ΝΑ106 Εισαγωγικό (1) PDF

ΝΑ106 Παγκόσμιο «Διεθνές Θεσμικό Πλαίσιο της Ναυτιλίας» Εμπόριο και ------------------------- Εμπορική Κατερίνα Γαλάνη Ναυτιλία Α’ εξάμηνο 2024- 2025 Ύλη Μαθήματος Βιβλιογραφία: Βλάχος-Μποβιάτσης, Διεθνές Θεσμικό Πλαίσιο της Ναυτιλί...

ΝΑ106 Παγκόσμιο «Διεθνές Θεσμικό Πλαίσιο της Ναυτιλίας» Εμπόριο και ------------------------- Εμπορική Κατερίνα Γαλάνη Ναυτιλία Α’ εξάμηνο 2024- 2025 Ύλη Μαθήματος Βιβλιογραφία: Βλάχος-Μποβιάτσης, Διεθνές Θεσμικό Πλαίσιο της Ναυτιλίας, εκδ. Unibooks, 2020 Υλικό που ανεβαίνει στο e-class Ώρες επικοινωνίας: Τετάρτη 10-12 Παρασκευή 10-12 Γραφείο 505 , Γρηγορίου Λαμπράκη 21 Τί είναι ο θεσμός; «οι θεσμοί δεν είναι τίποτα παραπάνω από δημόσιοι νόμοι, οι οποίοι αφορούν τις τυπικές κυβερνητικές οργανώσεις” (Harry Eckstein) “θεσμοί είναι τυπικοί κανόνες, διαδικασίες συμμόρφωσης και συνήθεις πρακτικές, οι οποίες διαρθρώνουν τις σχέσεις μεταξύ των ατόμων σε διάφορα πεδία της πολιτικής και της οικονομίας” (Peter Hall) “οι θεσμοί είναι ανθρώπινα επινοημένοι περιορισμοί, οι οποίοι διαρθρώνουν την πολιτική, οικονομική και κοινωνική αλληλεπίδραση και αποτελούνται τόσο από άτυπους περιορισμούς (κυρώσεις, ταμπού, έθιμα, παραδόσεις και κώδικες δεοντολογίας) όσο και από τυπικούς κανόνες (συντάγματα, νόμους, δικαιώματα ιδιοκτησίας)” (Douglas Είδη θεσμών Κοινωνικοί Πολιτικοί Οικονομικοί  ΤΥΠΙΚΟΙ ΘΕΣΜΟΙ ΑΤΥΠΟΙ ΘΕΣΜΟΙ “Οργανώσεις” “Πρακτικές” Ανθεκτικοί στο χρόνο Διαθέτουν δομή, πλαίσιο που Ανεπίσημοι ορίζει τη λειτουργία τους, τις Ευμετάβλητοι αρμοδιότητες τους και τις σχέσεις με άλλους δρώντες Παράδειγμα: Παράδειγμα: διεθνείς οργανισμοί, επιχειρήσεις, δικαστήρια, ανεξάρτητες αρχές συνεργασίες, συμμαχίες Γενικά Ερωτήματα ΝΑ106 Πώς δημιουργούνται οι θεσμοί; Πώς επιβάλλονται; Κανονισμοί; Ποινές; Κίνητρα; Πόσο σημαντικοί είναι οι εθνικοί και υπερεθνικοί θεσμοί σε μια βιομηχανία χωρίς σύνορα; Διαμόρφωση θεσμών Εθνικές κυβερνήσε ις & πολιτικές Περιφερειακ ές πολιτικές Διεθνείς οργανισμοί & πολιτικές  Προστασία Προστασία Ασφάλεια θαλάσσιου θαλάσσιου περιβάλλον μεταφορώ περιβάλλον ν Οι θεσμοί τος τος ρυθμίζουν: Εμπορικές Αξιόπλοο σχέσεις & πλοίων συμφωνίε ς Ασφάλει Ασφάλεια α και εκπαίδευσ φορτιώ η ν ναυτικών Ναύλοι ενώσει ς Τεχνολο Λειτουργία γία λιμένων Μερικά από τα θέματα… Εισαγωγή στο διεθνές εμπόριο και την ναυτιλία: Πλοία, φορτία, στόλοι, σημαίες Η κοινωνία των εθνών και οι συνθήκες που επιτρέπουν διεθνείς θεσμούς και οργανισμούς. ΙΜΟ: ο εξειδικευμένος διεθνής οργανισμός για τα ναυτιλιακά θέματα Θεμελιώδεις διεθνείς συμβάσεις για την ασφάλεια στη θάλασσα Διεθνείς ενώσεις συνεργασίας Όργανα εφαρμογής και ελέγχου του διεθνούς ναυτιλιακού θεσμικού πλαισίου : Νηολόγια και διεθνείς σημαίες Διεθνείς Νηογνώμονες Ασφαλιστικοί όμιλοι (P&I Clubs) Η ναυτιλιακή πολιτική των ΗΠΑ Η ναυτιλιακή πολιτική της Ε.