مبانی فناوری - جزوه کامل PDF

‫بسمه تعالي‬ ‫درس مباني فنّاوري اطالعات‬ ‫‪1‬‬  ‫درس مباني فنّاوري اطالعات‬ ‫اصول فناوری اطالعات‬ ‫‪2‬‬  ‫اهداف درس‬ ‫آشنايي با مفاهيم اوليه ف...

‫بسمه تعالي‬ ‫درس مباني فنّاوري اطالعات‬ ‫‪1‬‬  ‫درس مباني فنّاوري اطالعات‬ ‫اصول فناوری اطالعات‬ ‫‪2‬‬  ‫اهداف درس‬ ‫آشنايي با مفاهيم اوليه فناوري اطالعات‬ ‫‪‬‬ ‫آشنايي با جامعه اطالعاتي و تاثير فناوري اطالعات بر وجوه‬ ‫‪‬‬ ‫مختلف آن‬ ‫مطالعه سواد اطالعاتي‪ ،‬توسعه اطالعاتي و الگوهاي مختلف‬ ‫‪‬‬ ‫آشنايي با معماري كامپيوتر و سيستم عامل‬ ‫‪‬‬ ‫آشنايي با شبكه هاي كامپيوتري‪ ،‬پروتكلها ‪ ،‬سرويسها و ‪..‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪3‬‬  ‫سيالبس درس‬ ‫‪ ‬مفاهيم اوليه فناوري اطالعات شامل تعاريف ‪ ،‬مزايا‬ ‫‪ ،‬معايب ‪ ،‬محدوديتها ‪ ،‬مقايسه فناوري مولد و‬ ‫فناوري اطالعات و ‪..‬‬ ‫‪ ‬جامعه اطالعاتي و مفاهيم مرتبط‬ ‫‪ ‬تاثير فناوري اطالعات بر وجوه مختلف جامعه از‬ ‫جمله اقتصاد‪ ،‬تجارت‪ ،‬آموزش‪ ،‬حكومت‪ ،‬كسب‬ ‫وكار توليد ‪ ،‬سازمان ‪ ،‬و‪...‬‬ ‫‪ ‬معماري اطالعات و سيستمهاي اطالعاتي‬ ‫‪4‬‬  ‫سيالبس درس‬ ‫توسعه اطالعاتي ‪،‬سواد اطالعاتي و استانداردهاي موجود ( ‪ICCS ،ICDL‬‬ ‫‪‬‬ ‫و‪)....‬‬ ‫مقدمه اي بر معماري كامپيوتر ( الگوها و اجزا)‬ ‫‪‬‬ ‫مروري بر سيستم عامل و ويژگيهاي آن‬ ‫‪‬‬ ‫مفاهيم اوليه شبكه هاي كامپيوتري ( شامل تعاريف ‪ ،‬كاربردها ‪ ،‬مزايا‪ ،‬و ‪)...‬‬ ‫‪‬‬ ‫انواع شبكه هاي كامپيوتري و کاربرد هر يك‬ ‫‪‬‬ ‫‪5‬‬  ‫سيالبس درس‬ ‫‪،Interanet ،Man ،Wan ،Lan ،Client Server ،Peer to Peer ‬‬ ‫‪Internet ،Extranet‬‬ ‫‪ ‬انواع توپولوژيهاي شبكه و ويژگيهاي هر يك‬ ‫‪ ‬معرفي تجهيزات فيزيكي شبكه و ويژگيهاي هر يك ( شامل ‪ :‬سرور‪ ،‬روتر‪،‬‬ ‫گيت وي‪ ،‬مودم ‪ ،‬مسير انتقال و‪).......‬‬ ‫سيستم هاي عامل شبكه و مقايسة آنها‬ ‫‪‬‬ ‫‪6‬‬  ‫سيالبس درس‬ ‫مفاهيم پروتكلهاي شبكه‪ ،‬پروتكل استاندارد ‪ OSI‬و اليه هاي آن‪،‬‬ ‫‪‬‬ ‫پروتكل ‪ Tcp/Ip‬و كاربرد آن‬ ‫ ‬ ‫پروتكل ‪ Tcp/IP‬و سرويسهاي عمومي در اينترنت ( شبيه ‪،DNS ،DHCP :‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪)... ،Ras ،Mail ،Proxy‬‬ ‫مروري بر امنيت شبكه ‪ ،‬تهديدات و روشهاي مقابله با آنها ( ‪،Firewall‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪Proxy‬و ‪)..‬‬ ‫‪7‬‬  ‫به نام آنكه جان را فكرت آموخت‬ ‫جلسه اول‬ ‫مفاهيم پاية فناوري اطالعات‬ ‫‪8‬‬ ‫فناوري اطالعات چيست؟ و شامل چه زمينه هايي ميشود؟‬ ‫‪9‬‬  ‫زمينه هاي مرتبط با فناوري اطالعات‬ ‫فناوري اطالعات زمينه هاورشته هاي متعددي را دربر مي گيرد كه برخي از آنها‬ ‫كامال نو است از جمله‪:‬‬ ‫‪‬تجارت الكترونيكي‬ ‫‪ ‬پايگاههاي داده‬ ‫‪ ‬پول الكترونيكي‬ ‫‪ ‬سيستم هاي مبتني بر وب‬ ‫‪ ‬دورا عمليات‬ ‫‪ ‬سيستم هاي عامل‬ ‫‪ ‬مدلسازي و شبيه سازي‬ ‫‪10‬‬  ‫زمينه هاي مرتبط با فناوري اطالعات‬ ‫‪‬‬ ‫روشهاي خبره و هوشمند‬ ‫‪‬‬ ‫مهندسي اينترنت‬ ‫‪‬‬ ‫شناسايي الگو‬ ‫‪‬‬ ‫افزارهاي چند رسانه اي‬ ‫‪‬‬ ‫واقعيت مجازي‬ ‫‪‬‬ ‫دولت الكترونيكي‬ ‫‪‬‬ ‫توسعه محيطهاي مجازي‬ ‫‪11‬‬  ‫زمينه هاي مرتبط با فناوري اطالعات‬ ‫‪‬‬ ‫دورا توليد(دورا ساخت)‬ ‫‪‬‬ ‫دورا ربات‬ ‫‪‬‬ ‫مديريت دانش‬ ‫‪‬‬ ‫مديريت الكترونيكي‬ ‫‪‬‬ ‫سازمانهاي مجازي‬ ‫‪‬‬ ‫دورا پزشكي‬ ‫‪‬‬ ‫دورا جراحي‬ ‫‪‬‬ ‫انتقال حس‬ ‫‪12‬‬  ‫زمينه هاي مرتبط با فناوري اطالعات‬ ‫ تفكر خالق‬ ‫ دورا كنترل‬ ‫ كتابخانه ديجيتال‬ ‫ نشر الكترونيكي‬ ‫ نظريه اطالعات‬ ‫ كالسهاي مجازي‬ ‫ امنيت اطالعات‬ ‫ آزمايشگاه مجازي‬ ‫ تمدن اطالعاتي‬ ‫ دانشگاه مجازي‬ ‫ اقتصاد ديجيتالي‬ ‫ فرهنگ اطالعات‬ ‫ محاسبات كوانتومي‬ ‫‪13‬‬  ‫زمينه هاي مرتبط با فناوري اطالعات‬ ‫انجمن فنّاوري اطالعات امريكا‪ :‬زمينههاي كاري در‪ IT‬را در محدودة مطالعه‪،‬‬ ‫طراحي‪ ،‬توسعه‪ ،‬پيادهسازي‪ ،‬مديريت وپشتيباني ازسيستمهــــاي مبتني بر‬ ‫كامپيوتر تعريف ميكند‪.‬‬ ‫‪14‬‬ ‫مؤلفه هاي فناوري اطالعات‬ ‫الف ـ فناوري ‪Technology‬‬ ‫ب ـ اطالعات ‪Information‬‬ ‫‪15‬‬  ‫تعريف جامع فناوري اطالعات‬ ‫فنّاوري اطالعات شاخــه اي ازفنّاوري است كه با استفاده ازسخت افزار‪ ،‬نرم‬ ‫افزارو شبـــــكه افـــزار‪،‬مطالعـه وكاربـرد داده وپردازش آن را درزمينـــه هاي ‪:‬‬ ‫ذخيره سازي ‪ ،‬دستكاري‪ ،‬انتقــال ‪ ،‬مديريت ‪ ،‬كنترل‪ ،‬و داده آمايي خودكار‬ ‫امكانپذير مي سازد‪.‬‬ ‫‪16‬‬  ‫ويژگي فنّاوري اطالعات‬ ‫عبارت فنّاوري اطالعات بكرّات در زمينه هاي نو و جديد در معاني‬ ‫مختلف به كار مي رود و شايد بتوان گفت تنها توافقي كه بر معناي آن‬ ‫وجود دارد آن است كه فنّاوري اطالعات موضوعي داغ است!‬ ‫‪17‬‬  ‫فناوري اطالعات و ارتباطات‬ ‫فناوري اطالعات و ارتباطات شامل سه مؤلفه است‪:‬‬ ‫الف ـ فناوري ‪Technology‬‬ ‫ب ـ اطالعات ‪Information‬‬ ‫ج ـ ارتباطات ‪Communication‬‬ ‫‪18‬‬  ‫تعريف ارتباطات‬ ‫ارتباطات فرايندي است كه ارگانيسمها را به يكديگر پيوند ميدهد‪”.‬‬ ‫اين ارگانيسم ممكن است به دو دوست كه با هم صحبت ميكنند‪،‬‬ ‫روزنامهها و خوانندگان آنها‪ ،‬كشور و خدمات پستي و سيستم تلفن آن‬ ‫اشاره داشته باشد‪.‬‬ ‫در هر ارتباط چهار جزء اصلي وجود دارد كه عبارتند از‪:‬‬ ‫الف‪ -‬فرستنده‬ ‫‪19‬‬  ‫تعريف ارتباطات‬ ‫ب‪ -‬گيرنده‬ ‫ ‬ ‫ج‪ -‬پيام‬ ‫ ‬ ‫د‪ -‬محيط ارتباطي‬ ‫ ‬ ‫هدف از برقراري ارتباط انتقال پيام(نماد) از طريق محيط‬ ‫ ‬ ‫ارتباطي بين فرستنده و گيرنده است‪.‬‬ ‫‪20‬‬  ‫فنّاوري اطالعات وارتباطات‬ ‫دو واژة «فنّاوري اطالعات» و«فنّاوري اطالعات وارتباطات» ازيك مفهوم‬ ‫ل بهجاي يكديگر نيزاستفاده ميشوند اگرچه‬ ‫برخورداربوده و معمو ا‬ ‫درمنابع اطالعاتي متعلــــق به كشور آمريكا معمولا ازفنّاوري اطالعات و‬ ‫درمنابع اروپايي ازفنّاوري اطالعات و ارتباطات استفاده ميشود‪.