7. Pojam i vrste naučnih i stručnih radova PDF

UNIVERZITET MEDITERAN FAKULTET ZA TURIZAM PODGORICA Metodologija naučnoistraživačkog rada Pripremio: Prof.dr Darko Lacmanović  7. POJAM I VRSTE NAUČNIH I STRUČNIH RADOVA Objavljeni i neobjavljeni radovi mogu se grupisati kao: 1. Naučni, 2. Stručni, 3. Naučno...

UNIVERZITET MEDITERAN FAKULTET ZA TURIZAM PODGORICA Metodologija naučnoistraživačkog rada Pripremio: Prof.dr Darko Lacmanović  7. POJAM I VRSTE NAUČNIH I STRUČNIH RADOVA Objavljeni i neobjavljeni radovi mogu se grupisati kao: 1. Naučni, 2. Stručni, 3. Naučno-stručni, 4. Radovi na visokim školama (univerziteti, fakulteti, visoke strukovne škole)  7. POJAM I VRSTE NAUČNIH I STRUČNIH RADOVA 1.Naučni radovi Naučni rad – rad kojim se, primjenom naučnih metoda i postupaka, otkrivaju dotad nepoznate činjenice i ideje i kojim se po prvi put ili na nov način objašnjavaju određene zakonitosti među predmetima i pojavama. Vjerodostojan naučni rad omogućuje drugim naučnicima da:1 - procijene rezultate - ponove eksperimente - ocjene tok razmišljanja Vrste naučnih radova:2 a) monografije b) naučni članci c) izlaganja na naučnim skupovima, d) naučni projekti e) rasprave i f) patenti 7. POJAM I VRSTE NAUČNIH I STRUČNIH RADOVA a) monografija – popularan naučni rad, u kojem se iscrpno i sveobuhvatno razmatra neki uži ili širi problem, pitanje, predmet ili biografija neke ličnosti. b) naučni članak – predstavlja prvo objavljivanje originalnih rezultata naučnih istraživanja (opažanja) u nekoj publikaciji lako dostupnoj međunarodnoj naučnoj javnosti koje je napisano tako da se objavljena istraživanja mogu ponoviti i zaključci provjeriti Vrste naučnih članaka prema naučnom doprinosu: (a) Izvorni ili originalni naučni članak (Original scientific paper) – izlaže i opisuje nove rezultate fundamentalnih ili primjenjenih istraživanja napisano tako da bilo koji naučnik može: ponoviti eksperiment i postići opisane rezultate s jednakom tačnošću ili unutar granica eksperimentalne pogreške, kako to, u svom radu navodi istraživač; i ponoviti istraživačeva zapažanja, proračune ili teorijske izvode i izvesti slična mjerenja (b) Prethodno saopštenje (Preliminary communication) – predstavlja naučni rad koji sadrži naučne spoznaje ili rezultate istraživanja čiji naučni karakter zahtijeva objavljivanje, ali bez dovoljno pojedinosti koje bi čitaocu mogućile provjeru iznesenih informacija. 7. POJAM I VRSTE NAUČNIH I STRUČNIH RADOVA (c) Pregledni članak (Subject review ili Review) – predstavlja naučni rad koji izvještava o nekom posebnom pitanju, o kojem je već objavljena informacija, samo je to u ovom radu izvorno analizirano, prikazano i raspravljeno, s predlozima za daljna istraživanja. c) izlaganje na naučnim skupovima ili konferencijsko saopštenje (Conference paper) – predstavlja posebnu vrstu naučnog rada kojim se po prvi put na naučnim skupovima predstavljaju originalnih naučni rezultati, koji se zatim štampaju u zbornicima s takvih naučnih skupova. Dodatne vrste izlaganja na naučnim skupovima: (a) Konferencijsko saopštenje – naručeno predavanje (Conference paper – Invited lecture) – predstavlja naučni članak koji obrađuje aktuelnu temu za predavanje na naučnom skupu. (b) Sinopsis ili opsežni rezime (Extended abstract) – predstavlja skraćeni oblik članka odnosno skraćeni prikaz članka, koji sadrži originalne naučne rezultate sa ili bez ilustracija, do kojih je naučnik došao tokom istraživanja. Sažeci se na naučnim skupovima prenose naučnoj javnosti putem kratkih usmenih saopštenja ili plakata (posters). 