Enzimlerin Yapısı ve Sınıflandırması PDF

ENZİMLERİN YAPISI ve SINIFLANDIRILMASI Doç. Dr. Kamile YÜCEL  Sunu Planı Tarihçe Tanımı Özellikleri İsimlendirmesi Sınıflandırması  ENZİMLER Canlılarda oluşan ve devam eden fiziksel ve kimyasal olayların tümüne birden metabolizma adı verilmektedir. Met...

ENZİMLERİN YAPISI ve SINIFLANDIRILMASI Doç. Dr. Kamile YÜCEL  Sunu Planı Tarihçe Tanımı Özellikleri İsimlendirmesi Sınıflandırması  ENZİMLER Canlılarda oluşan ve devam eden fiziksel ve kimyasal olayların tümüne birden metabolizma adı verilmektedir. Metabolizma yunanca kökenden bir kelime olup devirsel olarak tekrar eden olaylar anlamına gelmektedir. *Çevredeki enerjice zengin besin maddelerinin yıkımından ve güneş enerjisinden kimyasal enerji elde etmek, *Besin maddelerini, hücrenin makromoleküllerini sentez etmek için öncül yapı taşları haline çevirmek, * Öncül yapı taşlarından hücrenin ihtiyacı olan makromolekülleri, proteinleri, nükleik asitleri, lipidleri, polisakkaritleri vs sentezlemek, *Hücrenin özelleşmiş fonksiyonuna göre gerektiğinde biyomolekülleri yıkmak ya da sentezlemek, Bütün bu biyokimyasal reaksiyonlar enzimler tarafından katalizlenir.  Tarihçe Biyokimya tarihinin büyük bölümü aslında enzim araştırmalarının tarihidir. İlk defa etin sindirimi üzerine araştırmalar başlamıştır. 1760-1825 yılları arasında sindirime ilişkin enzimler araştırılmaya başlanmıştır. 1860 yılında Louis Pasteur şekerin maya hücreleri tarafından alkole dönüşümünü incelerken; bu fermentasyonun maya hücreleri içinde bulunan fermentler denen canlılık özelliği olan yapılar tarafından gerçekleştirildiğini öne sürer. 1878’ de Alman fizyolojist Wilhelm Kühne (1837–1900) ilk olarak Yunanca kelimeden türeyen (canlının içinde) anlamındaki enzim adını kullandı. 1897’ de Eduard Buchner canlı maya hücresi bulunmayan maya özütünde de aynı fermentasyonun gerçekleştiğini gösterdi. 1907 yılında 'biyokimyasal araştırmaları ve hücreden bağımsız fermantasyon keşfi' üzerine Nobel Kimya Ödülü'ne layık görüldü. Nedir bu ENZİM? Tanımı Biyolojik sistemlerde oluşan tepkimelerde etkili olan biyolojik katalizörlerdir. Bu işlemler sırasında enzim tüketilmez veya geri dönüşümsüz bir değişime uğramaz. Katalizör???????? Nerelerde kullanırız enzimleri????? Tanım Günümüzde endüstride yaygın olarak birçok üretimde kullanılmakta olan enzimler, bilimsel araştırma konularının çoğunluğunu oluşturmaktadır. Biyolojik sıvı (kan plazması, serum, idrar) ve dokulardaki (karaciğer, kas doku vs) enzim aktivitesinin ölçümü tanı konması ve yönlendirilmesinde laboratuvar analizlerinin büyük kısmını oluşturmaktadır.  Enzimlerin Özellikleri 1. Bir grup katalitik molekülü (ribozimler) saymazsak enzimlerin tamamı protein yapıdadır. Protein yapıda olması bize neyi düşündürmeli??????? Dipnot: Ribozim kimyasal tepkime katalize eden bir RNA molekülüdür. Fosfodiester bağlarının yıkımını ve sentezini katalizler.  