توسيع جسدي والعقلي في المراهقة PDF

‫رشد جسمانی و شناختی در نوجوانی‬ ‫دکتر مهرنسا شهابی‬ ‫‪ ‬چیزی که در نوجوانان دوست دارم این است که آنها هنوز سخت و‬ ‫انعطاف پذیر نشده اند‪.‬همه ما انعطاف ناپذیری را با استقامت و‬ ‫پایداری اشتباه می گیریم‪.‬استقامت و پایداری الزم است اما نباید‬ ‫انعطاف پذیر باشد‪.‬‬ ...

‫رشد جسمانی و شناختی در نوجوانی‬ ‫دکتر مهرنسا شهابی‬ ‫‪ ‬چیزی که در نوجوانان دوست دارم این است که آنها هنوز سخت و‬ ‫انعطاف پذیر نشده اند‪.‬همه ما انعطاف ناپذیری را با استقامت و‬ ‫پایداری اشتباه می گیریم‪.‬استقامت و پایداری الزم است اما نباید‬ ‫انعطاف پذیر باشد‪.‬‬  ‫مقدمه‬ ‫‪ ‬نوجوانی ( دوازده تا بیست سالگی ) دوره ای است که مابین کودکی وبزرگسالی قرار دارد‪.‬‬ ‫‪ ‬نوجوانی تقریبا ‪۱۰‬سال طول می کشد‪.‬از ‪ ۱۱‬یا ‪ ۱2‬سالگی تا ‪ 22‬سالگی‪.‬‬ ‫تکالیف اساسی این دوره تقریبا مشابه می باشند‪:‬‬ ‫‪ ‬پذیرفتن بلوغ جنسی‪،‬‬ ‫‪ ‬فراگیری شیوه های تفکر بالغ‪،‬‬ ‫‪ ‬کسب استقالل مالی و عاطفی‪،‬‬ ‫‪ ‬آموختن روش هایی پخته تر برقراری ارتباط با همساالن هر دو جنس‬ ‫‪ ‬تشکیل هویت یعنی درک معینی از این که او از لحاظ جنسی ‪،‬اخالقی ‪،‬سیاسی و شغلی‬ ‫کیست‪.‬‬ ‫‪ ‬بلوغ جنسی‬ ‫‪ ‬توانایی تفکر انتزاعی را به همراه دارد که زمینه ی جدیدی را برای یادگیری آماده می سازد‪.‬‬  ‫‪ ‬نشانه های ورود به دوران بزرگسالی‪:‬‬ ‫‪ ‬از نظر قانونی‪:‬‬ ‫‪ ‬از نظر جامعه شناختی‪:‬‬ ‫‪ ‬از نظر روانشناختی‪ :‬رسش شناختی‪.‬رسش هیجانی(پی بردن به هویت خود‪ ،‬استقالل از والدین‪،‬‬ ‫دستیابی به نظامی از ارزش ها‪ ،‬برقرار رابطه)‬  ‫‪.1‬دیدگاه زیستی‪:‬‬ ‫‪ ‬روسو‪:‬‬ ‫‪ ‬در قرن نوزدهم مفتقد بود که آشوب زیستی بلوغ موجب افزایش هیجان پذیری‪ ،‬تعارض و سرپیچی از‬ ‫بزرگساالن می شود‪.‬‬  ‫‪ -2 ‬استانلی هال‪:‬‬ ‫‪ ‬مطالعه علمی مفاهیم نوجوانی توسط “استنلی هال” پدر روانشناسی بلوغ و نوجوانی آغاز شد‪.‬‬ ‫‪ ‬هال‪ ،‬اولین روانشناسی بود که با استفاده از پرسشنامه‪ ،‬اطالعات مفصلی در باره کودکان و نوجوانان بدست آورد‪.‬‬ ‫‪ ‬دیدگاه هال براساس نظریه ی تکامل داروین می باشد‪.‬‬ ‫ مفاهیم مطرح شده توسط استنلی هال در مورد نوجوانی عبارتند از‪:‬‬ ‫‪-۱‬طوفان وفشار‪:‬نوجوانی با احساس های متناقض‪،‬تحریک فیزیولوژیکی وعواطف پر تنش همراه می شود‪.‬‬ ‫به عبارت دیگراین مرحله طوفانی رشد ‪،‬به دوره ای شباهت دارد که انسان ها از موجودات وحشی به افراد متمدن تکامل‬ ‫یافته اند‪.‬‬ ‫‪-2‬تولد دوباره‪:‬در نوجوانی تکامل یافته ترین خصوصیات انسانی و اولین ویژگی های تمدن انسانی ظاهر می شود‪.‬بنابراین‬ ‫روش تربیتی که درباره نوجوانی به کار می رودبسیار حائز اهمیت است‪.‬‬ ‫‪-۳‬پدیده باززیستی‪:‬موجود زنده در طول حیات خود‪،‬مراحل مشابهی از تاریخ تحول انسانی را سپری می کند‪.‬هال معتقد‬ ‫بود که تغییرات فیزیولوژیکی مسیر رشد ‪،‬تکامل و نحوه ی رفتار انسان ها را مشخص می کند‪.‬‬  ‫‪ -3‬فروید‪:‬‬ ‫‪ ‬زیگموند فروید نیز بر طوفانی بودن سال های نوجوانی تاکید کرده است و نوجوانی را مرحله ی تناسلی نامیده است‪.‬‬ ‫‪ ‬فروید معتقد است که جوانان از سرنوشت زیستی خود پیروی می کنند‪ ،‬تولید مثل و بقای گونه‪.‬‬ ‫‪ ‬دوره ای که طی آن سائق های غریزی از نو برانگیخته می شوند‪ ،‬به ناحیه ی تناسلی بدن انتقال می یابند و تعارض‬ ‫روانی ‪ ،‬رفتار بی ثبات و غیر قابل پیش بینی را به بار می آورند‪.‬‬ ‫‪ ‬وی معتقد است که پیامد طبیعی طغیان زیستی بلوغ جنسی‪،‬افزایش تهییج پذیری‪،‬تعارض و مخالفت با بزرگساالن‬ ‫است‪.‬بنابراین دیدگاه های روسو‪ ،‬هال و فروید بر عوامل زیستی تاکید می کنند نه عوامل محیطی‪.‬‬  ‫‪ -4‬آنا فروید‪:‬‬ ‫‪ ‬نظریه پدر خود را به نوجوانی گسترش داد‪.‬‬ ‫‪ ‬نوجوانی" آشفتگی رشد" همگانی است که مبنای زیستی دارد‪.‬‬  ‫‪ -2‬دیدگاه اجتماعی‪:‬‬ ‫‪ ‬برداشت طوفان و استرس اغراق آمیز است‪.‬میزان آشفتگی از کودکی تا نوجوانی فقط ‪ 2‬درصد افزایش می یابد و بعدا به اندازه‬ ‫جمعیت بزرگساالن می رسد(‪ 2۰‬درصد)‪.‬‬ ‫‪ ‬مارگارت مید‬ ‫‪ ‬نقش عوامل زیست شناختی را در رشد آدمی نفی نمی کند اما تاکید او بر نقش نهاد های فرهنگی در شکل گیری رفتار کودکان و‬ ‫نوجوانان بود‪.