FIL 3 Notes PDF
Document Details
Uploaded by Deleted User
Tags
Summary
These notes cover different types of academic writing, focusing on abstracts and summaries. It details their characteristics, structure, and uses in Filipino-language academic papers. The notes also discuss the importance of maintaining objectivity and following a clear structure.
Full Transcript
Iba’t ibang Uri ng Akademikong Sulatin .Introduksyon/Panimula I a.Pamagat ng pag-aaral...
Iba’t ibang Uri ng Akademikong Sulatin .Introduksyon/Panimula I a.Pamagat ng pag-aaral b. Mananaliksik Aralin 1:Abstrak c. Uri ng lathalain - Ang Akademikong sulatin ay isang d.Paaralan intelektwal na pagsulat. II.Problema/Suliranin - Makatutulong ito sa pagpapataas ng III.Iskop ng pag-aaral kaalamansa iba't ibang larangan. IV. Pamamaraan/Metodolohiya g n - Ito ay para din sa makabuluhang pag-aaral pagsasalaysay na sumasalamin sa kultura, V. Samari ng natuklasan, konklusyon at karanasan, reaksyon at opinyon base sa rekomendasyon manunulat. -Ginagamitdinitoupangmakapagpabatid ng mga impormasyon at saloobin. Aralin 2:Sintesis/Buod ng pagbubuod o sintesis sa larangan ng A bstrak A pagsulatayisanganyongpag-uulatngmga Ito ay karaniwang ginagamit sa pagsulat impormasyon sa maikling pamamaraan ng akademikong papel para sa tesis, papel upangangsari-saringideyaodatosmulasa siyentipiko at teknikal, lektyur at report. iba't ibang tao, libro, pananaliksik at ibapa Layunin nitong mapaikli o mabigyan ng ay mapagsama-sama at mapag-isa tungo buodang mga akademikong papel. sa isang malinaw na kabuuan. Hindi gaanong mahaba (200-250 words), organisadoayonsapagkakasunodsunodng ulasaprosesongito,kungsaantumutungo M nilalaman. sa sentralisasyon ng mga ideya upang Ang abstrak ay tinatawag na screening makabuongbagongideya.(Acopra,j.etal, device na naglalaman ng kabuuanngtesis, 2016) disertasyon o pag- aaral. Isinusulat ito upang mapaikli o maibuod ang laman ng ga katangian ng Sintesis o Buod M isang pag-aaral.(Acosta, J, et al, 2016) 1. May obhetibong balangkas ng orihinal na Itoaytinatawagdingmaiklinglagomng teksto. isang artikulotungkol sa tiyak na larangan. 2. Hindi nagbibigay ng sariling ideya at kritisismo. ga dapat malaman sa pagsulat M 3. Hindi nagsasama ng mga halimbawa, ng Abstrak: detalye,oimpormasyongwalasaorihinalna Lahatngmgaimpormasyonnailalagayrito teksto. aydapatmakikitasakabuoanngpapel,ibig 4. Gumamit ng mga susing salita. sabihin, hindi pwedeng maglagay ng 5. Gumamit na sariling salita. kaisipan o datos na hindi binanggit sa ginawang pag-aaral o sulatin. ay mga hakbang sa pagbubuod: M Iwasanang statisticalfiguresdahilhindiito UNA: pahapyaw na basahin, panoorin at nangangailangan ng detalyadong pakinggan muna ang teksto. eksplenasyon. IKALAWA: tukuyin sa mga nakasulat o Huwag gumamit ng sariling opinion. pinanonoodangpaksangpangungusaphigit Dapat na dobleng espasyo. sa lahat ay ang pagtukoy sa mga susing Gawing maikli ngunit komprehensibo. salita IKATLO: ang mga ideya ay pag-ugnay- Mga nilalaman ng Abstrak: ugnayin - Rasyunal IKAAPAT: huwag kumuha ng pangungusap - Saklaw at Delimitasyon mula sa teksto at siguraduhin ang maayos - Resulta at konklusyon na pagkakabuo ng buod