Enzimlerin Özellikleri Tüm enzim molekülleri, genel olarak proteinlerin karakteristiği olan primer, sekonder, tersiyer yapılara sahiptir. Enzimlerin yapısında meydana gelen herhangi bir bozulma, enzimde aktivite kaybına sebep olur. Proteinler gibi ısı sıcaklık ph vs. ile enzimler de kolaylıkla denatürasyona uğrarlar. (ısı, ışın, dondurup eritme, alkali, asit ph, benzen vs. denatüre edici sebepler arasındadır). Denatürasyon, proteinlerin doğal yapılarının bozulması sonucunda aktivitelerinin kaybolmasıdır. Enzim denatüre olduğunda aktif bölgesi de denatürasyona uğrayarak substratını bağlayamaz, bundan dolayı da etkili olamaz. Denatürasyon koşulu uzarsa geri dönüşümsüz enzim kaybı olur.  Enzimlerin Özellikleri 2. Katalitik Etki Çok hızlı çalışırlar ve kimyasal reaksiyonun hızını arttırırlar. H2CO3 CO2+H2O reaksiyonunu katalizleyen enzim olan karbonik anhidraz 1 dakikada 36.000.000 molekülü ürüne dönüştürür. Bu reaksiyon 1/600.000 saniyede (1,7 mikrosaniyede gerçekleşir). Enzimle katalizlenen reaksiyonlar, katalizlenmeyenlere göre ortalama 105-1014 kez daha hızlıdır. Enzimlerin Özellikleri 3. Spesifite (Özgüllük) Etki ettikleri maddelere substrat denir ve enzimler substratlarından oldukça büyüktür. Substratlarına ve reaksiyonlara oldukça spesifiktirler. Bir enzim sadece bir substratla birleşir. Enzimlerin bu özellikleri sayesinde aynı ortamda yüzlerce reaksiyon karışmadan devam eder. Enzimlerin Özellikleri 3. Spesifite (Özgüllük) Tek bir tepkimeyi katalizlemesi veya birkaç substrata özgüllük göstermesi enzimlerin en önemli özelliklerinden birisidir. Optik özgüllük veya gurup özgüllüğü gösterirler. Örneğin etkisini sadece alfa-glukozidler üzerinde gösteren maltaz, beta-glukozidlere etki etmemektedir. Yine bir enzim sadece belirli bir kimyasal gurup üzerine etkili olabilir. Örn. Alkol dehidrogenaz sadece alkol üzerine etki etmektedir Kimotripsin sadece aromatik aminoasitlerin oluşturduğu peptit bağını parçalamaktadır. Enzimin substratla reaksiyona girmesi sonucu meydana gelen madde aşağıdakilerden hangisidir. a. Alt ünite b. Zimojen c. Proenzim d. Ürün e. Apoenzim Enzimin substratla reaksiyona girmesi sonucu meydana gelen madde aşağıdakilerden hangisidir. a. Alt ünite b. Zimojen c. Proenzim d. Ürün e. Apoenzim  Enzimlerin Özellikleri 4. Enzimatik tepkimeler, enzimin üzerinde bulunan ve aktif bölge diye isimlendirilen bir cepte gerçekleşir. Substrat enzimin aktif bölgesine bağlanır. Enzimlerin aktif bölgesinde yer alan aminoasitler: genellikle arginin, lizin, histidin (bazik aa.ler), aspartik ve glutamik asit (asidik aa.ler) ve sistein-serin, trozin. Non-polar ne demek???  Bir enzimin aktif bölgesinde aşağıdaki aminoasitlerden hangisi en az oranda bulunur?? a. Valin b. Glutamat c. Serin d. Histidin e. Aspartat  Bir enzimin aktif bölgesinde aşağıdaki aminoasitlerden hangisi en az oranda bulunur?? a. Valin b. Glutamat c. Serin d. Histidin e. Aspartat Enzimin aktif bölgesinde genelde serin, sistein, trozin asidik ve bazik aminoasitler bulunur. Nonpolar aminoasitler (glisin, valin, alanin lösin, triptofan metiyonin… vs) genelde bulunmaz. Aşağıdaki amino asitlerden hangisinin bir enzimin aktif bölgesindeki katalizlere katılma olasılığı en azdır? a. Histidin b. Serin c. Glutamik asit d. Tirozin