‬‬ ‫‪21‬‬  ‫فنّاوري اطالعات وارتباطات‬ ‫گاهي فنّاوري ارتباطات را بهشكل‪ :‬هرگونه روشي براي تبادل‬ ‫اطالعات بين دو يا چند نقطـه تعريف ميكنند دراين‬ ‫صورت مشخص است كه مفهوم فنّاوري اطالعات‬ ‫وارتباطات (‪ )ICT‬ذيل مفهوم فنّاوري اطالعات‬ ‫قرارميگيرد وفنّاوري اطالعات بار معنايي كاملتري را‬ ‫دربر خواهد داشت‪.‬‬ ‫‪22‬‬  ‫مقايسه فناوري مولد و فناوري اطالعات‬ ‫فناوري مولد‬ ‫جامعه صنعتي‬ ‫فناوري اطالعات‬ ‫جامعه اطالعاتي‬ ‫‪23‬‬  ‫ويژگيهاي فناوري مولد) جامعه صنعتي(‬ ‫‪‬ازمواد خام طبيعي استفاده مي كند‪.‬‬ ‫‪‬موتور محرّكه آن ماشينهاي منبعث ازموتور بخار است‪.‬‬ ‫‪‬محصولهاي نهايي آن محصولي تجسمي است‪.‬‬ ‫‪‬محدود به موقعيت مكاني است‪.‬‬ ‫‪‬آثار زيست ‪ -‬محيطي آن حيات كره زمين را تهديد مي كند‪.‬‬ ‫‪24‬‬  ‫ويژگيهاي فنّاوري اطالعات) جامعه اطالعاتي(‬ ‫‪ ‬مادّه اوليه آن اطالعات (مادّه خام ذهني) است‪.‬‬ ‫‪‬موتور محرّكه آن كامپيوتر است‪.‬‬ ‫‪‬محدود به موقعيت مكاني نيست‪.‬‬ ‫‪‬تأثير مخرّب زيست محيطي ندارد‪.‬‬ ‫‪‬محصولهاي نهايي آن محصولي تجريدي (غير قابل تجسم) است‪.‬‬ ‫‪25‬‬  ‫عوامل مؤثر برتوسعة فنّاوري اطالعات‬ ‫‪ ‬رشد فنّاوري ريزپردازنده ها وكوچك شدن ابعاد آنها‬ ‫ كاهش بهاي رايانه ها‬ ‫ گسترش استفاده از كامپيوتر و كاربرد آنها‬ ‫ توسعه شبكه هاي ارتباطي( زير ساخت )‬ ‫‪26‬‬  ‫عوامل مؤثر برتوسعة فنّاوري اطالعات‬ ‫رشد فنّاوري ريزپردازنده ها وكوچك شدن ابعاد آنها‬ ‫‪SSI, MSI,LSI,VLSI,USI‬‬ ‫‪27‬‬  ‫عوامل مؤثر برتوسعة فنّاوري اطالعات‬ ‫كاهش بهاي رايانه ها‬ ‫‪28‬‬  ‫عوامل مؤثر برتوسعة فنّاوري اطالعات‬ ‫گسترش استفاده از كامپيوتر‬ ‫‪29‬‬  ‫عوامل مؤثر برتوسعة فنّاوري اطالعات‬ ‫توسعه شبكه هاي ارتباطي‬ ‫‪30‬‬  ‫سرعت رشد اينترنت‬ ‫ به دليل خصايل ممتاز محيط اينترنت‪ ،‬ضريب نفوذ آن بيش‬ ‫از همه رسانه ها بوده است‪:‬‬ ‫‪ ‬تلفن در طي ‪ 74‬سال به ‪ 50‬ميليون كاربر دست يافت‪.‬‬ ‫ ‬ ‫‪ ‬راديو در طي ‪ 38‬سال به ‪ 50‬ميليون كاربر دست يافت‪.‬‬ ‫ ‬ ‫‪ ‬تلويزيون درطي ‪13‬سال به ‪ 50‬ميليون كاربر دست‬ ‫ ‬ ‫يافت‪.‬‬ ‫‪ ‬شبكه كابلي درطي‪10‬سال به ‪ 50‬ميليون كاربر دست‬ ‫ ‬ ‫يافت‪.‬‬ ‫‪ ‬اينترنت در طي ‪ 4‬سال به ‪ 50‬ميليون كاربردست يافت!‬ ‫ ‬ ‫‪31‬‬  ‫تفاوت مايكروسافت وجنرال موتورز‬ ‫بيل گيتس‪ :‬اگرفنّاوري جنرال موتـــورز با سرعتي همســــان فنّاوري‬ ‫كامپيوتر پيشرفت كرده بود‪ ،‬امروز اتومبيلهايي سوار ميشديم كه‪:‬‬ ‫سرعتشان ‪ 22000‬مايل بر ساعت بود!‬ ‫مصرف بنزين آنها ‪ 4‬ليتر درهر ‪ 1000‬مايل بود!!‬ ‫بهاي آنها ‪ 25‬دلر بود!!!‬ ‫‪32‬‬  ‫پاسخ جنرال موتورز‬ ‫‪ -1‬بدون هيچ دليلي ماشين شما در روز دوبار تصادف ميكرد!‬ ‫‪ -2‬هردفعه كه خطهاي وســط خيابان را ازنو نقاشي ميكردند شما بايد‬ ‫يك ماشين جديد ميخريديد!‬ ‫‪ -3‬گاه وبيگاه ماشين شما درخيابانها از حركت باز ميايستــــاد وشما‬ ‫چارهاي جز استارت )‪ (Restart‬مجدد نداشتيد!‬ ‫‪ -4‬هربار كه جنــــرال موتورز مدل جديدي را به بازار عرضه ميكرد‬ ‫خريداران ماشين بايد راننــــدگي را از اول ياد ميگرفتند چون هيچ‬ ‫يك ازعملكردها وكنترلهاي ماشين مانند مدل قبلي نبود!‬ ‫‪33‬‬  ‫پاسخ جنرال موتورز‬ ‫‪ -5‬فقط يك نفر ازماشين ميتوانست استفاده كند مگــر اينكه با خريد‬ ‫ماشين مدل ‪ 95‬يا ‪NT‬براي آن صندليهاي بيشتري خريداري ميكرديد!‬ ‫‪ -6‬صندليهاي جديد همـــه را مجبور ميكردند تا بدن خود را متناسب‬ ‫واندازة آنها بكنند!‬ ‫‪ -7‬گاهي اوقــــات دراثر كارهايي ماننـــد گردش بهچپ ماشين شما‬ ‫خاموش )‪ (Shut Down‬ميشــــد واستارت آن نيــز ازكار ميافتاد‬ ‫دراينگــــونه موارد چارهاي جز نصب مجدد )‪ (Reinstall‬موتور‬ ‫نداشتيد!‬ ‫‪34‬‬  ‫پاسخ جنرال موتورز‬ ‫‪ -8‬چراغهاي اخطـــار وضعيت بنزين‪ ،‬روغـــــن وآب با يك چراغ‬ ‫)‪ (General Fault‬تعويض ميشدند!‬ ‫‪ -9‬براي خاموشكردن ماشين بايد دكمه استارت را ميزدند!‬ ‫‪ -10‬جنرال موتورز خريداران ماشينهايش را مجبور به خريد نقشههاي‬ ‫راههايي ميكرد كه ممكــــن بود اصالا به درد راننـــدگان نخورد‪.‬‬ ‫هرگونه تالش براي پاك كردن اين ‪ Option‬منجر بهكاهش‬ ‫كيفيت عملكرد تا پنجاه درصد وبيشتر ميشد!‬ ‫‪ -11‬كيسه هــــــوا قبل از بازشدن درهنگام تصادف ازشما ميپرسيد‪:‬‬ ‫!?‪Are You Sure‬‬ ‫‪35‬‬ ‫ارايه كالس‬ ‫‪36‬‬  ‫به نام آنكه جان را فكرت آموخت‬ ‫جلسه دوم‬ ‫جامعه اطالعاتي و ويژگيهاي آن‬ ‫‪37‬‬  ‫تاثير فناوري اطالعات بر وجوه مختلف جامعه‬ ‫ از سال‪1970‬مطرح شده است و به ويژه در نيمه دوم دهه ‪1990‬مورد توجه واقع شد‪.‬‬ ‫تعريف جامعه اطالعاتي( جامعه فراصنعتي) ‪:‬‬ ‫ تعاريف از زواياي مختلف ‪ :‬تكنولوژيك‪ ،‬اقتصادي‪ ،‬شغلي‪ ،‬مكاني و فرهنگي‬ ‫ جامعة اطالعاتي مبتني بر نوآوري هاي چشم گير فناوري در پردازش‪ ،‬نگهداري و‬ ‫انتقال اطالعات و تأثير آن در وجوه مختلف حيات اجتماعي است‪.‬‬ ‫‪38‬‬  ‫تاثير فناوري اطالعات بر وجوه مختلف جامعه‬ ‫‪ ‬جامعه اطالعاتي بر پايه اقتصاد مبتني بر اطالعات ( در‬ ‫مقابل اقتصاد مبتني بر كاال)‬ ‫‪ ‬جامعه اطالعاتي بر پايه تغييرات شغلي و ايجاد مشاغل‬ ‫مبتني بر اطالعات‬ ‫‪ ‬جامعه اطالعاتي مبتني بر شبكه هاي اطالعاتي كه‬ ‫مكانهاي مختلف را به هم وصل ميكند و تاثير بر زمان و‬ ‫مكان را مي رساند‪.‬‬ ‫‪ ‬جامعه اطالعاتي مبتني بر تغيير و تحوالت فرهنگي‬ ‫‪39‬‬  ‫ويژگيهاي جامعه اطالعاتي‬ ‫جامعه اطالعاتي ارائه كننده مدلي نوين از جامعه است كه در آن ‪:‬‬ ‫ مفاهيم سنتي آموزش ‪ ،‬كسب و كار ‪ ،‬اقتصاد و تجارت متحول ميگردد‪.‬‬ ‫ ارزشهاي اطالعاتي جايگزين ارزشهاي مادي ميشود‪.‬‬ ‫ اطالعات بسرعت توليد و در اختيار همه قرار ميگيرد‪.‬‬ ‫ فعاليتهاي كاري بيشتر در پردازش اطالعات است تا در توليد صنعتي يا كشاورزي‪.‬‬ ‫‪40‬‬  ‫ويژگيهاي جامعه اطالعاتي‬ ‫‪ ‬پردازشها بصورت الكترونيكي انجام ميشود‪.‬‬ ‫‪ ‬نقش زمان و مكان فيزيكي كم رنگتر و امكان حضور‬ ‫مجازي ايجاد مي شود‪.