Kariyer Planlama 5 Hafta (2) - Kariyer Planlama PDF

KARİYER PLANLAMA Dr. Çiğdem Uludağ Güler  1. BÖLÜM Bilgi Zeka Yetenek Duyuşsal Özellikler (İlgi ve Tutum) Hedef belirleme SMART Hedefleme SWOT / SCOT Analizi GROW Modeli Yetkinlik  BİLGİ İnsan aklının erebileceği olgu, gerçek ve ilkelerin bütünü, öğrenme, araştırma veya gözlem yolu...

KARİYER PLANLAMA Dr. Çiğdem Uludağ Güler  1. BÖLÜM Bilgi Zeka Yetenek Duyuşsal Özellikler (İlgi ve Tutum) Hedef belirleme SMART Hedefleme SWOT / SCOT Analizi GROW Modeli Yetkinlik  BİLGİ İnsan aklının erebileceği olgu, gerçek ve ilkelerin bütünü, öğrenme, araştırma veya gözlem yolu ile elde edilen gerçek, malumat, vukuf” olarak tanımlanmaktadır. Türk Yeterlikler Çerçevesi’ne göre bilgi; “bir çalışma veya öğrenme alanı ile ilgili gerçeklerin, ilkelerin, teorilerin ve uygulamaların anlaşılmasını içeren kuramsal ve/veya olgusal bilgi” olarak tanımlanmıştır.  BECERİ Kişinin yatkınlık ve öğrenime bağlı olarak bir işi başarma ve bir işlemi amaca uygun olarak sonuçlandırma yeteneği, maharet” olarak tanımlanmıştır. Beceri zihinsel ve fiziksel olarak bir şeyi iyi yapabilmek anlamına da gelir. Beceriler öğrenilebilir, geliştirilebilir ve aktarılabilirler.  KİŞİLİK Friedman ve Rosenman insanların strese yönelik tepkilerine göre insanları “A Tipi” ve “B Tipi” kişilik olarak ayırmışlardır A tipi özellikleri olan insanlar B tipi özellikleri olan insanlar Genelde aceleci, Aceleci olmayan, Başarı odaklı, Kendilerini baskı altına sokmayan, Kolay öfkelenmeyen İktidar sahibi olmak isteği olan, Rekabetçi olmayan insanlardır Rekabetten hoşlanan insanlardır ZEKA İnsanın düşünme, akıl yürütme, objektif gerçekleri algılama, yargılama ve sonuç çıkarma yeteneklerinin tamamı, anlak, dirayet, zeyreklik feraset” anlamına gelir. Zekâ birçok bilim insanı tarafından araştırılmış ve bunun sonucu olarak zamanla farklı teoriler ortaya çıkmıştır.  YETENEK Bir kimsenin bir şeyi anlama veya yapabilme niteliği, istidat, kabiliyet, kudret” olarak tanımlanmıştır. Yetenek nispeten değişmeyen, sabit bireysel özellik olarak da tanımlanabilir Sabit özellikler olmasına rağmen ekonomik ve kültürel ortamlar bazı yetenekleri etkilemektedir.  DUYUŞSAL ÖZELLİKLER (İLGİ ve TUTUM) Belirli bir olay veya etkinliğe yakınlık duyma, ondan hoşlanma ve ona öncelik tanıma olarak tanımlanmaktadır. Hem ilgi hem de tutum arasında farklılık olmadığı için duyuşsal özellikler olarak ifade edilir.  HEDEF BELİRLEME Bireydeki başarı hissi, birey için anlamlı ve zorlayıcı hedefler belirlemesi ve gösterdiği çabalar sonucunda belirlemiş olduğu hedeflere ulaşması ile ortaya çıkar. Hedefiniz tek olmak zorunda değildir Kariyer hedefinizi bir ya da birden fazla olacak şekilde belirleyin. Böylelikle seçeneklerinizi daha iyi görür, süreci çok daha kontrollü yürütür,hedefinize ulaşıp ulaşmadığınızı bilirsiniz.  