Өмчлөх ЭРХИЙГ ХУУЛИАР ХАМГААЛАХ НЬ -11 PDF

Эрх зүй-11 Өмчлөх эрхийг хуулиар хамгаалах нь Өмчлөх эрх Эрх мэдэл ба зах зээл” хэмээх бүтээлдээ өмчлөх эрхийн мөн чанарыг дараах байдлаар өгүүлжээ. Ул үндэстэй авч үзэх юм бол эрх гэж байхгүй. Зөвхөн “өмчлөх эрх” л...

Эрх зүй-11 Өмчлөх эрхийг хуулиар хамгаалах нь Өмчлөх эрх Эрх мэдэл ба зах зээл” хэмээх бүтээлдээ өмчлөх эрхийн мөн чанарыг дараах байдлаар өгүүлжээ. Ул үндэстэй авч үзэх юм бол эрх гэж байхгүй. Зөвхөн “өмчлөх эрх” л байдаг. Үүнийг үнэн болохыг баталсан хэд хэдэн утга бий. 1. Хувь хүн өөрөө өөрийнхөө эзэн, өөрийгөө мэддэг гэсэн жам ёсны баримт байна. Хүний эрх дан ганц зах зээлийн нийгэмд хамаарагддаг. Үнэндээ хүний өмчлөх эрх гэдэг бол өөрийнх нь оршихуйд байдаг, энэ л өмчлөх эрхээс өөрийн бүтээсэн баялагаа өмчлөхболомж бүрдэнэ. 2. Хүний аливаа эрх өмчлөх эрх дээр хураангуйлагддаг.Жишээ нь санал бодлоо илрэхийлэх эрхийг өөрийн дуртай зүйлээ чөлөөтэй Амеркийн эдийн хэлэх гэж ойлгож болно. Харин хүмүүс бусдын гэр оронд засагч Мюррей зөвшөөрөлгүй ороод би ийм эрхтэй гэж хэлэх боломжгүй Н.Ротбард юм.Товчоор хэлбэл хүн санаа бодлоо чөлөөтэй илэрхийлэх эрхээ өөрийн хууль ёсны эзэмшиж, өмчилж байгаа газраа л эдэлнэ. Тэгэхээр бодит байдалд өмчлөх эрхээс тусдаа “санал бодлоо илэрхийлэх эрх” гэсэн зүйл байдаггүй гэсэн үг.  Иргэний хуульд Манай улсад Нийтийн Хувийн Холимог өмчийн хэлбэрүүд байна. Төр, байгууллага, иргэн нь өөрийн өмчтэй байх түүнийгээ чөлөөтэй ашиглаж, эзэмшиж, өмч захиран зарцуулах эрхтэй. Үндсэн хуульд Нийтийн Холимог Хувийн Төр нь нийтийн болон хувийн өмчийн аливаа хэлбэрийг хүлээн зөвшөөрч өмчлөлийн эрхийг хуулиар хамгаална гэж заасан байдаг. Төрийн орон нутгий, Иргэний, олон нийтийн, шашны дундын Өмчлөх эрхийг хамгаалах, хохирлыг нь барагдуулах асуудлыг Иргэний хуулиар зохицуулдаг  ӨМЧЛӨХ ЭРХ Хүсэл зоригийн дагуу эрх, эд юмыг Эзэмших эрх хууль ёсоор мэдэлдээ байлгаж арчлан хамгаалахыг хэлнэ. Эд юмсыг болон эрхийг хуулийн дагуу Ашиглах эрх ашиглаж, түүнээс ашиг хонжоо олох, эсхүл ашиглан хэрэглэхийг хэлдэг Захиран Эд юмсыг бусдад худалдах, өвлүүлэх, шилжүүлэх, зэргээр өөрийн эрхийн зарцуулах эрх хүрээнд бүрэн өмчлөх байдлыг хэлнэ. Өмчийн харилцаанд зайлшгүй анхаарвал зохих асуудлууд Өмчийг заавал хууль болон гэрээнд заасны дагуу олж авах эс тэгвэл эрх зүйн зөрчил болно. Хөдлөх үл хөдлөх хөрөнгийг өөрийн эзэмшилд шилжүүлж авсан үеэс өмчлөх эрх үүснэ. Үл хөдлөх эд хөрөнгийн хувьд худалдах, бэлэглэх, зээлэх, арилжих аль ч тохиолдолд үл хөдлөх эд хөрөнгийн бүртгэлийн гэрчилгээ авснаар өмчлөх эрх үүснэ. Хууль болон гэрээнд заасан үндэслэлээр нэг талд өмчлөх эрх үүсэхэд нөгөө талын өмчлөх эрх дуусгавар болж байдаг.  