IKALIMA: ang ebidensya at halimbawa ng Ang mga bahagi ng Abstrak: detalye ay huwag maglalagay. Aralin 3: Bionote, Panukalang Proyekto, kalawang Talata - mga katangian, mga I hilig, paboriro, libangan, mga bagay na Posisyong Papel natuklasan ng A bionote ay makatotohanang katlong Talata - mga pananaw sa mga I pagpapahayag ng personal na propayl bagay-bagay, pangarap, ambisyon, ng isang tao. Halimbawa ay ukol sa inaasahan sa darating na panahon, mga kanyang Academic Career at iba pang gawain upang makamit ang tagumpay. impormasyon. I ba't ibang itwasyon s ng Angpansarilingbionoteaytumatalakaysa p agpapakilala n a n angangailangan pansariling buhay ng may akda. At ang ng bionote: aiba naman ay naglalahad ng makukulay 1. Pagpapakilala sa may akda ng isang aklat. p na pangyayari sa buhay ng iba. 2. Pagpapakilala sa isang tagapagsalita sa isang kumperensya. Ang layunin ng bionote ay upang ipakilala 3. Pagpapakilala sa panauhing pangdangal. ang sarili sa mambabasa. Upang maging 4. Pagpapakilala sa natatanging indibidwal. gabay o inspirasyon sa mga mambabasa. 5.Pagpapakilala sa isang paring magmimisa. I sang marketing tool at upangipaalamsa iba ang kredibilidad bilang isang Panukalang Proyekto propesyonal. - isangparaanngpaglalatagngproposalsa proyektong nais na ipatupad. May layunin Angkatangiannitoaymaikliangnilalaman, itong maresolba ang mga suliranin. gumagamit ng ikatlong panauhan, - Dapat ay pormal at malinaw ang mga matapat, at gumagamit ng inverted impormasyong takatala. pyramid. ORMULARYO NG PANUKALANG PROYEKTO P ng payak na paraan ng pagsulat ng A AT MGA IMPORMASYONG DAPAT ILAGAY SA bionote sa bawat linya ay ang mga BAWAT BAHAGI(The Project Proposal Form) sumusunod: . Proponent ng Proyekto (Project 1 Sa unang linya dapat na nasusulat ay Proponent) pangalan - Isinulat ang indibidwal o organisasyong ikalawanglinya2hanggang4napang-uri naghaharap ng panukalangproyekto,adres, na naglalarawan sa taong inilalahad telepono o cellphone, e- mail at lagda ikatlong linya ay nasusulat ang mga 2. Pamagat ng Proyekto(Project Title) magulang - Ang pamagat ay dapat tiyak, maikli at ikaapat na linyaay mga kapatid malinaw ikalimang linyaang mga hilig at gusto 3. Kategorya ng Proyekto ikaanim na linyaang mga kinatatakutan - pananaliksik, pagsasalin, pagpapalimbag, ikapitong linya ang mga pangarap o patimpalak, seminar/kumperensya,pangara ambisyon ling-aklat at/o malikhaing pagsulat ikawalong linyaay ang pook ng tirahan 4. Kabuuang Pondong Kailangan (Total ikasiyam na linyaay ang apelyido. Budget Needed) 5. Rasyonal ng Proyekto (Project ay mga kontrobersyal na paraan ng M Rationale) pagsulat ng bionote na gaya ng isang - Isaad ang background, kahalagahan ng ordinaryong pagpapakilala sa paraang proyekto pasalita. 