‬‬ ‫‪ ‬او مفاهیم «جبرگرایی فرهنگی » و «نسبیت گرایی فرهنگی» را مطرح کرد‪.‬‬ ‫‪ ‬این مفاهیم به رشد شخصیت های مختلف در فرهنگ های مختلف اشاره دارند‪.‬‬ ‫‪ ‬او یک انسان شناس بود و به جزایر ساموا جهت انجام فعالیت هایی سفر کرد‪.‬‬ ‫‪ ‬او به این نتیجه رسید که در جزایر ساموا‪ ،‬روابط اجتماعی آسان گیرو آزاد اندیشی در مسائل جنسی در نوجوانی وجود دارد‪.‬در‬ ‫نتیجه احتماال نوجوانی لذت بخش ترین دوره زندگی افراد ساموایی است‪.‬‬ ‫‪ ‬او معتقد بود که محیط اجتماعی ‪،‬مسئول تمامی تجربیات نوجوانان است‪.‬‬  ‫‪.3‬دیدگاه متعادل‪:‬‬ ‫‪ ‬نوجوانی حاصل هردو نیروی زیستی و اجتماعی است‪.‬‬ ‫‪ ‬تغییرات زیستی همگانی هستند‪.‬به طوری که در همه ی نخستی ها (پریمان ها) و همه ی فرهنگ ها یافت می شوند‪.‬‬ ‫‪ ‬این فشارهای درونی و انتظارات اجتماعی همراه با آن که فرد جوان رفتار های بچگانه را کنار می گذارد‪،‬روابط میان‬ ‫فردی جدیدی برقرار می کند و مسئولیت بیشماری را می پذیرد‪ ،‬در همه نوجوانان موجب لحظه های بال تکلیفی‪،‬‬ ‫خودناباوری و ناامیدی می شود‪.‬‬ ‫‪ ‬درعین حال مدت نوجوانی از فرهنگی به فرهنگ دیگر متفاوت است‪.‬در جوامع ساده تر دوره انتقال به بزرگسالی‬ ‫کوتاهتر است‪.‬‬ ‫‪ ‬بررسی ‪ ۱۸۶‬فرهنگ روستایی معلوم کرده است که تقریبا همه ی آنها بین کودکی وبزرگسالی‪ ،‬یک مرحله ی میانی‪،‬‬ ‫هرچند کوتاه دارند‪.‬‬ ‫‪ ‬در جوامع صنعتی که مشارکت و موفقیت در زندگی اقتصادی به چندین سال تحصیالت نیاز دارد‪ ،‬دوره ی نوجوانی‬ ‫طوالنی تر می شود‪.‬‬ ‫‪ ‬چون جوانان باید برای زندگی شغلی پربار آماده شوند‪ ،‬معموال سال های بیشتری به والدین وابسته هستند و‬ ‫ارضای جنسی خود را به تعویق می اندازند‪.‬‬ ‫‪ ‬روت بندیکت معتقد است که مشکل نوجوانان به «پیوستگی»یا «ناپیوستگی»نقش فرهنگی آن ها بستگی دارد‬ ‫ در بعضی جوامع میان نقش دوران کودکی وبزرگسالی نوعی پیوستگی به چشم میخورد‪.‬‬ ‫‪ ‬مثال دختر بچه ها ‪،‬کنار مادر خود به قالیبافی یا صنایع دستی دیگری مشغول می شوندو در سنین نوجوانی و‬ ‫بزرگسالی با همین شغل به زندگی ادامه می دهند‪.‬‬ ‫‪ ‬اما در بعضی جوامع مثل جوامع صنعتی‪ ،‬بین نقش دوران کودکی و بزرگسالی فاصله زیادی وجود دارد‬ ‫‪ ‬کودکان در این جوامع باید اکثر آموخته های دوران کودکی را کنار گذاشته و نقش های جدیدی ایفا کنند‪.‬‬  ‫بلوغ‪ :‬پایان کودکی‬ ‫ بلوغ‪ ،‬مرحله ای از زندگی است که فرد در آن به تکامل جنسی و قابلیت تولید مثل می رسد‪.‬تغییرات بلوغ جنسی به دو نوع‬ ‫تقسیم می شود‪:‬‬ ‫ رشد کامل بدن‬ ‫ رسش ویژگی های جنسی‬ ‫از ‪ 5‬تا ‪ 9‬سالگی ابتدا غدد فوق کلیوی(آدرنال) مقدار زیادی آندروژن ترشح می کند‪.‬باعث رشد موهای زهار‪ ،‬زیربغل و صورت‬ ‫می شود‪.‬‬ ‫ عالئم بلوغ در دختران‪:‬‬ ‫حدود ‪9‬تا‪۱۰‬سالگی آغاز می گردد و در ‪۱۳‬تا‪۱۴‬سالگی به تکامل می رسد‪.‬تخمدان ترشح استروژه را آغاز می کند‪.‬‬ ‫دختر ها که از زمان پیش از تولد ‪ ،‬رسش جسمانی پیشرفته ای دارند به طور متوسط ‪2‬سال زودتر از پسرها بالغ می شوند‪.‬‬ ‫ عالئم بلوغ در پسران‬ ‫در ‪۱2‬سالگی آغاز می گرددو در ‪۱۶‬سالگی به تکامل می رسد‪.‬بیضه ها ترشح تستسترون را افزایش می دهند‪.‬‬  ‫ خصوصیات اولیه جنسی‪:‬‬ ‫‪ ‬رشد اندام هایی که رابطه مستقیم با تولید مثل دارند‪ ،‬مثل رحم دختران و غده پروستات در پسران‪.‬‬ ‫ خصوصیات ثانویه جنسی‪:‬‬ ‫‪ ‬ویژگی های فیزیولوژیکی که رابطه مستقیم با تولید مثل ندارند‪ ،‬مثل رشد سینه در دختران و تغییر طنین‬ ‫صدای پسران‪.‬‬  ‫دوره های نوجوانی‬ ‫ اوایل نوجوانی (‪۱۱‬تا‪۱۴‬سالگی) در این دوره تغییرات بلوغ سریع است‪.‬‬ ‫ اواسط نوجوانی (‪۱۴‬تا‪۱۷‬سالگی) تغییرات بلوغ اکنون تقریبا کامل شده اند‪.‬‬ ‫ اواخر نوجوانی (‪۱۷‬تا‪2۰‬سالگی) نوجوانان کامال ظاهر بزرگسالی کسب می کنند و‬ ‫انتظار دارند که نقش های بزرگسالی را برعهده بگیرند‪.‬‬  ‫ جهش نموی نوجوانی‪:‬‬ ‫‪ ‬به تغییرات چشمگیرقد و وزن در نوجوانی اطالق می گردد که آغاز آن به طور متوسط در دختران در‬ ‫‪۱۰‬سالگی است و در پسران حدودا ‪۱۳-۱2‬سالگی است‪.‬‬ ‫‪ ‬جهش نموی معموال ‪ 2‬سال طول می کشد و بعد فرد به بلوغ می رسد‪.