Filipino 2nd Sem Notes PDF

**LESSON 1 : PAGBASA** *ORGANIZATION FOR ECONOMIC CO-OPERATION AND DEVELOPMENT* - **2018** - **79 COUNTRIES** - **15 YEARS OLD** - **COMPREHENSION, MATEMATIKA AT AGHAM** ------------------------------------------------------------------------------------------ **[SIONIL JOSE] "WHY...

**LESSON 1 : PAGBASA** *ORGANIZATION FOR ECONOMIC CO-OPERATION AND DEVELOPMENT* - **2018** - **79 COUNTRIES** - **15 YEARS OLD** - **COMPREHENSION, MATEMATIKA AT AGHAM** ------------------------------------------------------------------------------------------ **[SIONIL JOSE] "WHY WE ARE SHALLOW" (PHILIPPINE STAR, SETYEMBRE 21, 2011)** ------------------------------------------------------------------------------------------ ------------------------- **TEKSTO AT KONTEKSTO** ------------------------- TEKSTO - Tumutukoy sa mga orihinal iniakdang salita o nailimbag na gawa. Maaari rin itong tumukoy sa pinaka-katawan ng isang likhang panitikan tulad ng libro, lathalain, at iba pang naisulat. KONTEKSTO - Tumutukoy sa kahulugang nakapaloob sa teksto, nakapaloob sa teksto na kabahagi sa pagbibigay ng kahulugan ---------------------- **GUSTAVE FLAUBERT** ---------------------- "Huwag kang magbasa, gaya ng mga bata, upang libangin ang sarili, o gaya ng mga may matatayog ang pangarap,upang matuto.Magbasaka upang mabuhay." \- Guy de Maupasant (The Necklace o Ang Kuwentas) - Pranses - Realista - Realismong Pampanitikan - (Realismo) ------------- **PAGBASA** ------------- **Anderson (1985) Becoming a Nation of Readers** -- ang pagbasa ay proseso ng pagbubuo ng kahulugan mula sa mga nakasulat na teksto. \- (Apat na makrong kasanayan) **James Lee Valentine** -- ang pagbasa ang pinakapagkain ng ating utak. **Kenneth Goodman (1967) Journal of the Reading Specialist** -- ito ay isang saykolinguwistikong larong pahulaan --------------------------- **MGA TEORYA SA PAGBASA** --------------------------- **Rudell (1985)** - Ang teorya sa pagbasa ay pananaw ukol sa pagbasa. - Teoryang **Ibaba -- Pataas** - **Tradisyunal na pagbasa** - Pagkilala sa **Titik,Salita,Parirala, at Pangungusap** - Teoryang Behaviorist ni John Locke -- Tabula raza - Teoryang Stimulus-response - Data-driven model, outside-in, part to whole model - Teoryang **Itaas -- Pababa** - **Sikolohiyang Gestalt** - Conceptually -- driven model, inside-out, whole to part model - Teoryang **Interaktibo** - [Mc Cormick (1998)] - Teoryang **Iskema** - Iskemata/Iskema - Pearson at Spiro (1982) Apat na N (Nadaragdagan, nalilinang, nababago at napauunlad) ------------------------ **LAYUNIN NG PAGBASA** ------------------------ - [Maaliw] - [Tumuklas ng bagong kaalaman] - [Mabatid ang iba pang mga karanasan] - [Makapaglakbay] - [Mapag-aralan ang ibang kultura] -------------------------------------------------------- **PAGTUKOY SA LAYUNIN, PANANAW AT DAMDAMIN NG TEKSTO** -------------------------------------------------------- - **Layunin** -- Tumutukoy sa nais iparating at motibo ng manunulat sa tekso. - **Pananaw** -- Pagtukoy kung ano preperensya ng manunulat sa teksto. - **Damdamin** -- ang ipinapahiwatig na pakiramdam ng manunulat sa teksto. ---------------------------------------- **PISYOLOHIKAL NA ASPEKTO NG PAGBASA** ----------------------------------------  1. **FIXATION** -- Ang tagal ng pagtitig sa mga partikular na mga salita sa teksto. 