Azərbaycan dilində işgüzar və akademik kommunikasiya PDF

00004_Az_Əyani_Ara imtahan 1_SABAH testinin sualları Fənn : 00004 Azərbaycan dilində işgüzar və akademik kommunikasiya 1. Dilin əsas funksiyaları hansılardır? Nit etiketlərindən istifadəni tənzimləmək, şeir yazmaq Mətn qurmaq, tarixi əsərləri öyrənmək Üslubları...

00004_Az_Əyani_Ara imtahan 1_SABAH testinin sualları Fənn : 00004 Azərbaycan dilində işgüzar və akademik kommunikasiya 1. Dilin əsas funksiyaları hansılardır? Nit etiketlərindən istifadəni tənzimləmək, şeir yazmaq Mətn qurmaq, tarixi əsərləri öyrənmək Üslubların özünəməxsus xüsusiyyətlərini öyrənmək, bədii əsərlər yazmaq əşyalara ad qoymaq, cümlə qurmaq √ Adlandırma, fikir ifadə etmə, kommuniativ (ünsiyyət) "Azərbaycan dilində işgüzar və akademik kommunikasiya" fənni hansı rəsmi sənədə əsaslanılaraq bütün ali məktəblərin bütün 2. ixtisaslarında tədris olunur? Ulu öndər Heydər Əliyevin 9 avqust 2001-ci il tarixli Fərmanına əsasən √ Prezident İlham Əliyevin 23 may 2012-ci ildə imzaladığı "Azərbaycan dilinin qloballaşma şəraitində zamanın tələblərinə uyğun istifadəsinə və ölkədə dilçiliyin inkişafına dair Dövlət Proqramı haqqında" sərəncamına 1995-ci ildə ümumxalq səsverməsi ilə qəbul edilmiş Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyasına Prezident İlham Əliyevin 17 iyul 2018-ci il tarixində "Azərbaycan dilinin elektron məkanda daha geniş istifadəsinin təmin edilməsi ilə bağlı bir sıra tədbirlər haqqında" imzaladığı sərəncamına 30 sentyabr 2002-ci ildə Milli Məclisin qəbul etdiyi "Azərbaycan Respublikasında Dövlət dili haqqında" qanuna 3. Biri "Azərbaycan dilində işgüzar və akademik kommunikasiya" fənninin məqsədi kimi götürülə bilməz. Qloballaşma şəraitində Azərbaycan dili və ona göstərilən dövlət qayğısı ilə bağlı məlumatlara yiyələnmək Orfoepiya və orfoqrafiya qaydalarına əməl olunmasının mahiyyətini öyrənmək Danışıq etikası və müraciət etiketləri barədə məlumatlara yiyələnmək √ Dilçilik elmi ilə psixologiyanın qarşılıqlı əlaqəsini öyrənmək Kommunikasiyanın forma və funksiyaları, səviyyələri barədə biliklərə sahib çıxmaq 4. Hansı söz qoşa "y" ilə yazılır? tərbiyə ehtiyat √ mədəniyət saniyə tövsiyə 5. Yanlış yazılmış sıra sayı hansı variantdadır? 2-ci siniflər IV mərtəbə onuncu kitab 5-ci sinif √ XXI-ci əsr 6. Dialoji nitq hansı üslubda daha çox işlənir? publisistik epistolyar elmi rəsmi √ məişət 7. Qeyri-rəsmi müraciət etiketini göstərin: Cənab prezident! Vətəndaş hakim! Əziz seçicilər! Hörmətli yoldaşlar! √ Ağrın alım! 8. “Nitq etiketləri” terminini daha hansı formada ifadə etmək olar? √ nitq yarlıqları görüşmə etiketləri publisistik üslub nitq mədəniyyəti qrammatik norma 9. Aşağıdakı sözlərdən hansını müraciət etiketi kimi istifadə etmək olar? əlvida √ oğlum mübarəkdir sağ ol xudahafiz 10. Nitq axını zamanı danışanın ifadə edəcəyi fikirdən asılı olaraq formalaşan ritmik-melodik səs quruluşuna... deyilir. pauza diksiya √ intonasiya səs tembri etiket 11. Hansı tembrin qüsurlarına aid edilə bilməz? burunda danışmaq təngnəfəslik xırıltılılıq √ aydınlıq boğaz səsi olması 12. Verilənlərdən hansı dissertasiyanın strukturuna aid deyil? mündəricat nəticə giriş titul səhifəsi √ xülasə 13. Biri ərizənin dil xüsusiyyətinə aid deyil: Ərizə dövlət dilində yazılır. √ Ərizə istənilən dildə yazıla bilər Ərizə düşünülmüş şəkildə yazılmalıdır Ərizədə şəxsiyyəti təhqir edən ifadələrə yol verilməsi qadağandır. Ərizədə məddahlıq, yaltaqlıq ifadə edən sözlərə yer vermək olmaz 14. Biri işgüzar söhbətin strukturuna aid edilmir: qərar qəbul edilməsi razılığın əldə edilməsi söhbətin yekunlaşdırılması ünsiyyət taktikasının təhlili √ ünsiyyət taktikasından istifadə edilməməsi 15. Professorun auditoriyada oxuduğu mühazirə natiqliyin hansı növünə aiddir?  işgüzar inzibati – idarə siyasi bədii √ akademik 16. Verilənlərdən hansı özündə arayışın məzmununu ehtiva etmir? Arayışın sonunda sənədin hara təqdim olunması qeyd edilməlidir. Arayiş müəssisə rəhbəri tərəfindən imzalanır. Bəzi hallarda fakültə dekanları da arayış verə bilərlər. √ Arayışın hansı məqsədlə tərtib edildiyi qeyd edilmir. Bütün hallarda məsul şəxsin imzası möhürlə təsdiq olunmalıdır. 17. "Hamı təhsil almaq üçün indi məktəblərə yığışırlar yavaş-yavaş". Cümlədə hansı ədəbi dil norması pozulub? fonetik orfoepik √ qrammatik leksik orfoqrafik 18. Xəbər mübtəda ilə uzlaşmırsa, onda mədəni nitqin hansı şərti pozulmuş sayılır? dəqiqliyi ifadəliliyi həm dəqiqliyi, həm ifadəliliyi həm düzgünlüyü, həm dəqiqliyi √ düzgünlüyü 19. Hansı varinatda dilin əsas funksiyaları gösərilib? əşyalara ad qoymaq, cümlə qurmaq Nit etiketlərindən istifadəni tənzimləmək, şeir yazmaq Üslubların özünəməxsus xüsusiyyətlərini öyrənmək, bədii əsərlər yazmaq Mətn qurmaq, tarixi əsərləri öyrənmək √ Adlandırma, fikir ifadə etmə, kommuniativ (ünsiyyət) Prezident İlham Əliyev Azərbaycan dilinin saflığının qorunması və dövlət dilindən istifadənin daha da təkmilləşdirilməsi ilə bağlı 20. tədbirlər haqqında Fərmanı nə vaxt imzaladı? 12 yanvar 2004-cü il 9 aprel 2013-cü il 9 avqust 2001-ci il √ 1 noyabr 2018-ci il 30 sentyabr 2002-ci il 21. İşgüzar söhbətin ümumi strukturuna bunlardan hansı aid deyil? √ əlaqə yaratmamaq tərəfdaşların arqumentlərinin təkzib edilməsi alternativlərin təhlili problemin irəli sürülməsi söhbətin başlanğıcı 22. Verilənlərdən hansı iclas və müşavirə gündəliyinin əsas elementi sayılmır? məruzəçilərin siyahısı iclasın mövzusu  iclasın, müşavirənin başlanma və bitmə vaxtı √ reqlamentsizlik iclasın keçirilmə yeri 23. Telefonla danışan zaman yol verilən səhv hansıdır? Əgər detalları dəqiqləşdirmək lazım¬dır¬sa, təkrar zəng vurmağı təklif et-mək Məlumatı qeyd etmək və ona təkrar zəng vurulacağını vəd etmək Zəng vuranın nömrəsini qeyd etmək Fikri söhbətə cəmləşdirmək və diqqətlə dinləmək √ Sualları "Sizə nə lazımdır?", "Nə edim?" kimi formalaşdırmaq 24. Hansı nitq fəaliyyəti növü deyil? danışıq oxu dinləmə √ baxış yazı 25. Tərəfdaşın rəğbətini qazanma üsullarından biri səhv göstərilib: √ tərəfdaşa diqqətsizlik tərəfdaşa təlqin tərəfdaşa xüsusi diqqət göstərilməsi həmsöhbətin mövqeyini anlamaq sosial məsafənin azaldılması 26. Biri nitq etiketi formalarına daxil deyil: təbrik müraciət kompliment salamlaşma √ saymazyanalıq 27. Mülahizələrdən biri səhv göstərilib: Ünsiyyət müxtəlif vasitələrlə həyata keçirilə bilər. Etiket hər zaman ünsiyyət prosesində həyata keçir Ünsiyyətin etik səviyyədə qurulması nitq etiketləri hesabına baş tutur Jestika, mimika ünsiyyətin qurulmasında istifadə olunan vasitələrdəndir √ Hər cür ünsiyyət etiket ola bilər 28. Şifahi və yazılı nitqlə bağlı səhv bəndi göstərin. Şifahi nitq daha əvvəl, yazılı nitq isə daha sonra yaranmışdır. Şifahi nitq orfoepik, yazılı nitq isə orfoqrafik normalara tabe olur. burada durğu işarələrinin yerli-yerində işlənməsinə diqqət yetirilir Şifahi nitqin tempi sürətli, yazılı nitqin tempi isə zəifdir √ Şifahi nitq leksikasında, əsasən, terminlərə, yazılı nitqdə isə ümumişlək sözlərə üstünlük verilir. Şifahi nitq danışılır və eşidilir, yazılı nitq isə yazılır və oxunur. 