6. Deskripsyon ng Proyekto (Description Unang Talata- pangalan, araw ng kapanga of the Project) nakan, lugar ng kapanganakan, tirahan, - Ipaloob dito ang maikling deskripsyon ng magulang at proyekto, kategorya o uri nito. Dito rin isasaadangmgalayunin(panlahatattiyak) at talatakdaan ng mga gawain. . Mga Benepisyong Dulot ng Proyekto 7 - Ito ay dapat na organisado ayon sa (Project Benefits) pagkakasunud-sunod ng mga puntong - Isaad dito ang mga kapakinabangang napag-usapan at makatotohanan. Maaari dulot ng proyekto, sinu-sino ang itong balikan ng organisasyon kung may makikinabang. kinakailangang linawin sa mga nakaraang 8. Gastusin ng Proyekto(Project Cost) pag-uusap. - Ilagay dito ang detalyadong badyet na kailangan sa pagsasagawa ng proyekto. ga kasamang nakakagulo sa M pulong ni Alih S. Anso erminal Report T MR. HULI 1. Introduksyon - Parating Huli 1. Rasyonal ng proyekto - nahihinto ang takbo ng pag-uusap dahil 2. Layunin ng proyekto kailangang ipaliwanag at ulitin sa nahuling 3. Deskripsyon ng proyekto dumating kung anong nangyari o 2. Aktwal na implementasyon napag-usapan. 1. Deskripsyon ng mga gawain/aktibidades R. UMALI M 2. Deskripsyon ng lugar na pinagdausan Maagang Umaalis – umaalis kaagad kahit 3. Propayl ng mga kalahok hindi pa tapos ang pulong. Kadalasan ay 4. Propayl ng trainors/facilitators/ hindi siyanakakasamasapagdedesisyonsa speakers huling bahagi ng pulong at siya pa minsan 5. Benepisyaryo: audience/kalahok ang reklamador. 3. Mga kalakip 1. Mga larawan na may deskripsyon R. SIRA M 2. Talaan ng mga kalahok Sirang Plaka -paulit-ulitangsinasabidahil 3. Talaan ng mga facilitators at resume maaaring hindi nakikinig o talagang may 4. Kinalabasan ng Workshop kakulitan lang o gumawangsariling"papel" 5. Kopya ng programa/ dahong o gustong palaging "bida". Dahil dito, pang-alaala nauubos ang oras ng pulong. 6. Kopya ng nodyul/panayam 7. Kopya ng talumpati/paper R. ILING M 8. Kopya ng press release, write-ups, Laging Umiiling-iling-paranglaginghindi atbp tanggap ang sinasabi ng mga kasama sa grupo, na sa tuwing sasabihin ang Isulat sa Pabalat ang pamagat ng kasamahan ay pailing-iling na walang proyekto, petsa ng implementasyon, a t namang sinasabi. venue at pinagkalooban. MR. WHISPER Posisyong Papel Bulungero-nakakainisatnakakailangdahil kahitnagsasalitaangmgakasamasagrupo, -Isangsalaysaynanaglalahadngkuro-kuro bulongsiyangbulong(pangiti-ngitipakung hinggil sa isang paksa. minsan) sa kanyang katabi. Para bang may -Angbalangkasngisangposisyongpapelay intrigang sinasabi sa katabi niya. mulasapinakapayaktuladngisanglihamsa patnugothanggangsapinakamagusottulad MR. APENG DALDAL ng isang akademikong papel. Daldalero- halos sa buong pulong, siya at Aralin 4: Katitikan ng Pulong siya na lamang ang nagsasalita. Kadalasan din siya ang may - Ito ay tala o rekord o pagsasadokumento pinakamalakasnaboses,atmadalasay"out ngmgamahahalagangpuntongnailahadsa of topic." isang pagpupulong. Ito ay mahalaga dahil itoangopisyalnarecordngmgadesisyonat pinag-uusapan sa pulong. R. HENYO M Apat na elemento sa -Masyadong Marunong ayaw magpatalo pag-oorganisa ng pulong kahit kanino. Ayaw din niyang makinig sa 1 . PAGPAPLANO (PLANNING) mungkahi ng iba dahil akala niya siya ang - Mga tanong na dapat masagot kapag palaging tama. nagpaplano ng isang pulong: ✔ Ano ang dapat makuha o maabot ng MR. PAL grupo pagkatapos ng pulong? Paalis-alis - habang nagpupulong, paalis- ✔Anoangmagigingepektosagrupokapag alis (pupunta ng comfort room, tatawag sa hindi nagpulong? telepono o cellpon, - Magkaroon ng malinaw na layunin, kung makikipagkwentuhan sa iba, at kong ano- bakit