechtbank: Controleert uitvoering van straffen. Voorbeeld: Elektronisch toezicht. Specialistische rechtbanken Ondernemingsrechtbank: ○ Geschillen tussen bedrijven. ○ Voorbeelden: Faillissementen, intellectueel eigendom. Hof van Beroep: ○ Behandelt hoger beroep van rechtbanken van eerste aanleg en ondernemingsrechtbanken. ○ Voorbeelden: Herziening van strafmaat. Hof van Assisen: ○ Bevoegd voor zware misdrijven zoals moord. ○ Voorbeelden: Gijzeling met dodelijke afloop. Hof van Cassatie: ○ Controleert of rechtsregels correct zijn toegepast. ○ Voorbeelden: Schending van de wet in een arrest. 9. Magistraten en Griffiers Magistratuur Soorten: Rechters en parketmagistraten (procureurs & substituten). Taken: ○ Rechters: Oplossen van conflicten tussen burgers (burgerlijke geschillen) of tussen de staat en burgers (bij strafrechtelijke overtredingen). ○ Parketmagistraten (Openbaar Ministerie): Vervolgen overtreders van de wet in naam van de staat voor de politierechtbank of correctionele rechtbank. Griffier Rol: Assisteert de rechter en beheert administratieve taken. Taken: ○ Voor de zitting: Dossiers voorbereiden. ○ Tijdens de zitting: Noteren van het verloop en opstellen van rechtsgeldige documenten. ○ Administratie: Coördinatie van boekhoudkundige en administratieve taken binnen de griffie. 10. Onderzoeksrechter Wat? Leidt gerechtelijk onderzoek bij complexe zaken. Voorbeelden taken: ○ Beveelt huiszoekingen. ○ Kan verdachten in voorlopige hechtenis plaatsen. 12. Hoofdstuk XII – Bijzondere Diensten Wat is het FANC? Kader met een voorbeeld Wat is het FAGG? Kader met een voorbeeld Geef twee bevoegdheden van Securail Geef twee taken van een Bijzondere veldwachter Wat is het SIOD? Kader met een voorbeeld Geef een taak van de POD maatschappelijke integratie Wat is een havenkapiteinsdienst? Uitleggen in eigen woorden en voorbeeld van een taak geven Wat is een havenkapitein? Geef een voorbeeld van een taak Havenkapiteins zijn officieren van gerechtelijke politie en hulpofficieren van de procureur des Konings. 1. FANC (Federaal Agentschap voor Nucleaire Controle) Wat? Belgische nucleaire veiligheidsautoriteit die werknemers, de bevolking en het milieu beschermt tegen ioniserende straling (radioactieve straling). Voorbeeld: Controle op de veiligheid van kerncentrales en het opslaan van radioactief afval. 2. FAGG (Federaal Agentschap voor Geneesmiddelen en Gezondheidsproducten) Wat? Beschermt de volksgezondheid door de kwaliteit, veiligheid en doeltreffendheid van geneesmiddelen en gezondheidsproducten te verzekeren. Voorbeeld: Goedkeuring van een nieuw vaccin voor gebruik in België. 3. Securail Wat? Veiligheidsdienst van de Belgische spoorwegen (NMBS). Bevoegdheden: 1. Veiligheidscontrole en identiteitsopvraging bij wanbedrijven. 2. Proces-verbaal opstellen voor overtredingen op spoorwegdomein. 4. Bijzondere Veldwachter Wat? Door een overheid of particulier aangesteld met beperkte politionele bevoegdheid binnen een bepaald gebied. Taken: 1. Vaststellen van wanbedrijven (zoals jachtmisdrijven) en processen-verbaal opstellen. 2. Onderzoeken en toezicht houden op natuur- en milieuwetten. 5. SIOD (Sociale Inlichtingen- en Opsporingsdienst) Wat? Coördineert de strijd tegen illegale arbeid en sociale fraude door samenwerking tussen inspectiediensten. Voorbeeld: Onderzoeken van bedrijven die arbeiders zonder contract tewerkstellen. 6. POD Maatschappelijke Integratie Wat? Verdedigt het recht op maatschappelijke integratie en bestrijdt armoede en sociale uitsluiting. Taak: Het terugbetalen van leefloon en maatschappelijke hulp aan OCMW’s. 7. Havenkapiteinsdienst Wat? Zorgt voor een veilige, efficiënte en ordelijke werking van de havenactiviteiten. Voorbeeld taak: Het coördineren van scheepvaartverkeer bij drukte in de haven. 