Basisles 1 Situering, Overzicht en Geschiedenis - Student PDF

Algemene Psychologie Introductie 1 OVERZICHT welkom cursustekst + wat te kennen inhoud algemene psychologie examen start hoofdstuk 1 WELKOM - HOOFDDOCENTEN Dr. Dinska Van Gucht Dr. Jean-Philippe van Dijck Master in de Psychologisch...

Algemene Psychologie Introductie 1 OVERZICHT welkom cursustekst + wat te kennen inhoud algemene psychologie examen start hoofdstuk 1 WELKOM - HOOFDDOCENTEN Dr. Dinska Van Gucht Dr. Jean-Philippe van Dijck Master in de Psychologische & Pedagogische Wetenschappen Professionele Bachelor in de Psychologie Doctor in de Psychologie Master in de Psychologie Docent Algemene Psychologie, Gezondheidspsychologie Doctor in de Psychologie Onderzoeker Docent Algemene Psychologie, Methoden Psychologisch Onderzoek 1 Onderzoeker 3 WELKOM - GASTDOCENTEN Dr. Peter De Graef Katrijn Van Parijs Vera Janssens 4 E-MAIL & CANVAS [email protected] [email protected] canvas CURSUSTEKST TE KENNEN Slides van de lessen op CANVAS (zie modules) Eigen nota’s van de hoorcolleges Van Gucht, D., & van Dijck, J.-P. (Eds.) (2021). Algemene Psychologie 2de editie. Amsterdam: Pearson Benelux B.V. [ISBN 9789043040204 ] Bijkomende (Engelstalige) teksten/ slides met betrekking tot de thema’s kunnen opgegeven worden in de loop van het academiejaar Bijkomende (Engelstalige) filmpjes en weblectures met betrekking tot de thema’s kunnen opgegeven worden in de loop van het academiejaar TP ZET LESOPNAMES OPTIMAAL IN WAT is een lesopname? WAAROM is er een lesopname? WAAR vind ik de lesopname? WANNEER vind ik de lesopname? HOE gebruik ik de lesopname? WAT IS EEN LESOPNAME? het in real-time opnemen van een face-to-face live les geluid + beeldmateriaal aanvullend (geen vervangend) online leermateriaal enkel in opleidingsonderdelen (OPO’s) waar werkbaar een lesopname is nooit gegarandeerd, er kan altijd technisch iets fout gaan “Een student mag in geen geval studiemateriaal dat ter beschikking werd gesteld door Thomas More vermenigvuldigen tenzij de docent hiervoor toestemming verleende. …. Een student die het materiaal in deze zin gebruikt, wordt onderworpen aan de sancties van het tuchtreglement. De student stelt zich ook bloot aan vervolging wegens inbreuken op de wetgeving inzake auteursrechten.” uit het Onderwijs- en ExamenReglement (OER) WAAROM IS ER EEN LESOPNAME? om studenten te includeren die we niet (goed) kunnen bereiken op de campus voor alle studenten kunnen lesopnames een voordeel op leveren belangrijk om er op een correcte manier mee om te gaan (zie Hoe) WAAR VIND IK DE LESOPNAME? Op CANVAS binnen de bijhorende module WANNEER VIND IK DE LESOPNAME? Zo snel mogelijk na de fysieke les gedurende 10 dagen + tijdens de herfstvakantie + 3 weken voor de examenperiode (EP) tot het einde van EP3 HOE GEBRUIK IK DE LESOPNAME? Aanwezigheid in de les vertoont een sterk verband met de later behaalde leerresultaten en met het welbevinden van de student. Zeer belangrijk om notitie te nemen tijdens de les (zie ook later deze les). Je woonde de les bij: bekijk binnen de week de stukken uit de opname die je niet begreep of waar je iets gemist hebt en vul je notities aan. Je woonde de les niet bij: bekijk de opname zoals je ook de les zou volgen, op het normale tempo, terwijl je notities neemt. Bekijk de les in één keer uit voor de volgende les. HOE GEBRUIK IK DE LESOPNAME? Ga zeker niet binge-watchen in de periode voor de examens. Indien je bij het studeren en herhalen merkt, dat er iets niet duidelijk is, kan je het desbetreffende stuk nog eens bekijken. Herhaaldelijk opnames bekijken is niet hetzelfde als studeren. Voor nog meer tips verwijzen we jullie naar de gids op het studentenportaal. BELANG EIGEN NOTA’S BELANG