Kariyer Gelişimi ve Planlaması

KARİYER GELİŞİMİ VE PLANLAMASI Kariyer Nedir? Yrd.Doç.Dr. Özgür Güldü Kariyer Nedir? Kariyer(Career): Kariyer kavramı; bir ömür boyu yaşanan olaylar dizisi, bireyin meslek ve diğer yaşam rollerinin birbirini etkilemesi ve izlemesi sonucu oluşan genel örüntü ve gelişim çizgisin...

KARİYER GELİŞİMİ VE PLANLAMASI Kariyer Nedir? Yrd.Doç.Dr. Özgür Güldü Kariyer Nedir? Kariyer(Career): Kariyer kavramı; bir ömür boyu yaşanan olaylar dizisi, bireyin meslek ve diğer yaşam rollerinin birbirini etkilemesi ve izlemesi sonucu oluşan genel örüntü ve gelişim çizgisinde, özellikle iş ve mesleğe ilişkin rollerinde ilerleme, duraklama ve gerilemeleri de içeren bir süreçtir. İnsanın kendisini geliştirmesinin gerçekten sonu yoktur. Kariyer, yaptığı işte insanın kendisini sürekli geliştirebileceğini düşündüğü alanları tespit edip, yaşam boyu bu alanda yoğunlaşarak kendini mesleki, ekonomik, sosyal, fikirsel ve duygusal açıdan tatmin edebilmesidir. Yrd.Doç.Dr. Özgür Güldü Kariyer Nedir? Küreselleşme bağlamında günümüzde kariyer, iş deneyimleri sonucu ilerleme yerine, işin yeniden yapılandırılması yoluyla birey için anlamlı olan ve psikolojik olarak bireyi tatmin eden, bilgi kazanılan bir süreçtir. “Kariyer insanın davranış motifleri ile donanmış, bir yaşam boyu devam eden işler serisidir. “Kariyer kişinin yaşamı boyunca edindiği işe ilişkin deneyim ve etkinlikler ile ilgili olarak algıladığı tutum ve davranışlar dizisidir.” İş yaşamı + özel yaşam → Yaşam Kariyeriniz ! Yrd.Doç.Dr. Özgür Güldü  Kariyer tercihi, iş aramakla aynı şey değildir. İş aramak, para kazanmak için beklentilerinizle az çok uyuşan bir pozisyonu elde etmeye yönelik kısa soluklu bir girişimdir. Kariyer tercihi, eğitim-kurs gibi temel unsurları seçerek, ilgi ve becerilerinize uygun bir işe girmeyi sağlayacak uzun soluklu bir süreçtir. Yrd.Doç.Dr. Özgür Güldü Kariyer Basamaklarından Biri: İş Yaşamına Adım Atarken… Dördüncü adım İstediğimi Üçüncü adım nasıl elde ederim? İkinci adım Geliştirilecek Birinci adım Ne istiyorum? beceriler? Şu anda Eğitim? neredeyim? Kariyer bilgileri? Sosyal ağ Ben kimim? İşgücü piyasası oluşturma? Önceliklerim ne? bilgileri? CV hazırlama ve Okulda? İş dünyasına uygun güncelleme İlgilerim ne? İşsiz? eğitim? Engeller? Tercihlerim ne? Stajda? Stratejiler? Becerilerim ne? İşte? Başarılarım ne? Yrd.Doç.Dr. Özgür Güldü  Bireysel Kariyer Farkındalığı → Bireysel Kariyer Yönetimi Kariyer yönetiminde bireyin sorumlulukları ve etkinlikleri → bireysel kariyer yönetiminin konusunu oluşturur. Bireysel kariyer yönetimi, “Bireyin iş yaşamına ilişkin hedeflerini gerçekleştirmesi amacıyla gerekli etkinlikleri planlaması, örgütlemesi, yürütmesi, eşgüdümü değerlendirmesidir.” Yrd.Doç.Dr. Özgür Güldü  Kariyer Hedefi Belirleme Kariyer hedefinin