Ekonomi Final PDF

**Ekonomi Final** **1.Hafta** GSYH: Bir ekonomide belirli bir dönemde, ülke sınırları içerisinde üretilen nihaî mal ve hizmetlerin piyasa değerleri toplamına denir. Bu hesaplamada sadece nihaî mallar dikkate alınmakta, çifte sayım problemi ile karşı karşıya kalınmaması için ara mallar hesaba dahil...

**Ekonomi Final** **1.Hafta** GSYH: Bir ekonomide belirli bir dönemde, ülke sınırları içerisinde üretilen nihaî mal ve hizmetlerin piyasa değerleri toplamına denir. Bu hesaplamada sadece nihaî mallar dikkate alınmakta, çifte sayım problemi ile karşı karşıya kalınmaması için ara mallar hesaba dahil edilmemektedir. GSMH: Gayri Safi Yurtiçi Hasılaya Net Dış Alem Faktör Gelirlerinin eklenmesi ile elde edilen büyüklüğe denir. Net Dış Alem Faktör Gelirleri, bir ülke vatandaşlarının dış ülkelerden kazandıkları ve ülkelerine getirdikleri faktör gelirleri ile o ülkede çalışan yabancı ülke vatandaşlarının kazandıkları ve ülkelerine götürdükleri faktör gelirleri arasındaki farktır. **2.Hafta** Satın alma gücü paritesi nedir: Satın Alma Gücü Paritesinin hesaplanmasında belirli bir mal sepeti esas alınmakta ve her ülke için söz konusu sepetteki malların fiyatlarını dolar cinsinden birbirine eşitleyen bir parite hesaplanmaktadır. Dolayısıyla satın alma gücü paritesi, farklı para birimlerinin satın alma gücünü eşitleyen bir dönüşüm oranıdır. Ekonomik büyüme nedir: Bir ülkenin reel GSYH değerinin bir yıldan diğerine ne kadar büyüdüğünü gösteren orandır ve ilgili yılın reel GSYH değeri ile bir önceki yılın reel GSYH değeri arasındaki mutlak farkın, yine bir önceki yılın reel GSYH değerine oranlanması yoluyla hesaplanmaktadır. Beşeri gelişmişlik endeksi: Ülkelerin sosyoekonomik gelişmişlik düzeyini 0 ile 1 arasında bir oran şeklinde belirler. Bir ülke için hesaplanan BGİ 1'e ne kadar yakınsa, o ülke sosyoekonomik yönden o kadar gelişmiş bir ülkedir. Üç kriteri vardır: Uzun ömürlülük (kişilerin ortalama olarak kaç yıl yaşadığı) Bilgi düzeyi (yetişkinlerin okuryazarlık oranı ve ortalama eğitim yılı) Yaşama standardı (satın alma gücü paritesine göre kişi başına düşen milli gelir) **4.Hafta (2 soru var 1 tanesi kaydi para hesaplama formülü)** Kaydi para (banka parası) hesaplama formülü: Kaydi Para = A x \[(1-r) / r\] A : Yatırılan ilk mevduat, r : zorunlu karşılık tutarı **5.Hafta** 2001 krizinden sonra Merkez Bankası'nda yapılan değişiklikler: 2001 krizinden sonra "dalgalı kur" rejimine geçilmiştir. Temel amaç fiyat istikrarını sağlamak. TCMB'ye araç bağımsızlığı verilmiştir. Hesap verme sorumluluğu ve şeffaf bir iletişim politikası da gelmiştir. Hazine ve diğer kamu kurum ve kuruluşlarına avans vermesi, kredi açması ve bu kuruluşların ihraç ettiği borçlanma araçlarını birincil piyasadan satın alması yasaklanmıştır. 2002 yılından sonra "enflasyon hedeflemesi" rejimine geçilmiş ve kısa vadeli faiz kullanılmaya başlanmıştır. **6.Hafta** Reeskont: Ticari bankalar da, rezerv ihtiyacı içerisine girmeleri halinde, iskonto ettikleri senetleri Merkez Bankası'na yeniden iskonto (reeskont) ettirebilirler. Genişletici para politikası uygulandığında → reeskont düşer Daraltıcı para politikası uygulandığında → reeskont artar Açık Piyasa İşlemleri: Merkez Bankası tarafından menkul kıymet (özellikle hazineye ait bono ve tahvil) alım ve satım işlemlerini kapsamaktadır. Açık piyasa işlemlerinin kontrolü tamamen Merkez Bankası'nda olduğundan, Ekonomi Final 1 güvenle kullanılan bir para politikası aracıdır. Zorunlu Karşılıklar: TCMB, faiz koridorunun etkinliğini arttırmak ve kredi büyümesini etkilemek amacıyla bankaların TCMB nezdinde tutmak zorunda oldukları likidite miktarına denir. **7.Hafta** Faiz Dışı Denge: Harcamalar başlığı altında yer alan faiz harcamaları, devletin borçlanmaları karşılığında ödediği faizlerden oluşmaktadır. Faiz dışı denge ise, söz konusu faiz harcamaları hesaba katılmadan hesaplanan bütçe dengesidir. Diğer bir ifade ile, faiz dışı denge, devletin gelirleri ile faiz dışı harcamaları arasındaki dengeyi ifade etmekte ve «faiz ödemeleri olmasaydı kamu bütçesi açık mı verirdi fazla mı» sorusuna yanıt aramaktadır. Dışlama Etkisi: Devlet kamu harcamalarını arttırarak toplam talebi ve dolayısıyla üretim ve istihdamı arttırmak isterken; kamu harcamalarını borçlanma yoluyla finanse etmesi halinde faizler yükseleceğinden, toplam talebin azalması durumu ile karşı karşıya kalacaktır. Bu durum, devletin özel sektör yatırımlarını sekteye uğratması ve ekonomiden dışlaması anlamında, dışlama etkisi olarak adlandırılmaktadır. **8-9.Hafta (7 Soru)** [Hızına Göre Enflasyon Türleri:] 1\. Ilımlı Enflasyon: Gelmişmekte olan → %6, Gelişmiş olan → %4'ün altındaki fiyat artış oranlarına karşılık gelir. 