‬‬ ‫‪ ‬اولین نشانه بیرونی بلوغ جنسی ‪ ،‬همین افزایش سریع قد و وزن می باشد‬ ‫‪ ‬دختران در ‪۱5-۱۴‬سالگی و پسران در ‪ ۱۸‬سالگی به قد نهایی خود می رسند‪.‬‬  ‫ غده هیپوفیز (غده رهبر)‬ ‫‪ ‬توسط هیپوتاالموس اداره می شود‪.‬‬ ‫‪ ‬هورمون رشد ‪GH‬تولید می کند‪.‬‬ ‫‪ ‬اگر غده هیپوفیز کمتر از مقدار طبیعی ترشح کندکوتاه قد می شود‪.‬‬ ‫‪ ‬ترشح هورمون رشد ()‪GH‬و تیروکسین‪،‬به افزایش فوق العاده ی اندزه ی بدن و رسش استخوان بندی منجر می‬ ‫شود‪.‬‬ ‫‪ ‬هورمون محرک غده تیروئید ‪ TSH‬است‪.‬‬ ‫‪ ‬اگر فعالیت غده تیروئید در دوران کودکی ضعیف باشد‪،‬فرد دچار عقب ماندگی ذهنی می گردد‪.‬‬ ‫‪ ‬اما اگر در بزرگسالی ضعیف باشد‪ ،‬منجر به عقب ماندگی ذهنی نمی شود بلکه فرد را دچار کندی وسستی می‬ ‫گرداند‪.‬‬  ‫ هورمون های جنسی‬ ‫‪ ‬رسش جنسی را کنترل می کنند‪.‬‬ ‫‪ ‬اگرچه استروژن ها‪،‬هورمون های زنانه آندروژن ها هورمون های مردانه هستند‪،‬اما هردوهورمون در‬ ‫مردو زن وجود دارد‪،‬ولی مقدار آن ها متفاوت است‪.‬‬ ‫‪ ‬ترشح مقدار زیادی هورمون آندروژن به نام تستسترون در بیضه ها منجر به آغاز و رشد اندام های‬ ‫جنسی در پسران می شود‪.‬‬ ‫‪ ‬تولیدهورمون های استروژن و پروژسترون در تخمدان ها منجر به رشد پستان ها‪ ،‬اندام ها جنسی زنانه‬ ‫‪،‬کنترل چرخه عادت ماهیانه می شود‪.‬‬ ‫‪ ‬استروژن ها در هردو بخش ‪،‬ترشح هورمون رشد را افزایش می دهند و همراه با آندروژن ‪ ،‬افزایش تراکم‬ ‫استخوانی تحریک می کنند‪.‬‬  ‫غدد فوق کلیوی‬ ‫‪ ‬ترشح هورمون های شبه آندروژن در غدد فوق کلیوی دختران‪ ،‬منجر به جهش نموی و رشد موهای بدن‬ ‫می گردد‪.‬‬ ‫‪ ‬هرچقدر که دختران به بلوغ نزدیک شوند نسبت استروژن به آندروژن در بدن آنها افزایش می یابد‪،‬‬ ‫‪ ‬اما هرچه که پسران به بلوغ نزدیک تر می شوند نسبت آندروژن به استروژن در بدن افزایش می یابد‪.‬‬  ‫تناسب بدن‬ ‫‪ ‬در نوجوانی‪ ،‬روند رشد سری ‪ -‬پایی نوباوگی و کودکی برعکس می شوند‪.‬‬ ‫‪ ‬در ابتدا رشد دست ها و پاها وبعد تنه شتاب می گیردکه افزایش قد نوجوانان را توجیه می کند‪.‬به همین علت‬ ‫است که نوجوانان معموال ابتدا با قواره وبی تناسب به نظر می رسند‪.‬‬ ‫‪ ‬پاهای دراز با دست و پای خیلی بزرگ‪.‬‬ ‫‪ ‬در تاسی بدن نیز تفاوت های جنسی زیادی دیده میشودکه علت آن ‪،‬تاثیر هورمون های جنسی براستخوان‬ ‫بندی است‪.‬‬ ‫‪ ‬شانه های پسر ها نسبت به ران ها ‪،‬پهن تر هستند‪.‬در حالی که ران های دخترها نسبت به شانه و کمر پهن تر‬ ‫هستند‪.‬‬ ‫‪ ‬البته در نهایت پسرها از دخترها بزرگ تر می شوند و پاهای آنها در مقایسه با باقی بدن بلندتر می شود‪.‬‬ ‫‪ ‬علت اصلی آن این است که پسرها ‪ ۳‬سال بیشتر رشد پیش نوجوانی دارند و این زمانی است که پاها سریع تر‬ ‫رشد میکنند‪.‬‬  ‫‪ ‬ترکیب عضله – چربی‬ ‫‪ ‬در حدود‪۸‬سالگی به دست ها‪،‬پاها وتنه دخترها چربی اضافه می شود‬ ‫‪ ‬این روند بین‪۱۱‬تا‪۱۶‬سالگی شتاب می گیرد‪.‬در مقابل چربی دست و پای پسرها کاهش می یابد وجای آن را عضله‬ ‫می گیرد‪.‬‬ ‫ رسش جنسی در دخترها‬ ‫‪ ‬دامنه سنی نخستین قاعده گی از‪5/۱۰‬تا‪5/۱5‬سالگی نوسان دارد‪.‬‬ ‫‪ ‬طبیعت‪،‬رسش جنسی را به تعویق می اندازدتا این که بدن دختر به قدر کافی برای حاملگی بزرگ شود‪.‬‬ ‫‪ ‬نخستین قاعده گی بعد از اوج جهش قد روی می دهد‪.‬‬ ‫‪ ‬تا‪۱2‬الی‪۱۸‬ماه بعد از نخستین قاعده گی ‪،‬چرخه ی قاعده گی اغلب بدون آزاد شدن تخمک از تخمدان ها صورت می‬ ‫گیرد‪.‬‬  ‫رسش جنسی در پسرها‬ ‫‪ ‬وقتی که جهش رشد به اوج خود می رسد (‪۱۴‬سالگی)‪ ،‬بزرگ شدن بیضه ها و آلت تقریبا کامل شده ‪،‬موی‬ ‫صورت و بدن نمایان می شود‪.‬‬ ‫‪ ‬شاخص دیگر رسش جسمانی مرد‪،‬کلفت شدن صداست‪.‬‬ ‫‪ ‬در حدود ‪5/۱۳‬سالگی‪،‬نخستین انزال روی می دهد‪.‬‬ ‫‪ ‬منی برای مدتی حاوی تعدادی اسپرم زنده است‪.‬بنابراین پسرها نیز مانند دخترها ‪،‬در آغاز یک دوره ی‬ ‫کاهش ناباروری دارند‪.‬‬  ‫‪ ‬تفاوت های فردی و گروهی در آغاز بلوغ‬ ‫‪‬‬ ‫ وراثت تا اندازه ای در جدول زمانی رسش بلوغی نقش دارد‪،‬‬ ‫‪ ‬دوقلوهای یک تخمکی به فاصله یک یا دو ماه پس از یکدیگر به نخستین قاعده گی می رسند‪،‬‬ ‫‪ ‬دوقلوهای دوتخمکی تقریبا ‪۱2‬ماه بایگدیگر اختالف دارند‪.