Cursus 6 (2024-2025) Zinvragen + bezoek Magdalenakerk PDF

ZINVRAGEN langgerekt en onzeker met de blik op de einder zo stappen de mensen over het levensplein ieder loopt zijn eigen weg een onbekende toekomst tegemoet elkeen zijn eigen we...

ZINVRAGEN langgerekt en onzeker met de blik op de einder zo stappen de mensen over het levensplein ieder loopt zijn eigen weg een onbekende toekomst tegemoet elkeen zijn eigen weg allemaal ergens-nergens heen met aan de voeten het stof van het verleden kruisen de paden zich heden op zoek naar zin voor ons leven wat zullen we aan de ander vertellen over de levensweg die we gaan? (naar Jochanan jr.) 1 1. Het project 'De GROTE levensvragen' Het project begon met een onderzoek (maart 2017) dat naging welke vragen de Vlaming het sterkst bezighouden. De onderzoekers bevroegen een representatieve groep van duizend Vlamingen van 18 jaar tot 75 jaar. Levensvragen over persoonlijke gezondheid en geluk stonden centraal. De meeste Vlamingen vinden gezondheid de belangrijkste zingever, belangrijker dan liefde en veel belangrijker dan God. Dit illustreert hoezeer zingeving een zaak is geworden van het individu de dag van vandaag. Het individualisme primeert, het collectieve is minder duidelijk aanwezig. Volgende levensvragen kwamen uit de bus: * Heeft het/mijn leven zin en zo ja, wat is de zin van het/mijn leven? Hoe geef ik mijn leven zin? Waarom ben ik hier? Wat is het doel van mijn leven? Wat wil ik bereiken in mijn leven? Hebben de dingen die we doen en die ons overkomen een diepere betekenis? Is er een plan of bestaat enkel het blinde lot? Is mijn leven al vastgelegd vanaf het moment dat ik geboren ben of is alles maar toevallig? Is onze kosmos op ons gericht of zijn we slechts een toevallige speldenkop in een onverschillig heelal? * Is er iets dat ons overstijgt? Staat er iemand of iets aan de basis van de kosmos en van ons bestaan? * Hoe kan ik (lichamelijk en geestelijk) gezond blijven? * Waarom is er zoveel kwaad in de wereld? Hoe ga ik om met het kwaad? Wat zijn onze 'wapens' tegen kwaad? Is repressie de enige manier om te reageren tegen kwaad of zijn er andere manieren? Wat is de rol van vergeving en verzoening? * Is er leven na de dood en zo ja, hoe zal dat eruitzien? Hoe ga ik om met de onmacht die gepaard gaat met de dood? * Waarom zijn we zo angstig (voor de toekomst)? Is onze planeet nog te redden? Zullen mijn (klein)kinderen het slechter hebben dan ik? Zal ik een goede oude dag hebben? * Ben ik gelukkig? Hoe kan ik gelukkig worden? Wat is geluk? Wat is mijn recept om gelukkig te zijn? Kan ik mezelf genoeg ontplooien? Als ik mijn leven opnieuw mocht leven, wat zou ik dan anders doen? 2 Heb ik spijt van bepaalde keuzes die ik gemaakt heb? Ben ik tevreden over het leven dat ik tot nu toe heb geleid? * Geloof ik nog in onze samenleving? Hoe ervaar ik de diversiteit (multiculturaliteit-multireligiositeit) en de maatschappelijke problemen? Zijn migratie en multiculturaliteit-multireligiositeit een bedreiging of een zegen voor onze samenleving, voor onze waarden, voor onze democratie? Hoe ga ik om met andere culturen en opvattingen? Wat kan ik zelf bijdragen aan de maatschappij? * Wat beteken ik voor anderen? Kan ik iemand echt kennen? Geloof ik in eeuwige liefde? * Wat waren belangrijke momenten in mijn leven? Welke gebeurtenissen hebben mijn leven tot nu toe (positief of negatief) getekend? Wat heeft er allemaal aan bijgedragen dat ik nu ben wie ik ben? Welke invloed hebben bepaalde (positieve en negatieve) gebeurtenissen op mij gehad? Ervaren zinvragers en zinvinders, die leven en werken in diverse lagen van de maatschappij, zochten