Familiaal Vermogensrecht Samenvatting PDF

**[les 1/10]** *Boek 2 privaatrecht* [*[www.notarisrecht.be]*](http://www.notarisrecht.be) *De onderdelen;* A. **Boek 2, titel 3 BW** *Behandelt de [rechten en de plichten] van de echtgenoten = **primair** (regels die van toepassing zijn op alle echtgenoten, ze worden dwingend opgelegd)* *H...

**[les 1/10]** *Boek 2 privaatrecht* [*[www.notarisrecht.be]*](http://www.notarisrecht.be) *De onderdelen;* A. **Boek 2, titel 3 BW** *Behandelt de [rechten en de plichten] van de echtgenoten = **primair** (regels die van toepassing zijn op alle echtgenoten, ze worden dwingend opgelegd)* *Het gaat om de wettelijke [stelsels] en de conventionele stelsels = **secundair** (deze zijn van aanvullend recht, je hebt een keuze)* Bevat geheel van rechtsregels die de vermogensrechtelijke [gevolgen] van het [huwelijk] en zijn [ontbinding], zowel tussen echtgenoten als tegenover derden, bepalen. Het primaire huwelijksstelsel ----------------------------- - - - - Er bestaan persoonlijke en vermogensrechtelijke gevolgen. Het Primaire stelsel De persoonlijke gevolgen (Art.212 en volgende oud BW) ===================================================== - - - - Deze regels staan in het oude BW. (hoofdstuk 6: wederzijdse plichten van de echtgenoot) Vermogensrechtelijke gevolgen (Art.216 en volgende oud bw) ========================================================== Minimum Autonomie ----------------- - - - Minimum Verbondenheid --------------------- - - *Als het later tot een echtscheiding komt, kan men zeggen dat degene die niets verdient niet heeft bijgedragen aan het huwelijk. Wordt altijd aangehaald door de advocaten.* - *De familierechtbank kan de partner dwingen om een deel van zijn of haar inkomsten te storten op een gezinsrekening. (degene die de plichten niet nakomt, niet bijdraagt aan de lasten)* !!Belangrijk -\> regeling omtrent [de gezinswoning]. Art.215, Art.221 oud bw ---------------------------------------------------------------------------------------- *"Onder bezwarende titel" = een tegenprestatie* *"Om niet gratis weg te geven" = schenken* Als ik alleen eigenaar ben van een gezinswoning, kan ik daar dan over beschikken? -\> Neen!! Bij een gezinswoning kan dit niet obv Art.215. Stel dit zou gaan om een tweede woning, waar je alleen eigenaar van bent, dan kan je wel zelf erover beschikken. - - - [Wat bij een feitelijke scheiding] -\> als een koppel uit elkaar gaat voor een bepaalde periode, valt deze bescherming dan weg? -\> De bescherming vervalt na **1 jaar feitelijke scheiding** indien beide partijen de intentie hebben om te scheiden. Als iemand bijvoorbeeld voor 2 jaar vanwege zijn beroep in het buitenland gaat werken, dan vervalt dit principe niet. - - ***Voorbeeld**: één van de 2 gaat winkelen, koopt een auto aan voor een groot bedrag dus gaat hiervoor een lening aan -\> stel die lening wordt niet correct terugbetaald -\> dan kan de winkel (SE) het bij beide echtgenoten samen terughalen, of bij één van de twee.* ***Uitzondering = Buitensporige schulden** -\> stel men komt buiten met 5 tv-toestellen, het gezin heeft het niet nodig maar de persoon heeft een koopdrang. Dan geldt het principe niet, de winkel zelf had ook kunnen aanhalen dat het niet nodig was* Sancties ======== - - Wat kan de familierechtbank bevelen: ==================================== - - - - *Verzegeling = met kaarsvet een deur verzegelen. (Hierna spreken we van een ontzegeling, gebeurt door notaris en vrederechter)* B. Secundair huwelijksvermogensstelsel -------------------------------------- - - Inleiding van de basissystemen, er zijn 3 basissystemen maar hierop zijn nog variaties. 1. - - - Alles waarvan niet kan bewijzen dat het tot de eigen vermogens behoort, wordt geacht gemeenschappelijk te zijn. ### Waarom kiezen mensen voor het wettelijk stelsel? Houdt het midden tussen de solidariteit tussen de echtgenoten enerzijds en het behoud van autonomie en individuele vermogensvrijheid anderzijds. - Als echtgenoten een afwijkend huwelijksvermogensstelsel willen hanteren, moeten zij vóór het huwelijk een **huwelijkscontract** laten opstellen door een **notaris**. - - Centraal Register Huwelijksovereenkomsten (CRH) = elk huwelijkscontract wordt ingeschreven in een databank. Het gekozen of wettelijke stelsel geldt tot het huwelijk wordt ontbonden. (Scheiding of overlijden) Bewijsregels ============ Regels die bepalen hoe je iets kan aantonen in juridische situaties, bijvoorbeeld: wie heeft er gelijk, van wie zijn bepaalde eigendommen,.. - - Voorbeelden bewijsdocumenten: ============================= - - Samenstelling van de vermogens ------------------------------ a. A. - Vb: schuldvordering voor het huwelijk -\> blijft eigen - **[Voorbeeldcasus]**: u trouwt met een rijk persoon en er wordt een diamant (ring) gegeven aan het koppel als huwelijkscadeau. Het koppel wil na 10 jaar scheiden. Is het goed dan eigen vermogen of een geschenk in de huwelijksgemeenschap? De vrouw heeft de ring 10 jaar gedragen, maar de ring werd aan het koppel geschonken. Rechtspraak heeft geoordeeld: een juweel behoort normaal tot het eigen vermogen want individualiseerbaar als juweel, maar als je het juweel laat smelten dan behoort dat tot het gemeenschappelijk vermogen. B. Goederen die van nature eigen zijn, vallen automatisch in het eigen vermogen (EV) van een echtgenoot. Denk hierbij aan kledingstukken, sieraden etc ### Accessoria Accessoria zijn bijkomstige zaken die verbonden zijn door het hoofdgoed. a. 1. 