7. POJAM I VRSTE NAUČNIH I STRUČNIH RADOVA d) naučni projekt odnosno naučna studija - predstavlja zaokruženu naučnoistraživačku cjelinu s teorijskim ili praktičnim naučnim doprinosom, zasniva se na fundamentalnim ili primjenjenim naučnim istraživanjima i donosi nove originalne naučnoistraživačke rezultate. Dijelovi projekta – prethodne i glavne studije i studije detalja. e) rasprava ili traktat – predstavlja naučni tekst u kojem se svestrano razmatra neka opsežnija tema, što obuhvata: postavljanje teze, dokazivanje teze i potvrđivanje ili odbacivanje teze. Rasprava može biti: analitička i sintetička f) patenti – su dokumenti kojima se publikuju nove ideje, a predstavljaju pravne akte koji autorima daju isključivo pravo korištenja dotičnih pronalazaka u izvjesnom razdoblju. 7. POJAM I VRSTE NAUČNIH I STRUČNIH RADOVA 2.Stručni radovi Stručni rad – rad koji ne sadrži nova ili originalna naučna proučavanja i naučne rezultate, nego obradu već poznatih činjenica i odnosa; temelji se na primjeni već poznatog odnosno širenju i popularizaciji postojećih naučnih spoznaja. Vrste stručnih radova: a) stručni članci b) stručni prikazi c) stručni elaborati d) stručne ekspertize e) stručni izvještaji f) meditacije g) recenzije  7. POJAM I VRSTE NAUČNIH I STRUČNIH RADOVA a) stručni članak (Professional paper) – donosi korisna obaviještenja ili priloge s područja čija problematika nije vezana za fundamentalna i primjenjena naučna istraživanja, već za razvojna istraživanja; rad koji, na nov način ili primjenjeno na drugo područje, iznosi već poznata saznanja i poznate rezultate istraživanja korisne u daljem širenju naučnih saznanja. b) stručni prikaz – predstavlja stručnu i kritičku analizu određenog rada (motiv za pisanje, sintetički prikaz rada i kritičku ocjenu rada). c) stručni elaborat – pisani rad, često puta opremljen grafičkim i tabelarnim prilozima, u kojem se temeljito izlaže i obrađuje neko pitanje ili neki predmet, koji se uvijek radi po ustaljenoj šemi (rezultat nekog stručnog istraživanja koje je imalo za cilj da se izvrši stručna analiza opravdanosti određenog ulaganja). d) stručna ekspertiza – stručni rad u kojem neki priznati i ovlašteni ekspert, stručnjak, odnosno vještak, sprovodi ispitivanje, proučava, vještači ili daje svoje stručno mišljenje o nekom predmetu ili o načinu riješenja određenog praktičnog problema  7. POJAM I VRSTE NAUČNIH I STRUČNIH RADOVA e) stručni izvještaj – tekst koji obrađuje i opširnije opisuje neko djelo, predmet, pojavu, posao-radni zadatak i sl. f) meditacija – stručni rad u kojem se izlažu razmišljanja o nekim problemima, najčešće na nivou emotivnog ili misaonog udubljivanja u razjašnjavanju pojmova i pojava, bez novih rezultata. g) recenzija – predstavlja kratko, kategorično, korektno i objektivno stručno mišljenje odnosno pisani stav u kojem recenzent prikazuje, valorizuje i kategorizuje naučni ili stručni rad nekog drugog autora. Sadržaj recenzije: a) Opšti dio b) Posebni dio c) Zaključni dio Opšti dio recenzije – opšti podaci o radu: naznake o naslovu i podnaslovima rada, naznake o kategorizaciji rada, prikaz opsega rada, podaci o broju slika, tabela i o broju referenci citirane domaće i strane literature, te naznake o tome da li djelo odgovara propozicijama časopisa koje je rad upućen na objavljivanje.  7. POJAM I VRSTE NAUČNIH I STRUČNIH RADOVA Posebni dio recenzije – obuhvaća kritiku recenziranog rada s ciljem da: - ocijeni da li naslov rada odražava njegov sadržaj, u kojoj mjeri je tema rada savremena, aktuelna, originalna i zanimljiva, -utvrdi koje su naučne i stručne metode primjenjene u istraživanju i obradi rezultata istraživanja i da li su te metode adekvatne prirodi i karakteru posmatranog problema, -opiše kompoziciju rada, odnosno da prikaže opseg rada i opseg pojedinih njegovih dijelova (poglavlja, potpoglavlja i dr.), omjer između pojedinih dijelova prema važnosti materije; ocijeni optimalnost opsega rada, adekvatnost, jasnoću, preglednost i tečnost