ӨМЧЛӨХ ЭРХ ҮҮСЭХ ҮНДЭСЛЭЛ ГЭРЭЭНД ЗААСАН ҮНДЭСЛЭЛ ХУУЛЬД ЗААСАН ҮНДЭСЛЭЛ Эзэнгүй эд юм олж авах Худалдах худалдан авах гэрээ Гээгдэл эд хөрөнгийг олж авах - Зээлээр худалдах худалдан авах Алдуул мал олж авах гэрээ Дарагдмал үнэт зүйл олж авах - Ирээдүйд хөрөнгө худалдан авах Эд хөрөнгө нийлж холилдох гэрээ Эд хөрөнгийг засах дахин боловсруулах - Эд хөрөнгө буцаан авах болзолтой Эд хөрөнгийг хувьдчлан авах хийсэн худалдах, худалдан авах Эд хөрөнгө өв зөлгөмжлан авах гэрээ Шүүхийн шийдвэрийн дагуу эд хөрөнгөтнй Арилжааны гэрээ болох Бэлэглэлийн гэрээ Эд хөрөнгийг дайчлан авах Зээлийн гэрээ  Иргэний хэрэг гэж юу вэ? Иргэний хэрэг гэдэг нь иргэд, хуулийн этгээдийн хооронд үүссэн эдийн болон эдийн бус баяагтай холбоотой харилцаанд үүссэн нэхэмжлэл, маргааныг хянан шийдвэрлэх ажиллагааг хэлнэ. Хүмүүс хоорондын өр төлбөр, хөдөлмөр, гэр бүлийн асуудал болон эд хөрөнгөтэй холбоотой маргааныг шүүхээр шийдвэрлэдэг. ИХШХША-нь адил тэнцүү эрхтэй маргалдагч талуудын шүүх дэх мэтгэлтцээний үндсэн дээр явагдана. Иргэний хэргийг гэмт хэрэг гэж үздэггүй тул баривчлах, мөрдөн байцаалт хийх зэрэг үйл ажиллагаа хийдэггүй Аливаа хэрэг маргааныг хянан шийдвэрлэх ажиллагаа нь НЭХЭМЖЛЭЛ хүлээн авснаар эхэлдэг.  Эрүүгийн хуулинд Өмчлөх эрхийн эсрэг чиглэсэн 12 төрлийн нийгэмд аюултай үйлдлийг гэмт хэрэгт тооцож, эрүүгийн ял, шийтгэл оногдуулахаар тусгасан. 1. Алдаатай гүйлгээ андуурсан илгээмж, гээгдэл эд хөрөнгө, алдуул мал завших 2. Бусдын эд хөрөнгийг хамгаалахад хайнга хандах 3. Эд хөрөнгө устгах, гэмтээх 4. Мал хулгайлах 5. Болгоомжгүйгээр эд хөрөнгө устгах, гэмтээх, үрэгдүүлэх 6. Автотээврийн хэрэгслийг зөвшөөрөлгүйгээр авч явах 7. Хөрөнгө завших 8. Хулгайлах 9. Залилах 10. Нотариатч, улсын бүртгэгч өмчлөгчийн эрхийг зөрчих 11. Бусдын эд хөрөнгийг авахаар заналхийлэх 12. Дээрэмдэх  Өмчлөх эрхээ хэрхэн хамгаалах вэ? Иргэний эрх зүйгээр Өмчлөх эрх зөрчигдсөн тохиолдолд гэмт хэргийн шинжгүй эсвэл захиргааны байгууллага, албан тушаалтны хууль бус шийдвэр, үйл ажиллагаатай холбоогүй бол иргэний эрх зүйн зөрчил болно. Энэ тохиолдолд Иргэний хэргийн шүүхэд нэхэмжлэл гаргаж өөрийн эрхийг хамгаалдаг.  Иргэний хэргийн оролцогчид Хэргийн Нэхлэмжлэл гэж юу вэ? оролцогч Иргэний хэргийн шүүхэд хандаж эд хөрөнгийн болон эдийн бус баялагтай холбоотой маргаж байгаа буюу зөрчигдсөн эрх ашиг сонирхлоо Зохигч Гуравдагч этгээд хамгаалахын тулд анхан шатны шүүхээр дамжуулан эрх зөрчигчид тавьж буй шаардлага юм. Нэхэмжлэгч Хариуцагч Нэхлэмжлэгч Хариуцагч Гуравдагч этгээд Өөрийн эрх, ашиг сонирхол Нэхэмжлэгчийн эрх ашиг нь зөрчигдсөн гэж үзэж Уг хэрэгт эрх ашгаа хамгаалахаар сонирхолд хохирол эрхээ сэргээлгэхээр шүүхэд өөрийн санаачилга буюу шүүхийн учруулсан гэж нэхэмжлэлд нэхэмлэл гаргасан этгээд шийдвэрээр оролцож буй этгээд дурдсан этгээд