Module 2 - De Taal van de Hond PDF

Synta West Versie 1.8 Steve Lowyck Module 2 : De taal van de hond.............................................................................................................. 3 1.1 Vi...

Synta West Versie 1.8 Steve Lowyck Module 2 : De taal van de hond.............................................................................................................. 3 1.1 Visuele Communicatiemiddelen.................................................................................................... 4 1.1.1 Inleiding.................................................................................................................................. 4 1.1.2 Houding.................................................................................................................................. 5 1.1.3 Staart...................................................................................................................................... 8 1.1.4 Positie lichaam...................................................................................................................... 11 1.1.5 Oren...................................................................................................................................... 12 1.1.6 Ogen..................................................................................................................................... 13 1.1.7 Tanden, lippen, mondhoeken en voorhoofd........................................................................ 14 1.1.8 Borstelen.............................................................................................................................. 16 1.2 Auditieve communicatiemiddelen.............................................................................................. 17 1.2.1 Blaffen.................................................................................................................................. 17 1.2.2 Grommen............................................................................................................................. 19 1.2.3 Knorren................................................................................................................................. 20 1.2.4 Huilen................................................................................................................................... 21 1.2.5 Piepen................................................................................................................................... 21 1.3 Gedragselementen en systemen................................................................................................. 22 1.3.1 Agonistisch gedrag............................................................................................................... 22 Agressief gedrag........................................................................................................................ 22 Actief conflict gedrag................................................................................................................. 23 Angst gedrag.............................................................................................................................. 24 Hoe omgaan met Agonistisch gedrag........................................................................................ 25 1.3.2 Sociaal positief gedrag.......................................................................................................... 26 Agressie remmend..................................................................................................................... 26 Niet agressie remmend – niet speels........................................................................................ 26 1.3.3 Spel....................................................................................................................................... 27 1.3.4 Voortplantingsgedrag........................................................................................................... 27 1.3.5 Prooivangstgedrag................................................................................................................ 