2. **Het voorkeurrecht** - de eigenaar van de grond heeft het recht om de woning van de andere echtgenoot te kopen tegen een bepaalde prijs. Mede-eigendom (="aandeel door 1 van de echtgenoten verkregen in een goed waarvan men reeds eigenaar is.\") ---------------------------------------------------------------------------------------------------------- Er zijn drie personen: persoon A en de broers B en C. Ze zijn gezamenlijk eigenaar van een huis, waarbij elk van hen een derde deel bezit. Persoon A is gehuwd onder [het wettelijk stelsel] en wil broer B uitkopen. Persoon A wil dus 1/3de eigendom overkopen, zodat hij 2/3de bezit. De vraag hierbij is of het geld van A om B mee uit te kopen, uit het eigen vermogen van A of het gemeenschappelijk vermogen van het huwelijk komt? - Stel dat A toch het gemeenschappelijk vermogen gebruikt, dan is de kans groot dat A een vergoeding moet betalen aan het GV. goederen verkregen uit belegging of wederbelegging Art.2.3.21 ------------------------------------------------------------- Goederen uit wederbelegging verwijzen naar de situatie waarin iemand geld of eigendommen die behoren tot zijn of haar eigen vermogen (bijvoorbeeld verkregen via erfenis of schenking) opnieuw investeert in andere goederen. Deze nieuwe goederen blijven dan ook deel uitmaken van het eigen vermogen, zolang dit goed kan worden aangetoond. Stel, echtgenoot 1 heeft via een erfenis een bedrag van 300.000 euro ontvangen. Dit bedrag, omdat het uit een erfenis komt, behoort tot het eigen vermogen van echtgenoot 1. Vervolgens besluit het echtpaar een woning te kopen voor 500.000 euro. Bij de aankoop van die woning zijn er twee mogelijkheden om te bepalen in welk vermogen de woning zal vallen: 1. 2. Indien ik gehuwd ben in het wettelijk stelsel, kan ik geen aankoop doen in eigen naam? -\> Niet waar, dit kan via wederbelegging. Voordeel van in eigen naam kopen -\> je kan alleen beslissen. Vragen die de notaris stelt bij wederbelegging - - ### 2. Strikt persoonlijke goederen Strikt persoonlijke goederen die eigen blijven. a. b. c. b\) BATEN VAN HET GV (Gemeenschappelijk vermogen) Inkomsten en voordelen die voortkomen uit goederen die onder het gemeenschappelijk vermogen van beide echtgenoten vallen. A. B. Bv: *Stel je hebt een huis verkregen voor het huwelijk of via erfenis. Ik ben gehuwd onder het wettelijk stelsel-\> de opbrengsten van dat huis, bv: de huur -\> vallen in het gemeenschappelijk vermogen.,* Maar je kan hiervan afwijken -\> je moet dat doen in een huwelijksovereenkomst. Je kan dit op een **aparte rekening** van u laten zetten, maar dit moet in een overeenkomst staan!! Anders is het niet geldig. C. Waarom schenkt een ouder niet graag aan aangetrouwden (bv aan de man van je dochter) -\> omdat dit mis kan gaan. D. E. EX: **anticipatieve inbreng** ----------------------------- Partner A en B zijn ongehuwd. Zij doen een aankoop van een huis, [in gelijke verhouding].(50/50) Zij doen dit [VOOR] hun huwelijk!! Maar zij hebben de wil om het later gemeenschappelijk te maken. Zij moeten hun verklaring in de aankoopakte opnemen, "indien wij huwen, gaat het huis in het gemeenschappelijk vermogen vallen". Maakt dit veel verschil -\> Ja, want je kan bepalingen opnemen in gemeenschappelijk vermogen indien overlijden. ('als één iemand sterft -\> LLE krijgt alles) Men brengt de woning in het gemeenschappelijk vermogen -\> betere regeling tussen partners, en minder rekenwerk achteraf. Men kan hieraan beschermingsclausules toevoegen, die ervoor zorgen dat de langstlevende partner het volle eigendom van het goed kan krijgen bij overlijden van de andere partner. = spiegelbeeld -\> zien we later Bestuur van de vermogens ------------------------ 1. 