photo.jpg

## Физика 11-кл. дору) ачууга алып келген. Катод, анод, иондор, электролиз, электролиттер, электроддор (1834) деген түшүнүктөрдү киргизген, вольтметрди (1833) ойлоп тапкан. 1845-ж. диамагнетизмди, 1847-ж. парамагнетизмди ачкан. 1845-ж. «магнит талаасы» деген терминди киргизген. А. Эйнштейндин ою бо...

## Физика 11-кл. дору) ачууга алып келген. Катод, анод, иондор, электролиз, электролиттер, электроддор (1834) деген түшүнүктөрдү киргизген, вольтметрди (1833) ойлоп тапкан. 1845-ж. диамагнетизмди, 1847-ж. парамагнетизмди ачкан. 1845-ж. «магнит талаасы» деген терминди киргизген. А. Эйнштейндин ою боюнча Фарадейдин идеяларынын ичинен талаа жөнүндөгү идеясы эн оригиналдуу, Ньютондон кийинки эн маанилүү ачылыш болгон. дун иштөө принциптери электр-магниттик индукция кубулушуна негизделген. Мына ушуга байланыштуу Фарадей электр- техниканы негиздөөчүлөрдүн бири болуп эсептелет. - 1. Индукциялык ток деп кандай токту айтабыз? - 2. Индукциялык ток магниттин кыймылынан кандай көз карандыда? ## § 11. Ленц эрежеси Магнитти туюк катушкага жакындатып же магнитти андан алыстатуу менен катушкада индукциялык токторду алабыз. Гальванометрдин жардамы менен токтун багытын аныктоого болот. 18-сүрөттө буга карата жүргүзүлгөн тажрыйбалардын ва- рианттары берилген. Катушкага магниттин уюлун жакындаткан кезде катушканын магнитке жакын жагында бир аттуу уюл пайда болот (18- сүрөт, а жана в). Магниттин уюлу алыстаган кезде катушканын магнитке жакын жагында ар башка аттуу уюлдар пайда болот (18-сүрөт, б жана г). Бул болсо токтун магнит талаасы магнит- тин кыймылына карама-каршы аракет кылгандыгын б.а. кый- мылдагы магниттин талаасы менен катушканын талаасы өз ара аракеттенишкендиктерин билдирет. Жогоруда каралган төрт учурда тен индукциялык токтун магнит талаасы магнит- тин кыймылына каршылык көргөзөт. Мисалга 18-сүрөттүн а) учурун карап көрөлү. Катушкага маг- ## Ленц Эмилий Христианович (1804-1865) - орус физиги, негизги илимий эмгектери электр- магниттик кубулушка арналган. 1833-ж. индук- циянын электр кыймылдаткыч күчүнүн багытын аныктоо эрежесин киргизген (Ленц закону), ал эми 1842. (Пи Пжол менен байланышы жок)электр