op hun manier naar een betekenisvol antwoord op deze levensvragen. Het zijn geen glasheldere antwoorden. Integendeel, er worden nog meer vragen opgeroepen, maar het zijn vragen die ons dichter bij de essentie van het leven brengen, bij datgene wat ons tot mens maakt. Het project resulteerde in een Radio 1-programma, een boek en een theatertournee (waarin Friedl' Lesage in gesprek gaat met toonaangevende sprekers). In het kader van 60 jaar SASK was er op 23 oktober 2018 een speciale editie van de theatershow: 'De Grote Levensvragen' voor jongeren. Alle leerlingen werden via een enquête kort bevraagd (Ben ik graag/vaak bezig met levensvragen? Bij welke levensvragen sta ik graag/vaak stil?). De resultaten hiervan vormden het uitgangspunt van deze gespreksavond. Friedl’ Lesage legde de levensvragen die de leerlingen van SASK bezighouden (Ben je gelukkig op school? Waarvoor heb je angst? Geloof je in een leven na de dood? Hoe zou jij reageren als iemand in je klas zich out? In welke mate ondervind je druk thuis/op school/in je vrije tijd? Ben je al ooit gepest?...) voor aan radiopresentator Tom De Cock, standupcomedian William Boeva en TEJO-psychologe Ingrid De Jonghe. Het werden openhartige gesprekken waarin ook het publiek actief betrokken werd. (zie "Oe ist" - Brihang als intro bij de 'de Grote Levensvragen voor jongeren') 3 2. Online reeks 'Grote vragen' (Canvas) In de online reeks 'Grote Vragen' legde Canvas wekelijks een pertinente vraag voor aan mensen uit verschillende levensbeschouwelijke hoeken. Volgende vragen kwamen aan bod: * Kan een mens zonder religie/zingevingsysteem? * Hebben we de ander nodig om te bestaan? * Welk taboe moet de wereld uit? * Is een monogame relatie onnatuurlijk? * Waarom zijn we zo bang van iedereen die anders is? * Is positieve discriminatie goed? * Word je sterker van tegenslag? * Heeft iedereen recht op kinderen? * Is liefde een voorwaarde voor geluk? * Bestaat er een recept voor een zinvol leven? * Waarom geeft keuzevrijheid keuzestress? * Is een kind van nature goed? * Kan je (van tevoren) weten of je een goede beslissing neemt? * Kan kunst bijdragen tot een betere wereld? * Kunnen mensen zonder verlangens? * Is het je eigen schuld wanneer je ongelukkig bent? * Welk mensenrecht is het meest in gevaar? * Kan je leven zonder doel? * Kan je jezelf helemaal kennen? * Is eerlijkheid altijd goed? * Is angst een slechte raadgever? * Welke vraag zou iedereen zich (minstens eenmaal) moeten stellen? * Wat wil je achterlaten voor de volgende generaties? * Wat is de grootste zonde/het grootste kwaad? * Wat inspireert je in je leven? * Hoe bepaal je wat goed is en wat slecht is? * Kan wereldvrede ooit bereikt worden? * Draagt religie bij tot een betere wereld? * Hoe kunnen verschillende levensbeschouwingen in harmonie naast elkaar bestaan? * Is er leven na de dood? * Wat is de belangrijkste deugd in het leven? * Moeten we voor de toekomst vrezen? * Wat onderscheidt de mensen van andere dieren? * Hoe wil je herinnerd worden? * Geloof je in de morele vooruitgang van de mensheid? * Is menselijke vrijheid een illusie? * Wat is de belangrijkste (sociale of politieke) uitdaging van vandaag? * Is er een hoger doel in het leven? * Wat maakt van iemand een goed mens? 4 3. Levensvragen Levensvragen zijn vragen waar iedereen mee zit. De mens is er al altijd door gefascineerd. Er bestaat geen enkele cultuur die nooit bij dit soort vragen heeft stilgestaan, ongeacht de tijd of de plaats waar(in) mensen leefden. Daarom worden deze vragen universele of fundamentele vragen genoemd. Andere synoniemen zijn: existentiële vragen, bestaansvragen, filosofische