2. a. b. c. Ontbinding van het huwelijk =========================== Kan bij overlijden of bij echtscheiding. Ontbinding -\> vereffening -\> verdeling Vereffening ----------- Bepalen van het actief en passief - - Vereffening ----------- a. Bevat een gedetailleerde lijst van **alle goederen en schulden** die deel uitmaken van de boedel (het vermogen). Doel -\> waarde van de boedel bepalen + zorgen voor een eerlijke verdeling. De notaris kan ook vragen of er **investeringen** zijn gedaan in de goederen (bijvoorbeeld geld dat is geïnvesteerd in een huis of een onderneming), of er **schenkingen** zijn gedaan die gecompenseerd moeten worden, en of er andere waardevolle bezittingen zijn die niet direct zichtbaar zijn. Stel je legt valse verklaringen af/ houdt informatie achter, kan dit leiden tot **meineed**. (een bewuste valse verklaring die men aflegt) Meineed is strafrechtelijk vervolgbaar. (Art.226 SW) Andere sanctie is heling -\> uw rechten verliezen op de goederen die je niet aangegeven hebt. b. **Vergoedingsrekening** Art.2.3.46 - pas vanaf de ontbinding Wanneer een vermogen zich verrijkt ten nadele van een ander vermogen, moet er een compensatie plaatsvinden. Stel dat echtgenoot 1 via een erfenis 300.000 euro ontvangt, wat tot zijn eigen vermogen behoort. Het echtpaar koopt vervolgens samen een woning van 600.000 euro, waarbij ze de 300.000 euro uit het eigen vermogen van echtgenoot 1 gebruiken en 300.000 euro bij de bank lenen. Aangezien het gemeenschappelijk vermogen profiteert van de 300.000 euro van echtgenoot 1, moet er een vergoeding plaatsvinden. Het gemeenschappelijk vermogen is dan verplicht om het eigen vermogen van echtgenoot 1 te compenseren via een vergoedingsregeling. Aanpassing Vergoeding Wanneer je 300.000 euro van je eigen vermogen hebt geïnvesteerd in een goed dat op dat moment 600.000 euro waard was, en bij ontbinding is de waarde van het huis gestegen naar 900.000 euro, wordt de waarde van je inbreng aangepast volgens de regel van drie.Het goed is hoogstwaarschijnlijk een huis. Je oorspronkelijke inbreng van 300.000 euro vertegenwoordigde toen 50% van de waarde van het huis (300.000/600.000). Bij de nieuwe waarde van 900.000 euro blijft jouw aandeel evenredig hetzelfde, namelijk 50%. Dit betekent dat je bij ontbinding recht hebt op 50% van de nieuwe waarde: \- 300.000/600.000 = X/900.000 \- X = 450.000 Dit betekent dat het gemeenschappelijk vermogen 450.000 euro moet terugbetalen aan jouw eigen vermogen, wat een waardevermeerdering van je oorspronkelijke inbreng weerspiegelt. C\) Beheersrekening -\> woonstvergoeding Als één van de twee echtgenoten in de gemeenschappelijke woning mag blijven wonen, terwijl de andere partner elders verblijft, dan bepaalt de wet dat de echtgenoot die niet in de woning verblijft, recht heeft op een **woonstvergoeding.** Dit is een compensatie voor het feit dat de gemeenschappelijke woning, die aan beide echtgenoten toebehoort, alleen door één van hen wordt gebruikt. Bijvoorbeeld: de huurwaarde van de gemeenschappelijke woning bedraagt 1000 euro per maand. Als je de woning verlaat en elders moet huren voor 600 euro per maand, heb je recht op de helft van de huurwaarde van de gemeenschappelijke woning. In dit geval is dat 500 euro per maand, die je van je partner ontvangt. Deze vergoeding is verschuldigd vanaf het moment dat één van de echtgenoten de woning verlaat, en blijft gelden tot de uiteindelijke verdeling van de gemeenschappelijke goederen heeft plaatsgevonden. **Beheersrekening** -\> eenmaal ontbonden moet men een beheersrekening betalen. Vb: de onroerende goederen -\> stel ik heb het huis verlaten, ik krijg elk jaar grondbelasting of mijn partner laat me weten dat de verwarmingsketel kapot is -\> moet allemaal ingegeven worden in een beheersrekening, ik ga de helft ervan moeten betalen.(ook al woont men er niet meer) De partner moet hiervoor verwittigd worden!! De verdeling ------------ In principe: gelijke helften = 'kavelvorming' (bv: 6 stoelen -\> ieder 3) Maar bij bijvoorbeeld een auto gaat dit niet -\> notaris gaat beslissen. Indien niet verdeelbaar in natura: - - !!Preferentiële toewijzing Art.2.3.13: **Kan een partij in bepaalde situaties voorrang krijgen bij de verdeling van goederen na bijvoorbeeld een echtscheiding of erfenis?** Preferentiële toewijzing geeft in bepaalde situaties een partij **het recht om voorrang** te vragen bij de verdeling van goederen. Dit betekent dat een partij het recht kan claimen om een specifiek goed of eigendom bij voorrang toegewezen te krijgen, in plaats van het goed te verdelen of te verkopen. Dit kan bijvoorbeeld relevant zijn in het kader van **echtscheiding** of **erfenis**. Een klassiek voorbeeld hiervan is wanneer twee partners samen een bedrijf (bijvoorbeeld een bakkerij) uitbaten en het bedrijf niet zonder problemen tussen de partijen verdeeld kan worden. *Stel dat twee partners een bakkerij bezitten en na hun scheiding of in een erfeniskwestie ontstaat een betwisting over de verdeling van het bedrijf. De ene partner kan bij de notaris of de familierechtbank een verzoek indienen voor **preferentiële toewijzing** van de bakkerij, wat betekent dat die partner de volledige eigendom van de bakkerij kan krijgen, met een vergoeding aan de andere partij voor diens aandeel.