stilskog izraza, temeljitost eksplikacije i utemeljenost zaključka; ispravnost i koherentnost slika, tabela; ocijeni usklađenost udžbenika sa nastavnim programom i pedagoško-metodičku raspoređenost naučne i stručne građe, -ukratko prikaže rezultate istraživanja, odnosno odredi prema originalnosti rada i utvrdi da li se istraživanjem došlo do ostvarenja naučnih i stručnih rezultata vrijednih naučne ili stručne pažnje, -ocijeni dokumentacijska podloga rada, odnosno utvrdi da li je i kako autor citirao ideje, definicije, pojmove, ilustracije, naučne i stručne činjenice  7. POJAM I VRSTE NAUČNIH I STRUČNIH RADOVA -da kritički osvrt na stilske karakteristike i na gramatičko-pravopisnu korektnost rada odnosno da ocijeni razumljivost, preciznost, jednostavnost i prirodnost autorovog stila i adekvatnost primjenjene naučne i stručne terminologije Zaključni dio recenzije – recenzent mora koncizno, jezgrovito i argumentovano sintetizovati naučnu ili stručnu ocjenu o recenziranom radu, procijeniti i ocijeniti koristi koje nauka ili praksa mogu imati od recenziranog rada. 7. POJAM I VRSTE NAUČNIH I STRUČNIH RADOVA 3.Naučno-stručni radovi Naučno-stručni radovi – radovi koji sadrže podjednaku “količinu” elemenata naučnog rada i elemenata stručnog rada. Vrste naučno-stručnih radova: a) Udžbenici b) Priručnici c) Zbornici radova d) Ostali radovi  7. POJAM I VRSTE NAUČNIH I STRUČNIH RADOVA a) udžbenici – edukativne publikacije u kojima je naučno ili naučno-stručno, sistematski i dostupno obrađeno gradivo pojedinih obrazovnih područja. Koncept udžbenika – knjiga u kojoj su naučni ili stručni sadržaji korisniku posredovani posebno uređenim didaktičkim instrumentarijem, zavisno od ciljeva vaspitanja i obrazovanja, psiho-fizičke zrelosti osobe kojoj je namijenjena, posebnih zadataka nastavnog plana i programa ili obrazovne ustanove; bilo kao izvor znanja u procesu vaspitanja i obrazovanja, bilo kao sredstvo za samostalan rad, samovaspitanje i samoobrazovanje. Vrste publikacija u grupi udžbenika: (a) knjiga, (b) skripta, (c) hrestomatija, (d) zbirka zadataka, (e) radna sveska  7. POJAM I VRSTE NAUČNIH I STRUČNIH RADOVA (a) knjiga – neperiodična štampana publikacija s najmanje 49 stranica, ne računajući korice i naslovnu stranicu, povezanih zajedničkim hrptom, s tekstom ili s tekstom i ilustracijama, s namjenom da kao cjelina služi čitanju il proučavanju nekog naučnog, praktičnog ili literarnog (umjetničkog) djela; posebno uobličeni pisani rezultat dugog, upornog i odgovornog istraživanja, rezultat sistematskog i temeljnog prikupljanja naučne i stručne građe, koja je predana na uvid naučnoj i stručnoj javnosti. brošura – izdanje odnosno knjižica manjeg opsega, s najmanje pet a najviše 48 stranica. Bitni elementi knjige: osnovni tekst, naslovna stranica, impresum, paginacija i tipografska signatura. Osnovni tekst Oblikovanje teksta na stranici publikacije: (1) američki način – počeci teksta u odlomcima i naslovi se poravnavaju prema lijevoj margini i odlomci se odvajaju dvostrukim razmakom. (2) evropski način – počeci teksta u odlomcima i naslovi se uvlače za deset slovnih znakova od lijeve margine uključujući i prazne razmake, te da razmaci između odlomaka budu isti kao i razmaci između redaka. (3) kombinovani način – u zavisnosti od izbora autora ili izdavača i o njihovoj želji da se čitaocu olakša čitanje i razumijevanje teksta (npr. uvlačenje za tri do pet slovnih znakova, tako da nema povećanog razmaka između odlomaka ili je razmak povećan samo za pola razmaka) 7. POJAM I VRSTE NAUČNIH I STRUČNIH RADOVA Naslovna stranica – druga unutrašnja stranica. Podaci o knjizi na naslovnoj stranici: -ime autora (nalazi se uz glavni naslov na naslovnoj stranici, spoljnim koricama, na omotu i na hrptu knjige) -naslov