‬‬ ‫‪ ‬تغذیه و ورزش در این امر دخالت دارد‪.‬‬ ‫‪ ‬در زنان افزایش سریع وزن و چربی بدن‪،‬رسش جنسی را تحریک می کند‪.‬‬ ‫‪ ‬قاعده گی در دخترهایی که ورزش را در سنین اولیه آغاز می کنند یا خیلی کم غذا می خورند و درصد چربی‬ ‫پایینی دارند‪،‬خیلی به تاخیر می افتد‪.‬‬ ‫‪ ‬در مقابل قاعدگی دختر های چاق زود شروع می شود‪.‬این امر به پروتئین لپتین مربوط است که هورمون ترشح‬ ‫شونده از بافت چربی است و برای شروع بلوغ ضروری است‪.‬‬ ‫‪ ‬لپتین‪ ،‬هیپوتاالموس را تحریک می کند که به هیپوفیز عالئمی ارسال کند و آن عالئمی به غدد جنسی برای‬ ‫افزایش هورمون های جنسی ارسال می کند‬  ‫‪ ‬درمناطق مختلف جهان‪،‬مرتبه ی اجتماعی –اقتصادی متفاوت نیز در رشد بلوغ جنسی نقش مهمی دارد‪.‬‬ ‫‪ ‬وراثت احتماال نقش ناچیزی دارد‪ ،‬چراکه نوجوانانی که اصل و نصب ژنتیکی بسیار متفاوتی دارند و در شرایط‬ ‫مرفه مشابهی زندگی می کنند‪ ،‬از نظر جدول زنانی بلوغ جنسی به یکدیکر شبیه هستند‪.‬‬ ‫‪ ‬در عوض سالمت جسمانی‪ ،‬نقش عمده ای دارد‪.‬‬ ‫‪ ‬در نواحی فقر زده که تغذیه و بیماری عفونی شایع است‪ ،‬نخستین قاعده گی بسیار به تاخیر می افتد‪.‬‬ ‫‪ ‬تغییرنسلی‪ ،‬در زمانبندی بلوغ جنسی‪ ،‬از نقش سالمت جسمانی در رشد نوجوانان‪ ،‬حمایت بیشتری می کند‪.‬‬ ‫‪ ‬در کشورهای صنعتی‪ ،‬سن قاعده گی از ‪۱۸۶۰‬تا‪۱9۷۰‬تقریبا‪ ۳‬تا‪ ۴‬ماه درهردهه کاهش یافته است‬ ‫ چراکه تغذیه ‪،‬مراقبت بهداشتی ‪،‬بهداشت عمومی وکنترل بیماری های عفونی در این مقطع زمانی بهبود یافته‬ ‫است‪.‬‬  ‫بلوغ زودرس و دیررس در پسران‬ ‫‪ ‬پسرانی که بلوغ زود رس دارند‪ ،‬در میان همساالن خود محبوبترند واحتمال رهبری آنان در گروه همساالن بیشتر‬ ‫است‬ ‫‪ ‬در عین حال این پسران آرامتر و باوقارترند واعتماد به نفس بیشتری دارند‪.‬‬ ‫‪ ‬به عکس پسرانی که بلوغ دیر رس دارند‪ ،‬غالبا احساس بی کفایتی ‪ ،‬طرد شدگی و سلطه پذیری نشان می دهند‪.‬‬ ‫‪ ‬این پسران متکی تر و پرخاشجوتر واحساس امنیت کمتری می کنند‪.‬‬ ‫‪ ‬علیه والدین خود بیشتر عصیان می کنند وبرای خود ارزش کمتری قائلند‪.‬‬ ‫‪ ‬معموال این پسران با حرف زدن زیاد و رفتارهای تکانشی‪ ،‬خواهان جلب توجه بیشتری هستند‪.‬‬ ‫‪ ‬پسرانی که بلوغ زود رس دارند‪ ،‬در عملکردهای آموزشی امتیازهای بیشتری کسب می کنند‪.‬ولی به نظر نمی رسد‬ ‫که این برتری همواره ادامه یابد‪ ،‬چرا که با ورود به دوران بزرگسالی ‪ ،‬این امتیازها کمرنگ تر می شوند‪.‬‬ ‫‪ ‬در مجموع پسران تمایل بیشتری به بلوغ زودرس دارند و اگر زودتر به سن بلوغ برسند‪ ،‬به علت قدرت بدنی‬ ‫بیشتردر ورزش و رهبری گروه موفق تر خواهند بود‪.‬‬  ‫‪ ‬از آن جایی که دختران ‪ ،‬زودتر به سن بلوغ می رسند‪ ،‬پسرانی که بلوغ زود رس دارند‪ ،‬از لحاظ شخصیت با‬ ‫دختران همسن خود ‪ ،‬وجه اشتراک بیشماری احساس می کنند‪.‬‬ ‫‪ ‬همچنین بلوغ زود رس برای پسران‪ ،‬صرفا امتیازهای مثبت به دنبال ندارد ‪ ،‬چراکه ممکن است اطرافیان به‬ ‫علت جثه ی بزرگتر‪ ،‬مسئولیت بیشتری را به آنها محول کنند یا از آن ها انتظارهای بیشتری داشته باشند‬ ‫‪ ‬برای وفق دادن خود با تغییرات نوجوانی ‪ ،‬از لحاظ زمانی فرصت کمتری دارند و مجبورند که خود را سریع تر‬ ‫با تغییرات بلوغ منطبق کنند‪.‬‬ ‫‪ ‬اما پسرانی که بلوغ دیررس دارند‪ ،‬با اینکه نشانه های بیشتری از رفتارهای کودکانه دارند‪ ،‬فرصت بیشتری‬ ‫برای وفق دادن خود با تغییرات سنی این دوره خواهند داشت‪.‬به همین علت ممکن است در دراز مدت با‬ ‫مسائل زندگی خود بهتر کنار آیند‪.‬‬  ‫بلوغ زود رس و دیرس در دختران‬ ‫‪ ‬آنچه مشخص است این است که برخالف پسران‪ ،‬بسیاری از دختران تمایلی به بلوغ زود رس ندارند‪ ،‬بلکه خواهان آنند‬ ‫که بلوغ به موقع داشته باشند‬ ‫‪ ‬شواهد نشان می دهد که دختران با بلوغ زود رس درون گراتر وخجالتی ترند و از رفتار اجتماعی ضعیفتری ‪،‬برخودارند‪.‬‬ ‫‪ ‬بلوغ زودرس احتمال دارد با ژنی که مسئول تجزیه هورمون تستسرون است مرتبط باشد‪.‬‬ ‫‪ ‬پژوهش ها نشان می دهند که آن ها عزت نفس پایینتری دارند ونسبت به جثه شان از نگرش کم و بیش منفی تر‬ ‫برخوردارند‪.‬‬ ‫‪ ‬در مورد این دختران‪،‬گاهی نگرش های خاصی نیز به وجود می آید‪.