SMART HEDEFLER Kariyer planlarınızda ilerlemenizi hedeflerinize göre belirlemek ve takip etmek amacıyla kullanılabilecek olan bir tekniktir Smart kelimesi İngilizcede akılcı anlamına gelir ve hedeflerin akılcı olması önemlidir Belirlenen hedeflerin belirli, ölçülebilir, ulaşılabilir, ilgili ve süreli olması gerekir Burada özellikle süreyi doğru planlamak önemli bir etmendir.  SWOT/SCOT ANALİZİ SWOT/SCOT analizi bireysel veya kurumsal olarak karar verme süreçlerinde kullanılan, durumlara çok yönlü bakılmasını sağlayan bir araçtır. Bu aracı bireyler kendi başlarına, bir iş arkadaşıyla, bir grup meslektaş ile veya kariyer danışmanıyla birlikte çalışabilirsiniz Bireysel performans analizi yapılırken güçlü ve zayıf yönler (SCOT analizinde zorluklar), fırsatlar ve tehditler belirlemek gerekir.  GROW MODELİ Kariyer hedefleri ile ilgili bireye özgü ( bir çözüme götüren ve yansıtıcı bir alıştırma olan GROW modeli, kariyer planları yaparken bireylerin kendilerine doğru soruları yöneltmesine olanak sağlar. Bu model gerçekçi bir bakışla var olan durumu, seçenekleri ve bireyler için nelerin mümkün olabileceği konusunda net olmaya yardımcı olur Sonrasında bireyler neyi, niçin, nerede, nasıl, ne zaman ve kimle yapacağına kendileri karar verebilir.  YETKİNLİK Bilgi ve becerilerin bir çalışma veya öğrenme ortamında sorumluluk alarak ve/veya özerk çalışma göstererek kullanılması, öğrenme gereksinimlerinin belirlenmesi ve karşılanması, toplumsal ve etik meselelerin ve sorumlulukların dikkate alınması” olarak tanımlanmaktadır.  2. BÖLÜM Kariyer Kariyer Geliştirme Kariyer Planlama Kariyer Patikası Kariyer Platosu Kariyer Yönetimi Kariyer Merkezi Kariyer Merkezi’nin Hedefleri  KARİYER Kariyer, iş yaşamında ilerleme veya ileri bir konumda bulunma anlamında kullanıldığını görülmektedir. Bu görüşe göre kariyer, belirli bir meslekte gelişmeyi, çalışılan organizasyon içinde hiyerarşik olarak sürekli yükselmeyi ifade eder (Woods, 1997, s.181).  KARİYER GELİŞTİRME Kariyer geliştirme, örgüt ve bireylerin çeşitli iç ve dış etkenler nedeniyle sürekli değişen istek ve ihtiyaçlarına cevap verme gayretinde olan dinamik bir yapı olarak tanımlanabilir.  KARİYER PLANLAMA Kariyer planlaması, örgütte kendisine bir kariyer yolu seçerek bu yolda ilerlemeye başlayan bireyin amaçlarını ve bu amaçları gerçekleştireceği araçları belirleme sürecidir. Kariyer planlaması, kişinin kariyer planlarını ve hedeflerini ortaya koyması ve hedefe ulaşabilmesi için gerçekleştirmesi gereken amaçlardır. Kariyer planlaması, iş görenin sahip olduğu bilgi, yetenek, beceri ve güdülerin geliştirilmesiyle, çalışmakta olduğu organizasyon içindeki ilerleyişinin, yükselişinin planlanmasıdır.  KARİYER PATİKASI Bireylerin ilerleyen zamanlarda iş ile ilgili sorumluluklarını ve ilerlemelerini karşılamak amacıyla bireysel tecrübelerini, eğitimlerini ve tecrübelerini planlama sürecidir. Bir başka ifadeyle bireylerin şahsi hedeflerini gerçekleştirmek amacıyla meslekte ve örgütte ilerlenen basamaklarını ifade eder.  