EIGEN NOTA’S BELANG EIGEN NOTA’S BELANG EIGEN NOTA’S NOTITIE NEMEN 19 INHOUD INHOUD EXAMEN kennis/inzicht/toepassing schriftelijk, gesloten boek meerkeuze vragen (met giscorrectie) 10 ptn open vragen 10 ptn BASISLES 1 WAT IS PSYCHOLOGIE? WAT ZIJN DE ZES BELANGRIJKSTE PERSPECTIEVEN VAN DE PSYCHOLOGIE? INHOUD BASISLES 1 1.1 Wat is psychologie (en wat is het niet, zie ook S1) 1.2 Wat zijn de zes belangrijkste perspectieven van de psychologie? leerstof = bijhorende paragrafen hoofdstuk 1 1.3 Hoe vergaren psychologen nieuwe kennis? (zie B2 + B3) 1.1 Wat is psychologie en wat is het niet? Afkorting: Griekse letter psi Etymologisch psychè (gr.) = levensadem, ziel, geest logos = woord, verklaring, rede, leer, gebied van studie Psychologie = een breed veld, met vele specialismen, in wezen de wetenschap van gedrag en geestelijke processen BASISGEBIEDEN BASISGEBIEDEN Ontwikkelingspsychologie: studie van het gedrag in de verschillende levensfasen van de mens Persoonlijkheidspsychologie: bestudeert de mens als individu, in datgene waarin zij verschillen van anderen andere term: differentiële psychologie Cognitieve psychologie: studie van de afzonderlijke psychische functies en processen andere namen: algemene of experimentele psychologie, functieleer Sociale psychologie: studie van het gedrag van mensen in relatie tot anderen en hun omgeving Biologische psychologie: studie van het gedrag van mensen uitgaande van principes uit de biologie andere namen: biopsychologie of psychobiologie Methodenleer: studie van de onderzoeksmethoden van het empirisch onderzoek (van het menselijk gedrag) andere naam: methodologie 1.2 6 belangrijkste perspectieven psychologie moderne psychologie (Griekse) filosofische wortels: Socrates, Plato, Aristoteles speculeerden over bewustzijn en gekte, emoties kunnen denken verstoren en onze waarnemingen zijn slechts interpretaties Azië: yoga en boeddhisme volgers verkenden het bewustzijn en probeerden dat via meditatie te beheersen bv: mindfulness (hier) Afrika: andere verklaringen voor persoonlijkheid en psychische stoornissen (sjamanen ontwikkelden ‘behandelingen’) bv: staf van god, of biologische reden middeleeuws Europa: rooms-katholieke kerk, menselijke geest = mysterie (we blijven er van af) pas na enkele eeuwen radicaal (gingen het toch onderzoeken) nieuwe ideeën over geest en gedrag -> 6 belangrijke perspectieven 1.2 6 belangrijkste perspectieven psychologie 1.2.1 Scheiding van lichaam en geest en het biologische perspectief R. Descartes (17de E) = rationalist scheiding tussen spirituele geest!! en fysieke lichaam!! rationalisme: denken is enige middel om aan wetenschap en filosofie te doen empirisme: waarnemingen, ervaringen en experimenten = enige ware bronnen van kennis (doen nog altijd onderzoek op deze manier) Francis Bacon: “denken vertroebelt de waarneming’ John Locke: mens is bij geboorte een tabula rasa = onbeschreven blad, door alle waarnemingen, ervaringen groeit de persoonlijkheid 1.2.1 Scheiding van lichaam en geest en het biologische perspectief moderne biologische perspectief lichaam en geest opnieuw samengevoegd geest = product van hersenen oorzaken van gedrag worden in zenuwstelsel, endocriene stelsel en de genen gezocht twee variaties: Neurowetenschap (wordt sterker door wetenschap) evolutionaire psychologie (Charles Darwin natuurlijke selectie= organisme past zich aan aan de omgeving “survival of the fittest”) 1.2.2 Begin wetenschappelijke psychologie & moderne cognitieve perspectief W. Wundt (1832-1920) op zoek naar bouwstenen van het denken: structuralisme; cfr. periodiek systeem uit scheikunde 1879: 1ste psychologische labo!! Begin van het experimentele via methode van de introspectie (naar binnen gaan kijke) = vragen “en waar denk je nu aan” proefpersonen Niet heel betrouwbaar= kwam kritiek op= is subjectief 1.2.2 Begin wetenschappelijke psychologie & moderne cognitieve perspectief = functieleer kritiek: introspectie is subjectief, variabel tussen observatoren, vaak retrospectie= gaan terug kijken, ja toen was het zo. Gestalts reactie: ‘Het geheel is meer, niet de delen’ , niet kijken naar de aparte bouwstenen. W. James: functionalisme (tegenkamp van scructutalisme), belang van psychische processen kunnen het beste begrepen worden in het licht van hun adaptieve nut (waarom doen wij dat) en functie van die processen= belang en nut, waarom? Belangrijk kijken naar nut en functie, en hoe werkt dat allemaal. Dus niet gewoon naar de structuur te gaan kijken. ontwikkeling van computer (=je geeft een computer invloed bv: typen, heeft een geheugen wij ook, kan dingen opslaan wij ook) -> moderne cognitieve psychologie nadruk op mentale processen zoals leren, geheugen, perceptie en denken als vormen van informatieverwerking (brain-imaging) 1.2.3 Behavioristisch perspectief: nadruk op waarneembaar gedrag J. B. Watson (1878-1958) (baby Albert experiment, witte rat, klassieke conditionering) formele start van behaviorisme(start naar waarneembaar gedrag)=kijken naar gedrag van mensen. met boek “Psychology from the standpoint of a behaviorist” (1919) maakt geen onderscheid tussen mens en dier bij de bestudering van gedrag (mensen reageren vaak hetzelfde als dieren) menselijk gedrag wordt volledig gestuurd door externe stimuli omstreden uitspraken en experimenten 1.2.3 Behavioristisch perspectief: nadruk op waarneembaar gedrag B. F. Skinner (1904-1990) (beloning) operante conditionering: proeven met duiven en ratten vele nieuwe begrippen en technieken: Skinner-box, reinforcement, schedules, shaping, … (allemaal ontstaan door skinner) 1.2.3 Behavioristisch perspectief: nadruk op waarneembaar gedrag I. Pavlov (1849-1936) (honden) fysioloog die de spijsvertering bestudeerde ‘per toeval’ de klassieke conditionering ontdekt 1.2.4 Perspectieven vanuit de gehele persoon S. Freud (1856-1939) ontwikkeling van een psychodynamische theorie van persoonlijkheid de onbewuste geest (psyche) is een reservoir van energie (dynamica) voor de persoonlijkheid Freud gebruikten techniek van vrije associatie (gebruikte hij veel, worden nu niet veel meer gebruikt) kritiek: niet toetsbaar aan de feitelijke werkelijkheid (niet falsificeerbaar= niet kan weerleggen, bepaalde uitspraken kon je niet onderzoeken), in de spychologie graag alles kunnen onderzoeken 1.2.4 Perspectieven vanuit de gehele persoon A. Maslow (1908-1970) als reactie op behaviorisme & psychoanalyse menselijke natuur overstijgt de omgeving; cfr. behoeften piramide bewuste processen (en niet onbewuste) vormen het studieobject van de psychologie bv: waarom maakt iemand een bepaalde keuze. humanistische psychologie: nadruk op mogelijkheden, groei, potentie en vrije wil van de mens 1.2.4 Perspectieven vanuit de gehele persoon oude Grieken: psychologie van karaktertrekken en temperament Hippocrates (oudheid: 460-377 v.Chr.) lichaam en geest = 1 eenheid hoeveelheid sappen -> persoonlijkheid slijm bloed kalm of optimism flegmatis e ch sanguine zwarte gele gal gal cholerisch droefenis of boosaardig 1.2.5 Ontwikkelingsperspectief: veranderingen door nature en nurture J. Piaget (1896-1980) bestudeerde de ontwikkeling van kennis (bv: redeneren) in kinderen fasen in de ontwikkeling 1.2.6 Het socioculturele perspectief: het individu in context krachtig bijkomend concept aan nurture & nature: de situatie/context sociale invloed staat centraal, variatie per cultuur 1.2 6 belangrijkste perspectieven psychologie 1.2 6 belangrijkste perspectieven psychologie