Beslenme Tarama Testleri PDF

Tüm dünyada malnutrisyon, hastanelerde, bakımevlerinde ve toplumda hastalık ve yeti kaybı ile önemli bir sorun olmaya devam...

Tüm dünyada malnutrisyon, hastanelerde, bakımevlerinde ve toplumda hastalık ve yeti kaybı ile önemli bir sorun olmaya devam etmektedir. MALNÜTRİSYONUN SONUÇLARI Malnutrisyon Prevalansı Yara iyileşmesinde  Prevalans: Hastaneye yatan hastalarda önemli düzeyde gecikme  Yaşlı bakımevlerinde %10-90 Hastanede kalış süresi↑  Hastanede yatan hastalarda % 20-60 Geriatrik hastalar %50 Tedavi Solunum sistemi hastaları %45 harcamalarında ↑ Morbidite İnflamatuvar bağırsak hastaları %80 ve mortalitede ↑ Malign kanserli hastalar %85 YAŞAM KALİTESİNDE ↓↓  Majör Cerrahi hastalarında risk ↑ (GI cerrahi %50) Açlık, cerrahi stres, katabolizmada belirgin artış İmmün Fonksiyon Bozukluğu Enfeksiyon riskinde ↑ Hastanede olmanın getirdiği risk faktörleri  Yemek servisi; tek kaynağın hastane olması, sınırlı seçenekler, sunumun kötü olması Malnutrisyonlu bireylerin tanımlanması  Yavaş yeme alışkanlığı ve yemek saatlerinin sınırlı olması  Diş kayıpları Hastaların hastaneye başvurduklarında,  Kendi başına yemek yiyememe  Yiyeceğe ulaşmakta, çatal/kaşık kullanmada zorluk çekmek  Hastanede yattıkları sürede,  Hoş olmayan görüntüler, sesler ve kokular  Hastane dışında  Enfeksiyon, yara iyileşmesi ve katabolik durumlar nedeniyle besin gereksiniminin artması  Dini veya kültürel yemek alışkanlıkları  Oral alımın yasak olması  Hastaya uygulanan testler sırasında öğünlerin kaçırılması Beslenme durumunun saptanmasının Tanımlar amacı; Beslenme Durumunun Taranması (Nutritional Screening) Hasta ile ilk karşılaşmada kesin çözümün uygulanması Malnutrisyonlu olan veya malnutrisyon oluşma riski amacıyla, önemli beslenme sorunları riskini yakalamak taşıyan bireylerin ve hastaların beslenme desteğinden üzere sağlık personeli tarafından uygulanan basit, hızlı ve yararlanma durumunun tanımlanmasıdır. genel işlemdir.  Tarama testi / aracı Hastalık veya bir durumu (örn. malnutrisyon/şişmanlık) Beslenme Durumunun Saptanması (Nutritional Assessment) tanımlamada kullanılan testtir. Hastanın beslenme durumunun beslenme konusunda uzman kişiler (örn. diyetisyen, beslenmeye ilgisi olan klinisyen veya Tarama programı beslenmede uzmanlaşmış hemşire) tarafından daha Hastalık veya bir durumda tarama testi kullanarak riskin kapsamlı, daha özgün olarak değerlendirilmesidir. tanımlanmasını, tanı konmasını ve tedaviyi içeren tüm aktiviteleri kapsar. Tarama Beslenme durumu ne zaman saptanır?  Tarama ile ciddi sorunla karşılaşıldığında Saptama  Tarama sonucu uygulamada uygun adım için Tedavi belirsizlikle karşılaşıldığında kullanılır. (ekip çalışması)  Özel beslenme bakım planlarının oluşturulmasını İzleme /değerlendirme sağlar. (ekip çalışması) Raporlama ve iletişim (sağlık çalışanları)  Tarama testleri /araçları Tarama testleri / araçları Kullanılması hızlı ve kolay olmalı, Güvenilir olmalı, yani farklı kişiler aynı hastada aynı Kolaylıkla durumu değerlendirilebilmeli, sonuçları alabilmelidir Hasta ve sağlık çalışanı tarafından kabul edilebilir olmalı, Tarama araçları özel protokoller ile kullanılmalıdır. Tarama aracı geçerli olmalı, yani kişi tarafından istenileni Beslenme sorunları farklı tedaviler gerektirse de, ölçmeli farklı hastalarda aynı