KARİYER PLATOSU Bireylerin uzunca bir süre kabiliyetlerindeki noksanlıklar veya başka etkenler nedeniyle kariyer yolunda ileriye doğru adım atamayacak durumumda olduğunu belirtmektedir. Diğer bir ifadeyle bireyin kariyer platosunda bulunmasına sebep kendi yetkinlikleri olabileceği gibi, örgüt yapısında yükselme olanaklarının bulunmaması da önemli etkenlerden bir tanesidir. KARİYER YÖNETİMİ Kariyer yönetimi, bireysel ve örgütsel amaçları uyumlaştırmak amacıyla yapılan faaliyetlerdir. Kariyer yönetimi, birey ile örgüt uyumunu sağlayan yönetsel bir uygulamadır. Kariyer yönetimi, personelin bireysel kariyer planlarını örgütün desteklemesi ve uyumlaştırmasını içermektedir.  Kariyer Merkezi İstanbul Atlas Üniversitesi öğrencileri, mezunları ve çalışanlarının bilgi, beceri, yetenek, ilgi ve istekleri ile Üniversitenin ve Ülkenin koşul ve ihtiyaçlarına binaen kariyer planlama ve geliştirme yetkinliklerinin iyileştirilmesini sağlamak. Üniversitemiz ve Ülkemizin insan kaynakları potansiyelinin geliştirilmesine katkıda bulunarak Üniversitemiz ve mensuplarının tercih edilebilirliğini ve saygınlığını artırmayı hedeflemektedir.  Kariyer Merkezi’nin Hedefleri Bireylerin kariyer yolculuğunda desteklemek, Kariyer planlamasının en temel amacı verimliliği artırmak, Öğrencilerin farklı sektörler hakkında bilgi sahibi olmalarını destekler, Kariyer bilinci oluşturmak, Lisansüstü düzeydeki kariyer planlama ve geliştirme ile ilgili eğitim ve öğretim programları ile işbirliği projeleri oluşturmak ve uygulamak, Öğrencilerin farklı sektörler hakkında bilgi sahibi olmalarını sağlamak, Kendi gelişimleri için kullanabilecekleri araçları tanımalarını sağlamak, Onları en verimli ve mutlu olacakları alanlara yönlendirmektir. İş dünyasında sosyal ağın geliştirilmesine yönelik çalışmalar yapmak, Türkiye’nin insan kaynakları potansiyeline ve performansına katkıda bulunmak. 3. BÖLÜM DEĞİŞİM PROGRAMLARI/BURSLAR Erasmus Mevlana Farabi Tübitak Desteği İkili İş Birliği Anlaşmaları ve Değişim Programları Milli Eğitim Bakanlığı Destekleri Yüksek Öğretim Kurulu (Yök) Destekleri ERASMUS Gençlerin istihdam edilebilirliğine, Aktif vatandaşlık niteliği kazanabilmelerine, Dezavantajlı grupların sosyal kabullerinin arttırılmasına, Uluslararası işbirliğinin geliştirilmesine, Kültürlerarası hoşgörü ve anlayışın arttırılmasına, Dil becerilerinin geliştirilmesine, Eğitim öğretim kalitesinin arttırılması ve standardizasyonuna, Sürdürülebilir kalkınmaya önemli katkılar sunmaktadır. FARABİ Türkiye’deki üniversite öğrencilerinin ülke içinde başka bir üniversitede öğrenim görmelerini sağlayan bir programdır.  MEVLANA Yurtiçindeki yükseköğretim kurumlarıyla yurtdışındaki yükseköğretim kurumları arasında öğrenci ve akademik personel değişimi gerçekleştirilmektedir. Mevlana Değişim Programı’nın diğer programlardan en önemli farkı dünya üzerinden hiçbir bölgesel farklılık gözetmeksizin tüm ülkelerin yükseköğretim kurumlarıyla öğrenci ve öğretim elemanı değişimine açık olmasıdır.  