29. Ulu öndər Heydər Əliyevin “Dövlət dilinin tətbiqi işinin təkmilləşdirilməsi haqqında” fərmanı nə vaxt qəbul edildi? 02 yanvar 2003-cü il 12 yanvar 2004-cü il 9 avqust 2001-ci il √ 18 iyun 2001-ci il 30 sentyabr 2002-ci il 30. Biri “Azərbaycan dilində işgüzar və akademik kommunikasiya” fənninin qarşısında duran vəzifələrə aid deyil. Səmərəli ünsiyyət qurmaq, onu qorumaq Şifahi və yazılı nitq bacarıqlarını təkmilləşdirmək Ünsiyyətdə böyük məmnunluq hissini yaratmaq Qrup işində qarşılıqlı əlaqə qurmaq, yüksək nəticələr əldə etmək bacarığını aşılamaq √ Ölkəyə yeni daxil olan qida məhsullarını adlandırmaq 31. Cənab Prezidentimiz İlham Əliyevin yumruq jesti hansı informasiyanı ifadə edir? √ Azərbaycan xalqının öz Prezidentinin ətrafında bir yumruq kimi birləşərək düşmənin başını əzməsini şəhidlərimizin ölməzliyini düşmənin gücsüzlüynü ayrı-ayrı insanların əsgərlərimizə ərzaq tədarük etməsini dəmir yumruğun gücünü 32. Qeyri-verbal ünsiyyət vasitələri kimi verilənlərdən biri səhvdir. jestlər geyim və aksesuarlar göz və baş hərəkətləri √ Sərbəst və sabit söz birləşmələri mimikalar 33. Verbal kommunikasiyanın iki növü mövcuddur: fonetik və leksik kommunikasiya dialekt və vulqar kommunikasiya əyani və distant kommunikasiya qədim və müasir kommunikasiya √ Şifahi və yazılı kommunikasiya 34. Yazının yaranma zərurəti və kommunikasiyada əsas rolu nədir? Fikri daha yığcam qurmaq, məlumatları əyani göstərmək Sözlü ünsiyyət qurmaq, sözsüz ünsiyyət vasitələrini daha qabarıq göstərmək Sözsüz kommunikasiya yaratmaq, sözlü ünsiyyəti daha mükəmməl həyata keçirmək Uzaq məsafəylə kommunikasiya yaratmaq, bədən dilini daha aydın göstərmək √ Uzaq məsafələrlə ünsiyyət qurmaq, qələmə alındığı dövrün informasiyasını olduğu kimi gələcəyə ötürmək 35. Verilənlərdən biri yazının növlərinə aid edilə bilməz. Şəkli Əşyavi Hərfi Fikri √ Virtual 36. M.F.Axundzadə yazımızda istifadə etdiyimiz hansı əlifbaya qarşı çıxmışdır və niyə? Latın əlifbasına, nöqtələrdən istifadə edildiyinə görə Kiril Əlifbasına, ruslardan xoşu gəlmədiyinə görə Latın əlifbasına, Avropaya ineqrasiya etməyə görə Alban əlifbasına, hərflərin sayı çox olduğuna görə √ Ərəb əlifbasına, fonetik sistemimizə uyğun gəlmədiyi üçün 37. Azərbaycanlıların ən çox sayda yaşadığı ölkələr hansı sıradadır? Albaniya, Türkiyə, Qazaxıstan Türkiyə, Almaniya, Türkmənistan  ABŞ, İngiltərə, İraq Gürcüstan, Türkiyə, Əfqanıstan √ İran, Türkiyə, Rusiya 38. Hansı cərgədəki sözlərin hamısının yazılışında səhvə yol verilib? əkinçi, dərviş, xəzinə, xəstə yorğun, meşəlik, çiçək √ qəhraman, ləzətli, xeyriyə, topraq bataqlıq, sevimli, mənəvi, mədəni uşaqlar, dəmirçi, qonşuluq, qoşun 39. “Hər bir insan öz dilinin altında gizlənmişdir” aforizmi kimə məxsusdur? İbn Sinaya Aristotelə √ Həzrət Əliyə Hüseyn Cavidə Heydər Əliyevə 40. Akademik mənbələrlə işləmə istiqamətinə aid edilmir: akademik jurnallar mötəbər informasiya agentlikləri rəsmi dövlət saytları nüfuzlu alimlərin əsərləri √ qeyri-rəsmi saytlar 41. Məqalədə açar sözlərin sayı ən azı nə qədər olmalıdır? √ 5 30 15 2 20 42. Biri müraciət etiketidir: Salamat qalın Minnətdaram! Mübarək olsun! Yolunuz açıq olsun! √ Bağışlayın! 43. Biri peşəkar etikanın struktur komponenti deyil: √ yalan düzlük nəzakət səbir vicdan Əzizim aydın olsun, Ay doğsun, aydın olsun. 44. Eşitdim yarın gəlir, Gözlərin aydın olsun. Verilmiş bayatıda nitq etiketlərinin hansı növü işlənmişdir? √ təbrik müraciət alqış  görüşmə ayrılma 45. Rəsmi və qeyri rəsmi olmaqla, iki yerə bölünən nitq etiketləri hansılardır? ayrılma etiketləri təbrik etiketləri alqış etiketləri √ müraciət etiketləri görüşmə etiketləri 46. Verilənlərdən hansı işgüzar kommunikasiya forması deyil? təqdimat mətbuat konfransı işgüzar söhbət kütləvi çıxışlar √ fərdi söhbət 47. İclas və müşavirə aparılması qaydalarından biri düzgün göstərilməyib: çıxışların uzadılmasına yol verməmək diskussiyaların düzgün aparılmasına riayət etmək müzakirələrə konstruktiv xarakter vermək qərarlar və ideyalar irəli sürülməsinə şərait yaratmaq √ məruzəçinin sözünü kəsməklə, çıxışa müdaxilə etmək 48. “Mündəricat”, “Giriş”, “Nəticə”, “İstifadə edilmiş ədəbiyyat”, “Əlavələr” sözləri hansı akademik yazı növünə aiddir? elmi məqaləyə tezisə xülasəyə √ dissertasiyaya rəyə 49. Sözün poetik fuonksiyası ən çox hansı üslubda özünü göstərir? publisist √ bədii elmi məişət rəsmi 50. “Lakonik nitq” anlayışı mədəni nitqin hansı tələbinə uyğundur? təmizlik aydınlıq sadəlik √ yığcamlıq düzgünlük 51. Verilənlərdən hansı normanın əsas mənbələrinə aid deyil? elmi araşdırmalar akademik nitq yazıçıların əsərləri media dili √ fərdi dil 52. Nitq etiketi nələri əks etdirir? Birini düzgün cavab hesab etmək olmaz:  Nitq etiketi ünsiyyətin baş verdiyi vəziyyətlə müəyyən edilir Cəmiyyətin mənəvi vəziyyətini əks etdirir Cəmiyyətin əxlaqi dayaqlarını qoruyur √ Nitq etiketi milli xüsusiyyətlərə malık olmur Hər bir xalq özünün nitq davranış qaydaları sistemini yaradır 53. Yazının yaranma zərurəti və kommunikasiyada əsas rolu hansı variantda düzgün verilib? Sözlü ünsiyyət qurmaq, sözsüz ünsiyyət vasitələrini daha qabarıq göstərmək Fikri daha yığcam qurmaq, məlumatları əyani göstərmək Uzaq məsafəylə kommunikasiya yaratmaq, bədən dilini daha aydın göstərmək √ Uzaq məsafələrlə