2. **INTER FIXATION** -- Ang paggalaw ng mat amula pakaliwa (left) pakanan (right) 0 mula itaas pababa 3. **RETURN SWEEPS** -- galaw ng mat amula simula hanggang dulo ni teksto. 4. **REGRESSION** -- paggalaw ng mata na pabalik balik at pasuri sa binabasa ------------------------ **PROSESO SA PAGBASA** ------------------------ **WILLIAM S. GRAY --** ["AMA NG PAGBASA"] **WILHELM WUDNT --** [FATHER OF PSYCOLOGY] **WILLIAM JAMES --** [FATHER OF AMERICAN PSYCOLOGY ] 1. **Pagkilala** -- kakayahan sa pagbigkas at pag -- unawa sa mga simbolong nakalimbag. 2. **Pag-unaw**a -- kakayahang bigyang kahulugan at interpretasyon ang kaisipang ipinapahayag. 3. **Reaksyon** -- kakayahang humusga at magpasya ayon sa pag-unawa ng mambabasa. 4. **Integrasyon at Asimilasyon** -- Kakayahang iugnay ang kasalukuyang karanasan at isabuhay ang natutunang kaisipan. ----------------------- **ISTILO NG PAGBASA** ----------------------- 1. **Pinaraanang Pagbasa (Skimming)** -- mabilisang pagbasa upang makuha ang pangkalahatang ideya 2. **Pahapyaw na Pagbasa (Scanning)** -- mabilisang pagbasa upang hanapin ang espesipikong impormasyon 3. **Previewing** -- ang unlaping pre- ay nangangahulugang bago gawin 4. **Pagbasang Pang-impormasyon** -- may layuning maradagan ang kaalaman 5. **Muling Pagbasa** -- pag-uulit sa binasa na may kahirapan sa talasalitaan at pagkakabuo ng pahayag 6. **Pagtatala** -- pagbasang may kasamang pagtatala ng mga mahahalagang kaisipan o ideya. 7. **Kaswal** -- pagbabasang pampalipas oras. ------------------------------------ **LESSON 2: TEKSTONG IMPORMATIBO** ------------------------------------ I. **Balita Sa Paninigarilyo** II. **Ang Cosmetic Surgery** - Isang uri ng espesyalisasyong pangmedisina at pagtitis(surgery) na ang tunguhin ay mapabuti ang kalagayang pisikal sa tulong ng operasyon at mga medikal na teknik. (ABCS). - Mapanatali, maibalik, at mapabuti - Multi-disiplinaryo at komprehensibong dulog - Anatomy, physiology, pathology at basic sciences - Post-residency - Dermatology, general surgery, plastic surgery, otolaryngology, maxillofacial surgery at iba pa. - Tungkulin bilang cosmetic surgeon (pasyente, kasamahang doktor, lipunan) - Etika aesthetic - Rhinoplasty, Breast Augmentation, Breast Reduction,Facelift, Liposuction, Eyelid Surgery III. **Public Display of Affection (PDA): Katanggap-tanggap ba o Hindi?** - Namamagitan ng dalawang tao na kumukuha ng atensyon ng publiko da kanilang ginagawa. (Wu, 2008) - Kahit anong kasarian, oras, at lugar. - Paghahawakan ng kamay, pakikipaghalikan, at iba pa. - Isang paglalambing gaya ng pagyakap ng ina sa kanyang anak o paghahawakan ng kamay ng magkakaibigan - PDA sa Iran - PDA sa New York City - PDA sa Ghana - PDA sa Pilipinas IV. **Mga Bagay-bagay na Dapat Malaman** A blue and pink sign with white text AI-generated content may be incorrect. - Kilos at kakayahan - Utak ng lalaki at babae - Grey matter vs white matter - Kada minuto at kada araw o minsan sa dalawang araw - Oxytocin - Bilang ng mga salita ---------------------------- **KATOTOHANAN AT OPINYON** ---------------------------- **KATOTOHANAN** - Mga