MB - FT Zorg 2 - Week 1 - NL - HandOut PDF

Medisch-biologisch College 1: bindweefsel en wondgenezing 1 Hoorcolleges medisch-biologisch College 1: bindweefsel en wondgenezing College 2: pijn deel I College 3: botweefsel en fractuurgenezing College 4: schouder anatomie College 5: frozen sho...

Medisch-biologisch College 1: bindweefsel en wondgenezing 1 Hoorcolleges medisch-biologisch College 1: bindweefsel en wondgenezing College 2: pijn deel I College 3: botweefsel en fractuurgenezing College 4: schouder anatomie College 5: frozen shoulder (kennisclip) College 6: wervelkolom (fysiek) + artrose (kennisclip) College 7: pezen en tendinopathie + pijn deel II 19-11-2024 4 Greep uit veelvoorkomende termen Fibroblasten Cross-links Extracellulaire matrix Aggregaten Weefsel Elastine Cellen Reticuline Proteoglycanen Glycosaminoglycanen Grondsubstantie Dicht bindweefsel Collageen Los bindweefsel 19-11-2024 5 Doelen college bindweefsel en wondgenezing Je kunt een beschrijving geven van de functie en de samenstelling en bouw van verschillende weefsels Je kunt uitleggen wat er gebeurt bij een ontsteking Je kunt uitleggen wat er gebeurt in de verschillende fases van wondgenezing 19-11-2024 6 Weefsels Weefsel = een groep van op elkaar lijkende cellen die met elkaar samenwerken om een gezamenlijke functie uit te oefenen 4 typen weefsels! 19-11-2024 7 Weefsels Weefsels Epitheelweefsel: bedekt de lichaamsholtes en beschermt tegen schade en uitdroging Zenuwweefsel: bestaat uit zenuwcellen die informatie transporteren door het lichaam Spierweefsel: maakt beweging van lichaamsdelen mogelijk door middel van contractie Bindweefsel: werkt opvullend, beschermend en isolerend en geeft steun aan het lichaam 19-11-2024 9 Weefsels Epitheelweefsel: bedekt de lichaamsholtes en beschermt tegen schade en uitdroging Zenuwweefsel: bestaat uit zenuwcellen die informatie transporteren door het lichaam Spierweefsel: maakt beweging van lichaamsdelen mogelijk door middel van contractie Bindweefsel: werkt opvullend, beschermend en isolerend en geeft steun aan het lichaam 19-11-2024 10 Bindweefsel 19-11-2024 11 Bindweefsel - Typen Soorten bindweefsel: Zuiver bindweefsel Dicht (bv pees, ligament, kapsel) Losmazig (bv vet, bindweefsel om de organen) Bot Kraakbeen Bloed 19-11-2024 12 Bindweefsel - Typen Soorten bindweefsel: Zuiver bindweefsel Dicht (bv pees, ligament, kapsel) Losmazig (bv vet, bindweefsel om de organen) Focus blok 1.2 Bot Kraakbeen Bloed 19-11-2024 13 Bindweefsel - Bouw Waar bestaat bindweefsel uit? 19-11-2024 14 Bindweefsel - Bouw Epitheelweefsel Zenuwweefsel Hoog celgehalte Spierweefsel Bindweefsel 19-11-2024 15 Bindweefsel - Bouw Epitheelweefsel Celkern van Collageen Bindweefselcel bindweefselcel vezel Zenuwweefsel Spierweefsel Bindweefsel Lager celgehalte 19-11-2024 16  Bindweefsel - Bouw Opbouw bindweefsel: Cellen + Extracellulaire matrix (ECM) Celkern van Collageen = de niet-cellulaire Bindweefselcel bindweefselcel vezel component van bindweefsel 19-11-2024 17 Bindweefsel - Bouw Opbouw bindweefsel: Cellen + Extracellulaire matrix (ECM) Vezels Grondsubstantie 19-11-2024 18 Bindweefsel - Bouw ECM bepaalt de eigenschappen van het weefsel! DUS: de eigenschappen van de verschillende soorten bindweefsels worden bepaald door de: Vezel-samenstelling Hoeveelheid grondsubstantie 19-11-2024 19 Bindweefsel - Bouw Opbouw bindweefsel: Cellen + Extracellulaire matrix (ECM) Collageen Vezels Elastine Reticuline Grondsubstantie 19-11-2024 20 Bindweefsel - Vezeltypen Vezeltypen: Collageen (treksterkte) Elastine (elasticiteit) Reticuline (netwerk/opvulling) Eiwitten! 