ünsiyyət qurmaq, qələmə alındığı dövrün informasiyasını olduğu kimi gələcəyə ötürmək Sözsüz kommunikasiya yaratmaq, sözlü ünsiyyəti daha mükəmməl həyata keçirmək 54. “Mən öz dilimi çox sevir və bu dildə danışmağımla fəxr edirəm” ifadəsinin müəllifi kimdir? Səməd Vurğun Mirzə Fətəli Axundzadə Mirzə Ələkbər Sabir √ Heydər Əliyev Abbbasqulu ağa Bakıxanov 55. Azərbaycanda latın qrafikalı əlifbaya keçid reallaşdı √ “Dövlət dilinin tətbiqi işinin təkmilləşdirilməsi haqqında” fərmanla Azərbaycan Konstitusiyasında “Azərbaycan əlifbası və Azərbaycan dili gününün təsis edilməsi haqqında” fərmanla “Dövlət dili haqqında” qanuna əsasən “Azərbaycan dilində latın qrafikası ilə kütləvi nəşrlərin həyata kecirilməsi haqqında” sərəncamla 56. İşgüzar sənədlər haqqında aşağıdakılardan hansı səhvdir? İşgüzar sənədlərdə bəhs olunan məsələ barəsində daha konkret, daha aydın məlumat verilir. İşgüzar sənədlər xüsusi dövlət əhəmiyyəti daşımır. İşgüzar sənədlərin dilində şablonlar əsas yer tutur. √ İşgüzar sənədlər mütəxəssislər tərəfindən tərtib edilir. Ərizə, tərcümeyi-hal, bildiriş, arayış, protokol və s. işgüzar sənədlərə aid edilir. 57. Verilənlərdən hansılar həm işgüzar, həm də rəsmi sənəd hesab edilə bilər? Ərizə və tərcümeyi-hal Əmr və arayış Akt və izahat Sərəncam və protokol √ Akt və protokol 58. Sənədlər tərtib olunarkən nələrə diqqət yetirmək lazımdır? Cavablardan biri səhvdir: faktların konkretliyinə məlumatların etibarlı olmasına məlumatların dəqiqliyinə √ faktların qeyri-dəqiqliyinə məlimatların yoxlanılmasına 59. Ərizə hansı hallarda yazılır? Biri səhvdir: qanuni mənafeyin həyata keçirilməsi işdən azad olunma ilə əlaqədar işə qəbulla əlaqədar  √ əsaslı faktor olmadan vətəndaş hüququnun qorunması 60. Nitqin hansı növü monoloji nitqlərə aid edilir? müzakirə √ mühazirə müsahibə diskussiya deyişmə 61. Biri müsbət imic yaratmaq keyfiyyəti deyil: etibarlılıq səlahiyyətlilik √ lovğalıq intellekt təvazökarlıq 62. Biri gözəl danışığı əks etdirmir: səlis danişmaq sözləri düzgün ifadə etmək yersiz təkrarlara yol verməmək √ uzunçuluq etmək söhbəti yarımçıq kəsməmək 63. “Bir qalanın sirri” filmində və “Daşdəmirin nağılı”nda hansı yazı növündən istifadə olunmuşdur? ideoqrafik sillabik fonoqrafik √ əşyəvi piktoqrafik 64. Yazının növü kimi verilənlərdən biri doğru deyil. Hərfi Fikri Şəkli √ Vizual Əşyavi 65. XIX əsrdə kim ilk dəfə ərəb əlifbasını dəyişdirmək ideyasını irəli sürmüşdü? F.Köçərli N.Nərimanov Ü.Hacıbəyov √ M.F.Axundzadə C.Məmmədquluzadə 66. Akademik kommunikasiya zamanı, əsasən, hansı funksional üslubdan istifadə edilir? √ elmi üslubdan rəsmi üslubdan publisistik üslubdan bədii üslubdan məişət üslubundan 67. Hansı akademik yazının əsas şərtlərindən biridir?  nəğmələrdən nümunələr vermək mənbəyini qeyd etmədən başqasının fikirlərini olduğu kimi yazmaq yazının girişində epiqraf təqdim etək √ digər müəlliflərin işlərindən sitat gətirmək yazının məzmununa uyğun atalar sözləri söyləmək 68. Biri yazılı akademik kommunikasiyaya aid edilə bilməz. dissertasiyalar tezislər monoqrafiyalar məqalələr √ brifinqlər 69. Biri şifahi və yazılı nitqin (dilin) fərqli cəhətləri kimi verilə bilməz. Şifahi nitq danışılır və eşidilir, yazılı nitq isə yazılır və oxunur. Şifahi ədəbi dil daha əvvəl, hələ əlifba və yazı meydana çıxmamış, yazılı ədəbi dil isə daha sonra, şifahi dilin yazıya köçürülməsi yolu ilə yaranmışdır. Şifahi nitq orfoepik normalara tabedir, burada nitqi daha aydın edən imkanlardan intonasiya, vurğu, fasilə, həmçinin, mimika və jestlərdən istifadə edilir, yazılı nitq isə orfoqrafik normalara tabe olur, burada durğu işarələrinin yerli-yerində işlənməsinə diqqət yetirilir. Şifahi nitq müəyyən vasitə olmadan bu və ya digər fikri gələcək nəslə olduğu kimi çatdıra bilmir, lakin yazılı nitq hər hansı bir məlumatın nəsildən-nəslə keçməsində əsas rol oynayır. √ Şifahi nitqdə uzun və mürəkkəb cümlələrdən daha çox istifadə olunduğu halda, yazılı nitqdə cümlələr əsasən qısa və quruluşca sadə olur, 70. Ədəbi dilin formaları hansı cavabdadır? Şifahi və üslubi √ Şifahi və yazılı Nəzəri və elmi Elmi və yazılı Yazılı və üslubi Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin ölkənin daxili və xarici siyasəti, ölkə daxilində gedən ictimai – siyasi hadisələrə 71. həsr olunmuş çıxışları nə adlanır? ictimai natiqlik siyasi mühazirə √ siyasi natiqlik ictimai mühazirə ictimai – siyasi söhbət 72. Aşağıdakılardan biri ədəbi dilin normalarına tabe olmayıb, fəaliyyət sahəsinin genişliyi ilə seçilir. cənub dialekti ədəbi dil bədii əsərlərdə yazıçının dili √ xalq danışıq dili şivə və dialekt 73. Düzgün yazı qaydaları hansı terminlə ifadə olunur? qrafika fonetika orfoepiya əlifba √ orfoqrafiya 74. Aşağıdakı hansı cümlədə frazeoloji norma gözlənilib: √ Biz onu yola saldıq. Onun kitabı qara idi. Neft quyuları görünürdü. Qələmi əlimdən yola saldım. Leyla parkda oturmuşdu. 75. Aşağıdakı cümlələrin hansında fonetik norma pozulub: Kişi dünən çox gözlədi. √ mdbnin qanunları qəbul eidldi. Onun gözləri yol çəkirdi. Kəndin itləri hürürdü. Səni gözləyirəm. 76. Aşağıdakı cümlələrin hansında fonetik norma gözlənilib: XI-ci sinif həyətdə idi. Getməy istəyirəm. Gozleri yol çekirdi. √ Dünən mən sənin üçün gül aldım. Onnan heş yola getmirəm də. 77. Biri akademik mənbədir: şəxsi fikirlər dost və ya qohumların müzakirəsi √ tarixi sənədlər, kitablar kiminsə düşüncələri qəzetdəki köşə yazıları 78. Parafrazetmə nədir? məsləhət vermək məruzə etmək məqalə başlığı izahlı lüğət √ başqa müəllifin ideyalarını öz sözlərinlə ifadə etmək 79. Hansı nitq etiketinə aid deyil? ayrılma təbrik müraciət görüşmə √ sorğu-sual 80. İşgüzar sənədlərə verilən tələblərdən biri düzgündür: Mütəxəssislər tərəfindən tərtib edilir. İşgüzar sənədlərin hazır formaları olmur. Dövlət əhəmiyyəti daşıyır. İşgüzar sənəddə artıq söz və ifadələr işlədilir √ İşgüzar sənədlərin dilində ifadə qəlibləri – şablonlar əsas yer tutur. 