28 1.3.6 Territoriaal gedrag................................................................................................................ 28 1.3.7 Oriënterend/exploratiegedrag............................................................................................. 29 1.3.8 Zelfverzorgend gedrag.......................................................................................................... 29 1.3.9 Uitscheidingsgedrag............................................................................................................. 30 1.3.10 Slaapgedrag........................................................................................................................ 30 1.3.11 Conflict- of kalmerende signalen........................................................................................ 31 1 Synta West Versie 1.8 Steve Lowyck 1.3.12 Simultaan ambivalent gedrag............................................................................................. 32 1.3.13 Successievelijk ambivalent gedrag..................................................................................... 32 1.3.14 Intentiebeweging................................................................................................................ 32 1.3.15 Overspronggedrag.............................................................................................................. 32 1.3.16 Redirectie........................................................................................................................... 32 1.3.17 Autonome reacties............................................................................................................. 32 1.4 Bronnen....................................................................................................................................... 33 2 Synta West Versie 1.8 Steve Lowyck Module 2 : De taal van de hond Om honden met honden samen te leven en om met honden te trainen is het belangrijk dat je de communicatie van de hond kan lezen en begrijpen. De hond communiceert voornamelijk met het vertonen van lichaamstaal. Ook olfactorische, auditieve en tactiel wordt gecommuniceerd. Het best nemen mensen de visuele en auditieve signalen waar. Visueel (zien) Vloeiende signalen, veel en gedetailleerde informatie, op korte afstand Olfactorisch (geur) Stabiele boodschap, fysieke en emotionele toestand, plaats in groep en seksuele toestand (markeren), bezitterigheid en controle (voorwerpen), grote afstand Auditief (geluid) Uitstekend ontwikkeld, als zicht onvoldoende is, detectie gevaar, emotie Tactiel (aanraking) Intiem, basiscommunicatie (1ste taal), tijdens spel, immobiliseren 3 Synta West Versie 1.8 Steve Lowyck 1.1 Visuele Communicatiemiddelen 1.1.1 Inleiding De hond kijkt in een hoek van 250 à 280° en is verziende. Hij ziet kleuren niet zoals mensen ’s nachts ziet hij beter als mensen. De hond leest lichaamstaal aan de hand van: De houding De staart De oren Ogen Tanden, lippen, mondhoeken en voorhoofd Borstelen Met lichaamstaal wordt veel en gedetailleerde informatie doorgegeven op korte afstand. De intentie tot domineren, vriendelijk gedrag, agressie, angst of spel kan zo aangegeven worden. Lichaamstaal bestaat uit vloeiende signalen ze geven gradatie van intensiteit weer en kunnen zeer kort worden waargenomen. Mensen kunnen deze dubbelzinnig interpreteren. Noteer bij observatie visuele en auditieve signalen. Dit zal je helpen om een correct beeld van het gedrag te vormen. 