İKİLİ İŞ BİRLİĞİ ANLAŞMALARI VE DEĞİŞİM PROGRAMLARI Değişim programları konusunda en önemli nokta finansman kaynağıdır. Erasmus programının finansmanı Avrupa Birliği, Mevlana ve Farabi programlarının ise Yüksek Öğrenim Kurumu tarafından sağlanmaktadır. MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞI DESTEKLER MEB tarafından belirlenen kriterler çerçevesinde öğrencileri desteklemek amacıyla verilen bir desteklerdir. Bu destek lisansüstü öğrencilerine yöneliktir.  YÜKSEK ÖĞRETİM KURULU (YÖK) DESTEKLERİ YÖK hem lisans hem de lisansüstü öğrencilerine çeşitli burslar sağlayarak destek olmaktadır Bu desteklerin arasında yabancı uyruklu öğrencilere sağlanan burs desteği de yer almaktadır.  4. BÖLÜM TEMEL İLETİŞİM BECERİLERİ İletişim özellikleri İletişim Süreci ve Özellikleri İletişim Bağlamına göre İletişim Türleri İletişim Sürecinde Yeni Medyanın Kullanılması Sosyal Ağlar Diksiyon Beden Dili  İLETİŞİMİN ÖZELLİKLERİ İletişimin birtakım özellikleri bulunmaktadır. Bu özellikler tek bir kaynakta derli toplu olarak verilmemektedir. Genellikler iletişim ile ilgili yazılı kaynakların derlenmesi neticesinde ortaya çıkmaktadır ve burada verilen özellikleri ile sınırlı değildir.  İLETİŞİM SÜRECİ VE UNSURLARI İletişim bireyin geçmişi ve gelecek beklentilerinden bağımsız değildir. Bir iletişimsel eylem söz konusu ise, bu iletişimsel süreç içerisinde bireyin geçmişte yaşadıkları, birikimleri, başarıları, yanılgıları ile gelecek beklentileri, kaygıları ve umutları da devrededir Yani iletişim her defasında sıfırdan oluşturulan bir süreci temsil etmez Aksine geçmişten geleceğe uzanan ve zaman içinde gelişen ve dönüşen sürekliliği olan bir olgudur.  İLETİŞİM BAĞLAMINA GÖRE İLETİŞİM TÜRLERİ İletişim, tarafların bulundukları ortamlara, kullandıkları kanallara ve araçlara, kaynak ve alıcıların konumlarına, sayılarına ve iletişim amaçlarına göre sözlü yazılı sözsüz iletişim, görsel sessel İletişim ve yüz yüze uzaktan iletişim türlerine ayrılmaktadır.  İLETİŞİM SÜRECİNDE YENİ MEDYANIN KULLANILMASI Küreselleşmenin ciddi etkisinin olduğu yeni medya, medya literatüründe oldukça yenidir. Yeni bir olgu olmasına karşın siyasal, sosyal, ekonomik ve kültürel yaşama doğrudan büyük etkileri olmuştur. Dijital olan her şey yeni medya çatısı altında yer almaktadır ve medya literatürüne giren bu yeni iletişim araçları yaşamı kökten bir değişime sevk etmiştir.  SOSYAL AĞLAR Yeni medya içerisinde özellikle web 2 0 doğasına sahip sosyal ağlar ön plana çıkmaktadır. Dünya genelinde kullanıcılar etkileşim amacıyla sosyal ağları etkin bir şekilde kullanmaktadır. Sadece bireysel kullanıcılar değil, kurum ve markalar da sosyal ağları paydaşlarıyla etkileşim kurmak için aktif bir şekilde kullanmaktadır.  DİKSİYON Diksiyon, güzel konuşma sanatıdır. Sözlerin, vurguların, anlam ve heyecan duraklarını kurallarına uygun olarak söyleme biçimi” olan diksiyon, insanın duygu ve düşüncelerini etrafına aktarmak için önemli bir işleve sahiptir.  