81. Verilənlərdən hansı işgüzar sənədlərə aid edilə bilməz? √ əmr ərizə  izahat arayış tərcümeyi-hal 82. İşgüzar söhbət haqqında deyilənlərdən biri doğru deyil. Söhbət iştirakçıları arasında yeni münasibətlər yaratmaq vasitəsidir. Müəyyən məsələlər üzrə informasiya ötürülməsidir. İşgüzar söhbət müəyyən problemlər üzrə fikir mübadiləsidir. √ Bir və ya şəxslər qrupunun başqa bir şəxs və ya şəxslər qrupuna təzyiq vasitəsidir. Bir və ya şəxslər qrupunun başqa bir şəxs və ya şəxslər qrupuna söz vasitəsilə təsir etməklə, mövcud vəziyyəti dəyişmək vasitəsidir. 83. Verilənlərdən hansı işgüzar ünsiyyətdə komplimentdən istifadə qaydalarına aid edilmir? Kompliment səmimi olmalıdır. Kompliment demək mütləqdir. Kompliment həqiqətə uyğun olmalıdır. Təkcə kompliment deməyi yox, onu qəbul etməyi də bacarmaq lazımdır. √ Kompliment həqiqətə uyğun olmamalıdır. 84. “Obrazlı ifadələrə, fərdi nitq xüsusiyyətlərinə rast gəlinmir”. Fikir hansı üslubun özəlliyini əks etdirir? məişət bədii epistolyar √ rəsmi-işgüzar publisistik 85. Fikirlərdən biri doğrudur: √ İşgüzar üslub idarə və işgüzar fəaliyyət sahələrində istifadə olunan funksional üslub növüdür. Canlı danışıqda bədii üslub elementləri ilə yanaşı, elmi üslub elementləri də əsas yer tutur. Məişət üslubundan yalnız publisistlər istifadə edirlər Rəsmi məktublar yalnız elmi üslubda yazılır. Rəsmi-işgüzar üslub özündə 3 tərkib hissəsini ehtiva edir. 86. Biri “çətin dinləyici” deyil: “xəyalpərəst” “sözkəsən” “yalançı” “asılı” √ “diqqətcil” 87. Azərbaycan ədəbi dilinin tarixi inkişafı ilə bağlı hansı doğru deyil? Milli ədəbi dilin təşəkkülü və inkişafı Yeni dövrün ikinci mərhələsidir (XIX əsr - XX əsrin əvvəli) Azərbaycan ədəbi dili öz inkişafı müddətində iki böyük dövrü əhatə edir: 1.Əski dövr ( XIII-XVII əsrlər) 2.Yeni dövr (XVIII əsrdən bu günə qədərki dövr) Əski dövr Azərbaycan ədəbi dili öz inkişafında iki mərhələdən keçmişdir: 1.Ədəbi dilin təşəkkül mərhələsi (XIII – XIV əsr) 2.Klassik şeir dili mərhələsi (XV – XVII əsrlər) Ədəbi dilin xəlqiləşməsi Yeni dövrün birinci mərhələsidir (XVIII əsr) √ Əski dövün birinci mərhələsi ədəbi dilin xəlqiləşmə və milliləşmə mərhələsi hesab olunur. 88. Verilənlərdən hansında fonetik norma pozulub? Kişi dünən çox gözlədi Kitab bilik mənbəyidir √ yer günəş ətrafında fırranır  Kəndin quşları civildəşirdi. Onun gözləri yol çəkirdi 89. Verbal kommunikasiyanın formaları hansıdır? Elmi və yazılı Yazılı və üslubi Şifahi və üslubi Nəzəri və elmi √ Şifahi və yazılı 90. Dinləyicini cəlb etmək üçün əsas vacib şərtlərdən birinə aid deyil: Mimikalardan düzgün istifadə Baxışı düzgün tənzimləmək √ Səssiz dayanmaq Jestlərdən yerində istifadə Natiqin düzgün xarici görünüşü 91. Hansı hallarda danışığa replika vasitəsilə müdaxilə edilir? Düzgün olmayanı qeyd edin: müsahibin nitqini qüvvətləndirmək, fikrini təsdiq və təqdir etməyə ehtiyac duyulduqda məlum olan əşya və hadisə barədə danışıldıqda bəhs olunan məsələ ilə bağlı səhvə və ya dolaşıqlığa yol verildikdə hər hansı məsələ barədə uzun-uzadı danışıldıqda √ məlum olmayan proses, problem haqqında danışıldıqda Əsas xüsusiyyəti konkretlik, məntiqlik və ardıcıllıq olan bu üslubda mürəkkəb cümlələr və modal sözlər nisbətən çox işlənir. Söhbət 92. hansı üslubdan gedir? rəsmi-işgüzar bədii məişət √ elmi epistolyar 93. Aşağıdakı cümlələrin hansında leksik norma pozulub? Külək əsir Biz birlikdə güclüyük! O çox güclü qəhrəmandır. √ Dünən güclü qətl hadisəsi oldu. Şiddətli yağış yağır 94. Azərbaycan ədəbi dilinin tarixi ilə bağlı verilənlərdən hansı səhvdir? Milli ədəbi dilin təşəkkülü və inkişafı Yeni dövrün ikinci mərhələsidir (XIX əsr - XX əsrin əvvəli) Azərbaycan ədəbi dili öz inkişafı müddətində iki böyük dövrü əhatə edir: 1.Əski dövr ( XIII-XVII əsrlər) 2.Yeni dövr (XVIII əsrdən bu günə qədərki dövr) Əski dövr Azərbaycan ədəbi dili öz inkişafında iki mərhələdən keçmişdir: 1.Ədəbi dilin təşəkkül mərhələsi (XIII – XIV əsr) 2.Klassik şeir dili mərhələsi (XV – XVII əsrlər) √ Yeni dövrün birinci mərhələsində Azərbaycan ədəbi dilinin inkişafında 3 əsas meyil özünü göstərirdi. Ədəbi dilin xəlqiləşməsi Yeni dövrün birinci mərhələsidir (XVIII əsr) 95. Dialoi nitqi başqa necǝ adlandırmaq olar? mǝruzǝ spontan mühazirǝ  √ mükalimǝ çıxış 96. Nitqə aid əlamətlərdən səhv olanı hansıdır? şifahi və yazılı şəkildə mövcud olur fərdidir dəyişkəndir √ ünsiyyət vasitəsidir ünsiyyət prosesidir 97. Verilən fikirlərdən biri doğru deyil. √ müəllimin mühazirəsi, tələbənin çıxışı, məruzəsi dioloji nitqə aid edilir. monoloji nitq intonasiya, mimika və jestlərlə müşayiət olunur. ünsiyyət şəraitindən, onun məqsəd və məzmunundan asılı olaraq şifahi nitq ya dialoji və monoloji formada, ya da poliloq şəklində cərəyan edə bilər. “dialoq” iki nəfər arasındakı söhbətə, “poliloq” bir neçə nəfərin qarşılıqlı söhbətinə deyilir. monoloji nitq bir adamın öz fikir və mülahizələrini müntəzəm və ardıcıl surətdə şərh etməsi, başqalarının onu dinləməsidir. 98. Monoqrafiya hansı kommunikasiya növünə aiddir? şifahi kommunikasiya həm şifahi, həm də yazılı kommunikasiya yazılı işgüzar kommunikasiya √ yazılı akademik kommunikasiya şifahi işgüzar kommunikasiya 99. Biri şifahi akademik kommunikasiya kimi götürülə bilməz. mühazirə ustad dərsi çıxış məruzə √ kurs işi 100. Azərbaycan ədəbi dilinin tarixi inkişafı ilə bağlı biri doğru deyil. Azərbaycan ədəbi dili öz inkişafı müddətində iki böyük dövrü əhatə edir: 1.Əski dövr ( XIII-XVII əsrlər) 2.Yeni dövr (XVIII əsrdən bu günə qədərki dövr) Milli ədəbi dilin təşəkkülü və inkişafı Yeni dövrün ikinci mərhələsidir (XIX əsr - XX əsrin əvvəli) Ədəbi dilin xəlqiləşməsi Yeni dövrün birinci mərhələsidir (XVIII əsr) √ Yeni dövrün birinci mərhələsində Azərbaycan ədəbi dilinin inkişafında 3 əsas meyil özünü göstərirdi. Əski dövr Azərbaycan ədəbi dili öz inkişafında iki mərhələdən keçmişdir: 1.Ədəbi dilin təşəkkül mərhələsi (XIII – XIV əsr) 2.Klassik şeir dili mərhələsi (XV – XVII əsrlər) 101. Hansı natiq 1969-cu ildə ADU-da ana dilində çıxışı ilə hamını təəccübləndirmişdi? √ Heydər Əliyev Mirzə İbrahimov Cəfər Xəndan Şamil Qurbanov İsmayıl Şıxlı 102. Gündəlik həyatda hansı sənəd növündən daha çox istifadə edilir? izahat  akt afişa √ ərizə töhmət 103. Zahiri görünüşü təşkil edən elementlər sırasında verilmir: makiyaj zahiri xüsusiyyətlər geyim və ayaqqabı √ emosiya saç düzümü 104. Aşağıdakılardan biri elmi üsluba aid deyil: √ Terminlərdən istifadə edilmir. Simvolik və qrafik vasitələr geniş işlənir. Ən dəqiq ifadə edən sözlər seçilir. Modal sözlərdən çox istifadə edilir. Emosional sözlərə yer verilmir. 