‬‬ ‫‪ ‬مهارتها و مشاغل جديد در عرصه فناوري ارتباطات و‬ ‫اطالعات ايجاد ميگردد‪.‬‬ ‫‪ ‬نحوه ارتباط و تعامل انسانها تغيير مي كند‪.‬‬ ‫‪ ‬شاخصهاي سياسي‪ ،‬اقتصادي‪ ،‬اجتماعي و روشهاي‬ ‫مديريت و سازماندهي متحول ميگردد‪.‬‬ ‫‪41‬‬  ‫زير ساختهاي فنّي‪-‬اجتماعي جامعة اطالعاتي‬ ‫محققان براي استقرار جامعة اطالعاتي عوامل بسياري را بيان ميكنند كه مهمترين آنها‬ ‫به شرح ذيل است‬ ‫‪ ‬زيرساختهاي ارتباطات از راه دور؛‬ ‫”زيرساخت ارتباطي“ بيان كنندة شبكههايي است كه به طور فيزيكي انتقال و ارتباط را‬ ‫تأمين ميكنند و بيشتر ناظر به وجه سختافزاري تحقق جامعة اطالعاتي است جامعة‬ ‫كشاورزي با راههاي شوسة آسفالت شناخته ميشدند و جامعة صنعتي با لولهكشيهاي‬ ‫نفت و گاز‪ ،‬بايد جامعة اطالعاتي را با زيرساختهاي فيبر نوري و مخابراتي معرفي‬ ‫كرد‪.‬‬ ‫‪42‬‬  ‫جامعة اطالعاتي‪-‬زير ساختهاي فنّي‬ ‫‪ ‬زيرساخت‌هاي‌مرتبط‌با‌دانش؛‬ ‫ ‬ ‫بيشتر ناظر به انديشة خالق و خبرگي متخصصان‪،‬‬ ‫ ‬ ‫انديشمندان و فنّاوراني است كه بازيابي‪ ،‬پردازش و‬ ‫فراورش دانش را به عهده دارند‪.‬‬ ‫‪ ‬زيرساخت‌هاي‌فنّاوري‌رابط‌اطالعات‪.‬‬ ‫ ‬ ‫بيشتر ناظر به محيط حقوقي و پيمانهاي مناسبي است كه‬ ‫ ‬ ‫نحوة ارتباط و همزيستي دادههاي مختلف و كاربري آنها را‬ ‫مهيا ميسازد‪.‬‬ ‫‪43‬‬  ‫مدل توسعه فناوري اطالعات )‪(UNDP‬‬ ‫اين مدل با همكاري چند مؤسسه بينالمللي معتبر براي توسعة فناوري اطالعات در‬ ‫كشورهاي درحال توسعه فراهم شده است‪.‬اين مدل شامل پنج مؤلفه است‪:‬‬ ‫مدل توسعه فناوري اطالعات‬ ‫‪44‬‬ ‫مدل توسعه فناوري اطالعات)‪(UNDP‬‬ ‫توسعة زيرساخت‬ ‫‪ ‬ايجاد شبكة ارتباطي مناسب‬ ‫‪ ‬توسعه دسترسي همگاني‬ ‫توسعة منابع انساني‬ ‫‪ ‬آموزش و تربيت متخصصان‬ ‫‪ ‬افزايش مهارتهاي فني دركاربران‬ ‫‪ ‬افزايش قابليتهاي كارآفريني‬ ‫‪45‬‬  ‫مدل توسعه فناوري اطالعات)‪(UNDP‬‬ ‫ توسعة‌سياست‌ها (محيط‌حقوقي‪‌،‬قوانين‌نظارتي‌و‌خط‬ ‫مشي‌هاي‌اجرايي‌)‬ ‫‪ ‬تدوين سياستهاي شفاف و جامعه‬ ‫‪ ‬توسعة چهارچوب قانوني و نظارتي‬ ‫‪ ‬حقوق مالكيت معنوي‬ ‫‪  ‬نظام مالياتي عادالنه‬ ‫‪46‬‬  ‫مدل توسعه فناوري اطالعات)‪(UNDP‬‬ ‫توسعة محتوا وكاربرد‬ ‫‪‬توسعة كاربردهاي بخشي و فرابخشي در زمينههاي بهداشت و درمان‬ ‫الكترونيك‪ ،‬تجارت الكترونيك‪ ،‬آموزش الكترونيك‪ ،‬دولت الكترونيك‬ ‫و غيره‬ ‫‪ ‬بوميسازي كاربردها (از لحاظ زبان مورد استفاده و غيره)‬ ‫‪ ‬توسعه دسترسي همگاني به كاربردها‬ ‫‪47‬‬  ‫مدل توسعه فناوري اطالعات)‪(UNDP‬‬ ‫توسعة‌نهادها‬ ‫ ‬ ‫‪ ‬ايجاد و توسعه شركتهاي كوچك و متوسط( ‪) SME‬‬ ‫ ‬ ‫‪Small Medium Enterprise‬‬ ‫‪ ‬ايجاد و توسعه انكوباتورها ( مراكز رشد) ‪Incubator‬‬ ‫ ‬ ‫‪ ‬تأمين مالي و اعتبارات‬ ‫ ‬ ‫‪ ‬حمايت از افزايش كارايي و اثربخشي نهادها‬ ‫ ‬ ‫‪ ‬ايجاد دسترسي به بازارهاي محلي و بينالمللي براي‬ ‫ ‬ ‫بخش خصوصي‬ ‫‪48‬‬  ‫تقسيم بندي جهان از ديدگاه توسعة اطالعات‬ ‫‪ ‬پيشتاران‪ :‬شامل ‪13‬درصد ازكشورهاي جهان مانند‪:‬‬ ‫ ‬ ‫امريكا‪‌،‬سنگاپور‌و آلمان‬ ‫ ‬ ‫‪ ‬تندروندگان‪ :‬شامل ‪11‬درصد ازكشورهاي جهان مانند‪:‬‬ ‫ ‬ ‫ايتاليا‪‌،‬مجارستان‌وكويت‬ ‫ ‬ ‫‪ ‬آيندگان‪ :‬شامل ‪20‬درصد ازكشورهاي جهان مانند‪:‬‬ ‫ ‬ ‫افريقاي‌جنوبي‪ ،‬شيلي‌وروسيه‬ ‫ ‬ ‫‪ ‬آغاز‌گران‪ :‬شامل ‪19‬درصد ازكشورهاي جهان مانند‪:‬‬ ‫ ‬ ‫چين‪‌،‬مصر و فيليپين‬ ‫ ‬ ‫‪ ‬بازماندگان‌‪ :‬شامل ‪37‬درصد ازكشورهاي جهان مانند‬ ‫ ‬ ‫‪:‬‬ ‫كنيا‌‪‌،‬عراق‌‌و ويتنام‬ ‫ ‬ ‫‪49‬‬ ‫سهم كشورها از ايستگاههاي اطالعاتي اينترنتي‬ ‫‪50‬‬  ‫بروز شكاف ديجيتالي ميان كشورهاي‬ ‫)‪(Digital Divide‬‬ ‫شمال وجنوب‬ ‫‪ ‬دركشورهاي شمال به ازاي هرهفت نفريك كامپيوتر وجود دارد‪.‬‬ ‫‪ ‬دركشورهاي شرق آسيا بهازاي هرهشتــاد نفريككامپيوتر وجود‬ ‫دارد‪.‬‬ ‫‪70 ‬درصد ازكاربران اينتـرنت مربوط بهكشورهـاي شمال‬ ‫( آمريكا ‪45 :‬درصد و اروپا ‪25 :‬درصد ) است ‪.‬‬ ‫‪1 ‬درصد كاربران اينترنت مربوط به كشورهاي آفريقايي است‪.‬‬ ‫‪5/0 ‬درصد كاربران اينترنت مربوط به كشورهاي خاورميانه‬ ‫است‪.‬‬ ‫‪51‬‬  ‫به نام آنكه جان را فكرت آموخت‬ ‫جلسه سوم و چهارم‬ ‫تاثير فناوري اطالعات بر جامعه‬ ‫اقتصاد‪ ،‬تجارت‪ ،‬آموزش‪ ،‬كار‬ ‫‪52‬‬  ‫فناوري اطالعات ‪ ،‬اقتصاد و تجارت‬ ‫فناوري اطالعات و اقتصاد‬ ‫ افزايش توليد ناخالص داخلي‬ ‫ افزايش سود و بهبود وضعيت اقتصادي‬ ‫ ساختارهاي اقتصادي جوامع را بسوي اقتصاد ديجيتالي يا اقتصاد شبكهاي سوق مي دهد‪.‬‬ ‫فناوري اطالعات و تجارت‬ ‫ حركت بسوي كسب و كار وتجارت الكترونيكي (توضيح در درس مربوطه)‬ ‫‪53‬‬  ‫تاثير فناوري اطالعات برآموزش‬ ‫آموزش چيست؟‬ ‫آموزش تجربهاي مبتني بر يادگيري است كه به منظور ايجاد تغييرات نسبتاا ماندگار‬ ‫در انسان صورت ميپذيرد‪.‬آموزش ميتواند موجب تغيير مهارتها‪ ،‬دانش‪ ،‬بينش و‬ ‫رفتار اجتماعي گشته و از طريق روشهايي چون ارائه سخنراني‪ ،‬برگزاري سمينار‪،‬‬ ‫روشهاي شبيهسازي‪ ،‬دورههاي آموزشي و غيره انجام پذيرد‬ ‫‪54‬‬  ‫تاثير فناوري اطالعات برآموزش‬ ‫ ‬ ‫اجزاي‌سيستم‌آموزشي‬ ‫ ‬ ‫در هر سيستم آموزشي سه جزء اساسي وجود دارد‬ ‫ ‬ ‫الف‪ -‬معلم‬ ‫ ‬ ‫ب‪ -‬متعلم‬ ‫ ‬ ‫ج‪ -‬محتوا‬ ‫ ‬ ‫فرآيند آموزشي نوعي تعامل بين معلم‪ ،‬استاد و محتواست‬ ‫‪55‬‬  ‫تاثير فناوري اطالعات برآموزش‬ ‫انواع آموزش از حيث زماني و مكاني ‪:‬‬ ‫ آموزش حضوري (سنتي)‬ ‫ آموزش نيمه حضوري‬ ‫ آموزش از راه دور ‪Distance Learning‬‬ ‫انواع آموزش از حيث نوع فعاليت ‪:‬‬ ‫‪ ‬معلم پايه يا استاد محوري ‪Emit‬‬ ‫‪ ‬متعلم پايه يا دانشجو محوري ‪Elicite‬‬ ‫‪ ‬تركيبي‬ ‫‪56‬‬  ‫تاثير فناوري اطالعات برآموزش‬ ‫آموزش الكترونيكي )‪: )E-Learning‬‬ ‫آموزش الكترونيكي‪ ،‬آموزش مبتني بر فناوري اطالعات است كه گسترده وسيعي از‬ ‫كاربردها‪ ،‬از جمله آموزش مبتني بر وب‪ ،‬آموزش مبتني بر كامپيوتر و كالسهاي‬ ‫مجازي را در بر ميگيرد‪.