Ε. Διεθνές εμπόριο και ναυτιλία ΝΑ106 «Διεθνές Θεσμικό Πλαίσιο της Ναυτιλίας» Παγκοσμιοποίηση και θαλάσσιες μεταφορές Με τη βιομηχανική επανάσταση: - προγραμματισμένες - συστηματικές μεταφορές - γρήγορες - αύξηση του όγκου του μετ. φορτίου - διασύνδεση αγορών (εποχή των Αυτοκρατοριών) - μαζική μετακίνηση πληθυσμών Παγκοσμιοποίηση και ενοποίηση αγορών “Έως το 1914 μετά βίας υπήρχε ένας τόπος, μια κωμόπολη οπουδήποτε στον πλανήτη, που οι τιμές του να μην επηρεάστηκαν από μακρινές ξένες αγορές, που οι υποδομές του να μην χρηματοδοτήθηκαν από το ξένο κεφάλαιο, του οποίου η μηχανική ή ακόμα και οι επιχειρησιακές δεξιότητες να μην εισήχθησαν από το εξωτερικό ή η αγορά εργασίας του οποίου να έμεινε ανεπηρέαστη από την [αποδημία ή μετανάστευση]» (O’ Rourke- Williamson, 1999) Υπάρχει από την εποχή των ανακαλύψεων; «Πρώτη Παγκοσμιοποίηση» β. μισό 19ουαιώνα- 1914 «Δεύτερο κύμα παγκοσμιοποίησης» β. μισό 20ου αιώνα – …. Χαρακτηριστικά της Παγκοσμιοποίηση ς  “Οικονομικές αλληλεπιδράσεις μεταξύ των διαφόρων χωρών  Διαρκής αύξηση του όγκου και της αξίας του εμπορίου  Επενδύσεις κεφαλαίου-FDI  Πολυεθνικές επιχειρήσεις (καθετοποίηση, μαζική παραγωγή + μαζική διανομή+ Έμμισθος διευθυντής/ Επέκταση «προς τα εμπρός» και «προς τα πίσω»(πρώτες ύλες κτλ) Chandler  Διεθνής καταμερισμός Άνοδος θαλάσσιου εμπορίου Διεθνές Θαλάσσιο Εμπόριο Υπολογίζεται περίπου στα 11- 12.000 εκατ. τόνους Β. Αμερική – Δυτικής Ευρώπη- Κίνα , οι βασικοί άξονες για τις εισαγωγές και εξαγωγές σε βιομηχανικά και βιοτεχνικα αγαθά Τα χύδην φορτία και τα γενικά φορτία αναλογούν αντίστοιχα στο ¼ του όγκου του διεθνούς εμπορίου Όμως! Τα γενικά φορτία αναλογούν όμως στα ¾ της αξίας του διεθνούς εμπορίου  ΣΥΝΘΕΣΗ ΦΟΡΤΙΑ ΦΟΡΤΙΩΝ ΣΥΣΚΕΥΑΖΟΝΤΑΙ ΔΕΝ ΣΥΣΚΕΥΑΖΟΝΤΑΙ «ΓΕΝΙΚΑ» «ΧΥΔΗΝ» ΧΥΔΗΝ ΞΗΡΑ ΧΥΔΗΝ ΥΓΡΑ ΞΗΡΑ -Αργό Πετρέλαιο Χωρίς ΣΥΣΚΕΥΑΣΜΕ - συσκευασία -Προϊόντα ΝΑ Σιδηρομεταλλεύμα , αλλά διύλισης τα ΜΟΝΑΔΕΣ: Πετρελαίου CONTAINER -Σακιά -Δημητριακά -Χημικά προϊόντα -Βαρέλα -Γαιάνθρακας -LNG -αυτοκίνητα -Φωσφάτα -Παλέτες -Κρασί -μηχαν. - Κουτιά -Βωξίτης εξοπλισμός -Έλαια -Αλουμίνα -Χυμοί Αγορά χύδην φορτίων Κίνδυνος στρέβλωσης του ανταγωνισμού των ναύλων - Συγκέντρωση μεγάλου μέρος της ζήτησης υπό τον έλεγχο λίγων φορτωτών (ολιγοψωνιστικός χαρακτήρας της αγοράς) - Επιχειρηματική συγκέντρωση (vertical integration) που φέρνει κάτω από τον έλεγχο των φορτωτών, παραληπτών ή διακινητών των φορτίων - Ναυπήγηση εξειδικευμένων πλοίων μεγάλης χωρητικότητας οδηγεί τους μεταφορείς σε εξάρτηση από φορτία και φορτωτές - Εθνικές πολιτικές διαφύλαξης φορτίων υπέρ πλοίων εθν. σημαίας - Δημιουργία τεχνητού πλεονάσματος υπέρ των φορτωτών , στους οποίους καταβάλλονται επιχορηγήσεις. Offshore: παράκτια σκάφη, πλατφόρμες και σκάφη π.