djela (riječ ili skup riječi koje izražavaju sadržajnu bit publikacije; ispisuje se na spoljnim koricama, na hrptu/anglosaksonski i evropski i na omotu knjige, a pojavljuje se i kao prednji naslov, unutrašnji naslov, naslov na margini, usporedni naslov, skupni naslov te kao nadnaslov i podnaslov) -podaci o svescima i izdanju -ime izdavača i njegov logotip -godina izdanja -logotip univerziteta ( na dnu naslovne stranice, ako je riječ o univerzitetskom udžbeniku) -imena recenzenata (navode se na poleđini stranice prednjeg naslova ili naslovne stranice; značajniji izvodi recenzije mogu se štampati na zadnjem ili na presavijenom unutrašnjem dijela omota prednjih ili zadnjih korica knjige)  7. POJAM I VRSTE NAUČNIH I STRUČNIH RADOVA Impresum Podaci o knjizi (publikaciji) u impresumu: -podaci o tom izdanju (novo konačno izdanje, pregledno i nadopunjeno izdanje, prošireno, skraćeno, ispravljeno, izmijenjeno, neizmjenjeno ili kritičko izdanje, školsko izdanje/lektira, ilustrovana izdanje, fototipsko izdanje, ili pretisak/reprint izdanje; prema rednom broju: prvo, drugo, treće i tako redom) -podaci o izdavaču (usklađuje rad autora, recenzenata, lektora/pravopisno i jezično-stilski ispravlja i dotjeruje rukopis/, korektora/ispravlja greške u tekstu prije štampe/, redaktora, tehničkog i likovnog urednika, brine o štampi i prodaji) -podaci o mjestu i godini publikovanja -podaci o mjestu i nazivu štamparije -podaci o tiražu/broju primjeraka ( i o rednom broju broju sveska ili toma, ako se radi o seriji ili biblioteci) -podaci o zaštiti izdavačkog i autorskog prava -ISBN /International Standard Book Number/ oznaka (međunarodni standardni knjižni broj; 86(nacionalno, geografsko, jezičko područje)-403(izdavač)-0766(naslov publikacije)-0(kontrolni broj)) -ISSN /International Standard Serial Number/ oznaka (međunarodni standardni serijski broj koji se dodjeluje ključnom naslovu  7. POJAM I VRSTE NAUČNIH I STRUČNIH RADOVA -EAN bar kod /European Article Numbering/, međunarodni sistem označavanja proizvoda brojevima -CIP /Cataloging in Publication/ oznaka i dr. skup podataka koji određuje publikaciju: (a) UDK oznaka (univerzalna decimalna klasifikacija) (b) prezimena i imena autora (c) podaci o glavnom stvarnom naslovu (d) podaci o izdanju i o odgovornosti u vezi s izdavanjem (e) podaci specifični za građu (f) podaci o mjestu i godini izdanja, izdavaču, podaci o štampi (g) podaci o kolaciji (materijalni opis) – broj stranica, broj sveska, broj ilustracija, dimenzije (visina hrpta) i prilozi (h) podaci o izdavačkoj cjelini (naziv i numeracija), o podgrupi izdavačke cjeline, o međunarodnom serijskom standardnom broju izdavačke cjeline ili podgrupi (i) napomene i međunarodni standardni broj knjige (ISBN) Skraćenice: a) et al. = et alii (i ostali); b) s.l. = sine loco (bez mjesta), nepoznato mjesto izdanja; c) s.n. = sine nomine (bez imena), nepoznat izdavač; d) etc. = et cetera (itd.), više izdavača ili više mjesta izdanja; e) i.e. = id est (to jest), ispravka pogrešnog podatka; f) izd., ed.(edition) = izdanje; g) ilustr. (ilustrovano)  7. POJAM I VRSTE NAUČNIH I STRUČNIH RADOVA Paginacija - predstavlja obiljeažavanje stranica publikacije rednim brojevima; predgovor i sadržaj publikacije obilježavaju se rimskim, sa početkom brojanja od stranice na kojoj se nalazi prednji naslov, a ostale stranice arapskim brojevima; stranice se broje i paginiraju od uvoda pa do kraja djela. Tipografska signatura – brojčano označavanje svakog štamparskog arka koji sadrži 16 stranica. DIN format - opšte prihvaćeni standard papira: (a) osnovni format papira A0, površina 1 m2 (841 x 1189 mm) (b) dopunski formati papira: B0 (1000 x 1414 mm); C0 (917 x 1297 mm); D0 (771 x 1090 mm) Presavijanjem na pola u odnosu 1 : 1,414 puta (kraći prema dužem rubu) - osnovni formati. 