19-11-2024 21 Bindweefsel – Vezeltypen - Collageen Verschillende types collageen: Type I: bot, pees, ligament, huid Hoge treksterkte (sterker dan staal!) Type II: kraakbeen Type III: wondgenezing, bloedvaten, huid 19-11-2024 22 Bindweefsel - Bouw Opbouw bindweefsel: Cellen + Extracellulaire matrix (ECM) Collageen Vezels Elastine Reticuline Vloeistof Grondsubstantie Proteoglycanen 19-11-2024 23 Bindweefsel - Grondsubstantie - Proteoglycanen Proteoglycaan = eiwit (proteo) + suikerketens (glycanen) = Glycosaminoglycanen Kerneiwit + (GAG’s) Kerneiwit Proteoglycaan Glycosaminoglycaan (GAG) 19-11-2024 24 Bindweefsel - Grondsubstantie - Proteoglycanen Proteoglycanen: Combinatie van eiwit en suiker Binden water Hoe meer GAG’s hoe hoger de viscositeit (stroperigheid) Stabiliseren de collagene vezels 19-11-2024 25 Bindweefsel - Grondsubstantie - Proteoglycanen Proteoglycanen vormen vaak aggregaten (samenklonteringen) Kerneiwit Glycosaminoglycaan (GAG) Hyaluronan Proteoglycaan (grote GAG) Proteoglycaanaggregaat 19-11-2024 26 Bindweefsel - Bouw Opbouw bindweefsel: Cellen + Extracellulaire matrix (ECM) Collageen Vezels Elastine Reticuline Vloeistof Grondsubstantie Proteoglycanen 19-11-2024 27 Bindweefsel - Bouw ECM bepaalt de eigenschappen van het weefsel! DUS: de eigenschappen van de verschillende soorten bindweefsels worden bepaald door de: Vezel-samenstelling Hoeveelheid grondsubstantie 19-11-2024 28 Bindweefsel Kraakbeen Veel grondsubstantie! 19-11-2024 29 Bindweefsel Dicht bindweefsel Veel collageen type I vezels! 19-11-2024 30  Bindweefsel - Bouw Opbouw bindweefsel: In college 3 meer over specifieke bindweefselcellen Cellen + Extracellulaire matrix (ECM) Specifieke bindweefselcellen produceren en onderhouden de ECM Celkern van Collageen Bindweefselcel bindweefselcel vezel Fibroblast = bindweefselcel 19-11-2024 31 Bindweefsel – Waar of niet waar Proteoglycanen zijn onderdeel van de ECM van bindweefsel. De hoeveelheid reticuline bepaalt de treksterkte van het weefsel. Collageenvezels zijn belangrijke cellen van bindweefsel. 19-11-2024 32 Doelen college bindweefsel en wondgenezing Je kunt een beschrijving geven van de functie en de samenstelling en bouw van verschillende weefsels Je kunt uitleggen wat er gebeurt bij een ontsteking Je kunt uitleggen wat er gebeurt in de verschillende fases van wondgenezing 19-11-2024 33 Wondgenezing 19-11-2024 34 Wondgenezing – 3 fases Ontstekingsfase (1-5 dagen) Proliferatiefase (5-21 dagen) Remodelleringsfase (varieert) 19-11-2024 35 Wondgenezing – Ontstekingsfase Ontstekingsfase: Reactie op weefselbeschadiging Veel mogelijke oorzaken: fysiek trauma, verbranding, irriterende stoffen, infectie door virussen/bacteriën, etc 19-11-2024 37 Wondgenezing – Ontstekingsfase Doel ontstekingsfase: Het weefsel klaarmaken voor herstel van de schade Dus: Voorkomen dat het zich verder verspreidt (stolling) Opruimen Verwijderen van dode cellen, verscheurde matrixcomponenten en eventuele pathogenen (ziekmakers) 19-11-2024 38 Wondgenezing – Ontstekingsfase Kenmerken ontsteking Warmte (calor) Roodheid (rubor) Zwelling (tumor) Pijn (dolor) Functieverlies (functio laesa) 19-11-2024 39 19-11-2024 40  Ontstekingsmediatoren: stoffen die vrijkomen bij weefselschade en de ontstekingsreactie activeren: Histamine Bradykinine Prostaglandine 19-11-2024 41 Ontstekingsmediatoren leiden tot: 