‬‬ ‫‪57‬‬  ‫تاثير فناوري اطالعات برآموزش‬ ‫طبقه‌بندي‌‌آموزش‌الكترونيكي‌‪:‬‬ ‫ ‬ ‫سيستمهاي آموزش الكترونيكي به چهار دسته تقسيم ميشوند‪:‬‬ ‫ ‬ ‫الف ‪ -‬آموزش مبتني بر وب ‪( Web-Based Training‬‬ ‫ ‬ ‫‪) WBT‬‬ ‫ب ‪ -‬سيستمهاي الكترونيكي پشتيباني از عملكرد ‪Electronic‬‬ ‫ ‬ ‫‪) EPSS (Performance Support Systems‬‬ ‫ج ‪ -‬كالس مجازي ناهمزمان ‪Asynchronous Virtual‬‬ ‫ ‬ ‫‪)AVC (Classroom‬‬ ‫د ‪ -‬كالس مجازي همزمان ‪Synchronous Virtual‬‬ ‫ ‬ ‫‪) SVC (Classroom‬‬ ‫‪58‬‬  ‫تاثير فناوري اطالعات برآموزش‬ ‫پهناي باند‬ ‫پهناي باند‬ ‫تعامل با‬ ‫مطلوب (كيلو‬ ‫حداقل‬ ‫كارائي‬ ‫هزينه‬ ‫نوع آموزش‬ ‫دانشجو‬ ‫بيت بر‬ ‫(كيلو بيت‬ ‫ثانيه(‬ ‫بر ثانيه(‬ ‫كم‬ ‫خوب‬ ‫پائين‬ ‫‪33‬‬ ‫‪1‬‬ ‫متني‬ ‫خوب‬ ‫خوب‬ ‫متوسط‬ ‫‪56‬‬ ‫‪20‬‬ ‫صوت‬ ‫آموزش مبتني بر‬ ‫خوب‬ ‫خوب‬ ‫باالي متوسط‬ ‫‪128‬‬ ‫‪56‬‬ ‫تصوير‬ ‫وب‬ ‫چند‬ ‫عالي‬ ‫خوب‬ ‫باال‬ ‫‪256‬‬ ‫‪56‬‬ ‫رسانه اي‬ ‫خوب‬ ‫خوب‬ ‫متوسط‬ ‫‪33‬‬ ‫‪1‬‬ ‫سيستمهاي پشتيبان كارائي‬ ‫خوب‬ ‫خوب‬ ‫باالي متوسط‬ ‫‪256‬‬ ‫‪128‬‬ ‫كالس مجازي همزمان‬ ‫متوس‬ ‫خوب‬ ‫زير متوسط‬ ‫‪128‬‬ ‫‪33‬‬ ‫كالس مجازي غيرهمزمان‬ ‫ط‬ ‫‪59‬‬ 60  ‫سيستمهاي مديريت آموزش الكترونيكي‬ ‫ تنظيم و بودجهبندي زماني و محتوايي دروس‬ ‫‪ ‬كنترل حضور و غياب‬ ‫ ارزيابي پيشرفت تحصيلي فراگيران‬ ‫ نظارت بر امتحانات و ارزشيابي‬ ‫‪61‬‬  ‫سيستمهاي مديريت آموزش الكترونيكي‬ ‫دو سيستم مديريتي‪:‬‬ ‫ ‬ ‫الف‪ -‬سيستم مديريت آموزش (‪)LMS‬‬ ‫ ‬ ‫ب ‪ -‬سيستم مديريت محتواي آموزشي (‪)LCMS‬‬ ‫ ‬ ‫فناوريهاي مورد استفاده در آموزش الكترونيكي كدامند؟‬ ‫ ‬ ‫‪62‬‬  ‫ويژگيهاي اصلي آموزش الكترونيكي‬ ‫انعطاف در آهنگ يادگيري‬ ‫انعطاف در زمان يادگيري‬ ‫آموزش الكترونيكي‬ ‫انعطاف در برنامه آموزشي‬ ‫انعطاف در مكان يادگيري‬ ‫‪63‬‬  ‫مزاياي آموزش الكترونيكي‬ ‫‪ ‬امكان يادگيري در هر سن‬ ‫‪ ‬حذف محدوديت زمان و مكان ( امكان يادگيري در هر مكان و زمان)‬ ‫‪ ‬كاهش هزينه تحصيل‬ ‫‪ ‬دسترسي ساده به منابع آموزشي جديد‬ ‫‪ ‬تحقق عدالت در نظام آموزشي‬ ‫‪ ‬امكان يادگيري مشاركتي بدون هيچ حد و مرز جغرافيايي‬ ‫‪ ‬يادگيري انتخابي دوره هاي آموزشي‬ ‫‪ ‬برنامه سفارشي آموزشي‬ ‫‪64‬‬  ‫استانداردهاي آموزش الكترونيكي‬ ‫استانداردهاي آموزشي اين امكان را فراهم ميكنند تا محتواي مطالب آموزشي در قالبهاي مختلف‬ ‫شبيه ‪:‬‬ ‫و در تعامل با سيستمهاي متنوع نرم افزاري و سخت افزاري قابل عرضه باشند‪،‬‬ ‫‪«ADL» Advanced Distributed Learning‬‬ ‫‪،«AICC» Aviation Industry CBT( Computer Base Training) Commitee‬‬ ‫‪،«IEEE LTSC Learning Technology Standards Commitee‬‬ ‫«كنسرسيوم جهاني ‪»IMS« Instructional Management System‬‬ ‫‪65‬‬  ‫نهادهاي آموزشي مجازي‬ ‫نهادهاي آموزشي مجازي ( مبتني بر آموزش الكترونيكي)شبيه‪:‬‬ ‫ دانشگاه مجازي‬ ‫يك محيط دانشگاهي اينترنتي است كه دانشجويان مي توانند از طريق اينترنت در‬ ‫دانشگاه ثبت نام كنند ‪ ،‬از ميان دروس ارائه شده انتخاب واحد كنند ‪ ،‬ازجلسات درس‬ ‫استفاده كنند‪،‬امتحان بدهند ‪،‬با استاد و هم كالسي هايشان ارتباط برقرار كنند‪.‬‬ ‫ مدرسه مجازي‬ ‫‪66‬‬  ‫نهادهاي آموزشي مجازي‬ ‫برگزاري كالسهاي مجازي‬ ‫برگزاري آزمون‬ ‫نظارت و ارزيابي‬ ‫ساختار آموزشي مجازي‬ ‫تدوين خودآموز‬ ‫برگزاري كنفرانس و سمينار‬ ‫پژوهشهاي آزاد‬ ‫ساختار پژوهشي مجازي‬ ‫دانشگاه مجازي‬ ‫پژوهشهاي دانشجويي‬ ‫(امكان تحقيقات گروهي)‬ ‫امور دانشجويي‬ ‫ساختار ستادي مجازي‬ ‫ثبت نام و برنامه ريزي اموزشي‬ ‫پذيرش دانشجو‬ ‫گزينش عضو هيأت علمي‬ ‫مديريت مالي و ‪...‬‬ ‫‪67‬‬  ‫تاثير فناوري اطالعات بر كار‬ ‫عصر اطالعات با ويژگيهاي خاص خود ماهيت كار و اشتغال را دستخوش تغييرو‬ ‫تحولت زيادي مي نمايد‪.‬تغييراتي كه در عرصة كار و اشتغال رخ مي دهد را‬ ‫ميتوان در موارد ذيل دسته بندي نمود‪:‬‬ ‫الف ـ حذف برخي از مشاغل فعلي ( شبيه مشاغل مرتبط با كتابداري سنتي و‪)..‬‬ ‫ب ـ تغيير دربرخي ديگر از مشاغل بعنوان مثال فعاليتهاي مهندسي‪ ،‬تجارت‪،‬‬ ‫پزشكي‪،‬آموزشي و ‪..‬متأثر از فناوري اطالعات با روشهايي جديد اجرا مي شوند‪.‬‬ ‫‪68‬‬  ‫تاثير فناوري اطالعات بر كار‬ ‫ ج ـ ايجاد مشاغل جديد(بعنوان مثال مشاغلي نظير‪ ،‬برنامه‬ ‫نويس وب‪ ،‬برنامه نويس بانك اطالعاتي‪،‬برنامه نويس‬ ‫سايت‪ ،‬كارشناس امنيت اطالعات‪ ،‬مدير شبكه)‬ ‫ د ـ ايجاد پديدة دوركاري به معني «استفاده از رايانه ها و‬ ‫ارتباطات راه دور براي انجام وظايف شغلي درموقعيتهاي‬ ‫جغرافيايي متفاوت»‪،‬‬ ‫ هـ ـ تخصصي تر شدن سطح وظايف واگذار شده به انسانها‬ ‫(كارهاي فيزيكي به ماشينها واگذار مي شود‪.‬لذا ايجاد و‬ ‫ارتقاي مهارتهاي كاركنان از اهميت خاصي برخوردار‬ ‫است‪).‬‬ ‫‪69‬‬  ‫نرخ اشتغال‬ ‫درصد‬ ‫سال ‪50 : 1860‬‬ ‫درصد‬ ‫سال ‪15 : 1960‬‬ ‫‪ ‬در بخش كشاورزي‬ ‫درصد‬ ‫سال ‪12 : 1860‬‬ ‫اشتغال ‪:‬‬ ‫‪ ‬در بخش صنعت‬ ‫درصد‬ ‫سال ‪30 : 1960‬‬ ‫سال ‪ 4 : 1860‬درصد‬ ‫‪ ‬در بخش اطالعات‬ ‫سال ‪54 : 2000‬درصد‬ ‫‪70‬‬  ‫سيستم هاي عمليات از راه دور‬ ‫در عصر اطالعات‪ ،‬اجراي عمليات فيزيكي از راه دور(دور عمليات) امري ضروري و‬ ‫اجتناب نا پذير خواهد بود‪.‬انجام چنين فعل و انفعالتي از طريق شبكه هاي كامپيوتري مثل‬ ‫اينترنت و تجهيزات ديگر همچون روباتهاو مداراهاي واسط امكان پذيرميگردد شبيه‪:‬‬ ‫ توليد از راه دور‬ ‫ باغباني از راه دور‪،‬‬ ‫ رصد ستارگان از راه دور‬ ‫ جراحي از راه دور‬ ‫ آزمايشگاههاي از راه دور‬ ‫ كنترل ادوات خانگي از راه دور‬ ‫‪71‬‬ ‫تصويري از يك سيستم دور عمليات‬ ‫‪72‬‬  ‫توليد از راه دور‬ ‫روباتها مي توانند مجري عمليات توليد در يك كارخانه كه از راه دور مديريت مي‬ ‫شود‪ ،‬باشند‪.