8. Havenkapitein Wat? Officier van gerechtelijke politie en hulpofficier van de procureur des Konings, verantwoordelijk voor ordehandhaving in de haven. Voorbeeld taak: Inspecteren van een schip om milieuovertredingen op te sporen. 13. Hoofdstuk XIII – Inlichtingendiensten Wat is TESSOC? Wat is de VSSE? Welke twee pijlers? Geef een taak Wat is de ADIV? Welke drie pijlers? Geef een taak Wat is het OCAD? Voorbeeld van een taak Wat is de NVO? Welke hoofdtaak heeft ze? Wat is een veiligheidsadvies? Kort beschrijven Wat is een veiligheidsmachtiging? Kort beschrijven Wat is het NCCN? Beschrijf een van de missies 1. Wat is TESSOC? Betekenis: Afkorting voor Terrorisme, Espionage, Sabotage, Subversie & Organised Crime. Doel: Dit zijn de vijf prioriteiten waarop Belgische inlichtingendiensten zich richten. Ze behandelen dreigingen die de veiligheid van België kunnen aantasten. 2. Wat is de VSSE? Betekenis: Veiligheid van de Staat. Doel: Beschermt België tegen bedreigingen die de veiligheid, democratische orde en internationale relaties kunnen ondermijnen. Twee pijlers: 1. Inlichtingen: Verzamelt en verwerkt informatie over veiligheidsdreigingen zoals spionage, sabotage en terrorisme. 2. Veiligheid: Voert veiligheidsonderzoeken en -verificaties uit, bijvoorbeeld voor toegang tot gevoelige informatie. Taak: Voorkomt spionage door buitenlandse diensten, bijvoorbeeld door het analyseren van verdachte activiteiten rond Belgische infrastructuren. 3. Wat is de ADIV? Betekenis: Algemene Dienst Inlichting en Veiligheid (Defensie). Doel: Beschermt het nationale grondgebied, Belgische belangen in het buitenland en Defensie-infrastructuur. Drie pijlers: 1. Inlichtingen: Analyseert bedreigingen tegen België en voert contraspionage uit tegen terrorisme en georganiseerde misdaad. 2. Veiligheid: Beschermt gevoelige informatie, wapensystemen en Defensiepersoneel. 3. Cyber: Voert cyberspace-operaties uit om nationale veiligheid te waarborgen. Taak: Analyseert cyberaanvallen op Defensiesystemen en neutraliseert deze in samenwerking met internationale partners. 4. Wat is het OCAD? Betekenis: Coördinatieorgaan voor de Dreigingsanalyse. Doel: Centrale verwerking en analyse van informatie over terrorisme, extremisme en radicalisering. Taak: Stelt dreigingsniveaus vast en waarschuwt bij verhoogde risico’s, bijvoorbeeld bij grote evenementen zoals EU-tops. 5. Wat is de NVO? Betekenis: Nationale Veiligheidsoverheid. Hoofdtaak: Beheert en verleent veiligheidsmachtigingen, -adviezen en -attesten. ○ Bijvoorbeeld: Goedkeuren van beveiligingssystemen voor geclassificeerde informatie. 6. Wat is een veiligheidsadvies? Definitie: Een rapport dat bepaalt of iemand toegang krijgt tot kritieke functies, gebouwen of beroepen. Het onderzoek kijkt vijf jaar terug en beoordeelt mogelijke links met criminaliteit. 7. Wat is een veiligheidsmachtiging? Definitie: Toestemming om geclassificeerde informatie in te zien (vertrouwelijk, geheim of zeer geheim). Het onderzoek gaat tien jaar terug en kan ook familieleden betrekken. 8. Wat is het NCCN? Betekenis: Nationaal Crisiscentrum. Missies: ○ Coördinatie van crisisbeheer: Organiseert noodplanning op nationaal niveau. ○ Bescherming van kritieke infrastructuren: Zorgt voor beveiliging van belangrijke locaties zoals elektriciteitscentrales. ○ Waakzaamheid: Analyseert meldingen over veiligheidsdreigingen 24/7. 14. Hoofdstuk XIV – Cyberveiligheid Wat is het Center for Cybersecurity Belgium? Geef twee voorbeelden van taken Wat is het Cyber Command van Defensie? Geef twee voorbeelden van taken 1. Wat is het Center for Cybersecurity Belgium (CCB)? Wat? Nationale autoriteit voor cyberveiligheid. Voorbeelden van taken: 1. Coördineren van cyberincidenten zoals ransomware-aanvallen. 2. Sensibiliseren van burgers en bedrijven, bijvoorbeeld via campagnes over phishing. 2. Wat is het Cyber Command van Defensie? Wat? Een gespecialiseerde afdeling van Defensie voor cyberveiligheid. Voorbeelden van taken: 1. Beschermen van militaire netwerken en wapensystemen tegen cyberaanvallen. 