7. POJAM I VRSTE NAUČNIH I STRUČNIH RADOVA (b) skripta - predstavlja umnožena predavanja profesora za potrebe studenata i za pripremanje ispita. (c) hrestomatija - predstavlja knjigu, čitanku, sa odabranim odlomcima iz naučnih djela najboljih autora, namijenjenih učenju. (d) zbirka zadataka - predstavlja prema nekom redu ili ideji, prikupljene i sređene zadatke iste vrste ili s istog područja, s njihovim riješenjima. (e) radna sveska - i drugi primjeri literature koji dopunjuju udžbenik ili predstavljaju njegov sastavni dio, u direktnoj su vezi s odgovorajućim nastavnim planom i programom; u radnu svesku direktno se upisuju traženi odgovori.  7. POJAM I VRSTE NAUČNIH I STRUČNIH RADOVA b) priručnici - predstavljaju opšte izvore informacija, biblioteke u minijaturi, referentne publikacije, odnosno kapitalna i fundamentalna djela u kojima su logičkim redoslijedom sistematizovane i sintetizovane informacije o određenim činjenicama, definicije, tekstualni i brojčani podaci, imena i adrese osoba i institucija; sadrže praktična obaviještenja za savladavanje znanja iz nekog užeg stručnog ili naučnog područja. Vrste publikacija u grupi priručnika: (a) enciklopedije (b) bibliografije (c) riječnici (d) leksikoni (e) praktikumi (f) godišnjaci (g) vodiči  7. POJAM I VRSTE NAUČNIH I STRUČNIH RADOVA (a) enciklopedije - naučna djela koja, po abecednom ili po nekom drugom redu, donose sistematizovani pregled - činjenica, pojmova i ličnosti iz pojedinih ili iz svih grana i područja ljudskog znanja. Vrste enciklopedija: (a) prema sadržaju (opšte, stručne, univerzalne, nacionalne itd.) (b) prema strukturi (priručne/1-4 sveska; male/do18 svezaka; velike/nekoliko desetina svezaka) (b) bibliografije - specijalne publikacije, pripremljene po osobitim, naučnim i stručnim pravilima, namijenjene neograničeno širokom krugu korisnika, koje donose sistematizovane popise i kratke opise knjiga, drugih djela i napisa odnosno publikacija. Vrste bibliografija: (a) prema vremenu izlaženja: 1) tekuće; 2) retrospektivne; 3) perspektivne (b) prema sadržaju: 1) opšte; 2) specijalne; (c) prema namjeni: 1) popisne; 2) naučne; 3) bibliografije kao preporuke; (d) prema mjestu izdanja: 1) regionalne; 2) nacionalne; 3) međunarodne (e) prema načinu donošenja informacija: 1) primarne ili početne; 2) sekundarne (bibliografije bibliografija)  7. POJAM I VRSTE NAUČNIH I STRUČNIH RADOVA (c) riječnici - publikacije koje donose sistematizovane popise riječi, po abecednom redu, s tumačenjem njihovog značenja i s uputama za njihovo korištenje. Vrste riječnika: (a) jednojezični - sadrže riječi samog jednog jezika, te odgovarajuće informacije o značenju, izgovoru, načinu pisanja i o upotrebi tih riječi: (1) etimološki; (2) istorijski; (3) književni, priručni, školski; (4) enciklopedijski; (5) stručni. (b) dvojezični - sadrže riječi i izraze jednog jezika objašnjene riječima i izrazima drugog jezika c) mnogojezični - sadrže riječi i izraze jednog jezika paralelno objašnjene riječima i izrazima iz više drugih jezika d) frekvencijski - na temelju analize opsežnih tekstova vrlo različitog sadržaja, putem brojeva i postotaka, pokazuju kako se i u kojim omjerima ili postocima pojedina riječ ili njen oblik javljaju u nekom jeziku. e) biografski riječnici ili biografski leksikoni (ko je ko) - predstavljaju svojevrsnu dopunu ili komplement opštim enciklopedijama, a donose podatke o životu, radu i djelima stručnjaka i naučnika, te osoba iz političkog, umjetničkog i javnog života.  