may pagpupulong? anopaangpinag-aabalahan)peropagbalik ✓ Pagpaplano para sa organisasyon ang daming tanong. (planning) ✔Pagbibigayimpormasyon(Maymgadapat MR. TANG ipaalam sa mga Kasapi) Tagasunod, taga-tango at nakikisabay sa ✓ Konsultasyon (May dapat isangguni na lahat ng nangyayari sa pulong at walang hindi kayang sagutin ng ilang miyembro sariling opinion, kundi sama-sama lang sa lamang) mas maraming kasama. ✓ Paglutas ng Problema (May suliranin na dapat magkaisa ang lahat) MISS TSISMOSA ✓ Pagtatasa(Ebalwasyonsamganakaraang nagdadala na kung anu-anong balita, gawain o proyekto) tsismis at intriga na walang katuturan sa pulong. Dahil dito, nauubos ang oras ng 2. PAGHAHANDA (ARRANGING) pulong sa kanyang mga kuwento. ▪ Kailangan ipaalam sa mga taong dapat dumalo sa pulong. MISS GANA ▪ Kailan, petsa, oras at lugar kung saan Walang Gana - bagamat pisikal na nasa idadaos ang pulong. pulong,angkanyangisipaynasaibanglugar ▪Mgaagendaomgabagaynatatalakayino at may ibang ginagawa nagbabasa, pag-uusapan. nagdro-drowing, hikab ng hikab, natutulog, ▪ Ang paghahanda ay nakadepende rin sa at iba pa, habang nagpupulong. mga partikular na tungkulin ng mga tao sa pulong. MRS. DUDA Parating Nagdududa– anumang Tagapangulo ( Chairman /Presiding tinatalakay sa pulongaypinagdududahano Officer) pinagsususpetsahan. Ang tingin niya ay - Kailangan alam niya ang agenda kung laging masama o negatibong balak ang paano patatakbuhin ang pulong at kung grupo o ang ilang mga kasama. Walang papaano hawakan ang mga mahihirap at tiwala sa kakayahan ng kasamahan. kontrobersyal na mga isyu. - "Facilitator" taga patnubay o "meeting GAMPANIN NG KALIHIM leader”. ▪ Tinatawag ding recorder, minutes-taker, o tagatala. Kalihim (Secretary) ▪ Responsibilidad niya ang sistematikong - Kailangan niyang ihanda ang katitikan pagtatala ng mga nagpag-uusapan at (minutes of the meeting) o talaan noong desisyon sa pulong. nakaraang pulong at iba pang ulat at ▪ Tungkulin niya na ipaalala kung ano ang kasulatan ng organisasyon. dapatpag-uusapanupanghindimawalasa Mga kasapi sa pulong (Members) direksyon ang grupo at upang maging - Kailangang pag-aralan nila ang agenda o tuloy-tuloy ang pag-uusap. mga bagay na pag-uusapan para maging aktibo ang kanilang pakikilahok - aktibong miyembro o kalahok sa pulong. a imbitasyon, dapat ipaalam at isulat ang ▪ Maaariitongbalikanngorganisasyonkung S mga pag-uusapan/tatalakayin (Agenda) may kinakailangang linawin sa mga nakaraang pag-uusap. MGA DAPAT IHANDA SA PAGPUPULONG ▪Dapathindilamangkalihimangmagtatala, - Ihanda ang lugaratmgakagamitangaya ang mga kasapi aynagtatalarinnanghindi ngmesa,mgaupuan,soundsystem,pagkain nila makalimutan ang pinag-uusapan. kung kinakailangan, palikuran at ang seguridad at iba pa. MGA DAPAT IWASAN SA PULONG - Pag-aralan (Research) ang mga paksa na 1.Malabong layunin sa pulong tatalakayin at kung kinakailangan - dapat malinaw ang layunin sa pulong at magtalaga ng taong mas higit na iba't ibang paksang pinag-uusapan at nakakaalam sa usapin. walang direksyon at ito ay nakawawalang gana sa mga kasapi. 