4 Synta West Versie 1.8 Steve Lowyck 1.1.2 Houding NN – neutrale houding Ras afhankelijk (showhouding) HO – hoge houding Romp, oren en staart hoog HH – half hoge houding (ambivalent) Staart hoog, oren laag 5 Synta West Versie 1.8 Steve Lowyck HL – half lage houding Staart laag, oren hoog LA – lage houding Romp, staart en oren laag 6 Synta West Versie 1.8 Steve Lowyck LAA – zeer lage houding Staart tussen de poten, romp en oren zeer laag RL – rug laag Op de rug liggen, geen oogcontact 7 Synta West Versie 1.8 Steve Lowyck 1.1.3 Staart KW – brede kwispel Vriendelijk, spel, prooivangst Punt van de staart is in de richting van de oren Lichaam is soepel Achterhand kwispelt mee LK – lage kwispel Intentie tot vriendelijk gedrag Achterhand kwispelt mee Angst Lage achterhand, puntje van staart 8 Synta West Versie 1.8 Steve Lowyck PK – propeller kwispel Ambivalent gedrag (onzeker) 9 Synta West Versie 1.8 Steve Lowyck SK – stijve kwispel Neiging tot actief conflictgedrag Agressie Achterhand stijf ZK - zwabber kwispel Lijkt op brede kwispel Langzamer dan brede kwispel Punt van de staart niet in de richting van de oren Kan agressie optreden Enkel bij het op de hond toestappen 10 Synta West Versie 1.8 Steve Lowyck 1.1.4 Positie lichaam Frontaal Actief conflictgedrag Niet frontaal Conflict vermijdend gedrag 11 Synta West Versie 1.8 Steve Lowyck 1.1.5 Oren Hoog – richting naar voor of neutraal Laag – richting naar achter of neutraal 12 Synta West Versie 1.8 Steve Lowyck 1.1.6 Ogen Hard – ronde vorm (strak aanstaren) Zacht – amandel vorm (kijken) 13 Synta West Versie 1.8 Steve Lowyck 1.1.7 Tanden, lippen, mondhoeken en voorhoofd Tanden Voorste tanden ontbloot (zeker) Tanden tot achteraan ontbloot (onzeker) 14 Synta West Versie 1.8 Steve Lowyck Lippen Vooraan opgetrokken (zeker) Tot achteraan omhoog (onzeker) Mondhoeken Niet volledig naar achter (zeker) Volledig naar achter (onzeker) Voorhoofd Gefronst Egaal Play-face 15 Synta West Versie 1.8 Steve Lowyck Oren wat op zij gedragen Voorhoofd en wenkbrauwen wat naar achter getrokken Lippen wat strak en mondhoeken naar achter – lach op het gelaat De ogen vernauwen, niet helemaal open Tanden niet zichtbaar Kin is laag 1.1.8 Borstelen Licht borstelen haren op schouders en achterhand komen licht overeind Sterk borstelen haren over het hele lichaam komen overeind 16 Synta West Versie 1.8 Steve Lowyck 1.2 Auditieve communicatiemiddelen 1.2.1 Blaffen Verdedigen Kort en hard Spel Begroeten 17 Synta West Versie 1.8 Steve Lowyck Alleen zijn Zeer hoge toon, kort, repeterend Aandacht Kort, kort, pauze, kort, pauze, kort, kort, kort Alarmeren Kort, kort, kort, … 18 Synta West Versie 1.8 Steve Lowyck 1.2.2 Grommen Dreigen/verdedigen Laag monotoon Remmen Idem laag monotoon Spel Op en neergaand geluid 19 Synta West Versie 1.8 Steve Lowyck Angst Hoog en lang Frustratie Lage inzet, hoog uithalen met herhaling 1.2.3 Knorren Begroeten Tevredenheid 20 Synta West Versie 1.8 Steve Lowyck 1.2.4 Huilen Plaatsaanduiding Ritueel Aanduiding territorium (in groep) 1.2.5 Piepen Pijn Angst Begroeten met hoge opwinding Aandacht zoekend/verzorging vragend 21 Synta West Versie 1.8 Steve Lowyck 1.3 Gedragselementen en systemen 1.3.1 Agonistisch gedrag Agressief gedrag Agressie Uitvallen Snappen Bijten (met ontblote tanden) 22 Synta West Versie 1.8 Steve Lowyck Dreiggedrag Grommen Korte harde blaf Tanden laten zien Borstelen (opwinding) Fixeren Naderen Stijve kwispel Kort verstarren Actief conflict gedrag Vastnemen Fixeren Houding hoger dan neutraal Poot op schoft Boven staan Opspringen 23 Synta West Versie 1.8 Steve Lowyck Angst gedrag Vluchten Terugdeinzen Tongelen Bek aflikken Geeuwen Wegkijken Borstelen Piepen en janken Pootje heffen Angstplas Anaalklieren Bevriezen Trillen Hoge blaf 24 Synta West Versie 1.8 Steve Lowyck Hoe omgaan met Agonistisch gedrag Agressie Vermijden Conflict signalen respecteren Afstand bewaren Hond vriendelijke training (p+) Voorspelbaarheid Hond weet wat gaat gebeuren Controleerbaarheid Mogelijkheid bieden om ander strategisch gedrag te ontwikkelen Actief conflictgedrag Houding Assertief maar rustig Duidelijk Consequent Belangrijke doelstellingen controleren Conflicten vermijden Angst Niet provoceren Steun bieden Tijd en ruimte geven 25 Synta West Versie 1.8 Steve Lowyck 1.3.2 Sociaal positief gedrag Agressie remmend Pootje geven Op de rug/zij liggen met poten omlaag Tongelen Mondhoeken andere hond likken Niet agressie remmend – niet speels Zwabberkwispel Likken lichaam (hoofd, mondhoeken) andere hond Aanstoten Zich aandrukken tegen de andere hond Op de rug liggen met poten omhoog 26 Synta West Versie 1.8 Steve Lowyck 1.3.3 Spel Bijten zonder tonen van de tanden Achtervolgen Spelboog Brede