tarama aracı kullanılmalıdır. Malnutrisyonlu ve risk taşıyan hastaları tanımlayabilmeli, Güvenirlik Geçerlilik Güvenirlik birden fazla uygulayıcının veya kullanıcının aynı Geçerlilik ise; hastanın gerçek beslenme durumu ile hastada, aynı tarama aracından, aynı sonuçları elde etmesi tarama aracı ile elde edilen değerler arası uyumdur. olarak tanımlanmaktadır. Geçerlilik saptamada kullanılan kriterler de örnek Kısaca güvenirlik, kullanıcılar arası değişkenliktir. büyüklüğünü ve uygun analiz sonuçlarını da içerir. Güvenirlik kriterleri, uygun denklemler kullanarak belirlenen örnek büyüklüğünü, ve kullanıcılar arası ölçüm uygunluğu analizlerini de kapsar.   Malnutrition Screening Tool-MST (Ferguson, 1999)  Malnutrition Universal Screening Tool-MUST (MAG, 2000) Tarama Testleri/Araçları-ÖRNEKLER  Nutrition Risk Score-NRS (Reilly ve ark. 1995)  Nutritional Risk Index-NRI (Veterans Affairs, 1991),  Maastrict Index-MI (de Jong ve ark, 1985)  Nutrition Risk Classification- NRC (Kovacevich ve ark, 1997),  Mini Nutritional Assessment-MNA (Guigoz ve ark, 1994)  Revised SGA  Mini Nutritional Assessment-MNA-SF (Rubenstein ve ark, 2001)  Nutrition Screening Card  Nursing Nutritional Screening Tool  Nutrition Index  Nutrition Screening Tool (NST)  Nutritional Risk Index-NRI  Nutrition Assessment Score  Prognostic Nutritional Index-PNI (Dempsey ve ark, 1988)  Oncology Screening Tools  Subjective Global Assessment-SGA (Detsky ve ark, 1987)  Nutritional Screening Initiative Checklist-NSIC (White et al. 1991) NUTRİSYONEL DURUMUN DEĞERLENDİRİLMESİNDE KULLANILAN SUBJEKTİF YÖNTEMLER- I NUTRİSYONEL DURUMUN DEĞERLENDİRİLMESİNDE KULLANILAN Fiziksel ve SUBJEKTİF YÖNTEMLER - II İzlem Yöntemleri Antropometri ve/veya Diyet Etkileşimi Hastalığın derecesi Fizyolojik Değişkenler Beslenme Değerlendirme Yöntemleri Antropometri ve/veya Hastalığın derecesi Fiziksel ve Fizyolojik Birmingham Nutrition Risk Score (BNRS) Ağırlık kaybı, BKİ, iştah, besin tüketim Stres faktörü (tanı Diyet Etkileşimi Değişkenler durumu derecesi) Malnutrition Screening Tool (MST) İştah, istenmeyen ağırlık kaybı Malnutrition Universal Screening Tool BKİ, ağırlık değişimi Akut hastalık varlığı (MUST) Mini Nutritional Asssessment (MNA) Ağırlık verileri, boy Albumin, prealbumin, Kişisel beslenme algısı ve Maastrict Index (MI) İdeal vücut ağırlığı %’si Albumin, prealbumin, uzunluğu, orta-kol kolesterol, lenfosit sağlık durumu lenfosit sayısı çevresi, diyet öyküsü, sayısı Malabsorption Index Ağırlık kaybı, dışkılama durumu Albumin iştah, beslenme şekli Minimal Eating Observation and Nutrition İstenmeyen ağırlık kaybı, BKİ, yeme Subjective Global Assessment (SGA) Ağırlık öyküsü, diyet İlk tanı, stres düzeyi Fiziksel semptomlar Form Version II (MEONF-II) güçlüğü, öyküsü (subkutan yağ, kas kaybı, Nutrition Risk Classification (NRC) Ağırlık kaybı, ideal vücut ağırlığı %’si, diyet Gastrointestial ayak bileği ödemi, sacral alımı fonksiyon ödem, ascit), foksiyonel Nutritional Risk Index (NRI) Şu anki ve alışılagelmiş vücut ağırlığı Albumin kapasite, gastrointestinal Nutritional Risk Screening 2002 Ağırlık kaybı, BKİ, besin alımı Tanı düzeyi semptomlar (NRS-2002) The Rapid Eating and Activity Besin tüketimi, fiziksel Prognostic Inflammatory and Nutritional Albumin, prealbumin, Assessment for Patients (REAP) and