105. Aşağıdakılardan hansı müraciət etiketidir: Mübarəkdir! İcazənizlə tanış olmaq olar. Təbrik edirəm! Salam √ Ay əmi, hörmətli tamaşaçılar. 106. Aşağıdakılardan hansı təbrik etiketidir: Ay yoldaş Salam Ay bacı buyurun √ Mübarəkdir! 107. Biri kinesikaya aid deyil. Jestlər Duruş √ Ah çəkmək Mimika Göz hərəkətləri 108. Biri prosemikanın müəyyən etdiyi məsafə zonasına aid deyil. İctimai zona Sosial zona Mərhəm zona Şəxsi zona √ Areal zona 109. Gülmək, ağlamaq, öskürmək kimi qeyri-verbal vasitələr aiddir. Takesikaya Proksemikaya Prosodikaya Kinesikaya √ Ekstralinqvistikaya 110. “Ritorika” traktatının müəllifi kimdir? Siseron Sokrat √ Aristotel Platon Demosfen 111. Verilənlərdən hansı işgüzar yazışmaların tərtib edilməsi üçün istifadə olunan qaydaları təzahür etdirmir? səlislik savadlılıq məzmunluluq √ barışmazlıq aydınlıq 112. Hansı tərcümeyi-halı xarakterizə edən xüsusiyyət deyil? nailiyyətlər ailə tərkibi doğum ili √ şikayət təhsil haqqında məlumat 113. Biri Ulu öndər Heydər Əliyevin Azərbaycan dilinə diqqət və qayğısı kimi dəyərləndirilə bilməz. 1978-ci ildə Ulu öndərin təklifi ilə elə həmin ildə Azərbaycan SSRİ-nin Konstitusiyasına 73-cü maddə daxil edildi və ilk dəfə olaraq rus dili ilə yanaşı, Azərbaycan dili də rəsmi dil statusu əldə etdi. 2001-ci il avqustun 9-da imzaladığı “Azərbaycan əlifbası və Azərbaycan dili gününün təsis edilməsi haqqında” fərmana əsasən hər il avqustun 1-i Azərbaycan Respublikasında Azərbaycan əlifbası və Azərbaycan dili günü kimi qeyd edilir. 2001-ci il iyunun 18-də H.Əliyev “Dövlət dilinin tətbiqi işinin təkmilləşdirilməsi haqqında” imzaladığı fərmana əsasən ölkəmizdə latın qrafikalı Azərbaycan əlifbasına keçid reallaşdı. √ 12 yanvar 2004-cü il tarixli “Azərbaycan dilində latın qrafikası ilə kütləvi nəşrlərin həyata keçirilməsi haqqında” sərəncama əsasən, Azərbaycan dilində latın qrafikası ilə çapı nəzərdə tutulan əsərlərin siyahısı hazırlanmış və nəşr olunmuşdur. Ümummilli lider H.Əliyev ana dilinə münasibətdə hər kəsə örnək olmuş və hələ hakimiyyətə gəldiyi ilk illərdə bir çox ziyalının cəsarət etmədiyi halda müxtəlif tədbirlərdə Azərbaycan dilində çıxış etməklə dilimizə verdiyi dəyəri göstərmişdi. 114. 2002-ci il sentyabrın 30-da 3 fəsil, 20 maddədən ibarət “Dövlət dili haqqında” qəbul edilən qanuna aid edilə bilməz. Respublikada bütün kütləvi informasiya vasitələri (mətbuat, televiziya, radio və s.) Azərbaycan dilinin normalarına riayət olunmasını təmin etməlidir. Respublikada keçirilən bütün rəsmi tədbirlər Azərbaycan dilində aparılmalıdır. Bütün xidmət sahələrində, reklam və elanlarda dövlət dili işlənməlidir. √ Azərbaycanda hər 10 ildən bir tələffüz normalarını müəyyən edən orfoepiya lüğəti nəşr olunmalı və bütün vətəndaşlar ona əməl etməlidirlər. Respublikada dövlət dilinə qarşı gizli, yaxud açıq təbliğat aparmaq, bu dilin işlənməsinə müqavimət göstərmək qadağandır. 115. Hansı rəsmi sənədə görə hər il avqustun biri "Azərbaycan əlifbası və Azərbaycan dili Günü" kimi qeyd olunur? 2001-ci il iyunun 18-də H.Əliyevin “Dövlət dilinin tətbiqi işinin təkmilləşdirilməsi haqqında” imzaladığı fərmana əsasən 2002-ci il sentyabrın 30-da 3 fəsil, 20 maddədən ibarət “Dövlət dili haqqında” qəbul edilən qanuna əsasən √ H.Əliyevin 2001-ci il avqustun 9-da imzaladığı “Azərbaycan əlifbası və Azərbaycan dili gününün təsis edilməsi haqqında” adlı fərmana əsasən İ.Əliyevin 23 may 2012-ci il tarixində imzaladığı “Azərbaycan dilinin qloballaşma şəraitində zamanın tələblərinə uyğun istifadəsinə və ölkədə dilçiliyin inkişafına dair dövlət proqramının hazırlanması barədə” adlı sərəncama əsasən İ.Əliyevin 2004-ci il yanvarın 12-də imzaladığı “Azərbaycan əlifbası və Azərbaycan dili gününün təsis edilməsi haqqında” adlı sərəncama əsasən 116. Biri akademik kommunikasiyaya daxil deyil?  referat elmi konfrans mühazirə məqalə √ mətbuat konfransı 117. İşgüzar müşavirənin gündəliyinə daxil edilənlərdən biri səhvdir: müşavirənin mövzusu müşavirənin başlanma və bitmə vaxtı müzakirə ediləcək məsələlərin siyahısı √ müşavirə iştirakçılarının sayı müşavirənin məqsədi 118. Hansı natiq ağzına xırda daşlar yığıb nitq söyləməklə dil qüsurunu aradan qaldırmağa nail olmuşdu? Aristotel √ Demosfen Yuli Sezar Platon Sokrat 119. Nitqin dəqiqliyi dedikdə nə başa düşülür? şifahi nitqdə ümumişlək sözlərə daha çox yer verilir şifahi nitqin tempi çox sürətlidir şifahi nitqdə cümlələr qısa və quruluşca sadə olur √ fikrin ifadəsi üçün bilavasitə tələb olunan dil vasitələrini tapmaq şifahi nitqdə intonasiya, fasilə, vurğu və s. köməkçi vasitələrdən istifadə olunur 120. Verilənlərdən hansı Ulu öndər Heydər Əliyevin Azərbaycan dilinə diqqət və qayğısı kimi götürülə bilməz? 2001-ci il iyunun 18-də H.Əliyev “Dövlət dilinin tətbiqi işinin təkmilləşdirilməsi haqqında” imzaladığı fərmana əsasən ölkəmizdə latın qrafikalı Azərbaycan əlifbasına keçid reallaşdı. 2001-ci il avqustun 9-da imzaladığı “Azərbaycan əlifbası və Azərbaycan dili gününün təsis edilməsi haqqında” fərmana əsasən hər il avqustun 1-i Azərbaycan Respublikasında Azərbaycan əlifbası və Azərbaycan dili günü kimi qeyd edilir. 1978-ci ildə Ulu öndərin təklifi ilə elə həmin ildə Azərbaycan SSRİ-nin Konstitusiyasına 73-cü maddə daxil edildi və ilk dəfə olaraq rus dili ilə yanaşı, Azərbaycan dili də rəsmi dil statusu əldə etdi. Ümummilli lider H.Əliyev ana dilinə münasibətdə hər kəsə örnək olmuş və hələ hakimiyyətə gəldiyi ilk illərdə bir çox ziyalının cəsarət etmədiyi halda müxtəlif tədbirlərdə Azərbaycan dilində çıxış etməklə dilimizə verdiyi dəyəri göstərmişdi. √ 12 yanvar 2004-cü il tarixli “Azərbaycan dilində latın qrafikası ilə kütləvi nəşrlərin həyata keçirilməsi haqqında” sərəncama əsasən, Azərbaycan dilində latın qrafikası ilə çapı nəzərdə tutulan əsərlərin siyahısı hazırlanmış və nəşr olunmuşdur. 