vragen, zin(gevings)vragen, trage vragen of rotvragen (zie boek 'De wereld van Sofie' van Jostein Gaarder). Levensvragen zijn 'moeilijke' vragen, waar we er niet direct een pasklaar antwoord op kennen. Een antwoord op een levensvraag is nooit fout, want het is persoonlijk en subjectief. Een eenduidig antwoord bestaat niet, meerdere zinvolle antwoorden bestaan naast elkaar. Daarom vindt Michael Van Peel (Antwerpse stand-upcomedian) de levensvraag 'Wat is de zin van het leven?' een 'stoeme' vraag. Hij heeft gelijk, want niemand, zelfs niet de grootste filosofen ter wereld, heeft daar ooit een afdoend antwoord op kunnen geven. En toch is het deze vraag die de mens op de kleine en grote momenten van het leven het meest bezighoudt: Wie zijn we? Wat doen we hier? Waar gaat het met deze wereld naartoe? Alle levensbeschouwingen formuleren een (ander) antwoord op levensvragen. Een levensbeschouwing is een min of meer logisch samenhangende visie op het leven en alle daarbij horende levensvragen. Het bepaalt hoe men in het leven staat. Iedereen heeft dus een levensbeschouwing. Er bestaan godsdienstige en niet-godsdienstige (seculiere) levensbeschouwingen. Zinvragen komen vaak naar boven wanneer iemand geconfronteerd wordt met de grenzen van het bestaan, de zogenaamde grenservaringen. Hierbij stoot men op de grenzen van het menselijk kennen en kunnen, op wat men niet in eigen handen heeft. Er zijn positieve (overweldigend geluk...) en negatieve (ziekte, lijden, dood...) grenservaringen. 4. Toepassing 1:'De wereld van Sofie' (Jostein Gaarder) In zijn bekende roman, die ook verfilmd werd, 'De wereld van Sofie', probeert de Noorse auteur Jostein Gaarder op een vertellende wijze jongeren in te wijden in de wereld van de filosofie. Het hoofdpersonage Sofie krijgt een opeenvolgende reeks mysterieuze brieven. De eerste twee brieven zijn kort en beperkt tot de vragen: "Wie ben jij?" en "Waar komt de wereld vandaan?" Sofie zit erg verveeld met die vragen, niet zozeer omdat de afzender anoniem blijft, maar veeleer omdat ze geen eenduidig antwoord op die 'rotvragen' weet te formuleren. In een derde brief onthult de anonieme briefschrijver één van zijn motieven. Hij wil Sofie gidsen doorheen de complexe wereld van de filosofie. Hij/zij (?) wijst Sofie op de fundamentele vraagstelling. "Lieve Sofie. Veel mensen hebben één of meer hobby’s. Sommigen verzamelen oude munten of postzegels, anderen vinden handenarbeid leuk en er zijn ook mensen die het grootste deel van hun vrije tijd aan een bepaalde sport besteden. Veel mensen vinden lezen leuk. Maar het maakt groot verschil wat we lezen. Er zijn mensen die alleen maar kranten of stripverhalen lezen, sommigen lezen graag romans, terwijl anderen de voorkeur geven aan boeken over speciale onderwerpen, zoals astronomie, het dierenrijk of technische uitvindingen. Als ik van paarden of juwelen houd, kan ik niet verlangen dat alle anderen dat net zo leuk zullen vinden. Als ik vol spanning alle sportuitzendingen op de televisie volg, moet ik er tegen kunnen dat anderen sport maar saai vinden. 5 Is er dan ook iets wat eigenlijk iedereen zou moeten interesseren? Bestaat er iets wat iedereen aangaat, wie ze ook zijn of waar ter wereld ze ook wonen? Ja, lieve Sofie, er bestaan enkele vragen die alle mensen zouden moeten bezighouden. Wat is het belangrijkste in dit leven? Als we dat vragen aan iemand die bijna omkomt van de honger, luidt het antwoord ‘eten’. Als we dezelfde vraag stellen aan iemand die het koud heeft, is het antwoord ‘warmte’. En als we het vragen aan iemand die zich eenzaam en alleen voelt, dan zal het antwoord luiden ‘samenzijn met andere mensen’. Maar