belirlenmesi; becerilerinize, ilgilerinize, kariyer olanaklarına ve işgücü piyasasındaki eğilimlere bağlıdır. Açık bir vizyona sahip olma Gerçekçi hedefler koyma Hem kendisine hem de başka kişilere faydalı olacak hedefler seçebilme Kısa ve uzun erimli hedefler belirleyebilme Hedeflere erişmek için çaba Ara sıra başarısını kontrol etme Bir koşucunun ipi göğüsleme stratejisi Yrd.Doç.Dr. Özgür Güldü  Yaşam Çevrimi ve Kariyer Aşamaları ➤ Çocukluk Keşfetme ➤ Ergenlik (0-25 yaş) ➤ İlk yetişkinlik ➤ İş arama ve bulma ➤ İşe başlama ve uyum (oryantasyon), (gerçeklik şoku) Kurma (26-35 yaş) ➤ Yerleşme ve ilerleme (kendini kanıtlama) ➤ Orta yaş krizi ➤ Kariyer platosu/birey odaklı plato Kariyer ortası (36-55 yaş) ➤ Tükenmişlik Kariyer sonu (56-75yaş) ➤ Deneyim/öğretme (Mentoring) ➤ Gerileme Yrd.Doç.Dr. Özgür Güldü KARİYER GELİŞİMİ VE PLANLAMASI Kariyer Farkındalığı Yrd.Doç.Dr. Özgür Güldü ÖNÜNÜZDE UZAYIP GİDEN BİR YOL VAR… BAŞARI VE MUTLULUĞA MI? ENGELLER VE MUTSUZLUĞA MI? Yrd.Doç.Dr. Özgür Güldü  YANITLANMASI ZOR SORU… YAŞAMINIZIN BUNDAN SONRASI İÇİN NE YAPMAK İSTEDİĞİNİZ; KENDİNİZİ NE KADAR TANIDIĞINIZA TERCİHLERİNİZE, KARŞILAŞTINIZ FIRSATLARA, SEKTÖRÜN İÇİNDE BULUNDUĞU KOŞULLARA BAĞLI … Yrd.Doç.Dr. Özgür Güldü ÖZ-DEĞERLENDİRME Yrd.Doç.Dr. Özgür Güldü BİREYSEL KARİYER YÖNETİMİ Öz- Değerlendirme Beceri Kariyer Kariyer Geliştirme Yönetimi Farkındalığı Hedef Belirleme Yrd.Doç.Dr. Özgür Güldü Değerler İlgiler Kişilik Beceriler Nelerle Nasıl Hangi Benim için becerileri ilgileniyorum davranan önemli kullanmayı ? biriyim? olan ne? seviyorum? Bilgiye Dayalı Kariyer Tercihi 1. Kariyer seçeneği 2. Kariyer seçeneği ….. Yrd.Doç.Dr. Özgür Güldü KARİYER GELİŞİMİ VE PLANLAMASI Çalışma Hayatında Dönüşüm ve Yeni Eğilimler Yrd.Doç.Dr. Özgür Güldü  Esneklik  Üretim toplumundan tüketim toplumuna  Kamu sektöründe daralma  Ucuz emek arayışı (güneydoğu Asya-Afrika)  İş güvencesi kayboluyor Yrd.Doç.Dr. Özgür Güldü  Teknolojinin hızlı değişimi ve iş dünyasındaki yeri Mikro elektronik Bilgisayar İnternet Robot İş teknolojileri Yrd.Doç.Dr. Özgür Güldü  21. yüzyılda İş Dünyasında Neler Oluyor? Küreselleşme, küresel ekonomi ve krizler Yeryüzü kaynaklarının tükeniyor Meslekler değişmekte, yeni iş/meslek alanları doğmakta, meslekler arası geçiş artmakta, Çalışanların eğitim düzeyi yükselmekte (! !) Proje temelli ve takımlarla çalışma Yeni teknolojiler, yeni olanaklar Yrd.Doç.Dr. Özgür Güldü  21. yüzyılda İş Dünyasında Neler Oluyor?  Çalkalanma: İş ve işgücü piyasasında hızlı devinim Merkez ve çevre işgücü Yerel yönetimler Yerel işgücü piyasası  Vasıflı genç işsizliği  Kadın istihdamının arttırılması  Ortalama Şirket Ömrü Almanya: 45 yıl →18 yıl; Fransa: 13 yıl→9 yıl; İngiltere: 10 yıl→4 yıl Dünyada En Büyük 500 Şirket: Ort. 40 yıl  İnsan Kaynaklarının artan önemi  İç-dış müşteri olmak  Kariyer ve yaşam planının önemi  Sanal ofis  Performansa dayalı değerlendirme Yrd.Doç.Dr. Özgür Güldü  21.yy.