pahayag na maaaring mapatunayan sa pamamagitan ng empirikal na karanasan **OPINYON** - Mga pahayag na nagpapakita ng preperensiya o ideya batay sa personal na paniniwala at iniisip ng isang tao. ----------------------------- **PIKSIYON AT DI-PIKSIYON** ----------------------------- [ ] **PIKSIYON** - Di makatotohanan o kathang isip lamang. Ito\'y gawa-gawa lamang ng may akda. **DI-PIKSIYON** - Babasahing naglalaman ng mga tunay na pangyayari. +-----------------------------------------------------------------------+ | **TEKSTONG IMPORMATIBO** | | | | **"Para sa Iyong Kaalaman"** | +-----------------------------------------------------------------------+ - Tinatawag ding ekspositori - Anyo ng pagpapahayag na naglalayong magpaliwanag at magbigay ng impormasyon. - Ano - Kailan - Saan - Sino - Paano **IMPORMATIBO** - Biyograpiya (Iba ang nag sulat) - Autograpiya (Ikaw mismo ang sumulat) - Diksyunaryo - Encylopedia - Almanac - Papel-Pananaliksik - Siyentipikong Ulat - Balita sa diyaryo ---------------------------------------------------- **KAHALAGAHAN SA PAGBASA SA TEKSTONG IMPORMATIBO** ---------------------------------------------------- - [Pag-unawa sa pagbabasa] - [Pagtatala] - [Pagtukoy sa mahahalagang detalye] - [Pakikipagtalakayan] - [Pagsusuri] - [Pagpapakahulugan ng impormasyon] -------------------------------------- **ELEMENTO NG TEKSTONG IMPORMATIBO** -------------------------------------- - Layunin ng may-akda - Pangunahing Ideya - Pantulong na Kaisipan - Estilo sa pagsulat, kagamitan, sangguniang magtatampok sa mga bagay na binibigyang - diin. - Paggamit ng mga nakalarawang representasyon - Pagbibigay-diin sa mahahalagang detalye - Pagsulat ng talasanggunian ----------------------------------------------------------------------- **ELEMENTO NG TEKSTONG IMPORMATIBO AYON SA ESTRUKTURA NG PAGLALAHAD** ----------------------------------------------------------------------- - **Sanhi at Bunga** - **Paghahambing** - **Pagbibigay-depinisyon** - **Paglilista ng Klasipikasyon** **- - - END OF LESSON 2 - - -** -------------------------------- LESSON 3: TEKSTONG DISKRIPTIBO -------------------------------- Sa unang tingin ko pa lang ay labis na akong naakit sa kanyang mga matang tila nangungusap. 'Di ko mapuknat ang aking paningin sa hindi pangkaraniwang kagandahan sa aking harapan. Papalayo na sana ako sa kanya subalit alam kong dalawang nagsusumamong mga mata ang nakatitig sa aking bawat galaw, tila nang-aakit upang siya'y balikan, yakapin, at ituring na akin. Siya na nga at wala nang iba pa ang hinahanap ko. Hindi ako makapapayag na mawala pa siyang muli sa aking paningin. Halos magkandarapa ako sa pagmamadali upang siya'y mabalikan. "Manong, ang asong iyan na ang gusto ko. Siya na nga at wala nang iba. Babayaran ko at nang maiuwi ko na." -------------------------------------------------- **TEKSTONG DESKRIPTIBO MAKULAY NA PAGLALARAWAN** -------------------------------------------------- **TEKSTONG DESKRIPTIBO** Ito ay may layuning **ilarawan ang mga katangian ng mga bagay, pangyayari, lugar, tao, hayop, ideya, paniniwala, at iba pa.