3. PAGPROSESO (PROCESSING) Ang pulong ay dapat may "rules, 2.Bara-bara na pulong procedures or standing orders" kung - walang sistema ang pulong. Ang lahat ay paano ito patatakbuhin. Sa pangkalahatan, gustong magsalita kaya nagkakagulo, kaya pareho naman ang mga prinsipyo ng mga dapat ipairal ang "house rules". patakarangginagamitngunion,nagkakaiba lamang sa mga detalye. 3.Pagtalakay sa napakaraming bagay -hindinanagigingepektiboangpulongdahil sadamingagendaatpinag-uusapan.Pagod PATAKARAN, ATTENDANCE AT PAGSASA na ang isip ng nagpupulong. GAWA NG DESISYON Quorum - ito ang bilang ng mgakasaping 4.Pag-atake sa indibidwal kasama sa pulong na dapat dumalo para - may mga kasama sa pulong na mahilig maging opisyal ang pulong. Madalas ay umatake o mamuna sa pagkatao ng isang limampung bahagdan 50% + 1 ngbilangng indibidwal.Nagigingpersonalangtalakayan, inaasahang dadalo sa pulong. kayadahilditonagkakasamaanngloobang Consensus - isang proseso ng mga tao sa pulong. pagdedesisyon kung saan kinukuha ang nagkakaisang desisyon ng lahat ng mga 5.Pag-iwas sa problema kasapi sa pulong. - posible sa isang pulong ay hindi ilabasng Simpleng Mayorya - isang proseso ng mgakasamaangproblemangorganisasyon. pagdedesisyon kung saan kinakilangan ang Sa halip, ang binabanggit nila iba't iba at 50%+1 (simple majority) ngpagsang-ayono walang kabuluhang bagay para maiwasan di-pagsang-ayon ng mga nakadalo ng ang tunay na problema. opisyal na pulong. 6.Kawalan ng tiwala sa isa't isa MAGSIMULA AT MAGTAPOS SATAKDANG - walang ibubunga ang mga pulong na ORAS walang pagtitiwala at pagbubukas sa isa't ✓ Simulan ang pagpupulong sa itinakdang isa. Dito kinakailangan ang tinatawag na panahon o oras. "IKLAS" manalig sa Panginoon, palaging ✓ Sikaping matapos ang pagpupulong sa isipinangkasabihan:Maymakikitakangisda itinakdang oras. Alalahanin na ang ibang sadagatnawalasailog,atmaymakikitaka kasapi ay may iba pang natatakdang namang isda sa ilog na wala sa dagat." gawain. 4. PAGTATALA (RECORDING ) 7.Masamang kapaligiran ng pulong ▪ Ang tala ng pulong ay tinatawag na - masyadong maingay o magulo ang lugar katitikan (minutes). ng pinagpulungan kaya hindi magkarinigan. ▪ Ito ay mahalaga, dahil ito ang opisyal na Minsan naman ay napakainit ng lugar o record ng mga desisyon at pinag- maraming istorbo gaya ng mga usyoso o uusapansa pulong. nanonood, nakikinig o nakikisali, agkakalayo ang kinalalagyan ng mga - Ito ay nagpapakita kung paano ang mga m kasamahan, dapat angpinunoaynakikitao letra/tunog, salita, pangungusap, talata, at naririnig ang lahat. sanaysay ay may kaugnayan/koneksyon sa isa't isa. 8.Hindi tamang oras ng pagpupulong - ang miting ay hindi natatapat sa Katangian ng Sanaysay alanganing oras tulad halimbawa ng May estruktura tanghaling tapat, sobranggabiosaorasng Organisado ang mga ideya trabaho. Makatotohanan at kapani-paniwala May estilo/paraan. ARALIN 5: Batayang Kaalaman sa alawang uri ng Sanaysay batay D Sanaysay sa Anyo PORMAL O MAANYO Pahapyaw na Kasaysayan ng Sanaysay - masinsing ang pag-oorganisa ng datos, ichel Eyguem de Montaigne (1580) M malinaw, lohikal at kapani- paniwala ang - naglalaman ng kanyang mga palagay at mga pagpapaliwanag. damdamin, at noo'y nangangahulugan HALIMBAWA: Tesis o pananaliksik, lekiyur, ng mga pagtatangka, mga pagsubok, at