FilAkad-Notes-1 (1).pdf

FIlAkad Notes Lesson 2: Pamamaraan sa Pagsulat - Kyrikiel Paraang Impormatibo - Layuning magbigay ng impormasyon Aralin 1: Pagsusulat...

FIlAkad Notes Lesson 2: Pamamaraan sa Pagsulat - Kyrikiel Paraang Impormatibo - Layuning magbigay ng impormasyon Aralin 1: Pagsusulat Paraang Ekspresibo Limang makrong kasanayan - Nagpapahayag ng sariling damdamin o Pagbabasa saloobin Pagsusulat - Ito ang pinakamahalaga sa lima Paraang Naratibo - Pagsasalaysay ng mga tiyak na pangyayari at Panonood nagkakasunod-sunod Pakikinig Paraang Deskriptibo Pagsasalita - Naglalarawan ng isang paksa Pagsusulat Paraang Argumentatibo - Isang kasanayang naglulundo (koneksyon) sa - Manghikayat o mangumbinsi sa mga pananaw kaisipan at damdaming nais ipahayag ng tao at argumento gamit ang pinakaepektibong midyum ng Mga Uri ng Pagsulat paghahatid ng mensahe, ang wika (Cecilia Akademikong Pagsulat Austera et al, 2009, Komunikasyon sa - Pinakamataas na antas na pagsulat Akademikong Filipino) Malikhaing Pagsulat (Creative Writing) - Isang pambihirang gawaing pisikal at mental - Maghatid ng aliw, makapukaw ng damdamin, dahil sa pamamagitan nito ay naipapahayag ng makaantig ng imahinasyon tao ang nais niyang ipahayag sa pamamagitan - Naisusulat bunga ng malikot na isipan ay ng paglilipat ng kaalaman sa papel o anumang maaaring tunay o kathang isip kagamitang maaaring pagsulatan (Edwin - Hal: Maikling kwento, tula, komiks, musika, Mabilin et at 2012, Transpormatibong iskrip, at iba pa Komunikasyon sa Akademikong Filipino) Teknikal na Pagsulat Mga Layunin sa Pagsulat - May layuning pag-aralan ang isang proyekto o Ayon kina Mabilin, Mendillo, at Cruz, (2011) paglutas sa isang suliranin - Makauunawa lamang ay ang mambabasang Personal o Ekspresib may kaugnayan sa larangan - Nakabatay sa sariling gawain kung saan - Hal: “Project of the Renovation of CS ginagamit natin ang pagsulat upang ilahad ang Auditorium” damdamin at iniisip Propesyunal na Pagsulat Panlipunan o Sosyal - May tiyak na pinaglalaanang larangan (field) sa - Nasasangkot sa tao at sa lipunang ginagalawan akademya nito - Paggawa ng sulatin o pag-aaral na napiling Ayon kina Bernales et al (2010) propesyon Impormatibong Pagsulat o Expository Writing - Hal: Guro = lesson plan, kurikulum, pagsusulit - Magbigay ng impormasyon at mga paliwanag o assessment, at iba pa Mapanghikayat na Pagsulat - Doktor at Nars: medical report, narrative - Naglalayong makumbinsi ang mga mambabasa report tungko; sa physical examination tungkol sa isang katuwiran, opinyon, o Dyornalisms na Pagsulat (Journalistic Writing) paniniwala - May kaugnayan sa pamamahayag Malikhaing Pagsulat (Creative Writing) - Maaaring sa mga pahayagan, magasin, o - Makapagpahayag ng mga pag-iisip iniuulat sa radyo at telebisyon Mga Kahalagahan ng Pagsulat - Hal: balita, editoryal, lathalain, artikulo Nagiging daan ang pagsulat upang ipahayag Reperensya na Pagsulat (Referential Writing) ang damdamin o saloobin ng isang tao - Bibliography Nagsisilbing paraan ng komunikasyon sa - Pagkilala sa mga pinagkunang kaalaman at kapwa ang pagsulat impormasyon sa paggawa ng konseptong Ginagamit ito sa lalong pagkatuto, paglinang, papel, tests, at disertasyon ng lohikong pag-iisip at paglutas sa mga - Nagrerekomenda sa iba tungkol