kwispel Oren opzij 1.3.4 Voortplantingsgedrag Benaderen Anogenitaal snuffelen Likken Bestijgen Copuleren Oren opzij 27 Synta West Versie 1.8 Steve Lowyck 1.3.5 Prooivangstgedrag Fixeren Sluipen Najagen Kwispelen Bijten Doodbijten Verscheuren Eten 1.3.6 Territoriaal gedrag Markeren, ploegen en alle elementen van agressief gedrag Gaat door tot doden -> geen sociale regels Alleen mogelijk in eigen leefomgeving 28 Synta West Versie 1.8 Steve Lowyck 1.3.7 Oriënterend/exploratiegedrag Snuffelen Kijken met gespitste oren Hoofd scheefhouden 1.3.8 Zelfverzorgend gedrag Likken Schudden Krabben Bijten 29 Synta West Versie 1.8 Steve Lowyck 1.3.9 Uitscheidingsgedrag Urineren Ontlasten 1.3.10 Slaapgedrag Rusten Slapen 30 Synta West Versie 1.8 Steve Lowyck 1.3.11 Conflict- of kalmerende signalen Signalen die bedoeld zijn op conflicten te vermijden, om zijn omgeving en zichzelf te kalmeren die in module 1 besproken zijn: Wegdraaien hoofd Wegdraaien lichaam Oogwit laten zien (vanuit een schuine hoek) Geeuwen Tongelen (tong snel over de neus halen) – Bek aflikken Spanning afschudden Gaan zitten of met de zijkant/rug naar je toe gaan zitten Bevriezen in een staande, zittende of liggende houding en zich volkomen passief opstellen Op rug liggen, in combinatie met optrekken pootjes en wegkijken Lage kwispel Grond snuffelen De blik naar beneden slaan i.p.v. recht aan te kijken Poot heffen Spelboog maken Langzame bewegingen maken i.p.v. snelle Gaan liggen met de buik op de grond In een bocht (eromheen) lopen dus niet recht op elkaar aflopen Opsplitsen, of je als derde persoon/hond fysiek tussen twee personen/honden in plaatsen Met de ogen knipperen Reactie overdracht of iets anders gaan doen Markeren Lachen Weg bewegen van de dreiging Hijgen, kwijlen, trillen, ongecoördineerd bewegen 31 Synta West Versie 1.8 Steve Lowyck 1.3.12 Simultaan ambivalent gedrag Gedragselementen uit twee verschillende gedragssystemen worden gelijktijdig vertoond door de hond. 1.3.13 Successievelijk ambivalent gedrag Gedragselementen uit twee verschillende gedragssystemen worden na elkaar vertoond door de hond. 1.3.14 Intentiebeweging Gedragingen die niet afgemaakt zijn worden vertoond door de hond. 1.3.15 Overspronggedrag Gedragselementen uit een ander gedragssysteem worden vertoond door de hond tijdens een ander actief gedragssysteem. 1.3.16 Redirectie Gedragingen worden om gericht naar een andere hond, mens, voorwerp.... 1.3.17 Autonome reacties Autonome reacties gebeuren eigenlijk buiten de directe controle van de hersenen om. Ze worden voornamelijk gestuurd door impulsen vanuit het ruggenmerg, signalen die zich via zenuwvertakkingen over het hele lichaam kunnen verspreiden. Deze reacties staan dus niet onder directe bewuste controle van de hond, maar gebeuren autonoom, bijna automatisch. De reacties in kwestie veroorzaken voornamelijk veranderingen in de werking van interne organen. De belangrijkste autonome fysiologische reacties zetten we hieronder kort even op een rijtje: Hartslag Bloeddruk Ademhaling Zweten Spijsvertering Klieren Oogpupillen Trillen Pilo-erectie (borstelen) 32 Synta West Versie 1.8 Steve Lowyck 1.4 Bronnen Boeken: Je hond opvoeden met de connectiemethode – Geert De Bolster Uw hond trainen en opvoeden - Geert De Bolster Kalmerende Signalen - Turid Rugaas Uw hond gehoorzaam in 10 Lessen - Martin Gaus Nog beter omgaan met je hond - Martin Gaus Hondentaal is lichaamstaal – Martin Gaus Een puppy in huis – Martin Gaus Karakter honden karakter bazen – Martin Gaus Canine Body Language – Brena Aloff Dogs – Ray Coppinger Dit is de hond – John Bradshaw Honden zoals ze echt zijn – Chris Dusauchoit Toepoels keuzegids – Gwen Bailey Puppy Cursus – Gwen Bailey Stop met blaffen – Karen Pryor Een hond een dolfijn – Karen Pryor Honden sneller laten leren - Pamela J. Reid Clickertraining – Morten Egtvedt & Cecilie Koste Hondencultuur – Jean Donaldson Wat is er aan de hond – Tiny De Keuster Dogsitief – Ineke Vander Aa Module 2 en 3 zijn samengesteld met informatie uit cursussen van Geert De Bolster. De gebruikte afkortingen zijn afkomstig van Doreen Planta (ontwikkelaar van de MAG test). 33