χ. εξόρυξης πετρελαίου, πλοία εφοδιασμού ανοιχτής θαλάσσης Ηλικία παγκόσμιου στόλου Εξελίξεις στο Διεθνές Εμπόριο Δυναμική εμφάνιση στο διεθνές σκηνικό χωρών όπως η Ινδία, Κίνα, χωρών της Κεντρικής και Νότιας Αμερικής με αξιοσημείωτη οικονομική ανάπτυξη Ανάπτυξη περιφερειακών δυνάμεων, που ανήκουν στην κατηγορία των αναπτυσσόμενων χωρών (developing countries) Ανάπτυξη οικονομιών σε μετάβαση (transition economies) Δηλ. Χώρες που μεταβαίνουν από κεντρικά σχεδιασμένες οικονομίες σε πιο (φιλ)ελεύθερες, π.χ. χώρες πρώην ΕΣΣΔ , χώρες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης (π.χ. Τσεχία, Πολωνία, Ουγγαρία)  Αναπτυσσόμενες οικονομίες Ποιο είναι το κριτήριο; Αναπτυσσόμενες Οικονομίες Κίνα, Ινδία, Ιράν, Ιράκ, Μεξικό, Βραζιλία, Νιγηρία, Αίγπτος, Μπαγκλαντές κτλ -Ασταθή ή αυταρχικά πολιτικά καθεστώτα -Ζητήματα προστασίας ανθρωπίνων δικαιωμάτων , παιδείας, κοινωνικών παροχών, εκπαίδευσης κτλ - Περιορισμένη επιχειρηματικότητα Διεθνείς εξελίξεις (1) 1) Commonwealth of Independent States (CIS) - Ανάπτυξη ζώνης οικονομικής συνεργασίας των χωρών της Ευρασίας Ρωσική Ομοσπονδία, Λευκορωσία, Μολδαβία, Γεωργία, Αρμενία, Καζακστάν, Τατζικιστάν, Αζερμαϊτζάν, Ουζμπεκιστάν, Τουρκμενιστάν, Κιργιστάν. Η Ουκρανία συμμετείχε ενεργά έως το 2014, όταν η Ρωσία προσάρτησε την Κριμαία. Μετά το 2018 αποχωρεί οριστικά. - Λειτουργεί και ως πολιτική και στρατιωτική συμμαχία CIS Free Trade Area & Eurasian Economic Union & Collective Security Treaty Organisation Διεθνείς εξελίξεις (2) 2) Η ταχύτατη ανάπτυξη της Κίνας 3) Η ανάπτυξη της Ινδίας με στόχο τη μεγέθυνση της παραγωγής για να συμβαδίσει με τους δημογραφικούς δείκτες 4) Η διεύρυνση της Ευρωπαϊκής Ένωσης με νέες χώρες (Κροατία, Σλοβενία, Σλοβακία, Ρουμανία, Βουλγαρία) 5) ASEAN – H Ένωση Χωρών της Νοτιοανατολικής Ασίας και αντίστοιχων περιφερειακών συνασπισμών 10 χώρες: Ινδονησία, Σιγκαπούρη, Μαλαισία, Ταϋλανδη, Φιλιππίνες, Βιετνάμ, Λάος, Καμποτζη, Μιανμάρ 6) Ανοδικές τάσεις στο ΑΕΠ και στη συμμετοχή στο διεθνές εμπόριο χωρών της Κεντρικής και Νότιας Αμερικής όπως π.χ. η Βραζιλία 7) Αύξηση της τιμής του πετρελαίου που ανεβάζει τις τιμές των ναύλων και των προϊόντων Οικονομική Ανάπτυξη και Παγκόσμιο Εμπόριο Διεθνές εμπόριο: Γεωγραφική κατανομή Ποιοι παράγοντες επηρεάζουν τον χρόνο παραμονής στο λιμάνι; Λιμενικές υποδομές, λιμενικές υπηρεσίες, εμπορική κίνηση λιμένα, όγκος φορτίου, μέγεθος πλοίου κα.