‬اينگونه روباتها از طريق اينترنت قابل كنترل بوده به گونه اي كه كاربران‬ ‫مي توانند فرامين حود را ازبستر اينترنت به روبات ارسال نمايند‬ ‫رروبات در حال چيدن مكعبهاي رنگي بر روي بكديگر توسط كاربر از راه دور‬ ‫‪73‬‬  ‫باغباني از راه دور )‪(Telegarden‬‬ ‫باغ از راه دور ‪ ،‬به مجموعه اي از روباتها‪ ،‬زمين و ساير متعلقات گفته مي شود كه‬ ‫بوسيله آنها كاربرمي تواند از راه دور و از طريق اينترنت به پرورش گياهان بپردازد‪.‬‬ ‫تصويري از يك باغ قابل كنترل از راه دور‬ ‫‪74‬‬  ‫جراحي از راه دور )‪(Telesurgery‬‬ ‫در جراحي از راه دور ‪ ،‬عمليات پزشكي به كمك ابزار و تجهيزات نصب شده در اتاق‬ ‫عمل از راه دور صورت مي گيرد‪.‬‬ ‫نمايي از يك سيستم جراحي از راه دور‬ ‫‪75‬‬  ‫آزمايشگاههاي از راه دور)‪(Telelab‬‬ ‫اين سيستمها محققان را قادر به اجراي آزمايشات خود از راه دور با استفاده از روباتهاي‬ ‫اينترنتي وبدون نياز به حضور فيزيكي آنها در آزمايشگاه مي نمايد‪.‬چنين‬ ‫آزمايشگاههايي‬ ‫امكان استفاده مشترك را براي همه پژوهشگران در اقصي نقاط جهان فراهم مي آورد‪.‬‬ ‫‪76‬‬  ‫وسايل خانگي قابل كنترل از راه دور‬ ‫ چنين كاربردي انسانها را قادر به كنترل وسايل خانگي خود‬ ‫از هر نقطه اي مي نمايد‪.‬وجود ادوات خانگي کامال‬ ‫هوشمند يخچالهاي کنترل از راه دور‪ ،‬كه خود قادر به‬ ‫سفارش اتوماتيك مواد مورد نياز از فروشگاههاي اينترنتي‬ ‫مي باشند‪ ،‬امكان نيل به «خانه هاي هوشمند ‪Intelligent‬‬ ‫‪ Home‬را فراهم مي آورد‪.‬‬ ‫‪77‬‬  ) Teleworkers( ‫دسته بندي دوركاران‬ Home Based Teleworkers ‫ دوركاران تمام وقت خانگي‬ Mobile Teleworkers‫ دوركاران سيار‬ Supplementary Teleworkers ‫ دوركاران پاره وقت‬ Centered Teleworkers ‫ دوركاران متمركز‬ 78  ‫مزاياي دوركاري‬ ‫ كاهش نرخ بيكاري‬ ‫ تدارك شرايط اشتغال براي تمام شهروندان‬ ‫ كاهش مصرف انرژي و ترافيك‬ ‫ ايجاد اشتغال براي معلولن ‪ ،‬زنان خانه دار و سالخوردگان‬ ‫ كاهش مخارج كارمندان‬ ‫‪79‬‬  ‫مزاياي دوركاري‬ ‫‪ ‬افزايش رضايت شغلي‬ ‫‪ ‬صرفه جويي در زمان بدليل كاهش رفت و آمدها‬ ‫‪ ‬امكان گزينش كاركنان كارا از هر جا‬ ‫‪ ‬كاهش هزينه هاي اداري از قبيل هزينه اياب و ذهاب‪،‬‬ ‫ساختمان و ‪..‬‬ ‫‪ ‬مديريت مبتني بر كار و نه حضور ( خود نظارتي)‬ ‫‪ ‬كاهش فشارهاي روحي ناشي از محيط كار و تعامالت‬ ‫اجتماعي روزمره‬ ‫‪ ‬افزايش ارتباطات خانوادگي و بهبود شرايط خانواده‬ ‫‪80‬‬  ‫معايب دور كاري‬ ‫‪ ‬نياز به ايجاد فضاي كاري در منزل‬ ‫‪‬كاهش ارتباطات شغلي و اجتماعي‬ ‫‪ ‬كاهش امنيت شغلي‬ ‫‪ ‬عدم مسير شغلي مشخص و مطمئن‬ ‫‪81‬‬  ‫معايب دور كاري‬ ‫وابستگي اجراي كار به محدوديتهاي تكنولوژيك‪‬‬ ‫نياز به امنيت اطالعات و مقابله با تهديدات شبكه اي‪‬‬ ‫نبود مديريت متمركز بر نحوه انجام وظايف كاركنان ‪‬‬ ‫نياز به پشتوانه قانوني مناسب ‪‬‬ ‫لزوم سواد اطالعاتي ( رايانه اي) براي كاركنان ‪‬‬ ‫‪82‬‬  ‫مشاغل مناسب براي دوركاري‬ ‫شغلهايي كه ‪:‬‬ ‫‪ ‬به شكل فردي قابل هدايت و اجرا مي باشند‪.‬‬ ‫‪ ‬به آموزش‪ ،‬تعليم و نظارت و بازرسي كمي نيازمندند‪.‬‬ ‫‪ ‬به زمان و مكان خاصي وابسته نيستند‪.‬‬ ‫‪ ‬نياز به مواجهه رودررو با مشتري يا مدير‪ ،‬دسترسي فيزيكي به منابع ثابت و بكارگيري اطالعات‬ ‫محرمانه ندارند‪.‬‬ ‫‪ ‬نتايج حاصله به سهولت قابل اندازه گيري است‪.‬‬ ‫شغلهاي مرتبط با تفكرو برنامه ريزي‪ ،‬خواندن و نوشتن‪ ،‬پردازش لغات و متون‪ ،‬پژوهش‪ ،‬آناليز و‬ ‫تفسير داده و ساير كارهاي كاغذي كه بصورت ديجيتالي مي شوند‪.‬‬ ‫‪83‬‬  ‫به نام آنكه جان را فكرت آموخت‬ ‫جلسه پنجم‬ ‫تاثير فناوري اطالعات بر جامعه‬ ‫دولت‪ ،‬جنگ‪ ،‬سازمان‬ ‫‪84‬‬  ‫تاثير فناوري اطالعات بر دولت و حكومت‬ ‫دولت در معناي عام شامل يك قدرت عالي است كه از شخصيت حقوقي‬ ‫داخلي و بين المللي برخوردار بوده و در قلمروي مشخصي حكومت ميكند و‬ ‫در معني خاص به قوه مجريه كه مسؤوليت اداره كشور زير نظر رئيس جمهور‬ ‫را به عهده دارد اطالق ميگردد‪.‬نقش دولت هدايت كاركرد اقتصادي‪،‬‬ ‫فرهنگي‪ ،‬اجتماعي وسياسي كشور است كه نقشهاي اصلي زير را ايفا مينمايد‬ ‫‪:‬‬ ‫الف ـ حفظ امنيت ملي و سازماندهي دفاع در مقابل حمالت خارجي‬ ‫‪85‬‬  ‫تاثير فناوري اطالعات بر دولت و حكومت‬ ‫ب ـ تضمين سالمت و امنيت داخلي و قادر ساختن‬ ‫ ‬ ‫شهروندان به زندگي و كار با يكديگر‬ ‫ج ـ بيشينه سازي شكوفايي اقتصاد ملي‬ ‫ ‬ ‫د ـ تضمين استاندارد زندگي براي تمام شهروندان‬ ‫ ‬ ‫ه ـ تضمين تدارك خدمات و زيرساختهايي كه در يك‬ ‫ ‬ ‫شالوده ملي الزم است همچون جادهها‪ ،‬مخابرات‪ ،‬خدمات‬ ‫پستي‪ ،‬كتابخانهها و غيره‪.‬‬ ‫‪86‬‬  ‫تاثير فناوري اطالعات بر دولت و حكومت‬ ‫دولت و هيأت حاكمهاي كه از فناوري اطالعات براي جنبههاي مختلف‬ ‫اعمال حاكميت استفاده ميكند‪« ،‬دولت الكترونيكي ‪E. Government‬‬ ‫نام دارد چنين دولتي استفاده سهل و آسان از فناوري اطالعات را براي ارايه‬ ‫خدمات دولتي به صورت شبانهروزي به شهروندان ميسرميسازد ‪.‬‬ ‫تعريف دولت الكترونيكي ‪:‬‬ ‫دولت الكترونيك عبارت از كاربرد فناوري اطالعات و ارتباطات براي ارتقاي‬ ‫كارايي‪ ،‬اثربخشي‪ ،‬شفافيت تبادلت و تعامالت اطالعاتي بين دولتها و‬ ‫همچنين درون دولت شامل سطوح مختلف ادارات دولتي اعم از محلي‪،‬‬ ‫شهري يا در سطح كشور‪ ،‬شهروندان و بنگاههاي تجاري ميباشد كه موجب‬ ‫ارتقاي توانمندي شهروندان از طريق دسترسي و بهرهگيري از اطالعات است‪.