als aan al die behoeften is voldaan, is er dan nog iets wat alle mensen nodig hebben? Filosofen vinden van wel. Die vinden dat een mens niet van brood alleen kan leven. Alle mensen hebben natuurlijk eten nodig. Iedereen heeft ook liefde en aandacht nodig. Maar er is nog iets wat alle mensen nodig hebben. We moeten een antwoord vinden op de vraag wie we zijn en waarom we leven. Je interesseren voor de vraag waarom we leven, is dus niet een even willekeurige interesse als het verzamelen van postzegels. Wie zich voor dergelijke vragen interesseert, houdt zich bezig met iets waarover de mensen al hebben gesproken, zolang we op deze planeet leven. Hoe het heelal, de aardbol en het leven zijn ontstaan, is een grotere en belangrijkere vraag dan wie bij de vorige Olympische spelen de meeste gouden medailles heeft gewonnen. De beste manier om de filosofie te benaderen, is een paar filosofische vragen te stellen: Hoe is de wereld geschapen? Gebeurt iets met opzet of heeft alles wat er gebeurt een doel? Bestaat er een leven na de dood? Hoe moeten we in hemelsnaam een antwoord op zulke vragen vinden? En vooral: hoe moeten we leven? Dit soort vragen is te allen tijde door mensen gesteld. We kennen geen culturen die zich niet hebben beziggehouden met de vraag wie de mensen zijn of waar de wereld vandaan komt. In feite zijn er maar een paar filosofische vragen die we kunnen stellen. De belangrijkste hebben we al gesteld. De geschiedenis laat ons echter wel veel verschillende antwoorden zien op elke vraag die we hebben gesteld." 5. Toepassing 2: YOT In 2002 kwam de vraag naar herbestemming van de kerkgebouwen in Brugge (zie voorbeelden in https://www.parcum.be/nl/herbestemming-kerken?search=). Een groep geëngageerde mensen nam de uitdaging aan met een concreet projectvoorstel rond de herwaardering/herstemming van de Magdalenakerk. Hun bedoeling was het religieus patrimonium meer af te stemmen op de spirituele noden van vandaag. Het project kreeg de naam YOT. 6 YOT (yot is de kleinste letter uit het Hebreeuwse alfabet, een taalteken met grote invloed en betekenis) YOT omschrijft zichzelf als labo voor levensbeschouwing en ruimte voor perspectief: - labo? Ze dagen zichzelf en de anderen uit om na te denken over de functie en het gebruik van kerken en pastoriewoningen. Klassieke opdelingen, zoals tussen gelovigen en niet-gelovigen, stellen ze in vraag. Twijfelen beschouwen ze als de moeilijkste én boeiendste levenshouding. Experimenteren met vorm en inhoud is hun motto. - levensbeschouwing? Wat is de betekenis van de christelijke traditie in onze modern samenleving? Ze zijn niet blind voor wat er verkeerd loopt, maar zien ook nieuwe kansen. Het is die oude traditie die hen inspireert tot vernieuwing en hen oproept om bij te dragen aan een warmere samenleving. Yot werkt rond levensvragen zoals 'Wat is zinvol leven? Hoe gaan we om met lijden den dood? Wat biedt troost? Is geluk maakbaar? Wat helpt ons vooruit en wat niet?... ' Niet zweverig, maar juist heel direct in het leven van elke mens. - ruimte? De Magdalenakerk werd omgebouwd tot een gastvrije ruimte waar plaats is voor uiteenlopende levensvragen van een brede groep mensen. Op het pleintje voor de Magdalenakerk vind je de Nieuwe Pastorie. Door zijn eigenzinnige inrichting biedt dit huis nieuwe perspectieven aan groepen en organisaties. Maar Yot woont en werkt niet op een eiland. Ze verbinden zich met het leven in de stad en werken samen met verschillende organisaties, ook in het buitenland. - perspectief? Ze ondersteunen organisaties, individuen en parochies in hun zoektocht naar nieuwe invalshoeken. Ze stellen hun ruimte en werkmateriaal