6.KANAMASI OLAN GEBEYE LOHUSAYA YAKLAŞIM (2).pptx

GEBELİK ve DOĞUM SONRASINDA GÖRÜLEN KANAMALAR Amaç Gebelik ve doğum sonrası kanamaları tanımak ve acil olgu yönetimini gerçekleştirmek Öğrenim hedefleri: Bu oturumun sonunda katılımcılar; Olası erken ve ileri gebelik haftası ve Postpartum kanama nedenlerini söyleyebilmeli Gebelik ve postpartum dönem...

GEBELİK ve DOĞUM SONRASINDA GÖRÜLEN KANAMALAR Amaç Gebelik ve doğum sonrası kanamaları tanımak ve acil olgu yönetimini gerçekleştirmek Öğrenim hedefleri: Bu oturumun sonunda katılımcılar; Olası erken ve ileri gebelik haftası ve Postpartum kanama nedenlerini söyleyebilmeli Gebelik ve postpartum dönemde kanaması olan olgunun acil yönetimini yapabilmeli MATERNAL MORTALİTE 2015 yılı; anne ölümü 303.000 / yıl 830/gün Gebelik-doğum kompl  Her 2 dakikada 1 mortalite  Her 1 dakikada 20 morbidite  Kanama ABORTUS KANAMA ENFEKS PE-EC TRAVAY     %25 Enfeksiyon %15 Abortus %13 PE – EC %12 Travay komplike Vajinal kanama gebeliğin hiçbir döneminde normal kabul edilmez ve anormal bir durumu işaret edebilir. Erken gebelik < 20 hftİleri gebelik hft Doğum eylemi Plasenta previa Dekolman plasenta Uterus rüptürü DİKKAT Abortuslar (Düşükler) Ektopik (Dış) gebelik Özellikle Ektopik gebeliklerde ve plasenta dekolmanında kanama intraperitoneal veya retroplasental olabileceği için vajinal kanama çok az ya da olmaksızın hemorajik Abortus- Ektopik Gebelik Bulguları Lekelenme veya kanama Karın ve kasık ağrısı Abortus Kaçınılmaz düşükte vajinal kanama daha fazla olur. Komplet/inkomplet abortusta parça düşürme hikayesi vardır. Rüptüre dış gebelik Hızlı, zayıf nabız (110 atım/dk üstünde) Ortostatik Hipotansiyon Şok indeksi ≥ 1 (nabız/SKB) Hipovolemi bulguları Plasenta previa Genellikle ağrısız açık kırmızı renkli vajinal kanama görülür Dekolman plasenta Vajinal vişne çürüğü renkli kanama Abdominal ağrı Uterin hipertonisite (gevşemeyen) Uterus Rüptürü Şiddetli karın ağrısı ve hipovolemik şok tablosu En sık nedeni geçirilmiş uterin cerrahilerdir (sezeryan vb) DİKKAT Özellikle geçirilmiş uterin cerrahisi olup ev doğumu sonrası bu bulgular rüptür olasılığını akla getirmelidir. Postpartum Kanama Uterin Atoni Uterin Rüptür Fundustan palpe ederek uterin tonusu kontrol et Yumuşak/gevşeyen uterus Plasenta uterus içinde mi Uterus atonik ise atılmasına yardım amacıyla masaja başla DİKKAT Uterin Atoni FUNDUS MASAJINA BAŞLA Kan Kaybının Tahmini FUNDUS MASAJI FUNDUS MASAJI VAKA -I27y, 3 aylık gebede şiddetli kasık ağrısı ve vajinal kanama olduğu KKM tarafından ekibe iletiliyor Ekip ulaştığında hasta yatar pozisyonda bulunuyor. Yakını birkaç saattir kasık ağrısı olduğunu ve az miktarda kanamasının başladığını söylüyor. “Bu vaka hakkında ne düşünürsünüz?” “Olası durumlara karar vermek için nelere bakarsınız?” BİRİNCİL MUAYENE Bilinç: Açık Havayolu: Açık Solunum: Hızlı Dolaşım: Nabızlar palpe edilebiliyor, (120/dakika) Exposure: Renk soluk, terli İKİNCİL MUAYENE Öykü: Dördüncü gebeliği. Bir dış gebelik öyküsü mevcut. Bu gebelikte sadece gebelik testi yaptırmış. Kontrole henüz gitmemiş. Sürekli kullandığı bir ilaç yok. Vital Parametreler: Kan Basıncı: 90/50 mmHg SpO2: %95 Kan Glukoz Düzeyi: 95 mg/dl Vücut Isısı: 36.5°C Monitörizasyon / EKG: Taşikardik Fizik muayene bulguları: Kalp muayenesi taşikardik. Solunum sayısı artmış dinlemekle AC sesleri doğal Bu bulgularla olası tanınız ne olurdu? Düşük tehtidi-kaçınılmaz düşük Kasık ağrısı – kanama beklenir Ektopik (Dış) gebelik Unruptüre ektopik gebelik Ruptüre ektopik gebelik Kasık ağrısı – minimal