e. Lösin Aşağıdaki amino asitlerden hangisinin bir enzimin aktif bölgesindeki katalizlere katılma olasılığı en azdır? a. Histidin b. Serin c. Glutamik asit d. Tirozin e. Lösin (nonpolar) Enzimlerin Özellikleri 5. Biyokimyasal reaksiyonları düşük enerjide ve vücut ısısında yaparlar. Enzimler reaksiyondan değişmeden çıkarlar, reaksiyonda tüketilmezler. Enzimlerin Özellikleri 6. Enzim ile substrat arasında kovalent bağlar bulunmaz. Enzimle substrat arasındaki bağlar non-kovalenttir. Yani?????? Enzimlerin Özellikleri 6. Enzim ile substrat arasında kovalent bağlar bulunmaz. Enzimle substrat arasındaki bağlar non-kovalenttir. Enzimle substrat arasındaki nonkovalent bağlar, H bağları, hidrofobik bağlar, iyonik ve Van der Waals bağlarıdır. Enzimlerin Özellikleri 7. Enzimler reaksiyonu, aktivasyon enerjisini düşürerek hızlandırırlar. Reaksiyonun denge sabitini değiştirmeden hızını arttırırlar. Bir enzim kimyasal bir reaksiyonun hızını ne şekilde etkiler? a. Reaksiyonun serbest enerjisini azaltarak b. Reaksiyonun serbest enerjisini arttırarak c. Reaksiyonun aktivasyon enerjisini arttırarak d. Reaksiyonun aktivasyon enerjisini azaltarak e. Denge sabitini değiştirerek Bir enzim kimyasal bir reaksiyonun hızını ne şekilde etkiler? a. Reaksiyonun serbest enerjisini azaltarak b. Reaksiyonun serbest enerjisini arttırarak c. Reaksiyonun aktivasyon enerjisini arttırarak d. Reaksiyonun aktivasyon enerjisini azaltarak e. Denge sabitini değiştirerek Enzimlerin Özellikleri 8. Enzimler birbirlerine çok benzeyen substratlar arasında ayırım yapabilen özgül moleküllerdir. Optik özgüllük gösterirler. Örneğin glikolitik yoldaki enzimler sadece D-şekerlere etki ederken, L-şekerlere etki etmezler. Enzimlerin Özellikleri 9. Enzimler dokuda ve hücrelerde ufak miktarlarda bulunduğu için enzim niceliğinin ölçümü zordur. Bu yüzden bir enzimin niceliğini ölçmek için örnekteki enzim tarafından kataliz edilen tepkimenin hızı ölçülür. IU (internasyonel ünite): Belirli koşullarda (25 0C) 1 dakikada 1 µmol substratı ürüne çeviren enzim miktarına 1 IU denir. Enzimlerin Özellikleri 10. Enzimler hücrenin metabolik gereksinimlerine uygun şekilde aktive veya inhibe edilerek ürün oluşum hızı kontrol edilebilir. Bu olaya enzim aktivitesinin düzenlenmesi denir. Enzimlerin Özellikleri 11. Canlı hücreler tarafından genetik bilgi ile sentezlenirler ancak aktivite göstermeleri için hücre içinde bulunmaları gerekmez. Hücre dışında da uygun şartlar sağlanırsa aktivite gösterebilirler. Sentez sonrası üç boyutlu yapılarını kazanırlar ve yapılarına protein olmayan çeşitli kofaktörler eklenir. Enzimlerin bir kısmı aktif olarak sentezlenirken bir kısmı da inaktif olarak sentezlenir ve sentezlendikten sonra gittikleri bölgede aktif hale gelirler.  