‬‬ ‫‪87‬‬  ‫تاثير فناوري اطالعات بر دولت و حكومت‬ ‫برخي از خدمات دولت الكترونيكي ‪:‬‬ ‫ خدمات پرداخت ‪ Online‬نظير‪ :‬پرداخت ماليات‪ ،‬عوارض و صورت‬ ‫حساب آب‪ ،‬برق‪ ،‬گاز و غيره‬ ‫خدمات يكبار مصرف دولتي‬ ‫ ‬ ‫خدمات مشاوره از راه دور‬ ‫ ‬ ‫خدمات دللي الكترونيكي‬ ‫ ‬ ‫فرمهاي الكترونيكي‬ ‫ ‬ ‫‪88‬‬  ‫تاثير فناوري اطالعات بر دولت و حكومت‬ ‫‪ ‬نظرخواهي ‪Online‬‬ ‫‪ ‬خدمات كاريابي الكترونيكي‬ ‫‪ ‬ارايه دادههاي آماري ‪ Online‬نظير اطالعات ترافيك‬ ‫‪ ‬خدمات بازار و اجتماع الكترونيكي‬ ‫‪ ‬خدمات پليس الكترونيكي‬ ‫‪ ‬خدمات سياستگذاري الكترونيكي‬ ‫‪ ‬رأيگيري الكترونيكي ‪E- voting‬‬ ‫‪ ‬خدمات ثبت الكترونيكي نظير‪:‬ثبت شركت‪ ،‬ازدواج‪ ،‬طالق‪،‬‬ ‫تولد و مرگ‬ ‫‪89‬‬  ‫تاثير فناوري اطالعات بر دولت و حكومت‬ ‫‪:‬‬ ‫بخشهاي دولت الكترونيكي‬ ‫ ارتباط دولت با شهروندان (‪Government to Citizen )GTC‬‬ ‫ ارتباط دولت با شركتها(‪Government to Business )GTB‬‬ ‫ ارتباط دولت با دولت (‪Government to Government )GTG‬‬ ‫ارتباط ميان بخشهاي مختلف در دولت الكترونيك‬ ‫‪90‬‬  ‫تاثير فناوري اطالعات بر دولت و حكومت‬ ‫خدمات ‪: GTB‬‬ ‫خدمات ‪: GTC‬‬ ‫ حراجها و مزايدههاي الكترونيكي‬ ‫ پر كردن و ارزيابي فرمهاي‬ ‫مالياتي‬ ‫ ثبت شركت‬ ‫ احضاريه الكترونيكي‬ ‫ جستجو يا كاوش الكترونيكي‬ ‫ صدور مجوزهاي ورزشي‬ ‫ كنترل دستيابي‬ ‫ اجتماعات الكترونيكي‬ ‫ سرويسهاي اطالعات ثبتي‬ ‫ فرمهاي الكترونيكي‬ ‫ فرمهاي الكترونيك‬ ‫ صدور مجوز و موافقت اصولي‬ ‫ امكان ارايه اطالعات منسوخ‬ ‫‪91‬‬  ‫تاثير فناوري اطالعات بر دولت و حكومت‬ ‫ خدمات ‪: GTG‬‬ ‫‪ ‬خدمات ديپلماتيك كارا‬ ‫‪ ‬امكان تبادل الكترونيكي اطالعات بين سازمانهاي دولتي‬ ‫‪ ‬مراودات بازرگاني بين دول(تجارت جهاني)‬ ‫‪92‬‬  ‫تاثير فناوري اطالعات بر نظام شهري‬ ‫فنّاوري اطالعات در مديريت و خدمات شهري‬ ‫تاثيرات زيادي را خواهد گذاشت‪.‬‬ ‫”شهر الكترونيكي“ يا ”شهر هوشمند“‬ ‫نتيجة تاثير اين فناوري بر ابعاد مختلف شهري مي باشد‪.‬‬ ‫‪93‬‬  ‫مزاياي شهر الكترونيكي‬ ‫ افزايش بهره وري در ارائه خدمات شهري بدليل حذف محدوديت هاي زماني‬ ‫ناشي از لزوم حضور فيزيكي در سازمانها‪ ،‬افزايش دقت و سرعت ارائه خدمات‬ ‫ بهبود كيفيت خدمات شهري همراه با كاهش هزينه هاي زائد‬ ‫ حذف بوروكراسي و افزايش رضايت شهروندان‬ ‫ اطالع رساني دقيق و كامل و توسعة سواد اطالعاتي كه منجر به ارتقاي فرهنگ‬ ‫جامعه خواهد شد‬ ‫‪94‬‬  ‫مزاياي شهر الكترونيكي‬ ‫‪ ‬افزايش نقش مشاركتي مردم در تصميم سازيهاي شهري و كشوري‬ ‫(مردم ساالري الكترونيكي)‬ ‫‪ ‬امكان بهره گيري كلية شهروندان بصورت مساوي از خدمات‬ ‫شهري‬ ‫‪ ‬امكان نظارت دقيق بر عملكرد سازمانها و افراد‪ ،‬ارائة آمارها و‬ ‫گزارشات و تقويت قانونمندي ( كاهش رشوه خواري و رانت‬ ‫خواري )‬ ‫‪ ‬افزايش رفاه عمومي‬ ‫‪ ‬حفظ محيط زيست‪ ،‬كاهش آلودگي و ترافيك‬ ‫‪ ‬كاهش معضالت اجتماعي همچون بيكاري‪ ،‬تكدي گري و ‪..‬‬ ‫‪95‬‬  ‫خدمات شهر الكترونيكي‬ ‫ بازديد و استفاده از نمايشگاهها‪ ،‬كتابخانه ها‪ ،‬موزه ها‪ ،‬مراكز زيارتي و سياحتي بدون‬ ‫حضور فيزيكي‬ ‫ تكميل فرمهاي درخواست شغل و كاريابي‪ ،‬ثبت شركتها‪ ،‬ازدواج‪ ،‬طالق‪ ،‬صدور‬ ‫شناسنامه‪ ،‬گواهينامه‪ ،‬بيمه نامه و غيره در هر زمان و مكان و مبتني بر شبكه‬ ‫ شركت در انتخابات‪ ،‬ارائه نظرات‪ ،‬انجام پژوهشها وكلية فرايندهاي تصميم سازي و‬ ‫انجام مكاتبات الكترونيكي بين مردم و مسؤولين‬ ‫‪96‬‬  ‫خدمات شهر الكترونيكي‬ ‫‪ ‬پرداخت قبوض و صورت حسابهاي مختلف ماليات‪ ،‬عوارض‪ ،‬آب‪،‬‬ ‫گاز‪،‬برق وتلفن‪ ،‬رزرو هتل ‪ ،‬بليط و ساير موارد مشابه بصورت‬ ‫الكترونيكي‬ ‫‪ ‬انجام معامالت مختلف بين شركتها و مصرف كنندگان مبتني بر‬ ‫شبكه‬ ‫ امكان دسترسي از راه دور به پزشكان و متخصصان مختلف‬ ‫فراهم مي شود‪.‬‬ ‫‪ ‬كنترل ادوات و لوازم مختلف از راه دور ميسر ميگردد بعنوان‬ ‫مثال مي توان سيستمهاي خانگي نظير اجاق‪ ،‬كولر و ‪...‬را از‬ ‫طريق شبكه هاي كامپيوتري و از راه دور تحت كنترل قرار داد‪.‬‬ ‫‪ 97‬اين كاربرد را به عنوان «دورا عمليات » مي نامند‪.‬‬  ‫تاثير فناوري اطالعات بر جنگ‬ ‫در عصر اطالعات مفاهيم سنتي جنگ كه در عصر صنعت رايج بوده است جاي خود‬ ‫را به مفاهيم جديدي داده است به گونه اي كه تحت عناويني چون جنگ ديجيتالي يا‬ ‫جنگ اطالعات از آن ياد مي شود‪.‬‬ ‫ جنگهاي «موج اول» يا دوران كشاورزي براي زمين‬ ‫ جنگهاي «موج دوم» يا دوران صنعت در راستاي كنترل ظرفيت توليد‬ ‫‪98‬‬  ‫تاثير فناوري اطالعات بر جنگ‬ ‫ جنگهاي «موج سوم» يا دوران اطالعات براي كنترل‬ ‫دانش و اطالعات‬ ‫ جنگ اطالعات‪ :‬مظهر تاثير اطالعات يا دانش بر عمليات‬ ‫نظامي است‪.‬به عبارت بهتر هر اقدامي كه براي انكار‪،‬‬ ‫سوء استفاده‪ ،‬تحريف‪ ،‬تخريب اطالعات يا كاركردهاي‬ ‫دشمن و همچنين حفاظت از خود دربرابر اين اقدامات و‬ ‫بهره برداري از عمليات اطالعاتي خودي انجام ميشود را‬ ‫جنگ اطالعات گويند‬ ‫ واژه هايي همچون «جنگ رايانه» و« جنگ شبكه» از‬ ‫مفاهيم رايج در جنگ اطالعات است‪.‬‬ ‫‪99‬‬  ‫عامل برتري جنگ در عصر صنعتي‬ ‫بهره گيري از ‪:‬‬ ‫ سالحهاي كشتار جمعي‬ ‫ سيستمهاي مخابراتي‬ ‫ استفاده موثر از ‪C3I‬‬ ‫)‪(Command, Control,Communication and Intelligence‬‬ ‫همراه با تلفات انساني زياد وسرعت عمل كم بود‪.‬‬ ‫درعصر اطالعات ‪:‬‬ ‫اقتدار اطالعاتي است كه موجب تفوق و برتري جنگي خواهد بود‪.‬‬ ‫بهره گيري موثر از سامانه هاي فرماندهي و كنترل مبتني بر نظامهاي اطالعاتي و‬ ‫شبكه هاي رايانه اي‪ C4I‬مطرح است‪.‬‬ ‫‪100‬‬  ‫تاثير فناوري اطالعات بر سازمان‬ ‫‪Development ‘s‬‬ ‫‪ ‬فناوري اطالعات ابزار توسعه سازمان‬ ‫‪Tools‬‬ ‫( حركت مستمر سازمان در مسير بهبود)‬ ‫‪ ‬بستر توسعه سازمان‬ ‫‪Development ‘s Platform‬‬ ‫‪101‬‬  ‫تاثير فناوري اطالعات بر سازمان‬ ‫تغيير ساختار سازماني‬ ‫‪‬‬ ‫ساختار هرمي (سلسله مراتبي ) سازمان كه همراه با انعطاف پذيري كم‪،‬‬ ‫كارايي كم و رقابت پذيري كم است به ساختار گسترده هرمي با ارتفاع كم و‬ ‫قاعده وسيعتر تبديل شده و بسوي سازمانهاي شبكه اي و مجازي پيش‬ ‫مي رود كه از انعطاف پذيري باالترو كارايي بيشتر برخوردار است‪.