BEDEN DİLİ Beden dili duygu, tutum, davranış ve düşüncelerin beden hareketleri yoluyla bilinçli ya da bilinçsiz olarak konuşma diline eşlik ettiği ya da eşlik etmediği jestler, duruşlar, hareketler ve kişilerarası mesafe yoluyla kurulan iletişimdir. 5. Bölüm SOSYAL AĞLAR Sosyal Ağ Teorisi Sosyal Ağ Türleri Sosyal Ağların Olumlu Etkileri Sosyal Ağların Olumsuz Etkileri İnsanlar Arasındaki Bağlantılar, Arkadaşlık, Aile İlişkileri, İş İlişkileri Gibi Çeşitli Biçimlerde Oluşabilir. SOSYAL AĞ TEORİSİ SOSYAL AĞ TEORİSİ, BİREYLER VEYA GRUPLAR ARASINDAKİ SOSYAL BAĞLANTILARI VE ETKİLEŞİMLERİ İNCELEYEN BİR ALANDIR.  SOSYAL AĞLARIN TÜRLERİ Genel Sosyal Ağlar (Facebook, Twitter, Instagram) Profesyonel Sosyal ağlar (LinkedIn) Özel Sosyal Ağlar (Discord, WhatsApp grupları) SOSYAL AĞLARIN OLUMLU ETKİLERİ İletişim Kolaylığı: Sosyal ağlar, insanlar arasındaki iletişimi hızlandırır. Uzak mesafelerdeki arkadaşlar ve aile ile kolayca bağlantı kurma imkanı sağlar. Bilgi Paylaşımı: Güncel haberler, makaleler ve bilgi kaynaklarına erişim kolaylaşır. Kullanıcılar, ilgi alanlarına yönelik içerikleri hızla paylaşabilir. Topluluk Oluşturma: Benzer ilgi alanlarına sahip bireylerin bir araya gelmesini sağlar. Bu, destek grupları veya hobi toplulukları gibi çeşitli sosyal gruplar oluşturabilir  Eğitim ve Öğrenme: Online kurslar, seminerler ve eğitim materyallerine erişim imkanı sunar. Sosyal ağlar, öğrenme süreçlerini destekleyebilir. Destek ve Motivasyon: Kullanıcılar, zorluklarla başa çıkmak için sosyal destek alabilir. Diğer kullanıcıların deneyimleri ve paylaşımları, motivasyon kaynağı olabilir. Etkileşim ve Eğlence: Eğlenceli içerikler, videolar ve oyunlar ile kullanıcıların vakit geçirmesine olanak tanır. İşletmeler İçin Faydalar: Markalar, sosyal medya aracılığıyla hedef kitlelerine ulaşabilir, geri bildirim alabilir ve müşteri ilişkilerini güçlendirebilir. SOSYAL AĞLARIN OLUMSUZ ETKİLERİ Sosyal ağların bazı potansiyel zararları da vardır. Zaman Kaybı: Sosyal medyada geçirilen fazla zaman, verimliliği azaltabilir ve gerçek hayattaki sosyal etkileşimleri sınırlayabilir. Sosyal İzolasyon: Çevrimiçi etkileşimler, bazı kullanıcılar için yüz yüze iletişim yerine geçebilir, bu da sosyal izolasyona yol açabilir. Mobbing/ Taciz/ Sanal Zorbalık: Sosyal ağlar, siber zorbalık ve taciz için bir zemin oluşturabilir. Bu durum, ruhsal sağlığı olumsuz etkileyebilir.  Yanlış Bilgi Yayılımı: Sosyal medya, yanlış bilgilerin hızla yayılmasına neden olabilir. Bu, toplumsal panik veya yanlış anlamalara yol açabilir. Gizlilik Sorunları: Kullanıcı verilerinin güvenliği ve gizliliği, sosyal ağlarda sıkça tartışılan bir konudur. Kişisel bilgilerin izinsiz paylaşılması riski bulunur. Duygusal Sorunlar: Sosyal medyada başkalarının hayatlarıyla sürekli karşılaştırma yapmak, düşük özsaygıya ve kaygıya neden olabilir.  Bağımlılık: Sosyal ağlar, kullanıcılar için bağımlılık yapıcı olabilir. Bu durum, sosyal etkileşimleri olumsuz etkileyebilir. Dikkat Dağınıklığı: Sürekli bildirimler ve güncellemeler, dikkat dağınıklığına yol açabilir ve odaklanmayı zorlaştırabilir.