‬مثال بسیاری از والدین و معلمان ‪ ،‬آن ها را بدون دلیل‬ ‫کافی از لحاظ جنسی فعال تر می پندارند‪.‬‬ ‫‪ ‬ممکن است سخت گیری ها و محدودیت های بیشتری اعمال کنند‪.‬‬  ‫‪ ‬این گونه دختران ممکن است در یابند که بیشتر مورد توجه دیگران قرار می گیرند‪.‬‬ ‫‪ ‬در بسیاری از موارد‪ ،‬این دختران برای کاهش جلب توجه ‪ ،‬ممکن است رفتارهای خاصی انجام دهند‪.‬‬ ‫‪ ‬در میان جمع کفش های تخت می پوشند یا خمیده راه می روند‪.‬‬ ‫‪ ‬در واقع روبه رویی دختران با مسائل یاد شده ‪ ،‬به آن ها کمک می کند تا با مشکالت آتی زندگی بهتر کنار آیند‪.‬‬ ‫‪‬‬ ‫ با اینکه دختران زود رس با شروع سریع جهش رشدی گوشه گیر تر و درونگراتر می شوند‪ ،‬ولی به تدریج از دوره ی‬ ‫راهنمای به بعد ‪،‬محبوبیت بیشتری کسب می کنند‬ ‫‪ ‬در بسیاری از موارد توسط دختران دیگر به عنوان الگویی برای همانند سازی انتخاب می شوند‪.‬‬ ‫‪ ‬دخترانی که بلوغ دیررس دارند‪ ،‬همانند پسران دیر رس ‪ ،‬در مورد رشد جسمانی خود دچار اضطراب ونگرانی می شوند‪.‬‬ ‫‪ ‬با این وجود‪ ،‬تاثیر روانی بلوغ زود رس در دختران نوجوان به شدت پسران نیست‪.‬‬ ‫‪ ‬البته باید در نظر داشت که یافته های ذکر شده‪ ،‬در همه ی جوامع صادق نیست‬  ‫رشد اجتماعی در نوجوانی‬ ‫‪ ‬در ابتدای نوجوانی‪ ،‬دستهها یا گروههای همساالن اهمیت زیادی پیدا میکنند‪.‬‬ ‫‪ ‬نوجوان میکوشد گروه همساالن‪ ،‬او را بپذیرد و خود نقشهایی را در گروه میپذیرد‪.‬‬ ‫‪ ‬گرچه به نظر مساعد و تایید بزرگساالن نیاز فراوان دارد‪ ،‬اما بیشتر وقت خود را با دوستان و همساالن میگذراند و‬ ‫اندیشهها و قوانین آنها را به معیارهای والدین و بزرگساالن دیگر ترجیح میدهد‪.‬‬  ‫‪ ‬نوجوان یاد میگیرد که چگونه خود را با شخصیتهای مختلف اطراف خویش سازگار کند و راه و رسم‬ ‫دفاع از خود و مبارزه برای کسب و حفظ حقوق خویش در اجتماع را فرامیگیرد‪.‬‬ ‫‪ ‬روابط دوستانه باعث ایجاد انتظار حمایت‪ ،‬تشویق و ترغیب و بازخورد گرفتن از دیگران میشود و این امر‬ ‫به نوبه خود احساس کامل بودن و جذاب بودن و ارزشمند بودن را در فرد ایجاد میکند‪.‬‬ ‫‪ ‬این دوستیها باعث میشود که فرد اطالعات و انگیزشهای جالبی از دیگران به دست آورد‪ ،‬به هیجانات‬ ‫خود پاسخ دهد و سرگرمی مناسبی برای خود داشته باشد‪.‬‬  ‫بلوغ هیجانی‬ ‫‪ ‬بحرانها و هیجانات دوران بلوغ ناشی از ارگانیسم جسمی و درونی است‪.‬‬ ‫‪ ‬نوجوان هیجانی تر می شود ولی نشانه ناسازگاری نیست‪.‬‬ ‫‪ ‬بحران با هیجان تفاوت زیادی دارد‪ ،‬هیجان ناشی از واکنش خوب و مثبت است نه عدم سازگاری‪.‬‬ ‫‪ ‬تعارضهای ناشی از اختالف سلیقهها و تفاوت برداشتها بین نوجوان و دیگران‪ ،‬موجب بروز خشم و‬ ‫عصیانگری نوجوان بیتجربه میشود‪.‬‬  ‫روابط والد‪-‬فرزند‬ ‫‪ ‬بلوغ جنسی با افزایش تعارض والد –فرزند ارتباط دارد‪.‬‬ ‫‪ ‬پژوهشگران معتقدند که این ارتباط ‪،‬ارزش انطباقی دارد‪.‬‬ ‫‪ ‬در بین نخستی های غیر انسان‪ ،‬معموال عضو جوان در حد بلوغ جنسی‪ ،‬گروه خانه را ترک می کند‪.‬‬ ‫‪ ‬در میان انسان ها جایگزین مدرنی برای جدایی جسمانی پدیدار گشته است‪ :‬فاصله گیری روانی‬ ‫بین والدین و فرزندان‪.‬‬ ‫‪ ‬بعضی از نوجوانانی که به والدینشان عالقه دارند غالبا با سوءظن‪ ،‬بیاعتمادی‪ ،‬خشم و برافروختگی‬ ‫واکنش نشان میدهند‪.‬‬ ‫‪ ‬شکایت دارند که بزرگترها آنها را درک نمیکنند و با آنان رفتار منصفانهای ندارند‪.‬‬ ‫‪ ‬این دسته از نوجوانان بسیار حساس و زودرنجاند‪.‬‬ ‫‪ ‬به همین دلیل هنگام خشم و ترس و عشق و دلدادگی تسلط خود را از دست میدهند و به اصطالح‬ ‫خود را میبازند‪.‬‬ ‫‪ ‬در خانوادههایی که آمادهتر و گرمتر هستند‪ ،‬اثری از خشونت و بحران نیست‪.‬‬  ‫دمدمی بودن‬ ‫‪ ‬پژوهش ها نشان می دهد که هرچه سطح هورمون بلوغ باالتر باشد‪،‬دمدمی بودن بیشتر است‬ ‫‪ ‬اما این رابطه خیلی نیرومند نیست در واقع خلق نوجوانان در مقایسه با خلق بزرگساالن ثبات کمتری‬ ‫دارد‪.‬‬ ‫‪ ‬همچنین آنها خیلی بیشتر از یک موقعیت به موقعیت دیگر جابه جا می شوند ونوسان خلق آن ها‬ ‫رابطه ی زیادی با این تغییرات دارد‪.‬‬ ‫‪ ‬درمجموع می توان گفت که عوامل موقعیتی با تاثیرات هورمونی ترکیب می شوند بر دمدمی بودن‬ ‫نوجوانان تاثیر می گذارند‪.