* De conventionele stelsels ------------------------- **Wettelijk stelsel \ conventionele stelsels** Bij het wettelijk stelsel is er geen sprake van een [huwelijkscontract.] Het conventioneel stelsel is van toepassing wanneer echtgenoten zelf een huwelijkscontract hebben afgesloten bij een notaris. - - - Wanneer echtgenoten besluiten om hun **huwelijksvermogensregime te wijzigen**, bijvoorbeeld van het wettelijk stelsel naar een conventioneel stelsel, is er een [notariële] wijzigingsakte vereist. Daarnaast moet de wijziging ook worden geregistreerd in het Centraal Register van Huwelijksovereenkomsten ([CRH]). - Conventionele gemeenschapsstelsels ---------------------------------- **afwijkingen** van het wettelijk stelsel vastleggen in hun huwelijkscontract: a. Echtgenoten kunnen ervoor kiezen om bepaalde goederen die normaal gesproken tot hun eigen vermogen (EV) zouden behoren, in het **gemeenschappelijk vermogen** op te nemen. - - b. Bepaalde goederen uitsluiten van het gemeenschappelijk vermogen. c. ### **[beding van vooruitmaking]** Een **beding van vooruitmaking** is een clausule in een huwelijkscontract of in een overeenkomst tussen samenwonenden waarbij één van de partners het recht krijgt om, bij het beëindigen van het huwelijk (door overlijden of echtscheiding), vóór de verdeling van de gemeenschappelijke goederen, bepaalde goederen uit die gemeenschap te mogen nemen. Dit kan een specifiek goed zijn, zoals een huis, een kunstcollectie, of een auto, of een groter deel van het vermogen. Je moet dit uitdrukkelijk opnemen in je huwelijksovereenkomst. ### verblijvingsbeding "Langst leeft al heeft" -\> bij overlijden gaat de LLE alles erven (de andere 50% van het GV) Hierbij gaat het om het wettelijk stelsel. ***Ex -\> waarom doet men een verblijvingsbeding (3 redenen)*** - - - **Het probleem** van het verblijfsbeding ontstaat wanneer de tweede echtgenoot (de langstlevende partner) snel overlijdt na de eerste echtgenoot. In dit geval kan de toepassing van het verblijfsbeding leiden tot negatieve fiscale gevolgen voor de kinderen of andere erfgenamen van de LLE. - **Oplossing** = keuzebeding inlassen -\> *Maar het is altijd OF!! Je kan dus niet alle opties kiezen, enkel eentje. De termijn is normaal 4 maanden.* - - - **[De voor en nadelen]** Voordelen: - - - Nadelen: - - ### Keuzebeding infofiche Keuzebeding geeft de langstlevende meer vrijheid bij het erven van goederen uit het gemeenschappelijke vermogen. Men kan via dit beding kiezen welke goederen hij of zij wil erven uit de gemeenschap en welke goederen verdeeld worden via het wettelijk erfrecht. Verschillende opties -\> kijken wat fiscaal en familiaal het beste uitkomt. De kinderen hun erfrecht wordt hierbij uitgesteld. Dus met een keuzebeding heb je de **[keuze]** over de verdeling van je vermogen. De stelsels ----------- Op examen kunnen zeggen wat de voor en nadelen zijn aan elk stelsel. ==================================================================== +-----------------------+-----------------------+-----------------------+ | **[Huwelijksvermogens | **[Voordelen]{.underl | **[Nadelen]{.underlin | | stelsel]* | ine}** | e}** | | * | | | +=======================+=======================+=======================+ | Wettelijk stelsel | \- Automatische | \- Bij scheiding moet | | | bescherming | het | | | gezinswoning | gemeenschappelijke | | | | vermogen verdeeld | | | \- Beide partners | worden | | | delen de aanwinsten | | | | tijdens het huwelijk | \- Persoonlijk | | | | vermogen blijft | | | \- persoonlijke | individueel | | | vermogens blijven | | | | gescheiden | | +-----------------------+-----------------------+-----------------------+ | Scheiding der | \- **Volledige | \- Geen automatische | | goederen | financiële | bescherming van de | | | onafhankelijkheid**: | gezinswoning | | | Elke partner behoudt | | | | eigen vermogen en | \- Kan leiden tot | | | inkomsten | financiële | | | | ongelijkheid bij | | | \- Geen complexe | scheiding | | | vereffening/verdeling | | | | bij scheiding | \- Minder bescherming | | | | voor de niet | | | | verdienende partner | +-----------------------+-----------------------+-----------------------+ | Algemene gemeenschap | \- **Alle eigendommen | \- Volledig verlies | | | worden | van individuele | | | gemeenschappelijk**: | eigendommen, ook | | | Eenvoudig om | voorhuwelijks | | | gezamenlijke | vermogen en | | | beslissingen te nemen | schenkingen | | | | | | | \- Eenvoudig te | \- Risico bij | | | beheren | schulden | +-----------------------+-----------------------+-----------------------+ **Scheiding der goederen** -------------------------- Er is geen gemeenschappelijk vermogen, ieder heeft zijn eigen vermogen. Je kan wel goederen in onverdeeldheid brengen. Om **solidariteit** tussen de echtgenoten in dit systeem te bevorderen, zijn er **correctiemechanismen** die vaak worden opgenomen in huwelijkscontracten. Het is een vrije keuze, waar je zelf om moet vragen. De notaris heeft een **raadgevingsplicht**. (Zorgt voor een balans -\> vaak bij situaties waarin