ter beschikking aan initiatieven die gericht zijn op ontmoeting, zingeving en verbondenheid. Dialogeren, uitwisselen en verbinden zijn de rode draad. Dialoog en verbinding, het omgaan met wat anders en vreemd is, behoort tot dé belangrijkste uitdagingen voor het samenleven van vandaag en morgen. MAGDALENAKERK / MADELEINE De Magdalenakerk of ‘Madeleine’, zoals deze kerk vroeger al genoemd werd door de Bruggelingen, dankt haar naam aan Maria Magdalena, de veelzijdige vrouw uit de evangelieverhalen, levend in latere legenden, in de kunst, in de literatuur (zie de roman ‘Da Vinci Code’). Madeleine inspireert, ontroert, nodigt uit: “Kom binnen, de deur staat open. Iedereen is hier welkom. Hier is een plek waar iedereen gewoon mag zijn wie hij of zij is, zoekend. Ik wou dat deze plek gewoon een stukje hemel op aarde kon zijn.” Madeleine in Brugge is een zowel een ‘kunstkerk’ als een ‘doe-kerk’. Hier kan men schommelen, mediteren, zingen, dansen, koffie of thee drinken, schrijven... Samen of alleen. Het is een plek voor nieuwe rituelen voor jong en oud (een welkomstritueel, een drempelviering, een ja-viering, een 7 afscheidsritueel, zie de O-wand – O staat voor de uitroep van verwondering en is de beginletter van oorsprong en overgave, geboorte en dood). Madeleine houdt van passie en speelsheid: “Mijn verhaal is 2000 jaar oud. En toch blijft het mensen boeien. Mijn reputatie liegt er niet om: ze noemen mij hoer, volgelinge van Jezus, kluizenares. Zelf verkies ik ‘apostel der apostelen’ of ‘geliefde van Jezus’. Al die namen. Maar wie ben ik eigenlijk? Wie wil ik zijn? Wat zijn mijn passies? Ben jij er voor jezelf al uit?” Elk jaar ziet de kerk er anders uit. Ze is non-stop ‘under construction’. Madeleine renoveert en experimenteert: “Hoe dat moet? Zoeken, proberen... Misschien stop ik nooit met vernieuwen? Zoeken naar nieuwe wegen was al in het evangelie mijn ding. Ik wil naar de toekomst kijken. Wat heeft die toekomst in petto, voor mij, voor deze plek, voor jou? Nu vind ik dat het even leeg moet. Leeg? Ik zeg liever ‘ruimte’, ademruimte.” Sinds juli 2023 zegt Madeleine-in-Brugge iedereen welkom met: - een nieuw logo (met een heel verhaal) Een logo is de primaire bouwsteen van een visuele identiteit. Achter de opbouw van het logo zit het verhaal, Madeleines verhaal. (https://www.yot.be/nl/heilige_magdalenakerk/een_logo_met_een_verhaal/1681) Met dit logo wordt duidelijk dat YOT ‘vrouwelijkheid’ in de kerk meer ruimte wil geven. OPBOUW KLEUREN Omdat Madeleine gelooft in een wereld voorbij de zwart-wittegenstellingen, krijgt de visuele identiteit van Madeleine kleur. Die kleuren zijn niet lukraak gekozen. Hun symboliek benadrukt de missie van Madeleine. 8  De blauw-rood kleurcombinatie staat symbool voor de dualiteit, het contrast, maar ook voor verbondenheid, het bestaan naast en samen met elkaar. Het is niet ‘of-of’, maar ‘en-en’. Beide zijn nodig. Het gezicht krijgt geen kleur, maar blijft open en transparant. Madeleine verwelkomt iedereen, ongeacht afkomst, geloof, kleur, gender... LETTERTYPE De gebogen, ronde vormen van het woordmerk stralen vrouwelijkheid uit. De ontbrekende letterstukjes bij letters M en N symboliseren het tekort, een wereld in verandering die niet af is, transitie, evolutie, het experiment... Er is ‘een hoek af’ in het lettertype. Zo wil YOT af en toe eens gek doen, om het zeker niet te worden. - een nieuw portaal In de zware houten ingangspoort zitten bronzen spiegels verwerkt. De spiegels zetten letterlijk en figuurlijk aan tot reflectie, één van de belangrijkste functies van dit gebouw. Ze wekken ook de illusie dat je tegelijkertijd naar binnen