aktivite durumu Index (PINI) CRP, α-1 asit Weight, Activity, Variety and Excess glikoprotein Prognostic Nutritional Index (PNI) Triseps DKK Albumin, transferin, (WAVE) deri hassasiyeti Simple Screening Tool (SST) BKİ, ağırlık kayıp %’si Albumin Short Nutrition Assessment Son ağırlık kaybı, iştah, oral supleman Questionaire(SNAQ) kullanım durumu veya tüple beslenme Genel Özellikleri  Bazı araçlar sadece BKI’ ini yetersiz beslenme göstergesi olarak kullanırken, diğerleri antropometrik değişkenleri  Günümüzde, malnutrisyonlu hastaların veya (vücut ağırlığı ve üst kol kol çevresi) ve diğerleri BKI’ i ve malnutrisyon riskinin tanımlanmasında altın ağırlık kaybını birlikte kullanmaktadırlar. standart olarak kabul edilmiş bir yöntem  BKI; boy uzunluğuna göre vücut ağırlığı ölçümü, genel bulunmamaktadır. olarak tarama araçlarında kabul görmüş geçerli bir değerlendirmedir. ESPEN-European Society of Parenteral and Enteral Nutrition (2002)  Malnutrition Universal Screening Tool (MUST-2000)- Yetişkin/Toplum  Nutritional Risk Screening (NRS-2002)- Hastane  Mini Nutritional Assessment (MNA-1999)- Yaşlılar  Malnutrition Universal Screening Tool (MUST)- Yetişkin/Toplum MUST’ın amacı;  Yetersiz/dengesiz beslenmeyi ayırt etmektir. MUST’ın kullanımının diğer yöntemlerle  Temelde toplumda kullanılmak üzere geliştirilmiştir. kıyaslandığında kolay ve hızlı olduğunu ve ‘iyi’ ile  Güvenirlik düzeyi yüksek bulunmuştur. “mükemmel” arası geçerliliğe sahip olduğunu  Geçerlilik durumu ise, multidisipliner çalışma grubunun saptamıştır. hazırlaması ile sağlanmıştır.  Pratik oluşu birçok çalışmada gösterilmiştir.  Yöntemin kullanımı daha sonra, hastaneler olmak üzere diğer sağlık alanlarına yaygınlaştırılmıştır. MUST ve Özelliği MUST üç klinik parametreyi kapsar ve her parametre 0, 1 ve 2 olarak değerlendirilir:  Malnutrition Universal 1. BKI > 20 (>30) kg/m2=0 puan Screening Tool (MUST)- 18.5-20.0 kg/m2=1 puan Yetişkin/Toplum 65 yaş; 6-80 yaş) ≅ ÜOKÇ30kg/m2  Kol çevresi Şişman  Baldır çevresi II. AŞAMA: Planlanmamış ağırlık kaybı  Subskapular DKK Eğer hesaplanamıyor ise; beyan edileni kullanın (güvenilir ise)  Diz boyu (6-80 yaş)  KULAÇ GENİŞLİĞİ/ BOY UZUNLUĞU Subjektif değerlendirmede yapılabilir NUTRISYONEL RİSK TARAMASI 1. BKI: Klinik yorum yapılabilir. Zayıf, normal, hafif şişman ve (Nutritional Risk Screening- NRS 2002)/Hastane şişman gibi  NRS-2002’nin amacı: Yetersiz beslenmenin varlığını, 2. Planlanmamış ağırlık kaybı hastanede yetersiz beslenmenin oluşma riskini  Elbise veya takıların bol gelmesi  Besin alımının azaldığı öyküsü, 3-6 ay süre ile iştah saptamaktır. azalması veya yutma güçlüğü veya psiko-sosyal/fiziksel  Pratiktir. Hastaneye başvuran 750 hastanın % 99’unu iyi zorluklar değerlendirdiği gösterilmiştir. 3. Akut hastalık öyküsü  Risk taşıyan hasta insidansı %20’dir.  