Enzimler için yanlış ifade hangisidir? a. Enzimler substratlarına spesifite gösterirler. b. Enzimler dengeye ulaşılacak süreyi kısaltırlar c. Tepkimeden değişmeden çıkarlar d. Aktivasyon enerjisini arttırırlar e. Denge sabitini değiştirmezler  Enzimler için yanlış ifade hangisidir? a. Enzimler substratlarına spesifite gösterirler. b. Enzimler dengeye ulaşılacak süreyi kısaltırlar c. Tepkimeden değişmeden çıkarlar d. Aktivasyon enerjisini arttırırlar e. Denge sabitini değiştirmezler  Enzimlerle ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? (Eylül-88) A. Enzimlerin katalitik gücü çok yüksektir B. Enzimler çok özgüldür C. Enzimler tepkimelerin dengesini değiştirmez D. Enzimler katalizledikleri tepkimelerin aktivasyon enerjisini düşürürler E. Bütün enzimler inaktif proenzimler olarak sentezlenir daha sonra proteazlar tarafından aktive edilirler.  Cevap: E Enzimlerin özellikleri : - Enzimlerin katalitik gücü çok yüksektir - Enzimler katalizledikleri reaksiyona özgüllerdir - Enzimler denge sabitini değiştirmezler - Enzimler katalizledikleri tepkimelerin aktivasyon enerjisini düşürürler - Enzimler protein yapısındadırlar - Enzimlerin bir kısmı aktif olarak sentezlenirken bir kısmı da inaktif olarak sentezlendikten sonra gittikleri bölgede aktif hale gelirler. Enzimler için hangisi yanlıştır? A. Tepkimeden değişmeden çıkarlar B. Denge sabitini değiştirmezler C. Tepkimenin denge varış hızını arttırırlar D. Protein yapısındadır E. Tüm enzimler proenzim olarak sentezlenir ve proteazlarla aktif hale getirilir Enzimler için hangisi yanlıştır? A. Tepkimeden değişmeden çıkarlar B. Denge sabitini değiştirmezler C. Tepkimenin denge varış hızını arttırırlar D. Protein yapısındadır E. Tüm enzimler proenzim olarak sentezlenir ve proteazlarla aktif hale getirilir Cevap: e Enzimlerin özellikleri: - Enzimlerin katalitik gücü çok yüksektir - Enzimler çok özgüldür, katalize ettikleri reaksiyon tipine karşı yüksek derecede spesifiklik gösterirler. - Enzimler tepkimelerin dengesini değiştirmezler - Enzimler katalizledikleri tepkimelerin aktivasyon enerjisini düşürürler - Enzimlerin bir kısmı aktif olarak salınırken bir kısmı da inaktif olarak salınarak gittikleri bölgede aktif hale dönerler - Enzimler protein yapısındadırlar. Kofaktör? Koenzim?  Kofaktör: Bazı enzimlerin çalışabilmesi için kofaktör olarak isimlendirilen, enzimin katalitik aktivitesini arttıran, kimyasal bileşiklere ihtiyacı vardır. Kofaktörler iyonlar olabildiği gibi (Fe+2, Mg+2, Mn+2, Zn+2), koenzim olarak adlandırılan organik moleküller de olabilirler.  Prostetik Grup: Kofaktör-koenzim, enzime kovalent bağla bağlanmışsa prosetik grup diye isimlendirilir. Ayrılması için fazla kuvvet gerektirir. Örneğin biotin, karboksilaz enzimlerine kovalent olarak yani prostetik grup olarak bağlanır.  HİDROJEN TRANSFERİNDE ROL ALAN KOENZİMLER ✓NAD, NADP (niasin-B3) ✓FMN, FAD (riboflavin-B2) ✓Lipoik asit ✓Koenzim Q  HİDROJEN DIŞINDA DİĞER GRUPLARIN TRANSFERİNDE ROL ALAN KOENZİMLER ✓ CoA-SH (pantotenik asit-B5) (açil grubu) ✓ Tiamin pirofosfat (B1) (aldehid) ✓ Pridoksal fosfat (B6) (amino grubu) ✓ Folik asit koenzimleri (THF) (tek karbonlu bileşikler) ✓ Biotin (B7) (karbondioksit) ✓ Kobamin (B-12) koenzimleri (alkil grupları) ✓ Lipoik asit (açil grubu)  Kofaktörü metal iyonu olan bazı metalloenzimler Cu+2 Sitokrom oksidaz, lizin oksidaz Fe+2 ve Fe+3 Sitokrom oksidaz, katalaz, peroksidaz K+ Piruvat kinaz