‬‬  ‫اختالل های دوران نوجوانی‬ ‫‪.1 ‬نیازهای غذایی‬ ‫‪ ‬رایجترین مشکل غذایی نوجوانان «کمبودآهن» است‪.‬‬ ‫‪ ‬خستگی و تند خویی یک نوجوان ممکن است به علت کم خونی اوباشد‪ ،‬بنابراین معاینه ی پزشکی در چنین‬ ‫وضعیتی‪،‬ضرورت پیدا می کند‪.‬‬ ‫‪ ‬اغلب نوجوانان کلسیم کافی مصرف نمی کنند و دچار کمبود ریبوفالوین (ویتامین ) و منیزیم هستند که هردو به‬ ‫سوخت و ساز کمک می کنند‪.‬‬ ‫‪ ‬برخالف آنچه که والدین اعتقاد دارند‪ ،‬کودکان چاق در نوجوانی ‪ ،‬به ندرت از چاقی خود خالص می شوند‪.‬‬  ‫‪ -2‬اختالل های خوردن‬ ‫‪ ‬بی اشتهایی عصبی ( ‪)anorexia nervosa‬‬ ‫ بی اشتهایی عصبی‪،‬یک اختالل خوردن بسیار شدید است‪،‬که در نوجوانان به علت ترس وسواسی و نا بجا از چاق‬ ‫شدن به وجود می آی‬ ‫ باعث می شود که نوجوانان به خود شدیدا گرسنگی دهند‪.‬‬ ‫ اوج سن شروع این اختالل ‪۱۴‬تا‪۱۸‬سالگی است‪.‬‬ ‫ بی اشتهایی عصبی در بین نوجوانات خانواده های مرفه و محروم به طور برابر یافت می شود‪.‬‬ ‫ افراد مبتال به بی اشتهایی عصبی‪ ،‬حتی زمانی که بسیار سبک وزن هستند هم فکر می کنند که چاق هستند‬ ‫ برای کاهش وزن شدیدا به خود گرسنگی داده و ورزش می کنند‪.‬‬  ‫‪ ‬این افراد تصویر بدن بسیار تحریف شده ای دارند‪.‬‬ ‫‪ ‬افراد مبتال به این اختالل برای رسیدن به الغری عالی ‪25،‬تا‪5۰‬درصد وزن خود را کم می کنند‪.‬‬ ‫‪ ‬چرخه قاعده گی منظم به ‪ ۱5‬در صد چربی بدن نیاز دارد‪.‬‬ ‫‪ ‬بنابراین در این افراد یا نخستین قاعده گی اصال روی نمی دهد یا این که دوره های قاعده گی متوقف می‬ ‫شوند‪.‬‬ ‫‪ ‬رنگ پریدگی پوست‪،‬شکنندگی و بی رنگی ناخن ها ‪،‬موهای تیره نرم در سراسر بدن و حسایت شدید‬ ‫نسبت به سرما در این افراد روی می دهد‪.‬‬ ‫‪ ‬اگر بی اشتهایی عصبی ادامه پیدا کند باعث کوچک شدن عضله ی قلب ‪،‬نارسایی کلبه ‪،‬از دست دادن‬ ‫تراکم استخوان و صدمه ی مغزی می شود‪.‬‬  ‫علل بی اشتهایی عصبی‬ ‫‪ ‬فشارهای درون فرد‪،‬خانواده و فرهنگ موجب بی اشتهایی عصبی می شوند‪.‬‬ ‫‪ ‬معموال این افراد «کمال گرایانی»هستند که برای رفتار و عملکردشان معیارهای بسیار باالیی دارند‪.‬‬ ‫‪ ‬معموال این دخترها دانش آموزان ممتازی هستند که از بسیاری جهات ‪،‬دخترهای ایده آلی هستند‪.‬‬ ‫‪ ‬تعامالت والدین این دختر ها با آنها معموال مشکالتی را در رابطه با خود مختاری آنها به وجود آورده است‪.‬‬ ‫‪ ‬والدین این افراد اغلب انتظارات زیادی برای پیشرفت مقبولیت اجتماعی دارند یا اینکه بیش از حد حمایت‬ ‫کننده و کنترل کننده هستند‪.‬‬ ‫‪ ‬دختران بی اشتها معموال نمی توانند مستقیما از والدینشان سرپیچی کنند لذا به گرسنگی دادن به خود به‬ ‫گونه ای غیر مستقیم با والدین می جنگند‪.‬‬ ‫‪‬‬ ‫ دختران بی اشتها معموال انکار می کنند که اصال مشکلی وجود داشته باشد‬ ‫‪ ‬درمان این افراد دشوار است و معموال بستری کردن ضرورت می یابد‪.‬‬  ‫پراشتهایی عصبی‬ ‫(جوع)(‪)Bulimia‬‬ ‫‪ ‬پراشتهایی عصبی‪،‬نوعی اختالل خوردن است که در آن نوجوانان به پرخوری وسپس استفراغ عمدی‪،‬‬ ‫پاکسازی با ملین ها و رژیم غذایی سخت می پردازند‪.‬‬ ‫‪ ‬پر اشتهایی عصبی بیشتر بی اشتهایی روانی شایع است‬ ‫‪ ‬تقریبا ‪۱‬تا‪ 5‬درصد دختران نوجوان به این اختالل مبتال هستند‪.‬‬ ‫‪ ‬این اختالل در دختران شایعتر است اما پسرهای نوجوان همجنس گرا نیز آسیب پذیر هستند‪.‬‬ ‫‪ ‬افراد مبتال‪،‬به هنگام تنهایی اغلب احساس ناخشنودی ونگرانی می کنند در نتیجه با هجوم بردن به غذا و‬ ‫مصرف هزاران کالری ظرف یکی دوساعت‪ ،‬واکنش نشان می دهند‪.‬‬ ‫‪ ‬استفراغ های متعدد بعد ازپرخوری به مینای دندان های این افراد آسیب می زند و در برخی موارد به گلو‬ ‫ومعده آن ها نیز آسیب وارد می کند‪.‬‬  ‫‪ ‬افراد مبتال به پر اشتهایی عصبی ‪،‬ترس مرضی از چاق شدن وخانواده های پرتوقع دارند‪.‬اما والدین آن ها به جای اینکه کنترل‬ ‫کننده باشند‪ ،‬در زندگی آ نها دخالت نمی کنند و از نظر عاطفی نیز غیر قابل دسترس هستند‪.‬‬ ‫‪ ‬در واقع شاید این نوجوانان برای پر کردن خال ناشی از دوری والدین به غذا روی می آورند‪.‬‬ ‫‪ ‬معموال افرادی که پرخوری عصبی دارند فقط در زمینه ی خوردن تکانشی برخورد نمی کنند بلکه تعدادی از آن ها به دزدی های‬ ‫جزئی از مغازه ها و سوء مصرف الکل نیز می پردازند‪.