Аутизімнің пайда болу себептері PDF

Аутизімнің пайда болу себептері.  Аутизмнің себептері мидағы синаптикалық байланыстардың жетілуіне әсер ететін гендермен тығыз байланысты, дегенмен аурудың генетикасы күрделі және қазіргі уақытта аутизм спектрінің бұзылуының пайда болуына не әсер ететіні белгісіз.Сирек жағдай...

Аутизімнің пайда болу себептері.  Аутизмнің себептері мидағы синаптикалық байланыстардың жетілуіне әсер ететін гендермен тығыз байланысты, дегенмен аурудың генетикасы күрделі және қазіргі уақытта аутизм спектрінің бұзылуының пайда болуына не әсер ететіні белгісіз.Сирек жағдайларда аурудың туа біткен ақауларды тудыратын заттардың әсерімен байланысы анықталады. АҚШ мәліметтері бойынша 2011- 2012 жылдары аутизм және аутизм спектрінің бұзылуы мектеп оқушыларының 2% - да ресми түрде анықталған, бұл 2007 жылмен салыстырғанда 1,2% - ға көп. Аутизм байқалған Аутизмнің пайда болу себептері нақты белгіленбеген, бірақ оны бірнеше факторлардың әсерінен дамитын бұзылыс деп санайды. Негізінен, аутизмнің пайда болуына келесі факторлар әсер етуі мүмкін: 1.Генетика және тұқымқуалаушылық; 2.Қоршаған орта факторлары; 3.Ми дамуының ерекшеліктері;  Генетика және тұқымқуалаушылық факторы: Аутизм көбінесе тұқым қуалайтын бұзылыстармен байланыстырылады. Кейбір генетикалық мутациялар аутизмнің дамуына әсер етуі мүмкін, және отбасында аутизм болған жағдайда, келесі ұрпақтарда бұл жағдайдың Генетикалық аутизмнің негізгі ерекшеліктері: 1. **Тұқым қуалаушылық**: Аутизм кейбір отбасыларда жиі кездесуі мүмкін. Егер бір бала аутизммен ауыратын болса, сол отбасының келесі баласында аутизмнің даму мүмкіндігі жоғарылайды. 2. **Генетикалық мутациялар**: Аутизммен байланысты бірнеше генетикалық мутациялар анықталған. Бұл мутациялар мидың дамуына, нейрондық байланыстарға және нейрондық сигналдарға әсер етуі мүмкін. Мысалы, SHANK3, CHD8, және MECP2 сияқты гендердегі мутациялар аутизмге әкелуі мүмкін. 3. **Копиялық сан өзгерістері (CNVs)**: Геномда белгілі бір бөліктердің қайталануы немесе жоғалуы сияқты өзгерістер де аутизммен байланысты болуы мүмкін. Мұндай өзгерістер адамның когнитивті және әлеуметтік дамуында рөл атқарады. 4. **Комплексті генетикалық факторлар**: Аутизмнің дамуына көптеген гендердің өзара әрекеті де әсер етеді. Бұл генетикалық факторлар қоршаған орта факторларымен бірге аутизмнің пайда болуына ықпал етуі мүмкін. Жалпы, генетикалық аутизмді зерттеу жалғасып жатыр, және болашақта бұл зерттеулер аутизмнің себептерін жақсырақ түсінуге және оның  Қоршаған орта факторы: Қоршаған орта факторларынан туындаған аутизм – бұл аутизм спектрі бұзылыстарының (АСБ) дамуына қоршаған ортадағы ықпалдардың әсері бар жағдайларды білдіреді. Қоршаған орта факторлары генетикалық бейімділікпен қатар аутизмнің пайда болуына қосымша әсер ете алады. Мұндай факторлар негізінен жүктілік кезіндегі және **Қоршаған орта факторларының әсері**: 1. **Ананың жүктілік кезіндегі денсаулығы**: - Вирустық немесе бактериялық инфекциялар (мысалы, қызамық, цитомегаловирус) жүктілік кезінде анада болса, бұл ұрықтың дамуына кері әсер етуі мүмкін. - Иммундық жүйенің ауытқулары да ұрықтың нейрондық дамуына теріс ықпал етуі мүмкін. 2. **Жүктілік кезіндегі токсиндерге әсер ету**: - Ауыр металдар (мысалы, қорғасын, сынап) немесе кейбір химиялық заттармен байланыс жүктілік кезіндегі ұрықтың ми дамуына зиян келтіруі мүмкін. - Ластаушы заттар мен ауадағы химиялық қоспалар да аутизмге бейімділікті арттырады деген болжам бар. 3. **Жүктілік кезіндегі дәрілік препараттар**: - Жүктілік кезінде кейбір дәрілерді қолдану (мысалы, вальпроат) баланың аутизмге шалдығу қаупін арттырады. - Сондай-ақ, анадағы фолий қышқылының жетіспеушілігі де ұрықтың нейрондық дамуында қиындықтарға әкелуі мүмкін. 