** ***[PINTOR]*** Pagkulay Larawang ipinita (Modelo) ***[MANUNULAT]*** Wika o Mga salita Tekstong Deskriptibo **PARAAN NG PAGLALARAWAN** \- - ANO - - - Batay sa obserbasyon - Batay sa pandama - (nakita, narinig, naamoy, nalasahan, at nahawakan) - Batay sa nararamdaman ------------------------------------------------------------------------------- **ILAN SA MGA HALIMBAWA NG MGA SULATIN NA GUMAGAMIT NG TEKSTONG DESKRIPTIBO** ------------------------------------------------------------------------------- - mga akdang pampanitikan - talaarawan - talambuhay - Polyetong panturismo - obserbasyon - sanaysay - rebyu ng pelikuka -------------------------------------- **ELEMENTO NG TEKSTONG DESKRIPTIBO** -------------------------------------- ***[OBHETIBO ]*** KARANIWANG PAGLALARAWAN - Tahasang inilalarawan ang paksa sa pamamagitan ng [pagbanggit ng mga katangian] nito gamit ang mga pang-uri at pang-abay (Adverb). - May pinagbatayang katotohanan. **Hal. Lake Danao** Halos araw-araw, maraming mga turista ang bumibisita sa Lake Danao dahil sa angking kagandahan nito. Malinis ang kapaligiran. Kulay luntian at bughaw ang namayani sa lugar. Malamig ang simoy ng hangin. Pinalilibutan ito ng mga malalaking puno at iba't ibang uri ng mga halaman at mga hayop. ***[SUBHETIBO]*\ **MAKULAY NA PAGLALARAWAN - Malikhain ang paggamit ng wika upang makabuo ng kongkretong imahe tungkol sa inilalarawan. - Nakabatay sa mayamang imahinasyon **Hal.** Si Dante ay matipunong lalake. May mga matang kasingningning ng mga bituin na taglay halina sa sinumang makakita. Ang bawat pag-ngiti niya ay nakakapag-gaan ng loob. Ang maaliwalas niyang mukha na agad sinisilayan ng taos-pusong pagbati sa bawat makasalubong ay dagling nakakukuha ng atensyon at tiwala. - ***[TAYUTAY]* (FIGURATIVE LANGUAGE) -** Nagtataglay ito ng mga salitang matalinghaga at makulay na umaakit at pumupukaw sa damdamin at kawilihan ng mambabasa - ***[PAGTUTULAD]* (SIMILE) -** tulad ng, parang, kagaya, kawangis, katulad, kasing. **Hal. *Kasingningning* ng mga [bituin] ang iyong mga [mata].** - Ang [pisngi ng dalagang babae] ay *parang* dalawang [rosas na mapupula]. - Ang kanyang [nanlilisik na mga mata] ay *tulad ng* isang [nagbabagang apoy]. - *Para* [kang] [tigre magalit]. - ***[PAGWAWANGIS]* (METAPHOR) -** Di gumagamit ng mga salitang naghahayag ng pagkakatulad. **Hal.** - Ang [tawa] ng bunsong anak ay [musika] sa tahanan. - [Siya] ang [ahas] mong kaibigan. - Ang [baboy] [mong kumain]. - Ang [ama] ay ang [haligi] ng tahanan. - ***[PAGSASATAO]* (PERSONIFICATION) -** Pagbibigay buhay sa mga abstraktong bagay o walang buhay. - Matalinong mag-isip ang bagyo kaya lilihis ito sa ating bansa. - Nagsasayawan ang mga halaman at puno sa ihip ng hangin. - Kumikindat ang bituin sa akin. - Lumilipad ang oras kapag kasama siya. - ***[PAGMAMALABIS]* (HYPERBOLE) -** eksaherado ang paglalarawan. **Hal.** - [Nagdurugo ang aking utak] sa hirap ng pagsusulit na ito. - [Bumuga ng dugo] sa aming lugar dahil sa patayan. - [Narinig ng buong mundo] ang iyong pag-iyak. - [Abot langit] ang pagmamahal niya sa babae. ***[PAGHIHIMIG]* (ONOMATOPOEIA) -** Paggamit ng salitang may pagkakatulad sa tunog. **Hal.** - [Umaalingawngaw] ang tinig ng asong ulol ng aming kapit-bahay. - Dinig na dinig ko ang [tik-tak] ng orasan. - Malakas ang [dagundong] ng kulog. **\ **