en buiten gaat en benadrukken zo de oorspronkelijke functie van een kerkportaal als transitie/doorgang tussen het gewone leven van elke dag en de ervaring, dat het leven van elke dag ook iets bijzonders is. “Hoe maken we dat duidelijk dat ons leven bijzonder is?” “Hoe verbinden we de hemel en de aarde?” - een lege ruimte voor een nieuwe toekomst Het vroegere watervlak (dé eyecatcher van de Magdalenakerk) werd na 21 jaar afgebroken. Een lege ruimte kwam in de plaats. Deze leegte is echter geen negatieve leegte, verbonden aan 9 gemis en verlies, maar een bewuste leegte die ruimte biedt. Waar ruimte is, kan iets nieuws bloeien. YOT wil ruimte scheppen voor toekomst. “De waterpartij werd afgebroken. Op een andere invulling is het nog wachten, niet bij gebrek aan inspiratie, maar om creativiteit ruimte te geven. We zullen vooral observeren hoe bezoekers met deze ruimte omgaan. Vol dankbaarheid kijken we naar het verleden, vol vertrouwen kijken we naar de toekomst.” Madeleine vraagt de bezoekers stil te staan bij de vraag: "Wat zoek ik hier eigenlijk?". DE SCHOMMEL (https://www.yot.be/nl/projecten/waarom_schommelen_in_een_kerk/329) De schommel midden in de kerk werd in 2015 geplaatst en is een symbool van onze menselijke bestaansconditie: schommelend tussen hemel en aarde, tussen ups en downs en wel en wee, tussen ja en neen en voor en tegen, tussen vreemd en bekend en veraf en dichtbij, tussen oud en nieuw en gisteren en morgen, tussen… en … En wanneer je de tijd rijp acht, dan kan je een afsprong wagen. In de Vlaamse taal betekent ‘schommelen’ opruimen. En dat is eigenlijk wat je, als je in de kerk schommelt, ook doet, je ruimt even op, even weg met: de zwaarheid van het bestaan het volwassen getob de overdreven keurigheid de verboden spontaniteit … en wat al niet meer… Dus: - wil je de lichtheid van het bestaan omarmen, even dromen tussen hemel en aarde of even kijken vanuit een ander perspectief - wil je door de kerk zoeven, voelen hoe de wind je wangen streelt en weer een beetje kind zijn, op zoek naar de onbevangenheid van toen - wil je de opluchting van het ‘weer landen’ ervaren of misschien in gewichtloze staat je richting bepalen, zet je dan op de schommel en merk dat je alleen in beweging komt door het duwtje in de rug dat een ander je geeft. HET TANTALUSPROJECT In 2021 ontving de Magdalenakerk twee monumentale kunstwerken: Tantalusfiguren uit de Griekse mythologie, van de hand van de Brugse kunstenaar Piet Peere. Naast de interpretatie van de kunstenaar over zijn werk, gaan de kunstwerken een eigen leven leiden in de hoofden en de harten van de kerkbezoeker. Tantalus Tantalus is één van de kinderen van oppergod Zeus, bekend van de ‘tantaluskwelling’ (het gewenste is nabij, maar onbereikbaar). Tot zijn kin staand in water zou hij eeuwige dorst hebben, want zodra hij probeerde te drinken, zakte het water weg en hoewel rijpe vruchten boven zijn hoofd hingen, blies de 10 wind ze weg zodra hij er, door honger gekweld, een greep naar zou doen. Tantalus wordt ook nog gekweld door een gigantische rotsblok die hem elk moment kan verpletteren. Kunstwerken De eerste Tantalusfiguur is een vrijstaande figuur op een sokkel geplaatst in de dwarsbeuk. Aan het dakgebinte is een (uitgerafelde) koord vastgemaakt. Aan die koord hangt er een grote rotsblok, die dreigt de figuur te verpletteren. (zie de film over de creatie van de Tantalusfiguur en de visie van de kunstenaar: https://cdn.webdoos.io/yot/Piet%20Peere%20Tantalus.mp4) (zie de film over de installatie van het beeld in de kerk: https://cdn.webdoos.io/yot/TANTALUS%20installatie%20op%2028%20okt%202021.mp4) De tweede Tantalusfiguur