121. “Dövlət dili haqqında” qanunda (2002-ci il 30 sentyabr) əks olunmuş məsələ: latın qrafikalı Azərbaycan əlifbasına kecid reallaşdı Azərbaycan əlifbası və Azərbaycan dili gününün təsis edilməsi Azərbaycan dilində latın qrafikası ilə kütləvi nəşrlərin həyata kecirilməsi √ təhsil Azərbaycan dilində olmayan müəssisələrdə dövlət dilinin tədrisi məcburidir Dil Komissiyasının yaradılması 122. Mimikalarla bağlı verilən müddəalardan biri səhvdir. baxış və təbəssüm də mimikanın ayrılmaz hissəsidir. nitq prosesində mimika və jestlərin rolu söz və səsdən geri qalmır, əksinə müəyyən mənada onları üstələyir. mimika deyilmiş sözü daha ifadəli edir, eyni zamanda sözün mənasını dəyişə bilir. √ danışanın əl-qol hərəkəti, duruşu və baxışı mimika hesab olunur. mimika üz hərəkətləri vasitəsilə (göz, qaş, alın, ağız, dodaq) verilən mesajlardır. 123. Araşdırmalara görə, insanlar arasında informasiya nə vasitəsilə ötürülür? (tam cavabı seçin) yalnız qeyri-verbal vasitələr sözlər və səslər yalnız sözlər və cümlələr Səslər və hərflər √ söz, səs (səs tonu, tembri, tempi, intonasiya) və bədən dili (mimika və jestlər) 124. Nitq etiketləri ilə bağlı biri səhvdir. nitq etiketləri özünəməxsus milli keyfiyyətlərə malik olur. Bəzən müraciət etiketlərinin əvvəlinə “əziz”, “sevimli”, “hörmətli” kimi sözləri də əlavə etmək olur. nitq etiketləri insanların bir-birinə qarşı münasibətləri, ünsiyyəti ilə bağlı əxlaq qaydaları toplusudur. √ nitq etiketləri beynəlmiləl səciyyə daşıyır, milli keyfiyyətlərə malik olmur nitq etiketləri həmsöhbətə hörmət dərəcəsini göstərır. 125. Hansı rəsmi sənədə görə hər il avqustun biri "Azərbaycan əlifbası və Azərbaycan dili Günü" kimi qeyd olunur. 2001-ci il iyunun 18-də H.Əliyevin “Dövlət dilinin tətbiqi işinin təkmilləşdirilməsi haqqında” imzaladığı fərmana əsasən İ.Əliyevin 2004-ci il yanvarın 12-də imzaladığı “Azərbaycan əlifbası və Azərbaycan dili gününün təsis edilməsi haqqında” adlı sərəncama əsasən İ.Əliyevin 23 may 2012-ci il tarixində imzaladığı “Azərbaycan dilinin qloballaşma şəraitində zamanın tələblərinə uyğun istifadəsinə və ölkədə dilçiliyin inkişafına dair dövlət proqramının hazırlanması barədə” adlı sərəncama əsasən √ H.Əliyevin 2001-ci il avqustun 9-da imzaladığı “Azərbaycan əlifbası və Azərbaycan dili gününün təsis edilməsi haqqında” adlı fərmana əsasən 2002-ci il sentyabrın 30-da 3 fəsil, 20 maddədən ibarət “Dövlət dili haqqında” qəbul edilən qanuna əsasən 126. Yunan natiqlərini göstərin: Yuli Sezar, Brut Siseron, Yuli Sezar Brut, Kvintilian √ Aristotel, Demosfen Siseron, Kvintilian 127. Jarqonlar aşağıdakılardan hansına uyğun gəlir? məhdud ərazidə işlənən sözlərdir. elm sahəsində işlənən sözlərdir. dilimizdə qarşılığı olan alınma sözlərdir. √ xüsusi sosial qrupların istifadə etdiyi sözlərdir. kobud və ya qeyri-ədəbi sözlərdir. 128. Verbal kommunikasiyaya aiddir: intonasiysa səs jest mimika √ cümlə 129. Azərbaycan dili ilk dəfə kimin dövründə dövlət dili kimi işlənmişdir? M.Ə.Rəsulzadə Uzun Həsən √ Ş.İ.Xətai H.Əliyev N.Nərimanov 130. Sözlərdən birinin yazılışı səhvdir. sərhədçi qaşıq √ təqayüd səlahiyyət sənət 131. Yazılışı ilə tələffüzü fərqlənən sözlərin cərgəsini göstər. sakit, zəmi təkər, sinif qaz, körpü √ zəhərlənmə, yemək ana, abidə 132. Biri natiqlik sənətinin əsas tələblərinə aid deyildir. nitqə əvvəlcədən hazırlaşmaq auditoriyanın səviyyəsini nəzərə almaq düzgün, dəqiq, ifadəli danışmaq uzunçuluğa yol verməmək √ mimika və jestlərdən istifadə etməmək 133. Biri prosodikaya aid deyil. √ mimika temr fasilə səsin ucalığı intonasiya 134. Biri mimikanını növü deyil. təəccüb nifrət laqeydlik √ Ağlamaq sevinc 135. Əl çalma, qucaqlaşma və əl sıxma kimi qeyri-verbal vasitələr aiddir Kinesikaya Proksemikaya Prosodikaya Ekstralinqvistikaya √ Takesikaya 136. “İmic” sözü hansı mənada işlənmir? şəkil təsvir √ tərəf zahiri görünüş obraz 137. Hansı təqdimatın (prezentasiyanın) hazırlanma qaydalarına aid deyil? başlıqları fərqləndirmək dizayna önəm vermək  həddən artıq animasiya vasitələrindən istifadə etməmək şəkilləri, videoları təqdimatın mövzusuna uyğun seçmək √ həddən artıq uzun cümlələrdən istifadə etmək …. spontan nitqdir - bir qayda olaraq, ona əvvəldən hazırlıq görülmür, ekspressiv xarakter daşıyır və əsasən, yarımçıq cümlələrdən 138. ibarət olur. Nöqtələrin yerinə yazılmalıdır: söhbət müsahibə poliloq monoloq √ dialoq 139. Azərbaycan dilinin orfoqrafiyası hansı prinsiplərə əsaslanır? leksik, sintaktik və etimoloji sintaktik, etimoloji və fonetik morfoloji, leksik və ənənəvi √ fonetik, morfoloji və tarixi-ənənəvi fonetik, leksik və tarixi 140. Verilənlərdən hansı fonetik hadisə deyil? Metateza (yerdəyişmə) Proteza (səs artımı) Assimlyasiya (səs uyuşması) Eliziya (səs düşümü) √ Effemizm (səs yumşalası) 141. Verilənlərdən hansı fonetik normanı səciyyələndirir? Səslər, sözlər, söz birləşmələri və cümlə kimi dil vahidləri nəzərdə tutulur. Sözdən düzgün və dəqiq istifadə ilə yanaşı, onun yerinə görə ifadəli, emosional işlədilməsi nəzərdə tutulur. Nitqdə sözlər və cümlələr arasındakı əlaqələrin düzgün qurulmasını tənzimləmək yada düşür. √ Dil üçün məqbul sayılan bütün fonetik vasitələrdən – danışıq səsləri və hərflərdən, heca sistemindən, vurğu və intonasiyadan, fonetik qanun və hadisə-lərdən şifahi və yazılı nitqdə düzgün istifadə edilməsi başa düşülür. Hər bir şəxsdən dilin lüğət tərkibinə daxil olan sözlərin mənasını bilmək, onları düzgün və yerində işlətmək tələbi kimi başa dülür. … nitq fasiləsiz, ardıcıl və məntiqli olur, bitkin xarakter daşıyır və formaca bir qədər mürəkkəb struktura malik olur. Nöqtələrin yerinə 142. yazılmalıdır: poliloji nitq √ monoloji nitq müsahibə söhbət dialoji nitq 143. Aşağıdakılardan hansı müraciət etiketidir: İcazənizlə tanış olmaq olar √ Dəyərli izləyicilər, yoldaş Təbrik edirəm! Qapınızda ot bitsin Mübarəkdir! 144. “Könlüm ağrıyır” cümləsində hansı normanın tələbi pozulub? qrammatik morfoloji √ Leksik  orfoepik fonetik 145. Baş həkimin xəstəxana işçiləri və həkimlərlə keçirdiyi iclasdakı çıxışı natiqliyin hansı növünə aiddir? bədii akademik işgüzar siyasi √ inzibati-idarə 146. Şifahi nitqin xüsusiyyətləri kimi verilənlərdən hansı yanlışdır? Eliziya (səs düşümü) √ şifahi nitqin leksikasında hamıya aydın olmayan terminlərə daha çox yer verilir Proteza (səs artımı) Metateza (yerdəyişmə) Assimlyasiya (səs uyuşması) 147. Azərbaycan orfoqrafiya qaydalarına əsasən sözlər sətirdən-sətrə hansı prinsiplərə görə keçirilir? fonetik, leksik və qrammatik prinsip sintaktik və orfoepik prinsip heca vahidliyi və leksik prinsip √ heca vahidliyi, söz kökü vahidliyi və qrafik vahidlik prinsipi mofoloji və sintaktik prinsip 148. Yazılı kommunikasiya... nitq etiketlərini araşdırır. bədən dili ilə birbaşa bağlıdır √ xarici nitqin bir növü kimi verbal ünsiyyətə aiddir. nitqin texnikasını araşdırır. nitqin bir növü kimi qeyri-verbal ünsiyyətə aiddir. 