‬‬ ‫‪ ‬آن ها از عادات نابه هنجار خوردن خویش آگاهند و از آن احساس افسردگی و گناه می کنند‪.‬‬ ‫‪ ‬بنابراین درمان های فردی ‪،‬خانوادگی‪،‬گروه های حمایت کننده و آموزش تغذیه برای این افراد راحت تر است‪.‬‬ ‫‪ ‬اضافه وزن و بلوغ زودرس ‪،‬خطر این اختالل را افزایش می دهد‪.‬‬  ‫جهت گیری جنسی‬ ‫‪ ‬تقریبا ‪ ۳‬تا ‪ ۶‬درصد نوجوانان متوجه می شوند که همجنس گرای مرد یا همجنس گرای زن هستند‪.‬‬ ‫‪ ‬تعداد نامشخصی نیز ‪،‬دوجنس گرا هستند‪.‬‬ ‫‪ ‬نوجوانی برای این افراد نیز دوره حساس رشد است و نگرش های اجتماعی ‪،‬بار دیگر تاثیر زیادی برنحوه ی‬ ‫عملکرد مناسب آن ها دارد‪.‬‬ ‫‪‬‬ ‫ شواهد نشان می دهد که وراثت نقش زیادی در هم جنس گرایی دارد‪.‬‬ ‫‪ ‬دوقلوهای یک تخمکی ‪،‬خیلی بیشتر از دوقلوهای دوتخمکی در جهت گیری همجنس گرا شبیه هم هستند‪.‬‬ ‫‪ ‬در مورد خویشاوندان تنی نیز در برابر خویشاوندان ناتنی همین طور است‪.‬‬  ‫‪ ‬عالوه بر این‪ ،‬همجنس گرایی مردانه ازجانب خانواده ی مادری‪ ،‬شایعتر از خانواده پدری است‪.‬‬ ‫ این بدان معناست که همجنس گرایی مردانه با کروموزوم ‪x‬ارتباط دارد‪.‬‬ ‫‪ ‬به عقیده ی چند تن از پژوهشگران ‪،‬ژن های خاصی بر سطوح هورمون جنسی پیش از تولد تاثیر می گذارند و‬ ‫ساختارهای مغزی را طوری تغییر می دهند که احساس ها و رفتار همجنس گرایی را ایجاد می کنند‪.‬‬ ‫‪ ‬هم عوامل ژنتیکی و هم عوامل محیطی می توانند هورمون های پیش از تولد را تغییر دهند‪.‬‬ ‫‪ ‬دخترهایی که در دوره ی پیش از دوره ی تولد در معرض مقادیر خیلی زیاد آندروژن ها یا استروژن ها قرار داشته‬ ‫اند به (علت نارسایی ژنتیکی یا داروهایی که برای پیشگیری از سقط به مادر داده شده است) به احتمال بیشتری‬ ‫همجنس گرا یا دوجنس گرا می شوند‪.‬‬ ‫‪ ‬همچنین مردان همجنس گرا‪ ،‬از بین فرزند دوم به بعد هستند و بیش از تعداد متوسط ‪ ،‬برادرهای بزرگتر دارند‪.‬‬  ‫بیماری های آمیزشی‬ ‫‪ ‬جدی ترین بیماری آمیزشی ایدز و شایع ترین آن ها ویروس سیتومگالو است‪.‬‬ ‫‪ ‬سیتومگاویروس ()‪)cytomegalovirus‬‬ ‫ویروس خانواده ی تبخال ‪.‬‬ ‫دراغلب موارد بدون نشانه‪.‬‬ ‫گاهی واکنش شبه آنفالنزای خفیف‪.‬‬ ‫در زنان حامله می تواند به رویان یا جنین سرایت کند و موجب سقط یا نارسایی های جدی شود‪.‬‬ ‫درمان ندارد – معموال خود به خود برطرف می شود‪.‬‬  ‫رشد شناختی‬ ‫‪ ‬نظریه پیاژه‪ :‬مرحله عملیات صوری‬ ‫‪ ‬شروع مرحله عملیات صوری را حدود ‪ ۱۱‬یا ‪ ۱2‬سالگی تخمین می زند‪.‬‬ ‫‪ ‬اگر عملیات عینی را عملیات ذهنی بر روی چیزهای عینی (اشیاء و وقایع لمس) بدانیم‪ ،‬دوره عملیات صوری‬ ‫در حقیقت عمل ذهن بر روی ایده ها و نظرها خواهد بود‪.‬‬ ‫‪ ‬دیگر محدود به اینجا و اکنون نیستند‪.‬‬ ‫‪ ‬می توانند نمادها را بکار ببرند‪.‬‬ ‫‪ ‬استعاره و تمثیل را بهتر درک می کنند‪.‬‬ ‫‪ ‬بنابراین نوجوانی که این نوع عملیات را به کار می برد می تواند بصورت ذهنی در مورد ایدههایی که نمی توان‬ ‫بصورت عینی حس کرد به تفکر بپردازند‪.‬احتماالت در آینده را در نظر می گیرند‪.‬‬ ‫‪ ‬پیاژه معتقد است که ویژگی بارز نوجوانان از نظر شناختی‪ ،‬توجه به احتماالت‪ ،‬فرضیه سازی‪ ،‬تفکر منظم و انجام‬ ‫عملیات انتزاعی بر روی داده هاست‪.‬‬ ‫‪ ‬به عبارت دیگر نوجوانان مانند یک دانشمند ‪،‬فرضیه های ذهنی خود را به محک آزمایش می گذارند‪.‬‬  ‫تفكر فرضی و مجرد‬ ‫‪ ‬اگر شما می توانستید ‪ ۳‬چشم داشته باشید چشم سوم خود را کجای بدنتان قرار میدادید؟‬ ‫‪ ‬این سئوال از کودک ‪ 9‬ساله کالس چهارمی (که در مرحله عینی) و دو کودک ‪ ۱۱‬و ‪ ۱2‬ساله کالس ششمی‬ ‫(که در آغاز مرحله صوری هستند) پرسیده شد‪.‬‬ ‫‪ ‬در تصویری که آنها کشیده اند کودک ‪ 9‬ساله چشم سوم را بر روی پیشانی بین دو چشم قرار داده است‪.‬‬ ‫کودکان ‪ ۱۱‬و ‪ ۱2‬ساله خود را با مکان واقعی چشم محدود نکردند‪.‬‬ ‫‪ ‬آنها طرحهایی را ارائه کردند که با واقعیت در تضاد بود( برای مثال طرح چشم بر روی یکی از دستها) و‬ ‫بصورت منطقی در مورد کاربرد چنین طرحی اندیشیدند‪.‬‬ ‫‪ ‬بنابراین در حالی که کودکان مرحله عینی با واقعیات سر و کار دارند کودکان مرحله صوری احتماالت را که‬ ‫ممکن است با واقعیت در تضاد باشد در نظر می گیرند‪.