bijvoorbeeld de vrouw meer thuisblijft, om voor de kinderen te zorgen.) - - De verrekeningsbeding De **verrekeningsclausule** is een bepaling die zorgt voor een verrekening van de vermogens van beide echtgenoten op het moment van scheiding of echtscheiding. Het doel is om te zorgen dat de echtgenoten, die vaak onterecht ongelijk delen in het vermogen (bijvoorbeeld wanneer de ene echtgenoot voor het gezin zorgt en de andere buitenshuis werkt), een faire verdeling krijgen van de vermogenswaarden. Met andere woorden: men maakt een "foto" van de vermogenssituatie bij het begin van het huwelijk, en aan het einde vergelijkt men de situatie om de **aanwinsten** tijdens het huwelijk eerlijk te verdelen. Bv; de ene heeft 800 euro ingebracht, de andere 200 -\> dan gaat men berekenen dat ieder 50/50 krijgt -\> dus ieder krijgt 500 euro. Je kan hiervan afwijken Het voorziet een grotere solidariteit tussen koppels die getrouwd zijn onder scheiding der goederen. Een deel van degene die meer verdiende (inkomsten) wordt verrekend bij de echtscheiding. Rechterlijke billijkheidscorrectie -\> Art.2.3.81 De **rechterlijke billijkheidscorrectie** clausule biedt een oplossing wanneer de verrekening onvoldoende eerlijk is. Is een regeling die bedoeld is om bij een echtscheiding in bepaalde omstandigheden een rechtvaardigere verdeling van inkomsten en aanwinsten mogelijk te maken. Het biedt een mogelijkheid om een deel van de inkomsten van de ene echtgenoot toe te kennen aan de andere, ook al zijn de partners gehuwd onder een stelsel waarin de vermogens gescheiden blijven. - Familierechter gaat bij een echtscheiding bv: door onherstelbare ontwrichting -\> dan kan die aan de rechter vragen om een deel van de inkomsten van de andere partij te laten toebehoren. De familierechter kan maximaal **1/3e van de gezamenlijke aanwinsten** toekennen aan de andere echtgenoot. Dit biedt een zekere bescherming, maar voorkomt ook dat één van de echtgenoten een overdreven groot deel van het vermogen verliest. *Wordt niet vaak ingelast, als men trouwt is dat in euforie, niemand denkt eraan dat het slecht kan gaan.* **Extra oefeningen Astrid** **1. Man en vrouw zijn gehuwd zonder huwelijkscontract. Wat wil dat zeggen? Welk huwelijksvermogensstelsel is op hen van toepassing?** Als je geen keuze maakt voor een specifiek stelsel, dan val je onder het wettelijk stelsel. Dit stelsel berust op 3 vermogens. Het eigen vermogen van beide echtgenoten en hun gemeenschappelijk vermogen. Art. 2.3.16 BW **2. De natrekking is in het huwelijksvermogensrecht een groot risico. Verklaar.** Natrekking kan ervoor zorgen dat een goed, dat oorspronkelijk tot het eigen vermogen van één echtgenoot behoorde, **een gemeenschappelijk goed wordt**, zodra er tijdens het huwelijk toevoegingen of verbeteringen worden gedaan met gemeenschappelijke middelen. Dit betekent dat de andere echtgenoot (die mogelijk geen eigenaar is van het oorspronkelijke goed) nu een belang kan hebben in dat goed. Oplossing: eerst een inbreng van grond in de huwgemeenschap (grond gemeenschappelijk maken) (of een opstalrecht) **3. Wat betekent het begrip 'onverdeeld vermogen'?** Bij het huwelijksstelsel van scheiding van goederen zijn er de eigen vermogens van de partners en eventueel een "onverdeeld vermogen". Goederen die de echtgenoten samen verwerven, worden dan door beiden aangehouden in onverdeeldheid: elke partner heeft daarbij in principe de helft van de onverdeelde goederen in zijn of haar eigen vermogen. **4. Welk huwelijksvermogensstelsel is van toepassing op wettelijk samenwonenden?** Scheiding van goederen **5. Het huwelijksvermogensrecht is van aanvullend recht. Leg uit.** Partijen mogen zelf afwijkende afspraken overeenkomen in een huwelijkscontract. Art. 2.3.52 BW **6. Definieer de inbreng van een goed in gemeenschappelijk vermogen. Waarom doet men dat?** Wanneer één van de echtgenoten een eigen goed, dat hij voor het huwelijk heeft verkregen, gaat inbrengen in het gemeenschappelijk vermogen, waardoor het gemeenschappelijk wordt. Dit kan men doen om het recht van natrekking te omzeilen en te voorkomen dat wanneer er wordt gebouwd met gemeenschapsgelden op een bouwgrond die eigen is van één de echtgenoten, het gebouw ook eigen wordt aan de eigenaar van de grond. Art. 2.3.53 BW **7. Tot welk vermogen van de echtgenoten behoren de volgende schulden:** a\) de schadevergoeding die je moet betalen ten gevolge van een verkeersongeval: art. 2.3.24, 4° BW eigen schulden b\) de maandelijkse aflossing van de hypothecaire lening voor de afbetaling van de gezinswoning aangekocht tijdens het huwelijk: art. 2.3.25, §1, 1° BW gemeenschappelijke schulden c\) De maandelijkse betaling van de onderhoudsgelden aan kinderen uit een vorig huwelijk: art. 2.3.25, §1, 6° BW gemeenschappelijke schulden **8. Het huwelijksvermogensrecht valt uiteen in het primair en secundair huwelijksvermogensrecht. Wat is het verschil tussen beide? Wat behandelen ze?