simposya, eksam, talumpati pagsisikap Isagani Cruz at Soledad Reyes MPORMAL O MALIKHAIN I - nagpapaliwanag sa mga gawi, kostumbre - isang akdang tuluyan na tumatalakay sa ilang isyu at estilo ng pamumuhay ng mga katutubo Alejandro G. Abadilla (Quindosa- Santiago,2006) HALIMBAWA: Talaarawan, liham, panayam, - ito ay ang pagsasalaysay ngnakasulatna karanasan ng isang pagsasalaysay. lathalain, talambuhay, travelogue, photo Kaibahan ng makata at mananalaysay essay. Ang makata ay nakikipag-usap saBahagi ng Sanaysay pamamagitan ng pananalinghaga samanta- Panimula - simulang talata. Naglalarawan la ang mananalaysay sa pamagat. ay Katawan/Gitna - panggitnang talata, nakikipagtalastasan sa pinakamataas na anyo prosa. (Salanga, 1990, 1) nagpapaliwag sa panimulang tatata/pamagat. Ayon sa Panitikang Filipino: Pangwakas - nagbibigay ng Konklusyon sa - lumitaw lamang noong 1938 sa nilalaman. bokabularyong Tagalog ang terminong "Sanaysay” Aralin 6:Lakbay Sanaysay anaysay S Uri ng Sanaysay 3 ✔ Hindi nalilimitahan ang mga paksa sa 1. Personal na sanaysay –tungkol sa mga sanaysay nararamdaman, kaugnay ng mga nakikita ✓ Maaariniyangtalakayinangkanyangmga naoobserbahan. naobserbahan ✓ Maaari rin naman niyang isulat ang mga .Mapanuri o Kritikal na sanaysay 2 nakikita sa kanyang paligid - tungkol sa mga naiisip ng manunulat ✓ Sa madaling sabi,kahitanomulasamga kaugnay sa kanyang nakikita o personal na karanasan tungo sa karanasan naoobserbahan. ng iba, maaaring paksain sa sanaysay, ang sanaysay ay maaring bilang bukal ng .Patalinhagang sanaysay 3 karanasan, ideolohiya, obserbasyon, - tungkol sa mga kasabihan o sawikain. paniniwala a pagpapahayag. - Ang lakbay-sanaysay ay isa sa Pagbuo ng Sanaysay pinakatanyag na anyo ng sanaysay. - Sa pamamagitan ng paglalakbay ANLALAKBAY M maraming kaalaman ang natutunan na - Ang isa'y manlalakbay ay may kaalaman maaaring gamitin natin sa darating na talaga sa paglalakbay bilang pagkilala sa panahon tulad sa propesyonohanapbuhay, lugar at pagtuklas ng bagong daigdig. sa pagtuklas ng bagong lugar at - Ang manlalakbay ay interesado sa makasalamuha ang iba't ibang mga tao sa kasaysayan , topograpiya salugar,pagkain, nasabing lugar. pang-araw-araw na pamumuhay, panitikan, pulitika, wika, at relihiyon ng isang lugar. - Ito'y makatutulong sa p aglinang at pag-unlad ng sarili at lipunang T URISTA kinabibilangan. -naglalakbaysamgapilinglugarlamangat madalas ay upang aliwin ang sarili sa - Sa Ingles, tinatawag itong travel essay, limitadong bilang ng araw. travel literature o travelogue. -sekondaryalamangangmgaito.Mahalaga sa kanya ang aliwin lamang ang sarili. - Bukod sa pagiging popular, isa rin itong anyo ng pagsusulat na maaaring maging Apatnadahilansapagsusulatnganyong propesyon o hanapbuhay. ito: 1. Itaguyod ang isang lugar at kumita sa - Ang lakbay-sanaysay ay nagmula sa pagsusulat. salitang "sanaysay" salaysay ng sanay. 