is een houtskooltekening op papier, gevat in zeven luiken, opgehangen in een zijkapel naast het koor. Door de opstelling in een kruisvorm, maakt deze Tantalus de verbinding met Christus. DE BRONZEN CREATIE (Iris Le Rütte) Dit nieuwe bronzen kunstwerk gaat over de mens en over hoe hij zich verhoudt tot de GROTE verhalen. De verhalen dragen hem, ze zijn de grond onder zijn voeten. De verhalen maken het hem mogelijk zijn weg te gaan, zijn eigen verhaal te schrijven door steeds weer richting te kiezen. Zo wordt hij op den duur deel van datgene waardoor hij gedragen wordt. DE LICHTINSTALLATIE IN DE KOORRUIMTE ‘KOM PASSIE’ In de koorruimte hangt een grote lichtinstallatie met de woorden: KOM PASSIE (door het zomerproject alleen achteraan te bekijken). Deze woorden hebben verschillende betekenissen. ‘Passie’ kan verwijzen naar de laatste periode in het leven van Christus, het passieverhaal. Het komt van het Latijnse woord ‘pati’, wat lijden of verdragen betekent. Wij kennen het woord vooral als ‘een passie’ hebben voor iets, wat een intense liefde voor iets betekent. Als we de woorden ‘kom’ en ‘passie’ samenvoegen, komen we uit op ‘compassie’, medeleven. Passie, compassie, beide noodzakelijk om een stukje hemel op aarde te kunnen vinden. Bij de installatie kan een kaarsje aangestoken worden. (De lichtinstallatie zit vervat in een open venster: elk kerkgebouw biedt een venster op het goddelijke en het wereldse. Van beide zijden laat het ‘de overkant’ zien.) 11 SCULPTUUR: ONTMOETING MARIA MAGDALENA EN JEZUS (Omer Gielliet) (Het verhaal verbeeldt de ontmoeting tussen Maria Magdalena en Jezus. Jezus is na zijn executie verdwenen uit het graf, Maria Magdalena zoekt naar zijn lichaam en herkent hem plotseling in de tuinman. Wat een extatische vreugde, want ze houdt van Jezus, dit had ze nooit voor mogelijk gehouden, en zo onverwacht. Maria Magdalena wil Jezus aanraken, maar Hij zegt: “Niet doen, ga je eigen weg de wereld in, verspreid je blijdschap, deel je ongerustheid, vertel over wat je voor onmogelijk hield, bied je hulp met open armen aan wie je ook maar ontmoet.”) Je ziet de ontmoeting van de verrezen Jezus met de eerste getuige van de verrijzenis, Maria Magdalena, een vrouw. Jezus, gekwetst aan het hoofd, buigt zich teder over de ingetogen Maria. We zien haar hand die de verrezen Heer wil aanraken. Jezus zegt: “Raak me niet aan! Maar vertel aan iedereen broeders wat je gezien hebt”. De vreugde van Maria explodeert langs beide kanten als golfslagen. Een gouden laagje beklemtoont de figuren. De priester-kunstenaar Gielliet maakt van opgegraven bomen uit een oerbos houtsculpturen. Volgens hem mag je oude bomen niet afschrijven, maar moet je ze een nieuwe bestemming geven. Hoeveel te meer geldt dit voor mensen! VLINDER-FAUTEUILS De vroegere bidbanken in de doopkapel werden vervangen door de vlinder-fauteuils. In het beeld van de vlinder vindt YOT een hedendaagse hervertaling van het christelijk verrijzenisgeloof. De vlinderstoelen verwijzen naar de visie van de Holocaust-overlever Edith Eger: “Het gaat in het leven om gedaanteverwisseling. Als je de cocon van de fase waarin je zit of gezeten hebt, niet afschudt, dan blokkeer je de toekomst, zal je nooit kunnen vliegen en tot je bestemming komen. Het is belangrijk om los te laten en niet te blijven hangen in wat voorbij is of in wat je gevangen houdt.” DE LICHTINSTALLATIE IN DE MARIAKAPEL ‘YES’ (Geert Bisschop) De Mariakapel is een voorbeeld van wat YOT wil en doet. Hedendaagse kunstenaars gaan in gesprek met de (christelijke) traditie. De lichtinstallatie verwijst naar het krachtig ‘ja-woord’ van Maria, dat ‘verlicht’ en ‘energie