** Primaire huwelijksstelsel = regelt de rechten en plichten van echtgenoten, deze gevolgen MOETEN nageleefd worden Secundair huwelijksstelsel = deze gevolgen MOGEN nageleefd worden, afwijkende afspraken zijn mogelijk. (gaat om de stelsels) **9. Als je kiest voor een huwelijkscontract, welke mogelijkheden heb je dan?** Art. 2.3.1 BW Contractsvrijheid - - - **10. Inzake het bestuur van het gemeenschappelijk vermogen geldt het principe van het gemeenschappelijk bestuur. Wat wil dat zeggen? Wat is de uitzondering? Gebruik hiervoor je Wetboek.** art. 2.3.29 BW: het bestuur omvat alle bevoegdheden van beheer, genot en beschikking art. 2.3.30 BW: afzonderlijk uit te oefenen bevoegdheden Toestemming van beide echtgenoten is vereist. Oefeningen 2 **1. Een gehuwde man gaat een lening aan voor de renovatie van zijn eigen woning. Onder welke vorm van bestuur valt deze rechtshandeling?** Art. 2.3.24, 1° BW eigen schulden **2. Man en vrouw (ze zijn gehuwd zonder huwelijksovereenkomst) sluiten een lening af voor de aankoop van hun gezinswoning. In welk vermogen komt deze lening terecht?** Art. 2.3.25, §1, 1° BW gemeenschappelijk schulden **3. Een man koopt met erfenisgelden een kampeerwagen om met het gezin op zomervakantie te gaan. De kampeerwagen kostte bij aankoop 50.000 euro. Bij de echtscheiding is deze nog 20.000 euro waard, hoe wordt dat vereffend?** Art.2.3.45 BW: er is een vergoeding verschuldigd vanuit het gemeenschappelijk vermogen aan het eigen vermogen van de man. **4. Een man en vrouw wonen wettelijk samen, de vrouw sluit de overeenkomst. De verhuurder wil na een jaar de overeenkomst opzeggen. Aan wie moet hij dat doen?** Aan de vrouw **Oefening 1** **2 Personen die getrouwd zijn onder het [wettelijk stelsel], zijn de volgende puntjes eigen vermogen of gemeenschappelijk?** a. b. c. d. e. f. g. h. i. j. Trouw ik met of zonder contract? -\> samenvatting tekst aankoop en budget toledo ================================================================================ Huwelijkscontract -\> bij schulden komt men aan beide vermogens -\> stel scheiding der goederen, dan zou dit niet gebeuren. Maar nadeel scheiding der goederen -\> het biedt geen solidariteit. -\> Bij scheiding gaat alles naar degene op wie zijn of haar naam het staat. Zolang er niks aan de hand is, is een huwelijksvermogensstelsel weinig van belang. Als het gaat om schulden, scheiding etc dan pas is dit belangrijk. Zonder contract -\> automatisch het wettelijke stelsel van toepassing. (3 vermogens) Iedere partner beheert dus zijn eigen vermogen, erfenissen kan je dus verkopen zonder toestemming van je echtgenoot. (Enkel gezinswoning is een belangrijke uitzondering.) Belangrijke termen: ------------------- 1. 2. 3. 4. 5. Infofiche huwelijkscontract =========================== - - - Het wettelijk stelsel is automatisch van toepassing als je niets kiest. De anticipatieve inbreng ======================== Partners die - - Kunnen in hun aankoopakte voorzien dat wanneer ze trouwen de woning automatisch in het gemeenschappelijke deel komt. Verrekeningsbeding ================== Beding dat een grotere solidariteit voorziet tussen koppels die getrouwd zijn onder scheiding van goederen. Het heeft tot gevolg dat de ene partner een vordering krijgt op de andere -meer financieel krachtige- partner. Financiële afspraken als koppel =============================== 1. - - 2. - - 3. - - Aanwasbeding ============ Gaat om ongehuwde samenwonende partners. Wordt toegevoegd in de verkoopovereenkomst. Je kan hiermee vruchtgebruik, blote eigendom of volle eigendom toekennen aan de langstlevende. Hij of zij kan dan een keuze maken, afhankelijk van de situatie. Voorwaarden: - - - Nieuw samengesteld gezin ======================== Valkeniers Beding - - - Je huwelijkspartner moet na je overlijden altijd minstens 6 maanden in de gezinswoning kunnen blijven wonen. Dat kan niet ontnomen worden. B. Samenlevingsvormen - - - Extra infofiche (samenwonentabel afdrukken) +-----------------+-----------------+-----------------+-----------------+ | | Huwelijk | Wettelijk | Feitelijk | | | | samenwonen | samenwonen | +=================+=================+=================+=================+ | Wettelijke | Ja | Ja | Geen regels | | regeling | | | | +-----------------+-----------------+-----------------+-----------------+ | Keuze stelsel | Wettelijk | Ja, | Mogelijks een | | | stelsel of via | samenlevings- | samenlevings- | | | huwelijks | | | | | | contracten | contract | | | overeenkomst | | | +-----------------+-----------------+-----------------+-----------------+ | Erfrecht | LLE - min. | LLE in principe | Geen wettelijke | | | vruchtgebruik | vruchtgebruik + | regeling | | | woning + | huisraad | | | | huisraad | | | | | | *Geen | | | | | reservatair | | | | | recht, kan | | | | | ontnomen worden | | | | | via