ın gerektirdiği beceriler hangileri?  Öğrenme ve İnovasyon Becerileri 1. Yaratıcılık, yenilikçilik; 2. Eleştirel düşünme ve problem çözme 3. İletişim ve işbirliği becerileri.  Bilişim, medya ve teknoloji Becerileri  Yaşam ve kariyer becerileri 1) Esneklik ve uyum sağlayabilme; 2) İnisiyatif alma ve kendini idare edebilme; 3) Sosyal ve kültürler arası beceriler; 4) Üretkenlik ve Hesap verilebilirlik; 5) Liderlik ve sorumluluk alabilme. Yrd.Doç.Dr. Özgür Güldü KARİYER GELİŞİMİ VE PLANLAMASI Özgeçmiş (CV) Yazma - 1 Yrd.Doç.Dr. Özgür Güldü  Özgeçmiş (CV) Nedir? CV CURRİCULUM ve VİTAE kelimelerinin bir araya gelmelerinden oluşmaktadır. Curriculum, Latince koşu, yarış anlamına gelir.Vitae ise;Hayat,yaşam anlamına gelmektedir. Curriculum Vitae ise “Hayat yarışı" olarak çevrilebilir. Türkçede her ikisine karşılık “Özgeçmiş" sözcüğü kullanılmaktadır. Yrd.Doç.Dr. Özgür Güldü  Özgeçmiş (CV) Yazma Özgeçmiş yazmak iş arayan kişinin mülakat için hazırlanmasına yardımcı olur. İşverenin istekleri başvuranların özgeçmiş vermeleri yönünde değişmektedir. İstihdam deneyiminizin, eğitim ve kişisel geçmişinizin bir envanteridir. Belli bir iş türü için bir işverene ne sunmanız gerektiğini söyler. Veya belli bir işveren yoksa eğer, niteliklerinizi çeşitli görüşlere sunmada hizmet eder. Herkesin standart ve güncellenebilir bir özgeçmişi olmalıdır. Başvurulacak işe göre bu özgeçmiş hemen yeniden düzenlenebilmelidir. Yrd.Doç.Dr. Özgür Güldü ETKİLİ BİR ÖZGEÇMİŞ NASIL OLMALIDIR? Basım ve imla yönünden mükemmel olmalıdır. Kısa, öz ve anlaşılır olmalıdır. Elde edilmiş başarıları ve bunların işverene kazandırdıkları açıkça belirtilmelidir. İş hedefi ile ilgili beceri, yetenek ve deneyimler vurgulanmalıdır. Kolay okunmalı ve katılımcıyı pazarlamalıdır. Özgeçmiş kaliteli bir kağıda yazılmalıdır. Yrd.Doç.Dr. Özgür Güldü Özgeçmiş (CV) Türleri Kronolojik CV En yaygın kullanılan özgeçmiş türüdür. Ters kronolojik sıra takip edilir. Okuyan açısından takibi kolaydır ama iş yaşamında uzun süreli boşluklar olan kişiler için uygun bir tür değildir. Performans CV Kariyerinizdeki gelişimi ortaya çıkarabileceğiniz bir özgeçmiş türüdür. Fakat farklı bir alanda çalışmayı hedefliyorsanız ya da henüz çok fazla başarınız yoksa bu tür sizin için uygun değildir. İşlevsel CV Sahip olunan iş tecrübelerini belli başlıklar altında toplayarak yazılan bu özgeçmiş türünde ilgi tecrübelere ve başarılara çekilmiş olur. Belli bir süre iş yaşamına ara vermiş ya da kariyer yolunu değiştirmek isteyen kişilerin kullanabileceği bir türdür. 