7. POJAM I VRSTE NAUČNIH I STRUČNIH RADOVA (d) leksikoni ili enciklopedijski riječnici - su knjige u kojima su abecednim redom poredani i sažeto protumačeni različiti pojmovi, nazivi, riječi i predmeti, pojave i činjenice koje se javljaju u usmenom i pismenom komuniciranju obrazovanih ljudi. (e) praktikumi - predstavljaju instruktivne priručnike odnosno vrlo korisne praktične i sveobuhvatne vodiče u kojima se primjereno, prikladno i precizno, uz primjenu poznatih i novih savremenih naučnoistraživačkih metoda, iznose relevantni postupci i redoslijedi radnji (operacija, poslova), kojima se racionalno i djelotvorno mogu riješavati konkretni problemi i zadaci. (f) godišnjaci - predstavljaju posebnu grupu priručnika koji izlaze redovno svake godine (statistički godišnjaci). (g) vodiči - su publikacije koje donose razne upute, podatke ili obaviještenja o ustanovama, firmama i sl., a služe za snalaženje, npr. u gradu, muzeju ili u tim ustanovma ili firmama. 7. POJAM I VRSTE NAUČNIH I STRUČNIH RADOVA c) zbornik radova ili almanah - je publikacija u kojoj su objavljena sadržajno samostalna naučna i stručna djela različitih autora. Vrste zbornika radova ili almanaha: (a) opšti ili univerzalni - donose vrlo različitu materiju s određenog naučnog ili stručnog područja i sa naučnih skupova. (b) specijalizovani - koji tretiraju samo jedno od aktuelnih pitanja s određenog naučnog ili stručnog područja (c) jubilarni - koji sadrže naučna ili stručna djela posvećena nekoj jubilarnoj godišnjici  7. POJAM I VRSTE NAUČNIH I STRUČNIH RADOVA d) ostali radovi: (a) Anotacija - sažeti prikaz osnovnih karakteristika određene publikacije u kojemu se ujedno daje sud o aktuelnosti i usmjerenosti te publikacije: 1) preporučena; 2) deskriptivna (b) Apologija - tekst, govor, ili spis kojim autor brani, opravdava ili hvali neko shvaćanje, učenje, osobu, sistem, pojavu i sl. (c) Ogled ili esej - po svojoj tematici blizak raspravi ili članku a po stilskim sredstvima odnosno po izrazito subjektivnom shvaćanju predmeta rasprave (ogleda) i po inventivnom i duhovitom načinu saopštavanja veoma je srodan beletristici. (d) Interpretacija - predstavlja komentar, razlaganje ili tumačenje nekog opusa, cjela ili pojave, u kojem autor objašnjava svoje postavke o tome opusu, djelu ili pojavi ili izlaže i tumači postavke toga opusa odnosno djela. (e) Polemika - javna oštra usmena ili pismena borba mišljenja, prepirka između predstavnika raznih shvaćanja, u kojima se iznosi odbrana vlastitog mišljenja ili se kritički pobija tuđe mišljenje. 7. POJAM I VRSTE NAUČNIH I STRUČNIH RADOVA 4. Radovi na visokim školama (univerziteti, fakulteti, visoke strukovne škole) Radovi na visokim školama: a) Radovi na dodiplomskim studijama b) Radovi na postdiplomskim studijama c) Habilitacijski radovi  7. POJAM I VRSTE NAUČNIH I STRUČNIH RADOVA a) radovi na dodiplomskim studijama Vrste radova na dodiplomskim studijama: (a) programi (b) referati, (c) seminarski radovi, (d) diplomski radovi  7. POJAM I VRSTE NAUČNIH I STRUČNIH RADOVA (a) programi - praktični pisani radovi u kojima studenti, na temelju vlastitog teorijskog i praktičnog znanja, uz korištenje aktuelne i domaće i svjetske literature, samostalno razrađuju konkretne nastavne zadatke. (b) referati - pisani radovi u kojima studenti pojedinačni ili u manjim grupama riješavaju teorijske ili praktične zadatake koji tematski proizlaze iz određenog nastavnog programa. Bitni elementi rada: -ime i prezime autora, -naslov (referata), -uvod, -osnovni tekst, -zaključak, -popis literature i dodatak (ako postoji)  7. POJAM I VRSTE NAUČNIH I STRUČNIH RADOVA c) Seminarski radovi - samostalni pisani radovi u kojima studenti trebaju pokazati svoje teorijsko i praktično znanje i svoju sposobnost da uz samostalno služenje aktuelnom domaćom i stranom literaturom obrade temu koju su izabrali sami ili im je sugerisana odnosno zadata. Bitni elementi rada: -naslov, -predgovor (nije obavezan), -sadržaj, -popis ilustracija, -uvod, -osnovni