2. Makalikha ng patnubay para sa mga Kasanayansapagsusulatgayangretorikaat posibleng manlalakbay. gramatika, lirikal na wika at mga tayutay, 3. Itala ang pansariling kasaysayan sa pinakamahalagang kahilingan, ang paglalakbay tulad ng pag-unlad ng pagtataglay ng kasanayan sa paglalakbay ispiritwalidad, pagpahihilom, o kaya'y at sa buhay. pagtuklas sa sarili at, 4. Isadokumentoangkasaysayan,kulturaat - Mahalaga ang lakbay-sanaysay tulad ng geograpiya ng lugar sa malikhang mga travel guide at travel article upang pamamaraan. itaguyod ang isang lugar para sa mga manlalakbay o sa mga permanenteng residente. Anuman ang layunin, ang lakbay-sanaysay ay kadalasang -Anglakbay-sanaysayayisangsanaysayna naglalaman at nagtatala ng mga hindi lamang tungkol sa isang lugar o sumusunod; paglalakbay. Ito rin ay tungkol sa kungano 1. Karanasan ng awtor sa paglalakbay ang madidiskubre ng isang manunulat 2. Pagtuklas ng isang lugar, tao, at sa sarili tungkol sa pamumuhay ng mga taong 3. Isang paraan ng pagkilala sa sarili naninirahan sa lugar na iyon. 4. Malinaw na pagkaunawa at perspektibo ukol sa narasanan. I ba't ibang uri o pokus ang mga sanaysay. Aralin 7:P ictorial Essay pilgrimage, heritage ,ancestry - Ang pictorial essay ay isang koleksyon ng Shopping, volunteer, walking tour mgaimahenainilagaysaisangpartikularna pop culture, cultural, literary, pagkakasunod-sunod upang ipahayag ang creative, hobby, whale watching, mga pangyayari ,damdamin at mga culinary, ecotourism konsepto sa pinakapayak na paraan. -Angmgalitratomulasakameraangsiyang - Ang mga nais magsulat ng bumubuo ngnaratibookuwentosapictorial lakbay-sanaysay ay nangangailangan ng essay. Madalas makita ang mga pictorial galing, pamamaraan, at kaalaman ng isang essa mga eksibit at diyaryo. manlalakbay, ang terminong ginamit ay -Nakatutulongsapagbuongpictorialessay manlalakbay hindi isang turista. ang mga kapsyon ng bawat apagana ang imahinasyon ng "mambabasa" ng teksto at larawan upang maunawaan ang mensahe, Aralin 9:Talumpati layunin at naratibo ng kamukha ng mga - Ang talumpati ay isang paraan ng litrato. paghahatid ng impormasyon at binibigkas sa harap ng mga tagapakinig. Paraan ng Pagbuo ng Pictorial - Itinuturing itong isang sining. Essay - May layunin itong manghikayat, tumugon, 1. Siguraduhing pamilyar sa paksa. mangatwiran o maglahad ng isang 2. Kilalanin kung sino ang mambabasa paniniwala. 3. Malinaw ang layunin. 4. May kaisahan ang mga larawan. Mga Layunin 1. Magpahatidngmahahalagangideya Aralin 8:Replektibong Sanaysay tungkol sa isang paksa. - Ang replektibong sanaysay ay isang 2. Pumukaw sa damdamin ng mga sanaysay na hindilamangupangmatalakay nakikinig. ang natutunan, bagkus iparating ang 3. Makaakit pansarilingkaranasanatnatuklasangresulta 4. Makapagpaniwala sa espisipikong paksa. 5. Makapagbigay kasiyaan sa mga - Naglalayon din ito na ipabatid ang mga nakikinig. nakalap na impormasyonatmailalahadang mga pilosopiya at karanasan. Mga Bahagi ng Talumpati Pambungad o Panimula Paglalahad Nailalahad ang mga pilosopiya Paninindigan at karanasan Pamimitawan isang akademikong sanaysay natutuklasan ang sariling pag-iisip tungkol sa isang paksa Iba't ibang uri ng Talumpati hindi kailangan sumangguni 1. Impromtu - isa itong biglaang talumpati personal at subhetibo na binibigkas nang walang ganap na paghahanda. Ang paksa ay ibinibigay na Kahalagahan ng Replektibong mismo sa oras ng pagtatalumpati.Mga Sanaysay Pamamaraang maaring gawing gabay sa