testament* | | +-----------------+-----------------+-----------------+-----------------+ | Relatiebreuk | Echtscheiding - | Eenzijdig de | Geen | | | tussenkomst | relatie | formaliteiten | | | familie | stopzetten is | | | | rechtbank | mogelijk, bij | | | | | de gemeente | | +-----------------+-----------------+-----------------+-----------------+ | Hoofdelijkheid | Opvoeding | | Geen wettelijke | | | kinderen en | | regeling | | | gezinsuitgaven | | | +-----------------+-----------------+-----------------+-----------------+ | Erfbelasting | Gezinswoning is | Gezinswoning | Min zoveel jaar | | | vrijgesteld | vrijgesteld | samenwonen om | | | | | op de | | | | | vrijstelling | | | | | gezinswoning te | | | | | kunnen beroepen | +-----------------+-----------------+-----------------+-----------------+ Wettelijk samenwonen -------------------- - - [Extra] - - Wettelijke samenwoonst [Totstandkoming] - - - [Wie?] - - - Primaire stelsel voor wettelijk samenwonenden (Art.1477/1 oud BW) ----------------------------------------------------------------- = De basisrechten en plichten die van toepassing zijn wanneer 2 personen wettelijk samenwonen. 1. 2. 3. Deze regels zijn van **dwingend** recht 1. Art.1477/2 oud BW - - Als ongehuwden samen een woning kopen en niets bepalen, dan is het 50% 50% eigenaar. Dit noemt een automatische bepaling bij wettelijke samenwoning, **kopen aan in onverdeeldheid.** Als je wel een bepaling maakt, kan je ook in andere verhoudingen aankopen.​ - Samen de woning aankopen = samen eigenaar ========================================= - - VB: Aankoop huis van 100.000 euro door A en B, A investeert 50.000 en B investeert 50.000. B investeert 20.000 euro meer in de meubels en verbouwing dus dan heeft A 20.000 euro minder geïnvesteerd dan A. Dit noemt een **schulderkentenis**, als het huis verkocht wordt dan heeft B recht op 20.000 euro meer dan A omdat hij ook 20.000 euro meer geïnvesteerd heeft in de woning. ​ - 2. -\> Elk moet bijdragen aan de kosten van het samenwonen, naar evenredigheid van hun mogelijkheden. Art.1477/3 oud BW. Onderhoud van de kinderen -\> er is altijd onderhoudsplicht van de ouders, ongeacht de samenlevingsvorm. 3. Beide samenwonenden zijn gezamenlijk aansprakelijk voor de schulden die gemaakt worden in verband met de huishouding, het gezin of andere noodzakelijke uitgaven die voortvloeien uit hun gemeenschappelijk leven. Het secundair stelsel voor wettelijke samenwoonst ------------------------------------------------- Het wettelijk samenwonen heeft standaard het secundaire stelsel van scheiding van goederen. Dit betekent dat er geen gemeenschappelijk vermogen is tussen de samenwonenden, en beide partners hun eigen goederen en bezittingen behouden. Er zijn echter opties om dit stelsel aan te passen en te regelen via een samenlevingsovereenkomst. - - - - Wat is het eigen vermogen? ========================== - - - Onverdeeldheid: goederen gezamenlijk verworven tijdens wettelijke samenwoonst (tenzij er tegenbewijs is via eigendomstitel) De bewijslast eigen karakter goederen ligt bij degene die beweert de eigenaar te zijn. Men kan bewijzen via facturen, eigendomsbewijzen etc. - Verhaalbaarheid schulden 1 van de twee samenwonenden ---------------------------------------------------- Stel je voor je partner heeft schulden en er komt een deurwaarder langs, Wat moet je doen? ​ - Schulden aangegaan ten behoeve van gezin/kinderen = hoofdelijke schuld ====================================================================== Voor schulden die ten goede komen aan het gezin of de kinderen (zoals huur, voeding, gezondheidszorg, en onderwijs), wordt aangenomen dat deze gezamenlijk zijn aangegaan, zelfs als maar één echtgenoot de overeenkomst tekende. Bij een hoofdelijke schuld kunnen schuldeisers het volledige bedrag bij zowel de ene als de andere echtgenoot opeisen. Als één van de echtgenoten niet betaalt, kan de schuldeiser het volledige bedrag verhalen op de andere. Beslag mogelijk op alle goederen die zich in de woning bevinden - ### Uitzondering - - - Ook beslag mogelijk op goederen die 'gedeeltelijk' van de SA zijn. Huur van een woning ------------------- - - - Wanneer de relatie eindigt (bijvoorbeeld door een scheiding of beëindiging van het samenwonen), kan de huurovereenkomst aangepast worden om de vertrekkende partner niet meer aansprakelijk te stellen voor de huur. Dit kan enkel in samenspraak met de verhuurder. De bevoegde rechtbank ===================== - - Beperkt erfrecht (Art.4.23) --------------------------- - - Geen Reserve ============ Het is belangrijk om te weten dat er geen \"reserve\" is voor de kinderen of andere erfgenamen. Dit betekent dat de langstlevende partner het vruchtgebruik kan beperken of zelfs volledig kan ontnemen via een testament. Dit kan gevolgen hebben voor de rechten van andere erfgenamen, zoals kinderen. Einde samenwoonst ----------------- - - - !!Je kan extra beschermingsmaatregelen opmaken ---------------------------------------------- Zodat er een reserve beschikbaar is voor de kinderen. (wanneer het gaat om vruchtgebruik) 1. 