4. **Босану кезіндегі қиындықтар**: - Босану кезіндегі оттегінің жетіспеуі немесе ауыр асқынулар бала миының зақымдалуына және аутизмнің пайда болуына әсер етуі мүмкін. 5. **Ерте бала кезіндегі әсерлер**: - Ұрыққа немесе жаңа туған балаға әсер ететін қоршаған ортаның кейбір факторлары, соның ішінде тағамдық улану немесе ауыр инфекциялар, ми дамуына әсер етуі мүмкін. **Қоршаған орта факторлары мен генетика арасындағы өзара байланыс**: Көптеген ғалымдар аутизмнің тек қоршаған орта немесе тек генетикалық себептерге ғана  Ми дамуының ерекшеліктерінен пайда болған аутизм: Ми дамуының ерекшеліктерінен туындаған аутизм – аутизм спектрі бұзылыстарының (АСБ) негізгі себептерінің бірі ретінде мидың дамуындағы ауытқулармен байланысты. Аутизммен ауыратын адамдардың миының құрылымы мен қызметі өзгеше болуы мүмкін, бұл олардың әлеуметтік қарым- қатынас, эмоцияны түсіну және мінез- құлық ерекшеліктеріне әсер етеді,бұл олардың танымдық, әлеуметтік және сенсорлық функцияларына тікелей әсер **Ми дамуының ауытқулары мен аутизмнің байланысы**: 1. **Ми құрылымындағы айырмашылықтар**: - Аутизмі бар адамдардың кейбіреулерінде мидың кейбір аймақтарында (мысалы, ми қыртысы, мишық, лимбикалық жүйе) құрылымдық өзгерістер байқалады. Бұл аймақтар эмоцияларды, әлеуметтік мінез-құлықты және сенсорлық ақпаратты өңдеуге жауап береді. - Мидың кейбір бөліктері аутизммен ауыратын балаларда әдеттегіден үлкен болуы мүмкін. Бұл әсіресе ерте бала кезіндегі жылдам мидың өсуімен байланысты. 2. **Нейрондық байланыстар**: - Аутизммен ауыратын адамдарда ми нейрондары арасында қалыптыдан әлдеқайда көп немесе керісінше, әлсіз байланыстар болуы мүмкін. Мұндай байланыстар ақпаратты дұрыс өңдеуге және реттеуге кедергі келтіруі мүмкін. - Нейрондық байланыстардың артық немесе жеткіліксіз болуы ми аймақтарының арасында үйлесімді емес қарым- қатынасқа алып келуі ықтимал, бұл аутист балалардың кейде күрделі сенсорлық ортада өздерін ыңғайсыз сезінуінің себебі болуы мүмкін. 3. **Нейротрансмиттерлердің теңгерімсіздігі**: - Нейротрансмиттерлер – нейрондар арасында ақпарат тасымалдайтын химиялық заттар. Аутизмде допамин, серотонин және глутамат сияқты нейротрансмиттерлердің деңгейі өзгеруі мүмкін, бұл мидың қызметіне, эмоцияны өңдеуге және мінез-құлыққа әсер етеді. 4. **Ми аймақтарының белсенділігі**: - Зерттеулер көрсеткендей, аутизмі бар адамдарда әлеуметтік қарым-қатынасқа, тілге және эмоцияларды түсінуге жауапты ми аймақтарының белсенділігі төмен болуы мүмкін. Бұл адамдардың өзара қарым-қатынаста қиындықтар туындауына және эмоцияларды түсінбеуіне әкелуі мүмкін. - Ал керісінше, сенсорлық ақпаратты өңдеуге жауапты ми бөліктері артық белсенді болуы ықтимал, бұл адамдардың сыртқы әлемнен келетін ақпараттарға шамадан тыс сезімталдық танытуына әкелуі мүмкін. 5. **Мидың ерте дамуындағы ауытқулар**: - Аутизмнің кейбір жағдайлары ұрықтың даму кезіндегі мидың қалыптасу процесінің бұзылуынан пайда болуы мүмкін. Бұл процестер мидың нейрондық құрылымын дұрыс құру үшін маңызды. **Қосымша факторлар**: Жүктілік немесе босану кезіндегі қиындықтар, ананың жасы, метаболикалық бұзылыстар сияқты басқа да медициналық жағдайлар аутизмге бейімділікті арттыруы мүмкін. Дегенмен, аутизмнің пайда болуына ықпал ететін нақты себептер әр адамда әртүрлі болуы мүмкін, және бұл жағдайды түсіну үшін әлі де көптеген зерттеулер жүргізіліп жатыр.  Қорытынды Аутизмнің пайда болу себептері генетикалық бейімділік пен қоршаған орта факторларының күрделі өзара әрекеттесуінен туындайды. Аутизмнің нақты себебі әр адамда әртүрлі болуы мүмкін, сондықтан әр жағдай жеке зерттеуді қажет етеді. Бұл саланы зерттеу жалғасып жатыр, және Назарларыңызға рахмет!