tekst, -zaključak, -literatura, -dodatak (nije obavezan)  7. POJAM I VRSTE NAUČNIH I STRUČNIH RADOVA d) Diplomski rad - samostalni rad u kojem student, primjenom naučnih metoda i naučnog instrumentarijuma u obradi teme, korištenjem relevantnih tuđih spoznaja, stavova, naučnih činjenica koje su objavljene u literaturi i pravilnom obradom ilustracija (tabela, grafikona, fotografija, crteža), pod vođstvom mentora, treba dokazati svoju samostalnost i snalažljivost u riješavanju kompleksnih teorijskih i praktičnih problema. Diplomski rad ne mora imati karakter originalnosti. Osnovni elementi diplomskog rada: -naslov, -predgovor (nije obavezan), -sadržaj, -popis ilustracija, -uvod, -osnovni tekst, -zaključak, -literatura, -dodatak (ako postoji) Spoljna stranica - UNIVERZITET MEDITERAN korice FAKULTET ZA TURIZAM PODGORICA Marko Marković PRIMJENA KONCEPTA MARKETINGA U TURIZMU CRNE GORE SEMINARSKI ili DIPLOMSKI RAD Bar, 2013. Unutrašnja stranica - UNIVERZITET MEDITERAN podkorice FAKULTET ZA TURIZAM PODGORICA PRIMJENA KONCEPTA MARKETINGA U TURIZMU CRNE GORE SEMINARSKI ili DIPLOMSKI RAD Predmet: Marketing u turizmu Predmetni nastavnik: Prof.dr Darko Lacmanović, Kandidat: Marko Marković redovni profesor Matični broj: 2306992246050 Broj indeksa: 15/10 Studijski program: Menadžment u turizmu Bar, Novembar 2013.  7. POJAM I VRSTE NAUČNIH I STRUČNIH RADOVA b) radovi na postdiplomskim studijama Vrste radova na postdodiplomskim studijama: (a) kritički prikazi, (b) seminarski radovi, (c) magistarski radovi, (d) doktorske disertacije,  7. POJAM I VRSTE NAUČNIH I STRUČNIH RADOVA (a) kritički prikaz - posebna vrsta pisanog rada u kojem postdiplomac, primjenom odgovarajućih naučnih metoda, kritički vrijednuje i objektivno ocjenjuje kvalitet nečijeg tuđeg rada, iz određenog naučnog područja postdiplomskog studija. Bitni elementi kritičkog prikaza: (1) Opšti dio - opšti podaci o radu/ime i prezime autora i koautora, naslov i podnaslov, izdavač, mjesto i godina izdanja, podaci o svesku (opseg rada, broj slika i tabela i podaci o referencama citirane domaće i strane literature). (2) Posebni dio - naučna odnosno stručna kritička i objektivna analiza ocjena kvaliteta rada: - da li u kojoj mjeri naslov rada odražava sadržaj, da li je tema savremena, aktuelna i zanimljiva - da li su u pripremi rada upotrijebljene odgovarajuće i primjerene naučne metode - da li kompozicija rada odgovara sadržaju i temi rada - da li se dokumentarna podloga posmatranog rada zasniva na dovoljno aktuelnoj, adekvatnoj i relevantnoj domaćoj i stranoj literaturi - kakve su stilske i gramatičke odlike rada (3) Zaključak Spoljna stranica - UNIVERZITET MEDITERAN korice FAKULTET ZA TURIZAM PODGORICA POSTDIPLOMSKE MAGISTARSKE STUDIJE: MENADŽMENT U TURIZMU Marko Marković Krunoslav Čačić, Poslovanje hotelskih preduzeća Univerzitet Singidunum, Beograd 2010, 2. izm. i dop. izd., 347 str. KRITIČKI PRIKAZ Podgorica, 2022. Unutrašnja stranica - UNIVERZITET MEDITERAN podkorice FAKULTET ZA TURIZAM PODGORICA POSTDIPLOMSKE MAGISTARSKE STUDIJE: MENADŽMENT U TURIZMU Krunoslav Čačić, Poslovanje hotelskih preduzeća Univerzitet Singidunum, Beograd 2010, 2. izm. i dop. izd., 347 str. KRITIČKI PRIKAZ Predmet: Strateški marketing u turizmu i hotelijerstvu Predmetni nastavnik: Prof.dr Darko Lacmanović, Kandidat: Marko Marković redovni profesor Matični broj: 2306992246050 Broj indeksa: 15/PST - 13 Podgorica, Novembar 2022.  