2. Kinderen hebben een beschermd erfdeel, je kan ze nooit onterven​ Beschikbaar deel is een vrij deel, dit geef je aan wie je wilt. ​ 3. Aankoop met beding van aanwas = Clausule toegevoegd aan koopovereenkomst, gaat dus via de notaris Voorwaarden: - - **[Aanwasbeding / aangroeibeding]** Stel dat jij en iemand anders samen een eigendom kopen, waarbij jullie elk 50% van het eigendom bezitten. Met een aanwasbeding of aangroeibeding kunnen jullie in de aankoopakte afspreken dat, als één van jullie overlijdt, het deel automatisch naar de ander gaat. Dit deel \"groeit aan\" bij de andere eigenaar. Dit heeft als voordeel dat de eigendomsoverdracht niet via het erfrecht gaat, waardoor je geen erfbelasting hoeft te betalen. In plaats daarvan betaal je een verkooprecht van 12% op het overgenomen deel. Let wel, dit kan nadelig zijn, omdat: 1. 2. ​ **Variant: [optionele] beding van aanwas en testament** -\> Met een **optioneel** beding van aanwas heb je [de keuze] om een testament op te stellen, wat in de aankoopakte kan worden vastgelegd. Dit betekent dat als een van de eigenaren overlijdt, de overblijvende eigenaar het deel van de overledene kan overnemen, afhankelijk van de situatie. Het verschil tussen een **aanwasbeding** en een **optioneel beding van aanwas** =============================================================================== **Aanwasbeding**: Bij overlijden van een echtgenoot of partner gaat het deel van de overledene automatisch naar de langstlevende. Er is geen keuze, het gebeurt van rechtswege. **Optioneel beding van aanwas**: Hier heeft de langstlevende de **keuze** om het deel van de overledene over te nemen, maar het gebeurt niet automatisch. De langstlevende kan besluiten om dit wel of niet te doen. Feitelijke samenwoonst ---------------------- Verwijst naar de situatie waarin twee mensen samenwonen en een gemeenschappelijk huishouden voeren, zonder dat ze officieel getrouwd zijn of een geregistreerd partnerschap hebben. Geen wettelijke regeling -\> gemeen recht van toepassing - - Hulp en bijstand verschuldigd? ============================== - - - Onderhoudsplicht van de ouders altijd, ongeacht de samenlevingsvorm. Ouders blijven verplicht om voor hun kinderen te zorgen, ook als de ouders feitelijk samenwonen of in andere samenlevingsvormen verkeren. Men heeft elk hun eigen goederen en elk hun eigen vermogen [Eigen vermogen] :​ =============================== - - - **Eventueel onverdeeldheid** : Als goederen tijdens de feitelijke samenwoning gezamenlijk worden verworven, kunnen deze in **onverdeeldheid** worden gebracht. Dit betekent dat ze gezamenlijk eigendom zijn, maar zonder dat er formele afspraken zijn gemaakt over verdeling. (geen vermoeden, zoals bij wettelijke samenwoonst)​ - Verhaalbaarheid schulden van 1 van de samenwonenden =================================================== - Reden: Schuldeisers mogen ervan uitgaan dat Sa eigenaar is van alle goederen die hij in zijn bezit heeft. Uitzonderingen: hetzelfde als bij wettelijke samenwonenden. - - - Ook hierbij beslag mogelijk op goederen die gedeeltelijk van SA zijn. Er is geen speciale bescherming op de gezinswoning en de huisraad. Samen woning kopen = samen eigenaar =================================== - Huur van de woning ------------------ - - Om samen aansprakelijk te zijn = samen de overeenkomst ondertekenen. In principe betaalt elk slechts 1/2e van de huur -\> tenzij de huurovereenkomst uitdrukkelijk de hoofdelijke aansprakelijkheid bepaalt. Bij **feitelijk samenwonen** is er in principe **geen hoofdelijke aansprakelijkheid** voor elkaar, tenzij er specifieke afspraken zijn gemaakt. Dit betekent dat elke partner in beginsel **zelf verantwoordelijk** is voor zijn of haar eigen schulden en verplichtingen. Bevoegde rechtbank = de rechtbank van eerste aanleg (maar minderjarige kinderen behoren toe tot de familierechtbank.) ERVEN ----- Erven niet van elkaar, ongeacht hoelang ze al samenwonen. Minimale beschermingsmaatregelen ================================ 1. Vb: gezinswoning van het koppel waarvan enkel uitlener de eigenaar is (LL ontlener verwerft geen eigendomsrecht.) 2. - - - 3. 4. 5. 6. Einde samenwoonst ================= - Toledo erven ============ Een erfenis aanvaarden of verwerpen 1. 2. 3. Je kan niet terugkomen op een genomen beslissing. Nalaten aan de volgende generaties ================================== Van grootouder naar kleinkind - - Van ouders naar kind - - Restlegaat ========== - - - - - Ontnemen vruchtgenot ex ======================= - - Ouderlijk vruchtgenot en ouderlijk beheersrecht 1. 2. Hoe vermijden?? -\> testament opstellen waarin wordt bepaald dat de ouder geen wettelijk vruchtgenot zal ontvangen op de erfenis