Mg+ Hekzokinaz, glukoz-6-fosfataz, piruvat kinaz Mn+2 Arginaz, ribonükleotit redüktaz Mo Dinitrogenaz, ksantin oksidaz Ni+2 Üreaz Se Glutatyon peroksidaz Zn+2 Karbonik anhidraz, alkol dehidrogenaz, karboksipeptidaz A ve B, DNA polimeraz Ca+2 Amilaz Mn+2 SOD mitokondriyal izoenzim Cu+2 ve Zn+2 SOD sitoplazmik izoenzim  Enzim iki kısımdan oluşur 1. Apoenzim - protein kısmı 2. Koenzim (kofaktör) - protein olmayan kısmı Holoenzim =Apoenzim+ Koenzim-kofaktör (enzimin tamamı) Asağıdaki enzimlerden hangisinin yapısında selenyum bulunur?(E-96) a) Katalaz b) Süperoksid dismutaz c) Süksinat dehidrogenaz d) Glutatyon peroksidaz e) NADH dehidrogenaz Asağıdaki enzimlerden hangisinin yapısında selenyum bulunur?(E-96) a) Katalaz b) Süperoksid dismutaz c) Süksinat dehidrogenaz d) Glutatyon peroksidaz e) NADH dehidrogenaz  Asağıdakilerden hangisi çinko içeren bir metallo enzim değildir? (E-2002) a) Karbonik anhidraz b) Karboksipeptidaz c) DNA polimeraz d) Ksantin oksidaz e) Alkol dehidrogenaz  Asağıdakilerden hangisi çinko içeren bir metallo enzim değildir? (E-2002) a) Karbonik anhidraz b) Karboksipeptidaz c) DNA polimeraz d) Ksantin oksidaz e) Alkol dehidrogenaz kismi protoliz Zimojen???? Zimojen???? Zimojen (proenzim) Sentez edildikleri yerde aktif olmayıp fonksiyon görecekleri yere gidince aktif hale geçen enzimlere denir. Ne önemi var??? ZİMOJEN AKTİVASYONU ▪ Hücre dışında görev yapan bazı enzimler, bulundukları yere zarar vermemeleri için aktif olamayan öncül moleküller şeklinde sentez edilirler. Bu moleküllere proenzim veya zimojen adı verilmektedir. ▪ Zimojen aktivasyonu bir veya birkaç peptid bağının koparılması (kısmi proteoliz) (yarılması, kırılması) ile olur. ❖Pankreasta sentezlenen tripsinojen (inaktif) etki gösterdiği bağırsaklara salgılandığında peptid bağları kırılır ve aktif şekle dönüşür. Tripsinojen Tripsin (İnaktif) (Aktif) Kimotripsinojen Tripsin Kimotripsin (İnaktif) (Aktif) Kan plazmasında: Trombin Fibrinojen Fibrin (İnaktif) (Aktif) Gastrointestinal sistemdeki zimojen enzim aktivasyonunda en önemli yol aşağıdakilerden hangisidir? a) Substrat ile bağlanma b) ATP ile parçalanma c) Fosforilasyon d) Kısmi proteoliz e) Defosforilasyon Gastrointestinal sistemdeki zimojen enzim aktivasyonunda en önemli yol asağıdakilerden hangisidir? a) Substrat ile bağlanma b) ATP ile parçalanma c) Fosforilasyon d) Kısmi proteoliz e) Defosforilasyon  Enzim ile substrat bağlanmasında iki model ileri sürülmektedir. 1.Model: Anahtar-kilit modeli 2.Model: Katalitik bölgenin “uyum oluşturma modeli” (induced fit)  Enzimin substrata bağlanması 2 şekilde olur 1. Anahtar-kilit modeli: Bu modelde enzimin aktif merkezi substrata birebir benzer. 