7. POJAM I VRSTE NAUČNIH I STRUČNIH RADOVA (b) seminarski rad - samostalni pisani rad kojim student, pripremajući ga i pišući, stiče prva naučnoistraživačka iskustva i iskustva u pisanju naučnih ili stručnih radova, a cilj mu je da se student naučno osposobi za samostalno pisanje magistarskog rada. Bitni dijelovi seminarskog rada: (1) Naslov (2) Predgovor (nije obavezan) (3) Sadržaj (4) Popis ilustracija (5) Uvod - sadrži: - predmet rada i određenje rada/teorijske, praktične ili eksperimentalne prirode - opis naučnih metoda i obrazloženje svrhe rada - kompozicija rada sa obrazloženjem  7. POJAM I VRSTE NAUČNIH I STRUČNIH RADOVA (6) Osnovni tekst - sadrži: - istorija proučavanog problema, dosadašnje saznanje o tome i sagledavanje mogućnosti daljneg istraživanja - najbitnije vlastite i druge naučne spoznaje i stavovi kojima se dokazuje ispravnost i istinitost postavljenih radnih hipoteza - predlog konkretnih mjera i postupaka za riješavanje problema ili unaprijeđenje neke praktične aktivnosti Oblikovanje zaključaka: - procjenom ili evaluacijom - uopštavanjem ili generalizacijom - zaključivanjem po sličnosti ili analogiji - pronalaženjem uzroka i posljedice u slijedu događaja ili pojava (7) Zaključak - sadrži: - rezime ili sinteza osnovnih činjenica, postavki i rezultata naučnog istraživanja izloženog u seminarskom radu, - sinteza zaključaka - predlozi i stavovi koji proizilaze iz rezultata seminarskog rada - otvorena pitanja koja zaslužuju daljna istraživanja (9) Popis korištene literature (10) Dodaci (ako postoje) Spoljna stranica - UNIVERZITET MEDITERAN korice FAKULTET ZA TURIZAM PODGORICA POSTDIPLOMSKE MAGISTARSKE STUDIJE: MENADŽMENT U TURIZMU Marko Marković UTICAJ POLITIKE CIJENA NA IMIDŽ TURISTIČKE DESTINACIJE BAR SEMINARSKI RAD Podgorica, 2022. Unutrašnja stranica - UNIVERZITET MEDITERAN podkorice FAKULTET ZA TURIZAM PODGORICA POSTDIPLOMSKE MAGISTARSKE STUDIJE: MENADŽMENT U TURIZMU UTICAJ POLITIKE CIJENA NA IMIDŽ TURISTIČKE DESTINACIJE BAR SEMINARSKI RAD Predmet: Strateški marketing u turizmu i hotelijerstvu Predmetni nastavnik: Prof.dr Darko Lacmanović, Kandidat: Marko Marković redovni profesor Matični broj: 2306992246050 Broj indeksa: 15/PST - 13 Podgorica, Novembar 2022. Sadržaj: str. Uvod 1. Teoretski prikaz pitanja - razrada po poglavljima 1.1. 1.2.itd. 2. Prikaz i analiza istraživanja - osnovna poglavlja: 2.1.Metodološki okvir 2.2.Hipoteza istraživanja 2.3.Rezultati istraživanja 2.4.Testiranje hipoteze 2.5.Implikacije istraživanja 3. Zaključak Literatura  7. POJAM I VRSTE NAUČNIH I STRUČNIH RADOVA (c) magistarski rad – samostalni rad studenta, s obilježjima naučnog rada u kojem je, uz pomoć mentora, pravilnom primjenom naučnih metoda, obrađena unaprijed definirana tema, i to iz onoga naučnog područja odnosno naučnog polja u kojem se magistrant naučno osposobljava. Izradom i javnom odbranom magistarskog rada student dokazuje svoju sposobnost i osposobljenost za naučnoistraživački rad. (d) doktorska disertacija – je jedinstveni, izvorni i samostalan naučni rad, koji doktorant izrađuje uz pomoć mentora, radi postizanja doktorata nauka. Primjenjenom metodologijom u obradi zadate teme, originalnošću, bitnim naučnim doprinosom i javnom odbranom, doktorski rad predstavlja prikladan način za utvrđivanje kandidatovih sposobnosti i osposobljenosti za samostalni naučnoistraživačkih rad u naučnom području, odnosno naučnom polju za koje se naučno osposobljava, odnosno za koje mu se dodijeljuje doktorat nauka.  7. POJAM I VRSTE NAUČNIH I STRUČNIH RADOVA c) Habilitacijski rad je naučni odnosno stručni rad koji se izrađuje nakon doktorata nauka. Svrha mu je u dokazivanju kandidatovih sposobnosti da može održavati predavanja kao nastavnik na visokoj školi (fakultetu). Habilitacija predstavlja posebno osposobljavanje kandidata za predavanje na visokoj školi. Habilitacijski postupak obuhvata izradu i odbranu habilitacijskog rada i habilitacijsko predavanje. Procedura javne odbrane rada: -otvaranje postupka odbrane, -izlaganje kandidtata, -kritičke primjedbe i pitanja članova komisije, -rasprava, -vijećanje i glasanje, -saopštavanje odluke