sa mga suliranin ginamit na sanggunian Ginagamit ito bilang paraan ng pagtataya sa - Makikita sa huling bahagi ng pananaliksik o s naging pagsulong ng estudyante a”Kaugnay na Pag-aaral sa Literatura” Aralin 2: Pagsulat ng Bionote Bionote - Uri ng sulating nagbibigay ng mga impormasyon tungkol sa isang indibidwal upang ipakilala siya sa mga tagapakinig o mambabasa - Gumagawa tayo ng bionote para magpakilala - Binibigyang-diin nito ang mga bagay-bagay sa buhay ng isang tao tulad ng edukasyon, mga parangal at kaugnay na impormasyong naglalayong maipakita ang kanyang kredibilidad. ★ Bionote = Biographical note Maikling Bionote - Kabilang ito sa mga sulating maituturing na - Binubuo ng isa hanggang tatlong talatang volatile paglalahad ng mga impormasyon ukol sa taong ★ Volatile - Paiba-iba o nagbabago ipinakilala. Isang halimbawa nito ay ang - Sulating naglalayong bigyang-tuon ang ano bionote ng may akda ng isang aklat mang magandang bagay na taglay ng isang tao, - Karaniwang itong makikita sa mga dyornal at kabilang na rito ang iba’t ibang nagawa niya sa magasin kanyang buhay o kontribusyong panlipunan. - Puro positibo lamang ang inilalagay dito; mabango ang pangalan - Maaari din namang samahan ng mga personal na impormasyon, subalit kailangang gamitin ang prinsipyo ng inverted pyramid - Sa ngayo’y ginagamit na rin nang impormal ang mga sulating nabibilang sa malikhaing pagsulat Inverted Pyramid Mahabang Bionote - Ordinaryong kagamitan ito sa pagpapakilala ng isang panauhin - Isa tong detalyadong pagpapabatid at pagpapakilala sa kung ano man ang nakamit sa buhay ng taong tinutukoy - Pagpapakilala sa mga judges - May kahabaan ang oras o panahon na ginagamit upang basahin ito Dahilan ng paggamit ng Bionote Uri ng Bionote Aplikasyon sa trabaho Micro-bionote Paglilimbag ng mga artikulo, aklat o blog - Karaniwang makikita sa iba’t ibang social Pagsasalita sa mga pagtitipon media o business card Pagiging tagahatol sa mga patimpalak - Sinisimulan ito sa isang impormatibong Pagpapalawak ng propesyonal na networks pangungusap na inuuna ang paglalagay ng - Propesyonal na network: mga pangalan, sinusundan ng mga bagay na koneksyon sa mga organisasyon o tao nagawa at natatapos sa mga detalye kung sa isang propesyonal na pamamaraan paano makokontak ang taong tinutukoy - Ex: bio sa mga social media Mga Hakbang sa Pagsulat ng Bionote (Brogan at Uri ng Abstrak o Halaw Hummel, 2014) Impormatibong Abstrak Tiyakin ang layunin - Naglalaman ng halos lahat ng mahahalagang Pagdesisyonan ang haba ng isusulat na bionote impormasyong matatagpuan sa loob ng Gumamit ng ikatlong panauhang perspektibo pananaliksik Simulan sa pangalan - Kadalasang nagtataglay ng 200 mga salita Ilagay ang propesyong natapos o (Nilalaman) kinabibilangan Motibasyon Isa-isahin ang mahahalagang tagumpay o Suliranin nakamit na karangalan Pagdulog at Pamamaraan Idagdag ang ilang hindi inaasahang mga Resulta detalye. Konklusyon Isama ang contact information (opsyunal) Deskriptibong Abstrak Basahin at isulat muli ang bionote - Kadalasan itong maikli; binubuo lamang ng 100 mga salita - Hindi buo ang paglalahad sa mga detalye o bahagi ng isang pananaliksik (Nilalaman) Suliranin Layunin ng Pag-aaral Metodo o Pamamaraan Saklaw ng Pag-aaral Kritikal na abstrak - Pinakamahabang