5 Yrd.Doç.Dr. Özgür Güldü  Özgeçmiş (CV) Türleri Hedefe Yönelik CV Kişisel becerilerin, deneyimlerin ve niteliklerin altı çizilir. İşlevsel özgeçmişten farkı, kariyer hedefinin belirlenmiş olduğu durumlarda belirli bir sektörün, belirli bir koluna yönelik başvuru yaparken kullanılmasıdır. Alternatif CV Standart bir formatı yoktur. Yaratıcılık gerektiren alanlara yapılan başvurularda kullanılabilir. 6 Yrd.Doç.Dr. Özgür Güldü KARİYER GELİŞİMİ VE PLANLAMASI Özgeçmiş (CV) Yazma - 2 Yrd.Doç.Dr. Özgür Güldü Özgeçmişin Bölümleri Askerlik Fotoğraf Kişisel Bilgiler Hizmeti Kızgın bir yüz Özgeçmişin temel Ülke ya da şirketin Abartılı unsurlarındandır politikalarıyla gülümseme Ad soyad ilgilidir. Abartılı saç kesimi Adres Türkiye gibi Telefon ülkelerde hizmetin Abartılı makyaj tamamlanmış Abartılı Rötuş E-posta olduğunu belirtmek Ciddi işler için Özgeçmişin tepesine avantaj sağlar. ortalı biçimde yer spor giyimli Bu hizmet alır. fotoğraf ya da tersi başvurulan işle Doğum tarihi alakalıysa yazılması Yorgun ya da depresif yüz Doğum yeri avantaj sağlar. genellikle ifadesi GEREKLİ DEĞİLDİR. Yrd.Doç.Dr. Özgür Güldü Özgeçmişin Bölümleri Medeni Durum Sürücü Belgesi Eğitim Geçmişi Bazı ülkelerde Başvurulan İş arayan yeni gerekli değildir. pozisyonun bir mezunsa ya da 5 gerekliliğiyse yıldan daha az mutlaka deneyimliyse iş Türkiye gibi deneyiminden önce ülkelerde evli yazılmalıdır. eğitim deneyimi erkekler ve evli Aksi taktirde yazılmalıdır. olmayan kadınlar yazılması Okulun adı ve tercih gerekmez. mezuniyet notu edilmektedir. Ancak avantaj yazılabilir. sağlayabilir. Mezuniyet notu yazılmadığında, düşük notla mezun olduğu kuşkusu uyandırabilir. Sertifika ve kısa süreli eğitimler Yrd.Doç.Dr. Özgür Güldü Özgeçmişin Bölümleri Başarı ve İş Deneyimi Yabancı Dil Ödüller Özgeçmişin en Başvurulan Başarının adı ve hayati pozisyonla ilgili düzeyi olan başarı ve belirtilmelidir. bölümüdür. ödüller Somut ve objektif yazılmalıdır. ölçütler İşverenler, iş deneyimlerinin kullanılmalıdır. niteliğinin istihdam kararı için önemli olduğunu düşünürler. Yrd.Doç.Dr. Özgür Güldü İş Deneyimi sınırlı olan yeni mezunlar  Ücretsiz stajlar  Çalışılan projeler  Gönüllü çalışmalar vb. yazabilirler Yrd.Doç.Dr. Özgür Güldü KARİYER GELİŞİMİ VE PLANLAMASI Ön Yazı Yrd.Doç.Dr. Özgür Güldü  Ön Yazı Nasıl Yazılır? 2 Ön yazı, CV’nin önüne eklenen ve özgeçmişi yazmanın ötesinde mesajlar veren bir kapak sayfasıdır. Ön yazı, neden onlara yazdığınızı, neden bu iş için çok uygun olduğunuzu, ve kariyer beklentinizi göstermelidir. Ön yazı, giriş, gelişme ve sonuç bölümünden oluşmaktadır. Giriş bölümünde, kim olduğunuzu belirtin. İlanı nerede görüp başvuru yaptığınızı açıklayın. Gelişme bölümünde, ilan verilen pozisyonla neden ilgilendiğinizi açıklayın. Pozisyona uygun özelliklerinizi mümkünse örneklendirerek açıklayın. Şirketle ilgili bilgiye sahip olduğunuzu gösterecek şekilde neden bu iş için uygun olduğunuzdan bahsedin. Genel başvuru yapıyorsanız, kariyer beklentinizi açıklayın. Yrd.Doç.Dr. Özgür Güldü  Ön Yazı Nasıl Yazılır? 