‬‬ ‫‪ ‬عدم تمركز سازماني و افقي سازي روابط‬ ‫‪ ‬تقويت رويكرد فرايندي بجاي رويكرد شغلي يا وظيفه اي‬ ‫‪ ‬مجازي سازي وخودكارسازيفرايندهاي فيزيكي‬ ‫‪102‬‬  ‫تاثير فناوري اطالعات بر سازمان‬ ‫‪ ‬جايگزيني نقش انسان و واحدهاي سازماني با سيستمهاي اطالعاتي و‬ ‫ماشين ها همراه با ارتقاي سطح شغلي انسان در سازمان (حذف برخي از‬ ‫مشاغل)‬ ‫‪ ‬افزايش دقت‪ ،‬سرعت عمل و كيفيت در ارائه خدمات و محصوالت و‬ ‫كاهش هزينه‬ ‫‪ ‬افزايش بهره وري سازماني و استفاده از منابع بالقوه‬ ‫‪ ‬حذف محدوديتهاي زماني و مكاني و مرززدايي سازمان‬ ‫‪103‬‬  ‫تاثير فناوري اطالعات بر سازمان‬ ‫‪ ‬تنوع بيشتر در خدمات‪ ،‬محصولت و سفارشي سازي‬ ‫‪ ‬توسعه دايره مشتريان بدليل ورود به تجارت جهاني ( ايجاد فضاهاي بازاري بجاي‬ ‫مكانهاي بازاري و تجارت الكترونيك)‬ ‫‪ ‬تاثير بر شيوه مديريت به عنوان مثال تاثير بر مديريت منابع انساني(مديريت از راه‬ ‫دور)‬ ‫‪ ‬تحول در فرهنگ سازماني و كاري كاركنان‬ ‫‪104‬‬  Networked Organization These organizations resemble computer networks and are supported by computerized systems Hierarchical Organization Networked Organization Formal Informal Highly structured Loosely structured Manage Delegate/lead Control Ownership/participation Direct Empower Employees an asset Employees a cost Information Information management-owned shared ownership Hierarchical organizations Flatter/ manageable organizations Risk avoidance Risk management Individual contributions Team contributions 105  Networked Organization – Roles of Managers and Subordinates Hierarchical Flattened Network Organization Organization Organization Use of Authority by the Manager Area of Freedom for Subordinates Manager Manager Manager Manager Manager Manager Manager allows makes presents presents presents defines permits situational decisions and ideas and tentative problem, gets limits; subordinates to leadership to announces or invites decision suggestions, asks group function within occur based on “sells” it. questions. subject to makes to make limits defined which node of change. decision. decision. by superior. the network is best equipped to 1 2 3 4 5 6 solve problem. 7 106  ‫تشكيل سازمان هاي مجازي‬ ‫ سازمان مجازي‪ ،‬سازماني مبتني بر شبكه است كه با استفاده از آخرين فناوريهاي‬ ‫ارتباطي و اطالعاتي مانند اينترنت و اينترانت مراودات و همكاري با اشخاص و‬ ‫سازمانهاي ديگر را خارج از فضا ‪ ،‬زمان و مرزهاي فيزيكي امكان پذير مي سازد‪.‬‬ ‫ سازمان مجازي از مجموعه افراد‪ ،‬گروهها و يا بخشهاي سازماني تشكيل شده كه از‬ ‫لحاظ جغرافيايي غير متمركز و بطور موقتي يا دائمي تأسيس مي گردد همچنين متكي به‬ ‫ارتباطات الكترونيكي براي انجام فرايند توليد خود ميباشد‪.‬‬ ‫‪107‬‬ ‫ويژگيهاي سازمان هاي مجازي‬ ‫ امكان استفاده مشترك از منابع‬ ‫ استفاده از ارتباطات كامپيوتري‬ ‫ يكسان بودن اعضا (شركا)‬ ‫ عدم مرز محدود و مشخص جغرافيايي‬ ‫ موقتي بودن اهداف‬ ‫ كوچكي جثة فيزيكي سازمان‬ ‫‪108‬‬  ‫به نام آنكه جان را فكرت آموخت‬ ‫جلسه ششم‬ ‫نيروي كار فناوري اطالعات ‪ ،‬سواد اطالعاتي‬ ‫‪109‬‬  ‫نيروي كار ‪ IT‬كيست؟‬ ‫تعاريف متعددي براي نيروي كار ‪ IT‬ارائه شده است بعنوان مثال مي توان به‬ ‫موارد ذيل اشاره كرد‪:‬‬ ‫كميتة دولتي فنّاوري اطالعات ايالت ويرجينيا در امريكا تعريف ذيل را ارائه‬ ‫ميكند‪:‬‬ ‫يك شغل‪ IT‬دررابطه با ايجاد‪ ،‬ذخيرهسازي‪ ،‬تبادل ويا استفـــــاده ازاطالعات به‬ ‫كمك ادوات فنّاوري بوده و بهصورت مشخص مشاغلي را دربرمي گيرد كه نيازمند‬ ‫طراحي و توسعه نرم افزار وسيستمهاي سختافزاري‪ ،‬پشتيباني فني رايانه وسيستمهاي‬ ‫جــــانبي‪ ،‬توليـد ومديريت سيستمهاي شبكهاي و پايگاههاي اطالعاتي است‪.‬‬ ‫‪110‬‬  ‫نيروي كار ‪ IT‬كيست؟‬ ‫دپارتمان تجارت ايالت متحده‪ ،‬دو تعريف مستقل را براي نيـــروي كار اصـــلي ‪IT‬‬ ‫( ‪ ) Core IT Workers‬و مشاغل مرتبط با ‪)IT-related Occupations ( IT‬‬ ‫مطــرح مي كند كه ذيالا آمده است‪:‬‬ ‫نيروي كاراصلي ‪ IT‬شامل مشاغلي است كه در توسعه فنّاوري اطالعات مهم بوده و‬ ‫درمركــز تنگناها يا كمبودهاي مهارتي ‪ IT‬قراردارند وشامل چهارحرفه‪ :‬دانشمندان‬ ‫رايـــانه‪ ،‬مهندسيــن رايانه‪ ،‬تحليلگران سيستم وبرنامهنويسان كامپيوتر هستند‪.‬‬ ‫‪111‬‬  ‫نيروي كار ‪ IT‬كيست؟‬ ‫ الف ـ دانشمندان رايانه افرادي هستند كه در زمينه طــراحي‬ ‫رايانه‪ ،‬اجـــراي پژوهشـــهاي موردنياز براي بهبود‬ ‫طرحهاو توسعه كاربردهاي جديد فعاليت دارند‪.‬آنها‬ ‫ازنوآوري ودانش تئوريك باالتر در زمينه حــــل مسائل‬ ‫پيچيده نسبت بهسايرين برخوردارند‪.‬‬ ‫ ب ـ مهندسين رايانه افرادي هستند كه در زمينه طراحـــي و‬ ‫توسعـــه وجوه نرم افزاري وسختافزاري سيستمها فعاليت‬ ‫دارند‬ ‫‪112‬‬  ‫نيروي كار ‪ IT‬كيست؟‬ ‫ج ـ تحليلگران سيستم افرادي هستند كه ازدانش و مهارتهاي خــــود در‬ ‫زمينه حل مسئله‪ ،‬ارائه روشهاي مبتني بر فنّاوري رايانه براي رفع نيازهاي‬ ‫ويژه يك ســـازمان‪ ،‬پردازش اطالعـــــات مهندسي‪ ،‬علمي وتجـاري‬ ‫وطراحــي راه حلــــهاي جــــديد با استفاده از رايانه استفـــاده ميكنند‪.‬‬ ‫د ـ برنامهنويسان رايانه درخصوص نوشتن ونگهداري ازدستورالعملها‪،‬‬ ‫فراخواني نرم افزارهـا يا برنامههاي موردنياز در توالي منطقي اجراي توابع‬ ‫فعاليت مينمايند‪.‬‬ ‫دپارتمان تجارت آمريكا مشاغل مرتبط با ‪ IT‬را شامل حرفي ميداند كه در‬ ‫رابطه نزديك با ‪ IT‬قراردارند ‪.‬‬ ‫‪113‬‬  ‫نيروي كار ‪ IT‬كيست؟‬ ‫«پورات» كارگران اطالعاتي ( ‪ ) IT Worker‬را بهصورت گسترده تري تعريف‬ ‫ميكند‪:‬‬ ‫« كارگران اطالعاتي فقط كساني نيستند كه با ماشينها و فنّاوريهاي اطالعاتي كار‬ ‫ميكنند بلكه همه كساني هستند كه درامر توليد‪ ،‬توزيع‪ ،‬هماهنگي و پردازش دانش‬ ‫فعاليت دارند‪».‬‬ ‫طبق اين تعريف روانپزشكان‪ ،‬معماران‪ ،‬صندوقداران و فروشندگان نيز نيروي كار ‪IT‬‬ ‫محسوب مي شوند‪.