149. Akademik yazının strukturuna aid edilə bilməz. giriş ədəbiyyat siyahısı əsas hissə nəticə √ icmal 150. Azərbaycan dilinin orfoqrafiyası......... prinsiplərə əsaslanır. √ fonetik, morfoloji və tarixi-ənənəvi sintaktik, etimoloji və fonetik morfoloji, leksik və ənənəvi leksik, sintaktik və etimoloji fonetik, leksik və tarixi 151. Verilənlərdən biri fonetik hadisə deyil. Proteza (səs artımı) Assimlyasiya (səs uyuşması) Eliziya (səs düşümü) √ Effemizm (səs yumşalası) Metateza (yerdəyişmə) 152. Fonetik norma dedikdə... Səslər, sözlər, söz birləşmələri və cümlə kimi dil vahidləri nəzərdə tutulur. Nitqdə sözlər və cümlələr arasındakı əlaqələrin düzgün qurulmasını tənzimləmək yada düşür. Sözdən düzgün və dəqiq istifadə ilə yanaşı, onun yerinə görə ifadəli, emosional işlədilməsi nəzərdə tutulur. √ Dil üçün məqbul sayılan bütün fonetik vasitələrdən – danışıq səsləri və hərflərdən, heca sistemindən, vurğu və intonasiyadan, fonetik qanun və hadisə-lərdən şifahi və yazılı nitqdə düzgün istifadə edilməsi başa düşülür. Hər bir şəxsdən dilin lüğət tərkibinə daxil olan sözlərin mənasını bilmək, onları düzgün və yerində işlətmək tələbi kimi başa dülür. Verilmiş mətn hansı üslubdadır? "Dilçiliyin nitq hissəsindən bəhs edən şöbəsinə morfologiya deyilir. Nitq hissələri sözlərin qrammatik 153. məna qruplarıdır". publisistik epistolyar bədii rəsmi √ elmi 154. Nitqə aid edilən əlamətlərdən biri yanlışdır. nitq fəaliyyətinin məhsuludur ünsiyyət prosesidir dil əsasında meydana çıxır √ dəyişməzdir törəmədir 155. Qeyd olunan fikirlərdən biri səhvdir. dil əsas, nitq isə ondan törəmədir hər bir dilin özünəməxsus quruluşu olur dil az dəyişkəndir, nitq isə çox dəyişkəndir √ dil və nitq ünsiyyət vasitələridir dil ümumi, nitq isə fərdidir 156. Biri neqativ bədən dilinə aiddir. √ qolların sinədə çarpazlaşdırılması gülüş açıq əllər təbəssüm mənalı baxış 157. Biri pozitiv bədən dilinin nümunəsi hesab edilə bilməz. əlin açıq olması gülüş mənalı baxış √ göz təması qurmamaq təbəssüm 158. İfadə etdiyi mənaya görə bədən dili ayrılır. düzgün və səhv bədən dili düşünülmüş və ani bədən dili spontan və ekspromt bədən dili şüurlu və şüursuz bədən dili √ pozitiv və neqativ bədən dili 159. Verilənlərdən hansı gözəl danışığa aid edilə bilməz? sözləri düzgün ifadə etmək söhbəti yarımçıq kəsməmək yersiz təkrarlara yol verməmək √ uzunçuluq etmək səlis danişmaq 160. Etiket özündə nəyi ehtiva etmir? ümumi ədəb qaydalarını mərifət, nəzakətli müraciət qaydalarını cəmiyyətdə qəbul edilmiş davranış qaydalarını √ məhəlli davranış və hərəkətləri nəzakət qaydalarını 161. Aşağıdakılardan hansı təbrik etiketidir: Allah sizi var eləsin! √ Mübarəkdir! Salam Ay qardaş Vətəndaş 162. "Bunun üçün yüksək diplomatik savad almaq niyyətindəyəm". Cümlədə ədəbi dilin hansı norması pozulub? fonetik qrammatik morfoloji √ Leksik orfoepik “Türkiyə Prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğanın həyat yoldaşı Əminə Ərdoğan 8 Noyabr - Zəfər Günü münasibətilə Azərbaycan xalqını 163. təbrik edib. “Report” xəbər verir ki, birinci xanım bu barədə tviter hesabında yazıb”. Verilmiş mətn hansı üsluba aiddir? Bədii Elmi Epistolyar √ Psublisistik Məişət 164. Aşağıdakılardan biri elmi üsluba aid deyil: Simvolik və qrafik vasitələr geniş işləni. √ Təsvir və ifadə vasitələrindən geniş istifadə edilir Ən dəqiq ifadə edən sözlər seçilir Emosional-ekspressiv çalarlıq yaradan sözlərə yer verilmir Terminlərdən geniş istifadə edilir 165. İşgüzar söhbət prosesində nəyi etməkdən çəkinmək lazımdır? həmsöhbətin şəxsi zonasına müdaxilə etməmək söhbət zamanı tərəfdaşın psixi vəziyyətini anlamaq həmsöhbətin sözünü kəsməmək söhbətin tempini qəsdən sürətləndirməmək √ həmsöhbətin sözünü kəsmək 166. “Yarpaqlar tökülürlər” cümləsində ədəbi dilin hansı norması pozulmuşdur?  fonetik √ qrammatik orfoqrafik orfoepik leksik 167. Nitqdə ədəbi dilin bütün normalarına əməl edilməsini tələb edən kommunikasiya keyfiyyəti? yığcamlıq təmizlik dəqiqlik fadəlilik √ düzgünlük 168. Dialekt sözləri, varvarizmlər, vulqarizmlər və jarqonlar mədəni nitqin hansı tələbini pozur? dəqiqlik aydınlıq yığcamlıq düzgünlük √ təmizlik 169......... Azərbaycanda siyasi natiqliyin banisidir. Nəriman Nərimanov İlham Əliyev Səməd Vurğun √ Heydər Əliyev Hüseyn Cavid 170. Öz pəltəkliyi və qüsurlu vərdişi üzərində xüsusi metodla işləyərək onları düzəldən natiq kim idi? Nizami Gəncəvi Aristotel Siseron √ Demosfen Platon 171. Əsl natiq nələrə diqqət yetirməlidir? (biri səhvdir) nitqin etik qaydalarına əməl etməlidir √ nitq söyləyərkən modal sözlərdən tez-tez istifadə etməlidir auditoriyanın səviyyəsini nəzərə almalıdır jest və mimikalardan nitqin məzmununa uyğun istifadə etməlidir həyəcanını iradəsinə tabe etdirməlidir 172. Ünsiyyət prosesində sinonimlərin əhəiyyəti nədir? Sinonimlərdə oxşarlıq qrammatik şəkilçilərin hesabına təmin olunur, belə sözlərin mənası cümlədə aydınlaşır, onların həm kökü, həm də qrammatik əlamətləri ayrı-ayrı olur. Sinonimlər tələffüzdə eyniləşib, yazıda az-çox fərqlənərək ünsiyyətə xidmət edir. Sinonimlər elmin, texnikanın, iqtisadiyyatın, istehsalın, mədəniyyət və incəsənətin inkişafı ilə və ya unudulmuş sözlərin – arxaizmlərin müəyyən şəraitdə canlanması ilə yaranır və ünsiyyətə xidmət edir. √ Sinonimlər dilin lüğət tərkibini zənginləşdirərək təkrarçılığın qarşısını alır, fikri daha əlvan, maraqlı və təsirli ifadə etməklə rəvanlığı artırır. Sinonimlər bu və ya digər ictimai qrupa xidmət edən dil hadisəsi olub, onlar arasında ünsiyyəti təmin edir. 173. Leksik norma dedikdə...  