2. Uyarılmış uyum modeli: Bu modele göre enzimin aktif merkezi enzim substrattan uzakta olduğu dönemde substrata benzerlik göstermez. Enzim substrata yaklaştıkça enzimin aktif merkezi substratın şeklini alır.  1.MODEL: ▪ Kilidin anahtara olan benzerliğine dayanılmıştır. ▪ Bu modelde enzimin aktif merkezindeki bir bölge ile substrat yapılarının birbirini tamamlayıcı olmaları gerekmektedir. a c b Substrat + a b c a b c ES kompleksi Enzim Kilit-anahtar modeli 2. MODEL: ▪ Katalitik bölgenin “Uyum-oluşturma” (induced fit) modelidir. ▪ Başlangıçta enzim ve substrat biribirlerine uygun değildirler. ▪ Ancak substrat enzimin aktif bölgesine yaklaştıkça, enzim buna uymaktadır. ▪ Substrat, enzimde biçimsel değişiklik meydana getirir. Substrat + ES kompleksi Enzim  Enzimlerin İsimlendirilmesi Bazı enzimler yaptıkları reaksiyonu bulan kişinin kendi dillerindeki anlamına göre isimlendirilmiştir. Örneğin yiyeceklerin sindirilmesinde görev alan bir enzim yunanca sindirim anlamı taşıyan pepsin kelimesiyle isimlendirilmiştir. Bazı isimlendirmelerde aynı enzimin 2 veya daha fazla adı vardır. Çoğu isimlendirmede ise sonuna az eki getirilerek yapılmıştır. Glikozidaz Üreaz Sükraz LDH Adenilat siklaz gibi Enzimlerin İsimlendirilmesi Bunun gibi isimlendirmeler ve karışıklıklar, yeni keşfedilen enzimlerin sayısının sürekli artmasıyla uluslar arası bir isimlendirme ve sınıflandırma ihtiyacı doğurmuştur. Günümüzde daha sistematik bir sınıflandırma kullanılmaktadır. Uluslararası Biyokimya ve Moleküler Biyoloji Birliği (IUBMB)’ye göre enzim adlandırmaları enzimin katalizlediği tepkimenin türü ve mekanizmasına göre 6 sınıfa ayrılmış ve her bir sınıfa numara verilmiştir.  Enzimlerin İsimlendirilmesi Örneğin, EC 3.1.3.2 şeklindeki kod numarasıyla gösterilen enzim, asit fosfatazdır. Buradaki EC, Enzyme Commision'un kısaltmasıdır. Sistematik İsimlendirme: Örn: HK ATP + D-Glukoz ADP + D-Glukoz-6-Fosfat Önerilen kısa isim: Hekzokinaz Enzim kodu: EC (2.7.1.1) Sistematik isim: ATP: glukoz fosfotransferaz EC (2.7.1.1): İlk sayı: Reaksiyon tipini açıklar (Major sınıf) Transferaz sınıfı İkinci sayı: Alt sınıf Fosfotransferaz Üçüncü sayı: Alt alt sınıf Hidroksil grubunun alıcı olduğu fosfotransferaz Dördüncü sayı: Enzim için spesifiktir. Fosfat grubunun D-glukoza aktarıldığını açıklar. Enzimin listeye girdiği seri numarasıdır. Enzimlerin Sınıflandırılması  Enzimlerin Sınıflandırılması 1. Oksidoredüktazlar (Yükseltgenme/indirgenme tepkimeleri) Bu enzimler oksidasyon-redüksiyon tepkimelerini kataliz etmektedir. Bir substrattan diğerine H, O atomu veya elektronların transferini sağlayan yani yükseltgenme indirgenme reaksiyonlarını katalizleyen enzimlerdir.  Enzimlerin Sınıflandırılması 1. Oksidoredüktazlar İndirgenme yükseltgenme reaksiyonlarını katalizlerler. a. Dehidrojenazlar: Bir substrattan H çıkarılması (alkol dehidrogenaz) b. Oksidazlar: Çıkardıkları H’ı doğrudan oksijene transfer ederler (ksantin oksidaz) c. Oksijenazlar: Bir substrat molekülüne oksijen girişini katalizlerler d. Peroksidaz ve hidroperoksidazlar: H2O2 ve organik peroksitlerin yıkımını katalizlerler (örn: katalaz). Peroksitler, R−O−O−R yapısına sahip bir grup bileşiktir. Enzimlerin Sınıflandırılması 2. Transferazlar Bu gruptaki enzimler fonksiyonel bir grubu (H dışındaki grupları, kolin, amino, fosfat, açil vs.) bir molekülden diğerine aktarmaktadır (AST, ALT, kinazlar vs). Enzimlerin Sınıflandırılması 2. Transferazlar: Örnek: Asetil-CoA + Kolin→ CoA+ Asetil-kolin Kolin asetil transferaz Fosfat transferini katalizleyen transferazlara kinaz adı verilir: Hekzokinaz, Glukokinaz ALT Transaminazlar hangi vitamini kullanır????????????? Enzimlerin Sınıflandırılması 3. Hidrolazlar Su katılması ile bağların (ester, eter, peptit, glikozid vs) parçalandığı hidroliz tepkimelerini katalizlerler.  