uri ng abstrak; katulad ito ng isang rebyu - Higit itong detalyo at mapanuri kaysa sa ibang uri ng abstrak o halaw Aralin 3: Pagsulat ng Abstrak o Halaw Aralin 4 Pagsulat ng Buod Abstrak Buod - isang maikling buod ng artikulong nakabatay - Tala ng isang indibidwal, sa sarili niyang sa pananaliksik, tikhay, rebyu o katiktikan ng pananalita, ukol sa kanyang mga narinig o kumperensya nabasang artikulo, balita, aklat, panayam, isyu, - tumutukoy sa pinaikling deskripsyon ng isang usap-usapan at iba pa. pahayag o sulatin - Payak na paraan ng pag-uulat sa trabaho, Mga Layunin ng isang Abstrak liham pangnegosyo at dokumentasyon Nais nitong gawing payak ang pag-unawa sa - Katumbas ito ng lagom na sa Ingles ay isang malalim at kompleks na pananaliksik o tinatawag na summary pag-aaral sa isang particular na larangan - Karaniwan itong isinusulat sa anyong patalata Nilalayon nitong tumayo bilang isang hiwalay at hindi sa anyong balangkas - Kadalasang ginagamit sa panimula ng mga na teksto at kapalit ng isang buong papel o akdang pampanitikan para maipakita ang pag-aaral pangunahin daloy ng banghay sa simpleng Nilalayon ng isang mahusay na abstrak ang pamamaraan maibenta o maipakitang maganda ang Mga Dapat Taglayin ng Isang Buod (Swales at kabuuan ng pananaliksik at mahikayat ang mga mambabasa na ituloy pa ang pagbabasa Feat, 1994) ng buong artikulo o pag-aaral sa pamamagitan Kailangang ang isang buod ay tumatalakay sa ng paghahanap o pagsipi ng mga bahagi nito kabuuan ng orihinal na teksto Nilalaman ng Abstrak Kailangang mailahad ang sulatin sa paraang Buod nyutral Layunin at Kahalagahan ng Pag-aaral Kailangang ang sulatin ay pinaiksing bersyon Resulta ng orihinal na teksto at naisulat sa sariling Kongklusyon pananalita ng gumawa Rekomendasyon Mga Katangian ng Isang Buod Pagtanggap ng isang Nagtataglay ng obhektibong balangkas ng gantimpala orihinal na teksto. Pangangampanya ng isang ○ Sumasagot dapat ito sa mga tanong na politiko Ano, Sino, Saan, Bakit, at Paano - Mga Hakbang sa Pagtatalumpating Hindi nagbibigay ng sariling ideya o kritisismo Biglaan Hindi nagsasama ng mga halimbawa, detalye o Hakbang sa punto impormasyong wala sa orihinal na teksto Hakbang sa dahilan Gumagamit ng mga susing salita Ebidensya Gumagamit ng sariling pananalita ngunit Pagpapahayag napapanatili ang orihinal na mensahe Maluwag (Extemporaneous Speech) Mga Hakbangin sa Pagbubuod - Talumpating nangangailangan ng Habang binabasa ang akda, salungguhitan ang kahandaan sa pagbigkas, pagtatakda ng mga mahahalang punto o detalye oras sa pagtatalumpati at ang pag-uulit Ilista o igrupo ang mga pangunahing ideya, sa paksa ang katulong na ideya at ang pangunahin Binasang Talumpati paliwanag sa bawat ideya - Isang talumpating isinulat nang maayos bago maganap ang isang Kung kinakailangan ayusin ang kumperensya o patitipon pagkakasunud-suod ng mga ideya sa lohikal Isinaulo o may Paghahanda na paraan - Isang talumpating inihandang mabuti Aralin 5: Talumpati upang isaulo at bigkasin Talumpati Mga Uri ng Talumpati Batay sa Layunin - Sining na maayos na paghahanay ng Talumpating Nagbibigay-Parangal mahahalagang kaisipan at mabisang paraan ng - Binibigkas ito bilang parangal sa isang paghahatid ng mga ito sa tagapakinig tanging bayani, tao o panauhin - Magalang na