3 Sonuç bölümünde, teşekkür cümlesi yazın. Bundan sonra iletişimi nasıl sürdürebileceğinizle ilgili bilgi verin. Tüm başvuru süreçlerinde, ilk önce amaçlarınızı belirleyerek, başvuruda bulunacağınız firma ve pozisyonla ilgili bilgi sahibi olmaya çalışın. Başvuracağınız firma ve pozisyonu tercih etme nedenlerinizi belirlemeye çalışın. Bu pozisyona uygun bilgi ve becerilerinizi belirlemeye çalışın. Tüm başvuru sürecinde kararlılık ve istekliliğinizi ortaya koymaya çalışın. Yrd.Doç.Dr. Özgür Güldü KARİYER GELİŞİMİ VE PLANLAMASI İş Görüşmesi (Mülakat) Nedir? - 1 Yrd.Doç.Dr. Özgür Güldü  Mülakat Türleri Ön görüşme Seçme (işe alma) (eleme amaçlı amaçlı görüşme görüşme) Bu görüşme türü bir işe başvuran kişilerin bir Bu görüşme türü eleme bölümünü elemek ve asıl amaçlı görüşmeden geçen kişilerle yapılır. İşle ilgili mülakata çağrılacak konular ve içerik daha kişilerin sayısını sınırlama derinlemesine işlenir. amacı güder. Yrd.Doç.Dr. Özgür Güldü  Seçme (işe alma) amaçlı görüşme İş görüşmesi veya mülakatta amaç, “adayların işe uygunluğunu” belirlemektir. Günümüzde tüm dünyada işe alım süreçlerinin en önemli adımlarından birisidir. İşveren ve adayın ilk buluştuğu noktadır. 3 Yrd.Doç.Dr. Özgür Güldü  Mülakat Türleri Yapılandırılmış Mülakat Bu görüşme türünde görüşmecinin elinde spesifik sorulardan oluşan bir liste bulunmaktadır ve görüşmeyi bu doğrultuda yönlendirmektedir. Bu listede yer alan spesifik soru tipleri; adayın iş geçmişi, eğitim ve deneyimi, kişiliği, motivasyonu ve karakteri ile ilgilidir. 4 Yrd.Doç.Dr. Özgür Güldü  Yapılandırılmamış Mülakat Geniş ölçüde planlanmamış ve adayın rahatça konuşarak görüşmenin ilerleyişini belirleyebildiği bir mülakat türüdür. En önemli avantajı görüşmecinin kendini rahat hissetmesi ve sorulara daha doğal cevap vermesidir. 5 Yrd.Doç.Dr. Özgür Güldü KARİYER GELİŞİMİ VE PLANLAMASI İş Görüşmesi (Mülakat) Nedir? - 2 Yrd.Doç.Dr. Özgür Güldü Grup Görüşmesi Aday bir grup görüşmeciyle birlikte eş zamanlı olarak mülakata alınır. Adayların grup içi davranışları, iletişim, tartışma ve etkileme yetenekleri değerlendirilir. Genellikle birden çok görüşmeci bulunur (yöneticiler, İK uzmanları vb.) ve adayları gözlerler. Bazen hipotetik olarak çelişkili durumlar verilerek adayların tartışmaları beklenir. Yrd.Doç.Dr. Özgür Güldü  Panel Görüşme Birden fazla mülakatçının bir adayla görüştüğü oldukça yaygın bir mülakat türüdür. Panelde genellikle 3-6 kişi bulunur. Genellikle uzun sürer. Genellikle panel üyeleri büyükçe bir masanın etrafında otururlar. Panel üyeleri genellikle yöneticiler, İK uzmanları vb olur. Belki de en stresli mülakat türüdür. Yrd.Doç.Dr. Özgür Güldü Dizi (Seri) Görüşme İş arayanın genellikle farklı odalarda farklı görüşmecilerle birebir yaptığı bir görüşme biçimidir. Tipik olarak ilk görüşme, ara