Enzimlerin Sınıflandırılması 3. Hidrolazlar: Asetil-kolin + H2O→ Asetik asit + Kolin Kopardıkları bağlara göre sınıflandırılırlar. Esterazlar: Lipaz, kolesterol esteraz Proteaz, Proteinaz, Peptidaz: Pepsin, Tripsin Glikozidaz: Amilaz, β-galaktozidaz Fosfataz: ATPaz, glukoz-6-fosfataz, alkalen fosfataz, asit fosfataz Enzimlerin Sınıflandırılması H2CO3 karbonik asit 4. Liyazlar: Substratları oksidasyondan farklı bir mekanizma ile parçalayan, çifte bağlara grup ekleyen veya bunlardan grup ayıran enzimlerdir. Kısaca su katmadan substratları parçalayan enzimlerdir. H2CO3→ H2O+ CO2 Karbonik anhidraz Enzimlerin Sınıflandırılması 5. İzomerazlar: Substratların geometrik, optik veya yapısal izomerlerinin birbirlerine dönüştürülmelerini katalizlerler. Yaptıkları izomere göre adlandırılırlar. Rasemaz, mutaz, epimeraz vs. İzomer?????? Enzimlerin Sınıflandırılması 6. Ligazlar: 2 bileşiğin bağlanmasını yani sentez reaksiyonlarını katalizleyen enzimlerdir. (C-C, C-N, C-S arası bağ oluşumları). Ligazlardan ATP’nin kullanıldığı sentez reaksiyonlarını katalizleyenlere sentetaz, ATP’nin kullanılmadığı sentez reaksiyonlarını katalizleyenlere sentaz adı verilir.  Enzim sınıflandırmasına girmeyen grup hangisidir? a. Oksidoredüktazlar b. Hidrolazlar c. Transferazlar d. İzomerazlar e. Sülfatazlar  Enzim sınıflandırmasına girmeyen grup hangisidir? a. Oksidoredüktazlar b. Hidrolazlar c. Transferazlar d. İzomerazlar e. Sülfatazlar Tripsin hangi enzim sınıfına aittir A. Oksidoredüktaz B. Liyaz C. Ligaz D. İzomeraz E. Hidrolaz Tripsin hangi bağı koparır nerde kullanırsın düşün??????  Tripsin hangi enzim sınıfın aittir A. Oksidoredüktaz B. Liyaz C. Ligaz D. İzomeraz E. Hidrolaz Aşağıdaki enzimlerden hangisi protein yapıda değildir?? a. Pürivat kinaz b. NADH dehidrogenez c. Ribozim d. Laktat dehidrogenaz e. Süksinat dehidrogenaz Aşağıdaki enzimlerden hangisi protein yapıda değildir?? a. Pürivat kinaz b. NADH dehidrogenez c. Ribozim d. Laktat dehidrogenaz e. Süksinat dehidrogenaz Ribozimler RNA üzerindeki fosfodiester bağlarını parçalayan RNA yapısında enzimlerdir. Diğerleri protein yapıdadır  Enzim sınıfı Katalizlediği tepkime türü 1.Oksidoredüktazlar Elektron taşınması ve oksido-redüksiyon tepkimeleri, hidrojen ve hidrid iyonu taşınması 2.Transferazlar Grup taşınması (karbon, fosforil, glikozil, açil ve amino grupları) 3.Hidrolazlar Su eklenerek kimyasal bağların koparılması (üreaz) 4.Liyazlar Çifte bağlara katılma tepkimeleri, C-C, C-S ve belli C-N bağlarının yıkımını katalizlerler (pirüvat dekarboksilaz) 5.İzomerazlar Optik veya geometrik izomerlerin birbirine dönüşümünü katalizlerler (rasemazlar, epimerazlar, intramoleküler oksidoredüktazlar ve transferazlar) 6.Ligazlar ATP kullanılarak yada ATP SİZ kimyasal bağların oluşması