1. Vasodilatatie 2. Permeabiliteit (“leaky”) neemt toe 3. Aantrekken witte bloedcellen (WBC) Vasodilatatie = bloedvatverwijding  roodheid en warmte 19-11-2024 42 Ontstekingsmediatoren leiden tot: 1. Vasodilatatie 2. Permeabiliteit (“leaky”) neemt toe 3. Aantrekken witte bloedcellen (WBC) Toegenomen permeabiliteit = toegenomen doorlaatbaarheid  pijn en zwelling 19-11-2024 43 Ontstekingsmediatoren leiden tot: 1. Vasodilatatie 2. Permeabiliteit (“leaky”) neemt toe 3. Aantrekken witte bloedcellen (WBC) Toegenomen permeabiliteit: toegenomen doorlaatbaarheid  pijn en zwelling  functieverlies 19-11-2024 44 Ontstekingsmediatoren leiden tot: 1. Vasodilatatie 2. Permeabiliteit (“leaky”) neemt toe 3. Aantrekken witte bloedcellen (WBC) Witte bloedcellen = afweercellen  opruimen beschadigd weefsel en eventuele pathogenen (ziekmakers) 19-11-2024 45  Ontstekingsfase 19-11-2024 46 Wondgenezing – 3 fases Ontstekingsfase (1-5 dagen) Proliferatiefase (5-21 dagen) Remodelleringsfase (varieert) 19-11-2024 47 Wondgenezing – Proliferatiefase Doel proliferatiefase: Aanmaken eerste nieuwe weefsel Dus: Vorming nieuwe tere bloedvaatjes Vorming extracellulaire matrix (ECM) door …? 19-11-2024 48 Wondgenezing – Proliferatiefase Wat zorgt in bindweefsel voor het produceren van de ECM? Fibroblast! 19-11-2024 49 Wondgenezing – Proliferatiefase Doel proliferatiefase: Aanmaken eerste nieuwe weefsel = Granulatieweefsel Dus: Vorming nieuwe tere bloedvaatjes Vorming exctracellulaire matrix (ECM) door bindweefselcellen (fibroblasten) 19-11-2024 50 Wondgenezing – Proliferatiefase Ontstekingsfase Proliferatiefase Fibroblasten Gaan zich delen = proliferatie Vormen nieuwe ECM In het begin vooral collageen type III (zeer dunne collagene vezels die in willekeurige richting worden aangelegd) en proteoglycanen Proliferatiefase Angiogenese Vorming van nieuwe tere bloedvaatjes 19-11-2024 51 Wondgenezing – Proliferatiefase Ontstekingsfase Proliferatiefase Fibroblasten Gaan zich delen = proliferatie Vormen nieuwe ECM In het begin vooral collageen type III (zeer dunne collagene vezels die in willekeurige richting worden aangelegd) en proteoglycanen Proliferatiefase Angiogenese Granulatieweefsel Vorming van nieuwe tere bloedvaatjes 19-11-2024 52 Wondgenezing – Proliferatiefase Wat doe je als fysiotherapeut in deze fase? Functioneel oefenen (licht belast bewegen) Doel: Collagene vezels in de goede richting  sterker weefsel Tegengaan verklevingen Doorbloeding stimuleren  fibroblasten kunnen goede ECM maken Proliferatiefase 19-11-2024 53 Wondgenezing – 3 fases Ontstekingsfase (1-5 dagen) Proliferatiefase (5-21 dagen) Remodelleringsfase (varieert) 19-11-2024 54 Wondgenezing – Remodelleringsfase Doel remodelleringsfase: Het weefsel remodelleren, zodat het steeds meer lijkt op het oorspronkelijke weefsel 19-11-2024 55 Wondgenezing – Remodelleringsfase Ontstekingsfase Proliferatiefase Remodelleringsfase Collageen type III  type I Cross-linking vindt voortdurend plaats  sterkere vezels 19-11-2024 56 Wondgenezing – Remodelleringsfase Remodelleringsfase: Fibroblasten blijven actief doorgaan met structureren Dunne collageen type III wordt steeds meer vervangen door dikkere treksterke collageen type I Cross-linking vindt voortdurend plaats  sterkere vezels 19-11-2024 57 Wondgenezing – Remodelleringsfase Wat doe je als fysiotherapeut in deze fase? Functionele belasting steeds meer toe laten nemen! 19-11-2024 58 Bedankt! Volgende week: Pijn share your talent. move the world.