vajinal kanama Kasık ağrısı – minimal vajinal kanama Batın içine kanama olasılığı !!!! Semptomlar şiddetli Hemodinami bozuk Bu hastanın tedavisinde neler yapılmalıdır? Gebe düz bir zemin üzerine alınmalı Havayolu, solunum, dolaşım kontrol edilmeli Damar yolu açılmalı ve % 0,9 NaCl veya Ringer Laktat Maske ile 10lt/dk Oksijen verilmeli, SpO2 değerine göre gerekirse daha fazla oksijen verilir. Kan basıncı ve kalp ritmi değerlendirilmeli Vajinal kanama takibi yapılır, kullanılan pedler atılmaz sağlık kuruluşuna hasta ile beraber teslim edilir, vajinadan gelen parçalar, asla çekiştirilmez Acil transport ve uzman değerlendirmesi yapılmalı DİKKAT Acil cerrahi müdahale olasılığı nedeniyle KKM’ne bilgi verin Bu hastanın tedavisinde neler yapılmalıdır? Hipovolemik şok belirtileri dikkatle gözlenir, gelişmesi durumunda ilgili akış şeması takip edilir. 20 ml/kg İV bolus 10-20 dk içinde uygulayın. 20 dak.da bir Hipovolemik Şok toplam 3 kez tekrarla Algoritması Vital bulgular 5 dk aralıklarla takip edilir. Gebeye psikolojik destek verilir. Tüm durumlarda gebenin nakli KKM tarafından bildirilen sağlık kuruluşuna sağlanır. VAKA -II32y, 8 aylık gebenin kanamasının ve sancısının olduğu KKM tarafından ekibe iletiliyor Ekip ulaştığında hasta oturur pozisyonda bulunuyor. Kendisi birkaç saattir sancı ve kanamasının olduğunu ve şikayetlerinin giderek arttığını söylüyor. “Bu vaka hakkında ne düşünürsünüz?” “Olası durumlara karar vermek için nelere bakarsınız?” BİRİNCİL MUAYENE Bilinç: Açık Havayolu: Açık Solunum: Hızlı Dolaşım: Nabızlar palpe edilebiliyor, (90/dakika) Exposure: Renk normal İKİNCİL MUAYENE Öykü: İlk gebeliği. 5 aylıktan beri kontrollere gitmemiş. Vital Parametreler: Kan Basıncı: 110/50 mmHg SpO2: %96 Kan Glukoz Düzeyi: 95 mg/dl Vücut Isısı: 36.5°C Monitörizasyon / EKG: Normal Fizik muayene bulguları: Özellik yok. Pedini dolduran ve iç çamaşırını ıslatan kanama mevcut Bu bulgularla olası tanınız ne olurdu? D T A K İK Doğum eylemi Plasenta Hafif/şiddetli kanama-sancı previa Vajinal muayeneden ve uterusu uyarıcı manevralardan KAÇIN Bu hastanın tedavisinde neler yapılmalıdır? Gebe düz bir zemin üzerine alınmalı, sol yan pozisyonda yatırılmalı Havayolu, solunum, dolaşım kontrol edilmeli Damar yolu açılmalı ve % 0,9 NaCl veya Ringer Laktat ile damar yolu açık kalacak şekilde sıvı verilmeli SpO2 %94 üzerinde tutulacak şekilde Oksijen verilmeli Kan basıncı ve kalp ritmi değerlendirilmeli Vajinal kanama takibi yapılır, kullanılan pedler atılmaz sağlık kuruluşunda hasta ile beraber teslim edilir, vajinadan gelen parçalar, asla çekiştirilmez Acil transport ve uzman değerlendirmesi yapılmalı Bu hastanın tedavisinde neler yapılmalıdır? Hipovolemik şok belirtileri dikkatle gözlenir, gelişmesi durumunda % 0,9 NaCl veya Ringer Laktat 20 ml/kg İV bolus 10-20 dk içinde uygulayın. 20 dak.daŞok bir toplam 3 kez Hipovolemik tekrarlaAlgoritması SpO2’den bağımsız olarak maske ile 10lt/dk Oksijen verilmeli ve ilgili akış şeması takip edilir Vital bulgular 5 dk aralıklarla takip edilir. Gebeye psikolojik destek verilir. Tüm durumlarda gebenin nakli KKM tarafından VAKA -III33y, 8 aylık evde doğum yapan hastanın genel durumunun bozuk olduğu KKM tarafından ekibe iletiliyor Ekip ulaştığında hasta yatar pozisyonda bulunuyor. Eşi bir saat önce doğum yaptığını ve kanamasının kesilmediğini söylüyor. “Bu vaka hakkında ne düşünürsünüz?” “Olası durumlara karar vermek için nelere bakarsınız?” BİRİNCİL MUAYENE Bilinç: Açık Havayolu: Açık Solunum: Hızlı Dolaşım: Nabızlar palpe