nagpapahayag ng damdamin pagbigkas ng biglaaang talumpati: proseso ng pagtuklas > Maglaan ng oras sa paghahanda natutukoy ang kalakasan at kahinaan > Magkaroon ng tiwala sa sarili nakaisip ng solusyon > Magsalita nang medyo mabagal > Magpokus Paraan ng pagsulat Huwaglimitahanangmgatanongat . Ekstemporaryo - ang tagapagsalita ay 2 sagot may nakalaang panahon upang ihandaang Gamitin bilang pangunahing ideya o sarili sa pagtalakay ng isang paksa. tesis ang : .MayPaghahandaoPrepared-naihanda 3 argument o ideyang susuporta na ang teksto at maaaring naisaulo na ng ebidensya o makakatotohanang tagapagsalita. May paglalapat na ng mga pahayag angkop na kilos at kumpas. kongklusyon: ibuod lahat GAKASANGKAPANNGTAGAPAGSALITA M . Kaalaman sa Paksa 2 O MANANALUMPATI - Masasalamin ang sapat na kaalaman sa 1.Tinig paksa ng tagapasalita sa paraan ng ang tinig ay nakatutulong sa pagtalakay na ginagawa niya. Makikita ang pag-unawa sa nilalaman ng kanyang kahusayan sa paraan ng talumpati. pagpapaliwanag, pagbibigay ng Kailangang ibagay ang tinig sa interpretasyon,paglalapat, paghahambibg, nilalaman ng pananalita. pag-uulit ng padron at ang pagbibigay ng Isinasaalang-alang sa bahaging ito problema at solusyon. Madali ring ang tulin o bilis ng pananalita matuklasan kung kulang sa kaalaman ang Bigyang pansin ang pagtaas at tagapagsalita dahil nararamdaman ito sa pagbaba ng tono kanyang tinig at kilos. 2.Tindig . Kahusayan sa Pagsasalita 3 sikaping maging magaan ang -Madalingmakaganyakngtagapakinigang katawan at nakarelaks. isang mahusay na tagapagsalita. Tumindig nang maayos at iwasan Ibinabagay ng isang tagapagsalita ang angtindigmilitarnaparangnaninigas kanyang tinig sa nilalaman ng talumpati. ang katawan. Makikita rin dito ang kasanayan sa wika Mahalaga na magmukhang gaya ng paggamit ng angkop na salita, kapita-pitagan upang makuha agad wastong gramatika at wastong pagbigkas ang atensyon ng mga tagapakinig. ng mga salita. 3.Galaw . Tiwala sa sarili 4 Nasasaklaw ng galaw ang mata, - Mahalagaitongkatangiangdapattaglayin ekspresyon ng mukha, tindig, galaw ngisangtagapagsalita.Kailangangbuoang ng ulo at katawan. loob bago, habang at hanggang matapos Ang mga nabanggitaynakatutulong ang pagsasalita sapagkat magsisilbi itong sa paghahatid ng mensahe. batayan ng pagkakaroon ng interes at pagbibigay respeto ng mga tagapakinig 4.Kumpas ng kamay Nakatutulongangkumpasngkamay Mga Uri ng Talumpati sa pagbibigay-diin sa mga sinasabi. 1. Nagbibigay-aliw Mahalaga ring iayonangkumpasng 2. Nanghihikayat kamay sa binibigkas na salita. Hindi 3. Nagbibigay-galang dapat makaagaw ng pansin ang 4. Nagbibigay-Papuri sobrang pagkumpas ng kamay 5. Nagbibigay-impormasyon habang nagsasalita. 6. Talumpati para sa yumao 7. Talumpati ng pagpapakilala MGA KATANGIAN NG ISANG MAHUSAY NA TAGAPAGSALITA 1. Kahandaan -Sapartengitoaymalalamanagadngmga tagapakinig kung pinaghandaang mabuti ang talumpati sa introduksyong binibigkas ng isang tagapagsalita. Kapag maganda ang panimula ay makukuha agad ang atensyonngmgatagapakinig.Kungalamng tagapagsalita ang uri ng kanyang tagapakinig ay mailulugar niya ang pagpapatawa, pagtatanong at iba pang teknik para makuha ang kanilang atensyon.