2. Uitvoeren van offensieve cyberacties om dreigingen te neutraliseren. 15. Hoofdstuk XV – Civiele Veiligheid Wat is het Comité I? Geef twee voorbeelden van taken Wat is de hoofdopdracht het Comité P? Wat is de hoofdopdracht de GBA? 1. Wat is het Comité I? Wat? Toezichtsorgaan dat de werking van inlichtingendiensten controleert. Voorbeelden van taken: 1. Toezien op de rechtmatigheid van acties van de VSSE en ADIV. 2. Controle op de gemeenschappelijke gegevensbanken van terroristische dreigingen. 2. Wat is de hoofdopdracht van Comité P? Wat? Toezichtsorgaan voor politiediensten en bijzondere inspectiediensten. Hoofdtaak: Waarborgen dat politiediensten efficiënt werken en de mensenrechten respecteren. 3. Wat is de hoofdopdracht van de GBA? Wat? Gegevensbeschermingsautoriteit (GBA). Hoofdtaak: Toezien op correcte naleving van regels rond de bescherming van persoonsgegevens, bijvoorbeeld volgens de GDPR-wetgeving. Afkortingen (V)CHOD – (Vice) Chef Defensie ACOS - Assistant Chief Of Staff ADIV: Algemene Dienst Inlichting en Veiligheid Art. 5 – Artikel 5 ASD - Aviation Safety Directorate Bde Mot – gemotoriseerde brigade BIN: buurtinformatienetwerk CaMo - Capacité Motorisée CFSP - Common Foreign and Security Policy CGVS - Commissariaat-Generaal voor de Vluchtelingen en Staatslozen CIK – corps d’intervention / interventiekorps CSD - Coördinatie- en Steundirecties DAS - détachement d'agents de sécurité DG – Direction Générale (Directoraat-generaal) DGA - Algemene Directie Bestuurlijke Politie DGJ - Algemene Directie Gerechtelijke Politie DirCo - directeur-coördinator DJSOC - Centrale directie van de bestrijding van de zware en georganiseerde criminaliteit DOVO - Dienst voor Opruiming en Vernietiging van Ontploffingstuigen DSU – directie speciale eenheden DVI - Disaster Victim Identification DVZ - Dienst Vreemdelingenzaken EC3 – European CyberCrime Centre ECTC - European Counter Terrorism Centre EDA - European Defence Agency EU – Europese Unie FAGG: Federaal Agentschap voor Geneesmiddelen en Gezondheidsproducten FANC: Het Federaal Agentschap voor Nucleaire Controle FEDRIS - Federaal agentschap voor beroepsrisico’s FERES - Federale interventiereserve FGP – federale gerechtelijke politie FPD - Federale Pensioendienst GAS - Gemeentelijke Administratieve Sancties GBA: Gegevensbeschermingsautoriteit GGPZ - gemeenschapsgerichte politiezorg IACSSO: Informatie- en Adviescentrum inzake de Schadelijke Sektarische Organisaties KB – Koninklijk besluit LIVC R - Lokale integrale veiligheidscel (radicalisering) MB – Ministerieel besluit MP – militaire politie NAVO – Noord Atlantische verdragsorganisatie NCCN: Nationaal Crisiscentrum NEO - Non combattant Evacuation Operation NICC: Nationaal Instituut voor Criminalistiek en Criminologie NVO: Nationale Veiligheidsoverheid NVP - Nationaal veiligheidsplan OCAD: Coördinatieorgaan voor de dreigingsanalyse OCMW - Openbare Centra voor Maatschappelijk Welzijn PZ - Politiezone QRA – quick reaction alert R2P - Responsibility to protect RIZIV - Rijksinstituut voor ziekte- en invaliditeitsverzekering RJV - Rijksdienst voor Jaarlijkse Vakantie Organisatie van de Veiligheidssector 1e Bachelor in de Maatschappelijke Veiligheid 7 RPA(S) - Remotely Piloted Aircraft (System) RVA - Rijksdienst voor Arbeidsvoorziening SAR – search & rescue SHAPE - Supreme headquarters Allied Powers Europe SICAD - Informatie- en Communicatiedienst van het arrondissement (service d’information et de communication de l’arrondissement) SIOD: Sociale Inlichtingen- en Opsporingsdienst SLOC – sea lines of communication SOR – special operations regiment SPC – Spoorwegpolitie / Police des Chemins de Fer TESSOC : Terrorism, Espionage, Sabotage, Subversion & Organised Crime VN – Verenigde Naties VSSE: Veiligheid van de Staat VVSG - Vlaamse Vereniging van Steden en Gemeenten ZVP – zonaal veiligheidsplan