pagsasalita sa harap ng mga tap Talumpating Panghikayat tungkol sa isang mahalaga at napapanahong - Layunin ng mananalumpati na makuha paksa ang simpatya at paniniwala - Dito makikita ang katatasan at kahusayan ng Talumpating Impormatibo tagapagsalita sa paghihikayat upang - Magbigay ng mahahalagang paniwalaan ang kanyang pangangatwiran sa impormasyon sa kanyang mga paksang itinatalakay tagapakinig o manonood tungkol sa Ayon kay Deueza (1976) isang produkto, imbensyon, at - Ang pananalumpati ay isang agham at sining napapanahong isyu tungkol sa pagpapaniwala ★ Sining - Tunat na pakay nito a6 ang paghubog Mga Bahagi ng Isang Talumpati ng isang kadalubhasaan Panimula o Pambungad ★ Agham - Nasasaklawan ito ng mga alituntunin Pangunahing Ideya Mga Dapat Isaalang-alang Tuwing Pangangatwiran Wakas o Konklusyon Nagtatalumpati Mananalumpati Mga Sangkap ng Isang Talumpati Kaalaman Talumpati Kahandaan Tagapanood/Tagapakinig Kasanayan Mga Uri ng Talumpati ayon sa pamamaraan Biglaan o Daglian (Impromptu Speech) Paghahanda ng Talumpati (pa add nyab d ako naka catch up) - Uri ng talumpati na binibigkas nang biglaan at walang anumang Anong uri ng talumpati ang magaganap? paghahanda Sino-sino ang makikinig o manonood sa - Masasaksihan ang isang biglaang programa? talumpati sa: Mga pagdiriwang (kasal, binyag, kaarawan) Promosyon (pelikula, aklat) Pagbati sa isang selebrasyon Pagkuha ng opinyon tungkol sa napanood na pelikula o dula Layunin ng Talumpati Iwasang maging “stiff” at huwag mahiyang Magturo ikumpas at igalaw ang bahagi ng katawan Magpabatid Huwag mangamba o kabahan, maging tuwid at Manghikayat payak kung sa pakikipag-usap na tila ba ay Manlibang ginagampanan lamang ang isang kaswal na Pumuri pakikipagkomunikasyon Pumuna Iwasang mautal para malinaw na Bumatikos maintindihan ng mga tagapakinig ang Mag-iwan ng kakintalan ninanais mong ipabatid sa kanila Mga Katangian ng Mabisang Talumpati Kaisahan Kaugnayan Diin Masining na pananalita Maayos at malinaw na pagkakabigkas Mga Gabay sa Pagsulat ng Talumpati (Jeff Smith, 2013) 1. Piliin lamang ang isang pinakamahalagang ideya 2. Magsulat kung paano ka nagsasalita sa harapan ng maraming tao 3. Gumamit ng mga kongkretong salita at halimbawa 4. Tiyaking tumpak ang mga ebidensya at datos na ginagamit sa talumpati 5. Gawing simple o payak ang pagpapahayag ng buong talumpati Mga Dapat Tandaan sa Talumpati Sa entablado, umakyat nang may kakisigan subalit hindi nagmamadali at bigyang pansin ang pagpapakilala ng mga manonood Huminto nang maluwag at huwag agarang magsalita. Pagmasdan at kilalanin ng mabuti ang mga awdyens Panatilihin ang pagiging masiyahin at may anyong kawilihan sa pagsasalita Ang mananalumpati ay hindi dapat mayabang, sa halip ay maging payak, upang maging kaaya-aya sa mga nakikinig o nanonood Isaalang-alang ang maayos na tindig at gamitin ang ilang paggalaw ng katawan at pagkumpas ng kamay Isaisip na ang ekspresyon ng mukha ay nakabatay sa nilalaman ng bawat pahayag na nais bigynag-diin Huwag maging matamlay at iawasang sumimangot Iwasang manalumpati ng hindi nagsasanay, dapat laging handa Huminto kung tapos na. Huwag nang dagdagan pa upang hindi lumabo at maging paligoy-ligoy Iwasang matakot o mangamba kung sakaling maganap ang mga puwang o pagtigil sa pagtatalumpati