En az 5 gün süre ile besin tüketememe  Nutritional Risk Screening (NRS-2002) MUST’ın beslenme bileşenlerini içerir  NRS-2002 beslenmenin puanlanmasını ve hastalığın Ek olarak beslenme gereksinmesinde artışın yansıması ağırlık durumunun puanlanmasını ve >70 yaş üzeri olarak hastalığın ağırlığını derecelendirir. (+1) bireyler için yaş düzeltmesini içerir. Ayrıca yaşlı yaşını da risk etmeni olarak içermektedir. Geçerliliği ve güvenilirliği değerlendirilmiştir. NUTRİSYONEL RİSK TARAMASI (NRS 2002) Nutrisyonel Risk Taraması (NRS 2002) BKI 24 puan: İyi Beslenmiş 17 – 23.5 puan: Malnütrisyon Riski < 17 puan: Kötü Beslenmiş 0 puan: Evet 1 puan: Hayır ASPEN (2002)- (American Society for Parenteral and Subjective Global Assessment (SGA-1987) Enteral Nutrition) Tarafından Önerilen Tarama Araçları  Hastaları subjektif olarak elde edilen tıbbi öykü ve fiziksel  Subjective Global Assessment (SGA-1987) muayeneden elde edilen bulgulara dayalı olarak nutrisyonel  ASPEN, son rehberinde klinik verilere göre hiçbir durum değerlendirmesinde kullanılan bir tekniktir. tarama sisteminin geçerliliğinin saptanmadığını  SGA hasta öyküsünü (ağırlık kaybı, besin alımında belirtmiştir. Malnutrisyon varlığının saptanmasında değişmeler, gastrointestinal semptomlar ve işlevsel klinik ve biyokimyasal parametrelerin birlikte kapasite), fiziksel muayene (kas, subkutan yağ, sakral bölgede ve ayak bileğinde ödem, ascit) ve hastanın kullanılmasını önermişlerdir. durumunun genel değerlendirilmesini içermektedir.   Hasta vücut bileşim analizleri yapılmadan  SGA enfeksiyon, yara iyileşmesinde gecikme ve uzun süre hastanede kalma gibi komplikasyonların göstergesidir. değerlendirildiği için bu yöntem oldukça pratiktir.  SGA yatan hastalarda, malnutrisyon ve malnutrisyona bağlı  Ancak, subjektif global değerlendirme gibi beslenme bozuklukları saptamada geçerli bir durum saptama aracıdır. durumunu saptama yöntemleri hastaneye yatan tüm  Kolay uygulanabilen, bireyin beslenme durumunu ve hastalarda kullanılması çok kapsamlı ve zaman alıcı beslenmeye bağlı morbiditenin gelişimine neden olan olarak değerlendirilmektedir. İzlem için duyarlılığının da malnütrisyonu tanımlamada kullanılan bir yöntemdir. yetersiz olduğu bildirilmektedir. Subjektif Global Değerlendirme (SGD) Subjektif Global Değerlendirme (SGD) -İlk basamak: Son 6 ay içinde istem dışı ağırlık kaybının öğrenilmesidir. Kayıp 2 hafta, ısrarlı)................... yok...............bulantı...................kusma.................diyare.............anoreksia 4-Fonksiyonel kapasite Hasta hikayesi ve fizik muayene bulgularına göre...................Fonk. bozukluğu yok...................Fonk. bozukluğu var......................... süre/ hafta...................Fonk. bozukluğu şekli...................Amputasyon beslenme durumu değerlendirilmektedir...................Yatağa bağımlılık 5-Beslenme durumunu etkileyen hastalıklar Tanı :................... Antropometri ve laboratuvara dayalı değildir Metabolik stress :....................yok...............az.................orta....................yüksek B-Fiziksel bulgular : Her biri normal (0) Hafif (1+) Orta (2+) Maliyeti düşük.................Subkutan yağ kaybı (triseps, göğüs) Ağır (3+) olarak değerlendirilir..................Kas kaybı (kuadriseps, deltoidler).................Ayak bileğinde ödem.................Sakral ödem.................Ascit C-SGA Değerlendirmesi................ A = iyi beslenmiş.................B = orta beslenmiş ( veya malnütrisyon başlangıcı).................C = şiddetli malnütrisyon Nutrisyonel Risk Taraması Evet BAPEN- (British Association for Parenteral and Enteral Hastalığım yeterince besin almamı engelliyor 2 Günde iki öğünden az yemek yerim 3 Nutrition (2002)) Tarafından Önerilen Tarama Araçları Sebze, meyve ve süt ürünlerini seyrek yerim 2 Beslenmemi engelleyen diş sorunlarım var 2 Hospital Nutrition Screening Tools (NST) (Hastane Nutrisyonel Tarama Aracı) Yeterli beslenmemi sağlayacak param yok 4 Günde 3 veya daha fazla bira, şarap vb. içki içerim 2  Bir diyetisyen tarafından genel kliniğe başvuran 100 hastada beslenme Genellikle tek başıma yerim 1 Günde 3 den fazla değişik ilaç kullanıyorum 1 durumu saptanmıştır. Son 6 ayda istem dışı 2,5 kğ ağırlık kaybettim 2 Alış-veriş, yemek yapma, yemek yeme gücüm yok 2  Bu çalışmadan elde edilen bulgular NST’yi geliştirmek üzere kullanılmıştır. Toplam  Daha sonra tarama aracının deneyimli bir diyetisyen tarafından hastanede ve Nütrisyon Risk Puanı Yorum Durum yaşlı bakım kliniğinde 100 hastaya uygulanması ile geçerliliği saptanmıştır. 0-2 arası İyi Hastaya 6 ay sonra yeni bir değerlendirme  Uygulayan kişiler arası güvenirlik üç hemşire ve 26 akut hastada araştırmıştır. yaptırması önerilir. 3-5 arası Orta risk Hastaya beslenme alışkanlıkları ve yaşam  Tarama yöntemi malnutrisyon riski olan hastalarda geçerli ve güvenilir ve hızlı tarzının değerlendirilmesi ve 3 ay sonra yeni bir değerlendirme yaptırması ve kullanılması kolay olarak değerlendirilmiştir. önerilir 6 ve üzeri Yüksek risk Hastaya doktoru ve diyetisyeni görmesi önerilir American Academy of Family Physicians, The American Dietetic Association, National Council of the Aging 1998 Nutriskor Testi SGA tarama testine ek olarak kanser tedavisi (NUTRISCORE) sırasında sık görülen beslenme problemlerinin varlığı ve kilo kaybı ile ilgili ek sorular  Ayaktan tedavi almakta olan içermektedir. onkoloji hastalarında nutrisyon Hasta Odaklı Subjektif Ayaktan ve hastane ortamlarında erişkin riskini belirlemek amacıyla Global Değerlendirme onkoloji hastaları için geçerli ve güvenilir bir geliştirmişlerdir yöntem (The Patient-Generated  Onkoloji hastalarının nutrisyon Subjective Global durumunu değerlendirmede Malnütrisyon risk taraması, değerlendirmesi, Assessment -PG-SGA) izlem ve gerekli beslenme desteğinin onkolojik tedaviyi sorgulayan ilk başlanması için referans test tarama testi olması bakımından önemlidir. PG-SGA PG-SGA 0-1 beslenme müdahalesine gerek Patient Generated yok. Tedavi süresince takip et. (Değerlendirme) Subjective Global Assessment 2-3 görülen semptomları farmakolojik olarak yönet. Hasta ve ailesini beslenme eğitimi için diyetisyen ile buluştur. 4-8 hastanın nutrisyonel gereksinimlerini diyetisyen ile belirle. Dr. ve hemşire ile semptom yönetimine devam et. ≥9 semptomlara gelişmiş yaklaşım, yoğun beslenme tedavisi Malnütrisyon Tarama Aracı KISA BESLENME DURUMU DEĞERLENDİRME ANKETİ (Malnutrition Screening Tool – MST)  Nutrisyon tarama yöntemleri içinde en basit olanlardan birisi olarak kabul İstemeyerek (farkında olmadan) ağırlık kaybınız oldu mu? edilir. Son 6 ay içinde 6 kg’dan fazla  Hastanede yatan hastalar için en sık Son 1 ay içinde 3 kg’dan fazla kullanılan tarama aracı Son 1 ay içerisinde iştahınızda azalma oldu mu? Son 1 ay içerisinde suplemantal olarak içecek veya tüple beslenmeniz oldu  Vücut ağırlığı değişimi ve iştah mu? üzerine iki soru içerir. müdahale yok orta düzeyde malnütrisyon; beslenme müdahalesi  Geçerliliği ve güvenilirliği yapılmıştır. şiddetli malnütrisyon; beslenme tedavisi ve diyetisyen değerlendirmesi  ≥2 puan = Malnütrisyon riski SNAQ