2. Yüksek Enflasyon: Aylı fiyat artışlarının %5'in üzerine çıktığı hatta %15'lere geldiği seviyedir. 3. Hiperenflasyon: Aylık fiyat artışlarının %50'nin üzerine çıktığı seviyedir. Nedenlerine Göre Enflasyon Türleri: 1\. Telep Enflasyonu: Devletin karşılıksız para basması, kredi hacminin genişlemesi, yastık altındaki paraların ortaya çıkması, gelir artışı gibi nedenlerle fiyatın sürekli artmasına denir. 2\. Arz Enflasyonu: Maliyetlerin yükselmesi sonucu arzın azalarak talebin altına düşmesiyle oluşan fiyat artışlarına denir. Enflasyonun Etkileri: 1\. Gelir Dağılımına Etkisi: Gelir dağılımı adaletsizliği artar. 2\. Tasarruf ve Yatırımlara Etkisi: Tasarruf ve reel yatırım miktarı azalır. 3\. Ödemeler Dengesi Etkisi: İhracat azalır, ithalat artar. Dış ticaret dengesi açık verir. 4\. Borçlu-Alacaklı Dengesine Etkisi: Enflasyonist dönemlerde ulusal para birimi değer kaybettiğinden, ulusal para birimi cinsinden borç vermek sakıncalı hale gelir. 5\. Sosyal Maliyeti: Halk yoksullaşır, intihar oranları ve boşanma oranları artar. (Kötü durumlar) Enflasyonun Ölçülmesi: Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE): Her ayın belirli gün veya günlerinde sepetteki mal ve hizmetlerin fiyatları derlenip bu fiyatların ağırlıklı ortalaması hesaplanır. Bu ortalamaya TÜFE denir. Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE): Yurt İçi ÜFE, tüketim, ara ve sermaye malları ile enerji sektöründeki fiyat değişimlerini ölçen endekstir ve söz konusu malların fiyatlarının ağırlıklı ortalaması alınarak hesaplanır. Yurt dışı ÜFE, belirli bir referans döneminde ülke ekonomisinde üretimi yapılan ve yurt dışına satışa konu olan ürünlerin üretici fiyatlarını zaman içinde karşılaştırarak fiyat değişimlerini ölçen fiyat endeksidir. Arz Enflasyonunu Arttırmaya Yönelik Politikalar: 1\. İthalatın arttırılması 2\. Kısa vadeli yatırımların tercih edilmesi 3\. İflas edecek şirketlerin devlet tarafından kurtarılması 4\. Verimliliğin arttırılması Talebi Azalatmaya Yönelik Politikalar: Ekonomi Final 2 1\. Mevduat faizi oranlarını yükseltilmesi 2\. Reeskont oranının yükseltilmesi 3\. Zorunlu karşılık oranının yükseltilmesi 4\. Merkez Bankası'nın Açık Piyasa İşlemleri Yoluyla Piyasaya Devlet Tahvili Satması: 5. Karşılıksız para basımının durdurulması 6\. Uzun vadeli yatırımların kısılması 7\. Kredi kartı kullanımına ve taksitli satışlara kısıtlama getirilmelidir. **10.Hafta (6 Soru)** Faal (Aktif) Nüfus: 15-64 yaş aralığında kalan nüfus. İşgücü: Faal nüfustan, akıl ve beden sağlığı açısından çalışamaz durumda olanlar ile cari ücret düzeyinde ve geçerli çalışma saatlerinde kendi arzuları ile çalışmamayı tercih edenler çıkarıldığında geriye kalan nüfusa denir. Açık İşsizlik Türleri: Friksiyonel, Yapısal, Konjoktürel, Mevsimler, Doğal Friksiyonel İşsizlik: İşgücüne yeni katılanlar ile çeşitli nedenlerden dolayı mevcut işini bırakıp yeni iş arayanların oluşturduğu işsizlik türüne denir. Yapısal İşsizlik: İşgücünün, zaman içerisinde üretim teknolojisinde ve tüketici tercihlerinde meydana gelen değişmelerin ekonominin üretim ve talep yapısında yol açtığı değişikliklere uyum sağlama sürecinin yol açtığı işsizlik türüne denir. Doğal İşsizlik: Ekonomide hiçbir zaman sıfırlanamayacak iki işsizlik türü olan friksiyonel ve yapısal işsizliğin oranları toplamına denir. Mevsimlel İşsizlik: Bunu da yaparsınız artık. Konjoktürel İşsizlik: Genişleme ve daralma dönemlerinden oluşan bir konjonktür devresinin daralma evresinde, üretimin azalması sonucu ortaya çıkar. İşsizlikle nasıl mücadele edileceğini de yorum yaparak cevaplarsınız. **14.Hafta** Cari Açık Nedir: Mal, hizmet ve gelir akımlarının yanı sıra transferleri de içeren reel işlemleri göstermektedir. 3 başlık altında incelenir: Dış ticaret dengesi ve işlemler: İhracat ve ithalat işlemleri Birincil gelir: Çalışan ücretleri ve yatırım gelirleri giderleri İkincil gelir: Yurt içinden yurt dışına karşılıksız olarak mal ya da hizmet sağlamaya denir. Ekonomi Final 3