‬‬ ‫‪114‬‬  ‫‪ IT‬از ساير شاغلين‬ ‫ر جداسازي نيروي كار‬ ‫«فريمن و آسپري» ميزان نيازمندي يك شـــغل به دانش ‪ )IT Knowledge ( IT‬و يا‬ ‫به ساير حيطههاي ديگر دانش( ‪)Domain Knowledge‬را بعنوان يك معيار‬ ‫جداسازي نيروي كار ‪ IT‬از ساير شاغلين تعريف ميكنند‪.‬اگر بيش از نصف دانش‬ ‫مورد استفاده شخص از نوع دانش ‪ IT‬باشد نيروي كار ‪ IT‬است‪.‬‬ ‫‪115‬‬  ‫طبقه بندي نيروي كار ‪IT‬‬ ‫توسعهدهنده‪ :‬كسي كه شناسايي‪،‬‬ ‫مفهوم پرداز‪ :‬كســي كه راجــع به طبيعت‬ ‫طراحي‪ ،‬ســــاخت وآزمايش يك محصول‬ ‫محصولت رايانهاي تفكـر وآن را ترسيــم مي‬ ‫‪ IT‬را به عهده دارد شبيه‪:‬‬ ‫كند شبيه‪:‬‬ ‫طراح سيستم‬ ‫كارآفرين‬ ‫برنامه نويس‬ ‫طراح محصول‬ ‫مهندس نرم افزار‬ ‫پژوهشگر‬ ‫طراح ريز پردازنده‬ ‫تحليل گر سيستم‬ ‫آزمايشگر‬ ‫معمار سيستم‬ ‫اصالح كننده‪ :‬كسي كه يك محصـــول‬ ‫پشتيبــــاني كننده‪ :‬كسي كه تحــــويل‪،‬‬ ‫‪ IT‬را اصالح و تكميل مي كند شبيه‪:‬‬ ‫يك‬ ‫وتعمير‬ ‫نگهداري‬ ‫راهاندازي‪،‬‬ ‫مدير پايگاه اطالعاتي‬ ‫محصـــول ‪ IT‬را بهعهده دارد شبيه‪:‬‬ ‫مهندس نرم افزار‬ ‫مشاور سيستم‬ ‫مهندس رايانه‬ ‫كارشناس امور مشتري‬ ‫برنامه نويس‬ ‫متخصص نگهداري سخت افزار‬ ‫راه انداز شبكه‬ ‫مدير شبكه‬ ‫‪116‬‬ ‫‪.Conceptualizer‬‬ ‫‪Developer‬‬ ‫‪.Supplier/Tender‬‬ ‫‪.Modifier/Extender‬‬  ‫طبقه بندي نيروي كار ‪IT‬‬ ‫«‪ » Career Space‬كنسرسيومي از يازده شركت معتبر‪ ICT‬شامل ‪:‬‬ ‫‪BT, Cisco Systems, IBM Europe, Intel, Microsoft Europe, Nokia‬‬ ‫و ‪..‬مهارتهاي مورد نياز ‪ ICT‬را در چند طبقه تقسيم مي كند شبيه‪:‬‬ ‫‪)2‬رسانه ديجيتال‬ ‫‪ (1‬توسعه و مديريت پايگاههاي اطالعاتي‬ ‫‪)4‬طراحي شبكه هاي ارتباطي ‪)5‬مهندسي ارتباطات ديتا‬ ‫‪ )3‬توسعه كاربردها‬ ‫‪ )8‬مستندسازي فني‬ ‫‪ )6‬مهندسي اينترنت ‪ )7‬مديريت و توسعة وب‬ ‫‪ )10‬مهندسي نرم افزار و برنامه نويسي‬ ‫‪ )9‬پشتيباني فني‬ ‫‪)11‬مديريت و طراحي شبكه ‪)12‬مديريت ‪ )13 ICT‬طراحي محصول‬ ‫‪117‬‬  ‫مهارتها و دانش موردنياز نيروي كار ‪ICT‬‬ ‫نيروي كار‪ ،ICT‬نيازمند مهارتهاي متنوع ميباشد تا ازعهدة وظايف‬ ‫خـــود برآيد‪.‬اين مهارتها را ميتوان درسه گروه ذيل تقسيم نمود ‪:‬‬ ‫الف ـ دانش فني دربارة فنّاوري اطالعات‬ ‫ب‪-‬دانش صنعتي و تجاري (نظير‪ :‬تشخيص هزينههاي پروژه‪،‬‬ ‫زمانبنـدي وبودجه‪ ،‬آشنايي با اطالعات صنعتي‪ ،‬برنامههاي پشتيباني‬ ‫ازتوليد و‪)...‬‬ ‫ج ـ مهارتهاي ارتباطي وسازماندهي (مهارتهاي الزم براي كار تيمي‪،‬‬ ‫سازماندهي)‬ ‫مشاغل مختلف در طبقات مختلف سهم متفاوتي از مهارتهاي فوق را‬ ‫نيازمندند‪.‬‬ ‫‪118‬‬  ‫مهارتها و دانش موردنياز نيروي كار ‪ICT‬‬ ‫سهم طبقات شغلي از مهارتهاي پيشگفته‬ ‫دانش فني‬ ‫دانش صنعتي‪،‬‬ ‫مهارتهاي ارتباطي و‬ ‫توانايي‬ ‫فنّاوري اطالعات‬ ‫تجاري‬ ‫سازماندهي‬ ‫طبقة شغلي‬ ‫خيلي مهم‬ ‫نسبتا مهم‬ ‫مهم‬ ‫مفهوم پرداز‬ ‫مهم‬ ‫نسبتا مهم‬ ‫مهم‬ ‫توسعه دهنده‬ ‫نسبتا مهم‬ ‫مهم‬ ‫مهم‬ ‫اصالح كننده‬ ‫كم اهميت‬ ‫نسبتا مهم‬ ‫مهم‬ ‫پشتيباني كننده‬ ‫‪119‬‬  ‫ارتباط طبقات شغلي ‪ ICT‬با تحصيالت‬ ‫دبيرستان‬ ‫كارداني‬ ‫كارشناسي‬ ‫كارشناسي‬ ‫دكتري‬ ‫مقطع‬ ‫ارشد‬ ‫طبقه شغلي‬ ‫محدود‬ ‫محدود‬ ‫معمول‬ ‫اغلب‬ ‫اغلب‬ ‫مفهوم پرداز‬ ‫غير محتمل‬ ‫غير محتمل‬ ‫معمول‬ ‫معمول‬ ‫محدود‬ ‫توسعه‬ ‫دهنده‬ ‫غير محتمل‬ ‫محدود‬ ‫معمول‬ ‫معمول‬ ‫محدود‬ ‫اصالح‬ ‫كننده‬ ‫محدود‬ ‫اغلب‬ ‫معمول‬ ‫غير محتمل‬ ‫غير‬ ‫پشتيباني‬ ‫محتمل‬ ‫كننده‬ ‫‪120‬‬  ‫مهمترين نگراني كشورها‬ ‫كمبود نيروي كار ‪ IT‬مهمترين نگراني كشورها و‬ ‫سازمانها در عصر اطالعات‬ ‫‪ ‬آمريكا تا سال ‪ 2005‬با كمبود سيصد هزار متخصص و آلمان‬ ‫باكمبود شصت هزار متخصص ‪ IT‬مواجه است ‪.‬‬ ‫چگونه ميتوان كمبود نيروي كار موردنياز در عرصة ‪ IT‬را شناسايي و با‬ ‫آن مقابله نمود؟‬ ‫‪121‬‬  ‫راهكار مقابله با كمبود نيروي كار ‪IT‬‬ ‫توسعه منابع انساني‬ ‫توسعه عبارت از تغييرات كمي و كيفي در جهت مثبت در طول زمان است‪.‬‬ ‫توسعه منابع انساني بهمعني رشد توانائيها ومهارتهاي نيروي انساني ازطريق ارائه‬ ‫آموزشها‪ ،‬كمك به افراد براي رشد درسازمان و استفاده بهتر ازتوانائيهاي آنها‬ ‫ميباشد ‪-.‬‬ ‫‪122‬‬  ‫سواد اطالعاتي‬ ‫مفاهيم مختلف واژة سواد‪:‬‬ ‫ سواد در برگيرندة مهارتهاي مورد نياز يك شخص براي ايفاي‬ ‫نقش مناسب در جامعه؛‬ ‫ توانايي خواندن‪ ،‬نوشتن و درك زبان بومي؛ ساده ترين شكل‬ ‫سواد؛‬ ‫ خواندن‪ ،‬نوشتن و آشنايي با حساب‬ ‫‪123‬‬  ‫سواد اطالعاتي )‪(Information Literacy‬‬ ‫مطرح شدن واژة سواد اطالعاتي براي اولين بار توسط‬ ‫‪ Zurkowski‬در سال ‪1974‬؛‬ ‫واژه هاي ديگري در كنار سواد اطالعاتي همچون‪:‬‬ ‫ـ سواد كامپيوتري (مترادف با سواد اطالعات‬ ‫الكترونيكي و سواد فنّاوري اطالعات)‬ ‫ـ سواد كتابخانه اي‬ ‫ـ سواد رسانه اي‬ ‫ـ سواد شبكه اي (مترادف با سواد اينترنتي)‬ ‫ـ سواد ديجيتالي (مترادف با سواد اطالعات ديجيتالي)‬ ‫‪124‬‬  ‫تعاريف مختلف سواد اطالعاتي‬ ‫ توانايي دسترسي‪ ،‬ارزيابي و استفاده از اطالعات با بهره گيري از‬ ‫منابع مختلف‪.‬‬ ‫ توانايي تشخيص زمان استفاده از اطالعات‪ ،‬مكان يابي و اســتفادة‬ ‫موثر از اطالعات و انتقال آن به شكلهاي مختلف‪.‬‬ ‫ دارا بودن مهارتهاي مرتبط با حل مسائل اطالعاتي‪.‬‬ ‫‪125‬‬  ‫سواد اطالعاتي‬ ‫معرفي برخي از گواهينامه هاي بين المللي معتبر در‬ ‫راستاي توسعة سواد اطالعاتي‬ ‫ گواهينامة بين المللي فراگيري كامپيوتر ‪ICCS‬‬ ‫ گواهينامة بين المللي كاربري كامپيوتر ‪ICDL‬‬ ‫ ديپلم بين المللي در فراگيري كامپيوتر ‪IDCS‬‬ ‫ ديپلم پيشرفتة بين المللي در فراگيري كامپيوتر ‪IAD‬‬ ‫‪126‬‬  ‫گواهينامة بين المللي فراگيري كامپيوتر ‪ICCS‬‬ ‫‪International Certificate In Computer Studies‬‬ ‫سطح دوره‬ ‫مدت دوره‬ ‫عناوين مهارتها‬ ‫مفاهيم پاية كاربرد كامپيوتر‬ ‫‪.1‬‬ ‫پيش مقدماتي‬ ‫‪ 6‬تا ‪ 12‬ماه‬ ‫زبا