kademe yönetici ve üst yöneticiyle 3 belki de 4 farklı kişiyle arka arkaya yaptığı görüşme biçimidir. Her bir görüşmeci kendi konularında sorular sorabildiği gibi aynı soruları da sorabilirler. Yrd.Doç.Dr. Özgür Güldü Telefonla Görüşme Zamandan tasarruf sağlar. Maliyetten tasarruf sağlar. Genellikle işi gereği telefonu çok sık kullanacak olan satışçılar, müşteri ilişkileri elemanları, sekreterler ve çağrı merkezi çalışanları için yapılır. Bazen eleme amaçlı mülakat amacıyla yapılır Yrd.Doç.Dr. Özgür Güldü  Bilgisayarla Görüşme Bilişim ve özellikle internet teknolojisindeki gelişmeler; azılı, Görsel ve Sözlü görüşmeyi bir araya gelmeden yapılabilir hale getirmiştir. Günümüzde, özellikle uluslar ötesi şirketler hem kaynak ve zaman maliyetini düşürmek hem de hızlanan iş ve yönetim dünyasına uyum sağlamak için internet üzerinden görüşme tekniğini tercih etmektedir Yrd.Doç.Dr. Özgür Güldü KARİYER GELİŞİMİ VE PLANLAMASI İş Görüşmesi (Mülakat) Öncesi Yapılması Gerekenler Yrd.Doç.Dr. Özgür Güldü  Başarılı bir mülakat için her ne kadar zaman ve deneyim gerekliyse de mülakat öncesi yapılacak hazırlık önemlidir. Kişisel Hazırlık Özgeçmişinizi iyice okuyun. Geçmiş işlerinizde üstlendiğiniz sorumluluklar ile yürüttüğünüz temel işleri iyice belleyiniz. Özgeçmişinizin güncel olduğundan emin olun. Özgeçmişinizin birkaç kopyasını yanınıza alın. Transkript, eğitim sertifikaları, referans mektupları vb yanınıza alınız. Becerilerinizi sergilemek için örnekler veriniz. Geçmiş iş başarılarınızı anlatırken mümkünse sayısallaştırın. Beceri ve deneyimlerinizi anlatırken başvurduğunuz işle ilişkili olmasına dikkat edin. Yrd.Doç.Dr. Özgür Güldü Kurum ve Sektör Bilgisi Araştırma, araştırma, araştırma… Kurum ya da şirketin web sitesini inceleyerek sunduğu hizmet yada ürettiklerini iyice öğrenin. Başvurduğunuz kurum ya da şirkette çalışan birileriyle de görüşerek bilgi toplayabilirsiniz. Lojistik Hazırlık Hiçbir şey bir insana mülakata geç kalmış olmanın stresi kadar stres veremez. Mülakat mekanına 15 dakikadan daha erken gelmemeye çalışın. Yrd.Doç.Dr. Özgür Güldü Kılık-Kıyafet İlk izlenim son da olabilir. İşe girecek niteliklere sahip pek çok adayın işlerini zayıf giyim ya da uygun olmayan kıyafet nedeniyle kaybettikleri bilinmektedir.  Kıyafetin kurum ve alana uygun olması gerekir.  Personelin kıyafetlerinin gözlenmesi ve buna göre ayarlanmasında yarar vardır.  Ancak kurum personelinin kıyafet konusunda belli bir politikası yoksa bile, mülakata uygun giyinmekte yarar vardır. Ayrıca bazı alanlarda çalışan personelin diğer alanlarda çalışanlara göre daha formel giysiler giydikleri de unutulmamalıdır. Örneğin bankacılık ve finans sektöründe çalışanların reklamcılık, sanat ve grafik gibi alanlarda çalışanlara göre daha formel giyindikleri bilinmektedir. Yrd.Doç.Dr. Özgür Güldü