uitstraalt’. Maria zei “ja”, waardoor haar kind Jezus geboren kon worden. Een sleutel naar toekomst, want ze had ook “nee” kunnen zeggen. Een sprong in het duister? (Eerder plaatste deze kunstenaar een monumentale, YES aan de stadspoort van het kapotgeschoten Dubrovnik na de oorlog in ex-joegoslavië. Het toekomstgerichte antwoord op een wereld die NEE zegt, is een krachtig JA.) 12 DE WATERKANT (mei 2024) (https://www.yot.be/dewaterkant) ‘De waterkant’ is meer dan publiek sanitair. Niet alleen komt deze ‘oefenplek in loslaten’(zowel fysiek loslaten – toiletbezoek, als het mentale en spirituele loslaten) tegemoet aan een praktische (hoge) nood, maar deze plek heeft ook een ecologische, sociale, inspirerende en verbindende functie. Op deze plek wordt het aardse opnieuw verbonden met het hemelse. Allerlei creatieve ingrepen zorgen voor een ‘hemelse toiletervaring’: kunstwerken op maat (waaronder volgens de krant van West-Vlaanderen ‘het meest sexy glasraam van de wereld’), een soundscape met het thema ‘water’, humoristische tegelwijsheden, een metalen boompje met loslaatwensen en nog veel meer. HOMELESS JESUS (Thimothy Schmalz) De ‘Homeless Jesus’ (buiten aan de ingang van de kerk) beeldt een anonieme vrouw of man uit, gehuld in dekens, liggend op een bank. Een dakloze zwerver aan de onderkant van de samenleving? Een vluchteling die alles achterliet om aan oorlogs- of natuurgeweld te ontsnappen? Wie dichter kijkt, ziet de stigmata aan de ontblote voeten. ZOMERPROJECT: Pulse of unity – Het hart verbindt Ieder jaar loopt er een zomerproject in de Magdalenakerk (juli-september), dit jaar onder de titel ‘Pulse of unity’. De kunstenaar Stijn D'Hondt vangt de poëzie van hartslagen met behulp van geavanceerde technologie en een vingersensor. Met deze hartslagen creëert hij utopische werelden waarin deze elkaar vinden en verbinden. D’Hondt laat zich inspireren door de hartslag, een universeel symbool van leven en liefde. Hij verloor op jonge leeftijd zijn moeder aan kanker. Dat verlies bracht hem tot een innerlijke zoektocht waarin leven en dood, rouw, liefde en het hart een hoofdrol spelen. Hoe klopt een hart dat overstroomt van liefde? Hoe klopt een hart dat zich onrechtvaardig behandeld voelt? Hoe klopt een bang hart? En hoe klopt datzelfde hart wanneer het zich verbonden voelt met vele anderen? 13 De inspiratie voor het hart bracht de kunstenaar ertoe om met mensen van over de hele wereld in gesprek te gaan. Terwijl hij luistert naar hun verhalen, legt hij ondertussen hun hartslagen vast via cardiogrammen. Deze golvende curven vertaalt hij in composities, schilderijen, installaties en digitale kunst. In 'Pulse of Unity' zien we verschillende zwevende utopische planeten. Elke planeet belicht verschillen die de mensheid zowel scheiden als verenigen. Ze verbeelden een wereld in balans, ondanks de verschillen en tegenstellingen. 14 15 INDIVIDUELE SCHRIJFOPDRACHT 1. Algemeen a. Schrijf in een 5-tal regels je bevindingen neer over het bezoek aan de Magdalenakerk. b. Welk element van de kerk sprak je het meest aan? Argumenteer in een 5-tal regels waarom je hiervoor koos? 2. De Tantalusfiguren a. Wat is voor jou de steen boven je hoofd? Wat is de dreiging van het uitrafelende koord? (minimum 5 regels) b. Waar haal je kracht uit om niet te bezwijken? Wat geeft jou dus hoop? (minimum 5 regels) 16 3. De schommel Welke sprong (in het duister) heb jij al gemaakt? (minimum 5 regels) 4. Het zomerproject: Pulse of unity a. Met wie voel jij je (sterk) verbonden? Waarom? (minimum 5 regels) b. Geloof je in eenheid ondanks de sociale, godsdienstige en culturele diversiteit? (minimum 5 regels) 17