edilebiliyor, (125/dakika) Exposure: Renk soluk, terli, elbisesi kanlı İKİNCİL MUAYENE Öykü: İkinci gebeliği. İlkini de evde doğurmuş. Gebelikte verilen Demir desteğini düzenli kullanmamış. Vital Parametreler: Kan Basıncı: 80/50 mmHg SpO2: %94 Kan Glukoz Düzeyi: 105 mg/dl Vücut Isısı: 36.5°C Monitörizasyon / EKG: Taşikardik Fizik muayene bulguları: Kalp muayenesi taşikardik. Solunum sayısı artmış dinlemekle AC sesleri doğal Bu bulgularla olası tanınız ne olurdu? Uterin Atoni Uterin RüptürUterin Tonusu Değerlendir Uterin Rüptür Uterus sert/yumuşak Uterin Atoni Uterus yumuşak !!! Vajinal kanama orta/şiddetli Ağrı olabilir DİKKAT Vajinal kanama şiddetli Gizli kanama eritona ve batına kanama olabilir. Vajinal kan kaybından daha fazla kan kaybı ola Bu hastanın tedavisinde neler yapılmalıdır? Gebe düz bir zemin üzerine alınmalı Havayolu, solunum, dolaşım kontrol edilmeli Damar yolu açılmalı; % 0,9 NaCl veya Ringer Laktat Maske ile 10lt/dk Oksijen verilmeli, SpO2 değerine göre gerekirse daha fazla oksijen verilir. Kan basıncı ve kalp ritmi değerlendirilmeli Bu hastanın tedavisinde neler yapılmalıdır? Hastanın hipotermiyi engellemek adına ıslak/kanlı kıyafetleri çıkartılmalı, kuru ve sıcak tutulmalı Mesane distansiyonunu engellemek ve mesajın efektif olması adına sonda takarak mesane boşaltılmalı Vakit kaybetmeden FUNDUS MASAJINA BAŞLA Acil transport ve uzman değerlendirmesi Bu hastanın tedavisinde neler yapılmalıdır? Hipovolemik şok belirtileri dikkatle gözlenir, gelişmesi durumunda 20 ml/kg İV bolus 10-20 dk içinde uygulayın. 20 dak.da bir toplam 3 kez tekrarla Hipovolemik Şok Vital bulgular 5 dk aralıklarla takip Algoritması edilir. FUNDUS MASAJINA transfer esnasında devam et. Vajinal kanama takibi yapılır, kullanılan pedler atılmaz sağlık kuruluşunda hasta ile beraber teslim edilir, vajinadan gelen parçalar, asla çekiştirilmez Gebeye psikolojik destek verilir. Tüm durumlarda gebenin nakli KKM tarafından bildirilen sağlık kuruluşuna sağlanır. Bu hastanın tedavisinde neler yapılmalıdır? Aralıklı olarak tonusu kontrol et. Uterus sert ise masajı bırak ve kanama kontrolünü sürekli yap. Kanama başlar ise Fundus masajına tekrar başla Plasenta doğmuş mu? EVET Postpartum kanama yönetimi HAYIR Fundus masajına devam et Plasenta vajenden doğunca zarların kopmadan gelmesi için ekseni etrafında döndürerek çıkar. Sakla Aort Kompresyonu ÖZET Gebelikte ve postpartum dönemdeki kanamalar maternal mortalitenin en önemli sebeplerindendir Gebelerde ve lohusalarda retroperitona ve batın içine kanama olasılığı vardır. Obstetrik kanama veya şüphesi olan gebe ve lohusalara SpO2’den bağımsız olarak maske ile 10lt/dk Oksijen verilmeye başlanmalı Obstetrik kanama veya şüphesi olan gebe ve lohusalara damar yolu açılmalı ve hipovolemik şok belirtileri varsa % 0,9 NaCl veya RL 20 ml/kg İV bolus 10-20 dk içinde uygulayın. 20 dak.da bir toplam 3 kez tekrarla ÖZET Obstetrik kanama veya şüphesi olan gebeye vajinal muayene ve uterusu uyarıcı manevralar YAPILMAMALI Obstetrik kanama veya şüphesi olan gebe ve lohusanın vajeninden gelen parçalar ÇEKİLMEMELİ Obstetrik kanama veya şüphesi olan gebe transfer esnasında sol lateral pozisyonda yatırılmalı Obstetrik kanaması olan lohusanın uterusunun tonusu aralıklarla kontrol edilmeli ve uterus gevşek ise ‘Uterin Atoni’ düşünülerek hemen FUNDUS MASAJI’na başlanmalı ÖZET Kanama durmaz ise FUNDUS MASAJI transfer boyunca yapılmalı Kanama durmuş ise masajı sonlandırıp aralıklı uterin tonus kontrol edilmeli ve kanama başlar ise masaja tekrar başlanmalı TEŞEKKÜRLER