Dildəki sözlərin düzgün yazılışını təmin edən qaydalar sistemi başa düşülür. Dil üçün məqbul sayılan bütün fonetik vasitələrdən – danışıq səsləri və hərflərdən, heca sistemindən, vurğu və intonasiyadan, fonetik qanun və hadisə-lərdən şifahi və yazılı nitqdə düzgün istifadə edilməsi başa düşülür. Nitqdə sözlər və cümlələr arasındakı əlaqələrin düzgün qurulmasını tənzimləmək yada düşür. Səslər, sözlər, söz birləşmələri və cümlə kimi dil vahidləri nəzərdə tutulur. √ müasir dilimizdə işlədilən ədəbi (sinonimlər, antonimlər, omonimlər, neologizmlər və s.) və qeyri-ədəbi dil (vulqar sözlər, tüfeyli sözlər, jarqonlar, dialekt sözləri, varvarizmlər və s.) ünsürlərinin nitqin tələblərinə uyğun işlədilməsi nəzərdə tutulur. 174. Cərgələrdən birində yalnız dilçilik elminə aid terminlər verilmişdir: √ leksik, morfem, sintaksis, fonetika sifət, orfoepiya, qoşma, uzlaşma təyin, fel, nida, funksiya üslub, morfologiya, idarə, söz xəbər, forma, ədat, nitq mədəniyyəti 175. Monoloq və dialoqlardan ibarət səhnə dili şəklində qurulur: √ dramaturgiya dili həm şeir, həm də nəsr dili nəsr dili həm şeir, həm də dramaturgiya dili şeir dili 176. Dialoqlardan hansı üslubda istifadə olunmur? elmi və məişət publisistik və elmi bədii və elmi √ elmi və rəsmi bədii və məişət 177. Nitq etiketləri haqqında hansı fikir səhvdir? Nitq etiketlərinə nitq yarlıqları da deyilir. Müraciət etiketləri rəsmi və qeyri-rəsmi olur. Nitq etiketlərindən yerində istifadə səmimi münasibət yaradır. √ Bütün nitq etiketləri müəyyən dövrdə işlənib sonra ünsiyyətdən çıxır. Nitq etiketləri nitq mədəniyyətinin mühüm göstəricisidir. 178. Biri danışıq etiketi deyil. görüşmə təşəkkür vidalaşma √ mübahisə alqış 179. İntonasiya..... kimi tələffüz elementlərini əhatə edən kompleks dil hadisəsidir. Nöqtələrin yerinə yazıla bilməz. tembr fasilə vurğu √ saitlər temp 180. Telefon söhbəti zamanı istifadəsi məsləhət görülməyən ifadə: “Hal-hazırda bunu etmək çox çətindir, amma....”  “Bu, sizin üçün əhəmiyyətlidir....” √ “Biz bunu sizin üçün edə bilmərik....” Hal-hazırda biz başqa bir sahədə fəaliyyət göstəririk....” “Bu materialı tapmaq üçün mənə 3-4 dəqiqə vaxt lazımdır, siz gözləyə bilərsinizmi?” 181. Aşağıdakılardan biri elmi üsluba aid deyil: Ən dəqiq ifadə edən sözlər seçilir Simvolik və qrafik vasitələr geniş işləni. Terminlərdən geniş istifadə edilir Emosional-ekspressiv çalarlıq yaradan sözlərə yer verilmir √ Təsvir və ifadə vasitələrindən geniş istifadə edilir 182. “Bir neçə adamlar o vaxt buna etiraz edirdilər” cümləsində ədəbi dilin hansı norması pozulmuşdur? orfoepik fonetik leksik √ qrammatik orfoqrafik 183. Kommunikasiyada sinonimlərin əhəiyyəti nədir? Sinonimlərdə oxşarlıq qrammatik şəkilçilərin hesabına təmin olunur, belə sözlərin mənası cümlədə aydınlaşır, onların həm kökü, həm də qrammatik əlamətləri ayrı-ayrı olur. Sinonimlər bu və ya digər ictimai qrupa xidmət edən dil hadisəsi olub, onlar arasında ünsiyyəti təmin edir. √ Sinonimlər dilin lüğət tərkibini zənginləşdirərək təkrarçılığın qarşısını alır, fikri daha əlvan, maraqlı və təsirli ifadə etməklə rəvanlığı artırır. Sinonimlər elmin, texnikanın, iqtisadiyyatın, istehsalın, mədəniyyət və incəsənətin inkişafı ilə və ya unudulmuş sözlərin – arxaizmlərin müəyyən şəraitdə canlanması ilə yaranır və ünsiyyətə xidmət edir. Sinonimlər tələffüzdə eyniləşib, yazıda az-çox fərqlənərək ünsiyyətə xidmət edir. 184. Verilən müddəalardan hansı leksik normanı səciyyələndirir? Nitqdə sözlər və cümlələr arasındakı əlaqələrin düzgün qurulmasını tənzimləmək yada düşür. Dil üçün məqbul sayılan bütün fonetik vasitələrdən – danışıq səsləri və hərflərdən, heca sistemindən, vurğu və intonasiyadan, fonetik qanun və hadisə-lərdən şifahi və yazılı nitqdə düzgün istifadə edilməsi başa düşülür. Dildəki sözlərin düzgün yazılışını təmin edən qaydalar sistemi başa düşülür. √ müasir dilimizdə işlədilən ədəbi (sinonimlər, antonimlər, omonimlər, neologizmlər və s.) və qeyri-ədəbi dil (vulqar sözlər, tüfeyli sözlər, jarqonlar, dialekt sözləri, varvarizmlər və s.) ünsürlərinin nitqin tələblərinə uyğun işlədilməsi nəzərdə tutulur. Səslər, sözlər, söz birləşmələri və cümlə kimi dil vahidləri nəzərdə tutulur. 185. İşgüzar ünsiyyət prosesində işgüzar söhbətin əsas növü bunlardan hansıdır? söhbətə müdaxilə etməmək reaksiya verməmək telefon danışıqlarından qəti surətdə imtina tərəfdaşa biganə münasibət göstərmək √ üz-üzə görüş zamanı söhbət və telefon danışıqları 186. Hansı işgüzar və akademik kommunikasiyanın məqsədini xarakterizə etmir? işgüzar münasibətlər səmərəli məlumat mübadiləsi elmi əməkdaşlıq √ fərdi fəaliyyət birgə fəaliyyət 187. Məktublar hansı üslubun ən geniş yayılmış növüdür?  bədii məişət elmi publisist √ Epistolyar 188. Hansı vasitə qeyri-verbal kommunikasiya vasitələrinə aid deyil? Jestlər səs tembri intonasiya √ Sözlər Mimikalar 189. “İtaliyanın paytaxtı Romadır”. Bu cümlədə "Romadır" sözü cümlənin əvvəlində işlənsə, ədəbi dilin hansı norması pozulmuş olar? fonetik orfoqrafik orfoepik √ qrammatik leksik 190. Verilənlərdən biri qrammatik normanın pozulması halıdır: Müəyyən miqdar saylarından sonra gələn isim təkdə olarsa Bir çox, bir sıra sayından sonra gələn isim cəmdə olarsa nə, nə də inkar bağlayıcıları işlənən cümlədə feil təsdiqdə olarsa √ Müəyyən miqdar saylarından sonra isim cəmdə işlənərsə Feilin inkar şəkilçisindən sonra zaman şəkilçisi işlənərsə 191. Natiqlik sənətinin nəzəriyyəsini öyrənən elm hansıdır? etika dilçilik estetika √ ritorika paralinqvistika 192. Biri mədəni nitqə verilən tələblərə aid deyil. nitqin düzgünlüyü nitqin dəqiqliyi √ nitqin mücərrədliyi nitqin aydınlığı nitqin təmizliyi 193. "Hamı təhsil almaq üçün indi məktəblərə yığışırlar yavaş-yavaş". Cümlədə hansı ədəbi dil norması pozulub? fonetik leksik √ qrammatik orfoepik orfoqrafik 194. Qrammatik normanın pozulmasıdır. Müəyyən miqdar saylarından sonra gələn isim təkdə olarsa Bir çox, bir sıra sayından sonra gələn isim cəmdə olarsa nə, nə də inkar bağlayıcıları işlənən cümlədə feil təsdiqdə olarsa  √ Müəyyən miqdar saylarından sonra isim cəmdə işlənərsə Feilin inkar şəkilçisindən sonra zaman şəkilçisi işlənərsə 195. "Həmin gün dedilər mənə evdən xeyli sözlər". Cümlədə hansı ədəbi dil norması pozulub? fonetik √ qrammatik orfoqrafik orfoepik leksik