‬‬  ‫تفکر عملیات صوری همچنین بیش از تفکر عینی فرضی و مجرد است‪.‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪ ‬کودک دبستانی احتماالً سیستم عدالت را با پلیس و قاضی تعریف می کند‪ ،‬در حالی که نوجوان ممکن‬ ‫است عدالت را جدا از حکومت و قوانین جامعه تعریف کند‪.‬‬ ‫‪ ‬همچنین کودکان دبستانی قادرند تا بصورت منطقی در مورد حاالت واقعی و غیر خیالی با بیانات‬ ‫قیاسی به تفکر بپردازند‪.‬‬ ‫‪ ‬مثالً اگر شما سم خوردید خواهید مرد‪.‬فرد سم خورده است‪ ،‬بنابراین خواهد مرد‪.‬‬ ‫‪ ‬اما نوجوان می تواند قیاسهای غیر واقعی را هم تصور کند (اگر شیر بخوری خواهی مرد) یا (اگر ‪p‬‬ ‫سپس ‪q. P‬بنابراین )‪q‬یعنی نوجوان قانون کلی اگر پس را می فهمد بدون توجه به اینکه موضوع‬ ‫واقعی باشد‪.‬‬  ‫استدالل فرضی‪-‬قیاسی‬ ‫‪ ‬عملیات صوری همچنین به فرد اجازه می دهد تا بصورت نظام مند و عملی در مورد مسائل فکر کند‪.‬‬ ‫‪ ‬استدالل فرضی قیاسی ابزاری برای حل مسئله‪ ،‬از تعمیر خودرو گرفته تا تدوین یک نظریه سیاسی‪.‬‬ ‫‪ ‬یکی از آزمونهای معروف پیاژه در مورد تفکر صوری تکلیف پاندول است‪.‬‬ ‫‪ ‬به کودک تعدادی وزنه داده می شود که می تواند آنها را به پاندول ببندد سپس به او گفته می شود که می تواند طول‬ ‫طناب‪ ،‬وزنه متصل به آن‪ ،‬نقطه رهایی و میزان نیرو وارد شده را تغییر دهد و عاملی را که در تعداد رفت و برگشت های‬ ‫پاندول تأثیر دارد بیابد‪.‬‬ ‫‪ ‬شما چطور این مسئله را حل می کنید؟‬  ‫کودک مرحله عینی یک رویکرد آزمایش و خطا را بکار می گیرد‪.‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪ ‬به این معنی که کودک ممکن است حاالت متنوع و متفاوتی را بیازماید اما بصورت نظام مند به‬ ‫بررسی یک فرضیه باید ثابت نگه داشته شوند‪.‬‬ ‫‪ ‬کودکان مرحله عینی در حل مسئله ناموفق خواهد بود‪.‬آنچه آنان می توانند انجام دهند‪ ،‬استخراج‬ ‫نتایج مناسب از مشاهداتشان است ‪ ،‬برای مثال با مشاهده فرد دیگری که پاندول طناب کوتاه را با‬ ‫پاندول طناب بلند مقایسه می کند می توانند جواب مسئله را بیابند‪.‬‬  ‫‪ ‬فرد در مرحله صوری چه کاری انجام می دهد؟‬ ‫‪ -۱ ‬فرضیه می سازد‪.‬درباره تمام متغیرهایی که ممکن است بر نتیجه تاثیر بگذارند پیش بینی می کند‪.‬‬ ‫‪ -2 ‬از این فرضیه استنتاج ها یا استنباط های منطقی و آزمون پذیر را استنتاج می کند‪.‬متغیرها را بطور منظم‬ ‫ترکیب می کند‪.‬‬ ‫‪ ‬حل مسئله با احتمال شروع می شود و با واقعیت به اتمام می رسد‪.‬‬ ‫‪ ‬اما در کودکان مرحله عینی با واقعیت شروع می کنند‪(.‬با واضح ترین پیشنهاد درباره موقعیت) و اگر این‬ ‫پیش بینی ها تایید نشود‪ ،‬نمی تواند به گزینه دیگری فکر کند‪.‬‬ ‫‪ ‬برای شروع تمام فرضیات ممکن باید مدنظر گرفته شوند که یکی از آنها ممکن است درست باشد‪.‬‬ ‫‪ ‬سپس باید مشخص شود هر فرضیه تا چه میزان قابل آزمون است‪.‬‬ ‫‪ ‬این مسئله همان استدالل قیاسی فرضی یا استدالل از ایده های کلی به حاالت ویژه و بخصوص می باشد ‪.‬‬  ‫آزمایش پاندول‬ ‫‪ ‬کودک در ‪ ۷‬سالگی‪ :‬نمی تواند برای حل مسئله برنامه ریزی کند‪ ،‬یک به یک و به شیوه تصادفی‬ ‫عمل می کند‪.‬‬ ‫‪ ‬کودک در ‪ ۱۰‬سالگی‪ :‬متوجه می شود که تغییر دادن طول نخ و وزن شی بر سرعت حرکت تاثیر‬ ‫دارد‪.‬با وجود این نمی تواند بگوید که کدامیک ازآنها موثر است‪.‬‬ ‫‪ ‬کودک در ‪ ۱5‬سالگی‪ :‬وی برای آزمون همه فرضیه ها آزمایشی را طراحی می کند و هر بار یک عامل‬ ‫را تغییر می دهد‪.‬ابتدا طول نخ و سپس وزن شی و بعد ارتفاع رها شدن و در آخر میزان نیرویی که‬ ‫بکار می رود‪.‬‬ ‫‪ ‬هربار سه عامل دیگر را ثابت نگه می دارد‪.‬‬  ‫پیشرفت در مهارت یابی مرحله صوری‬ ‫‪ ‬پیشرفت در مهارت یابی در مرحله صوری امری آرام و تدریجی است حداقل با توجه به تکالیفی که‬ ‫پیاژه مطرح کرده این مسئله صادق است‪.‬‬ ‫‪ ‬این یافته ها پیام مهمی برای معلمان دبیرستان به همراه دارد؛ زیرا آنان معموالً سعی می کنند تا‬ ‫مواد آموزشی مجرد را در پهنه وسیعی به دانش آموزان آموزش دهند ‪ ،‬در حالی که شاید الزم باشد‬ ‫معلمان به دانش آموزان که هنوز تا حدودی بصورت عینی فکر میکنند بیشتر کمک کنند و از مثالها‬ ‫و نمایشات ویژه ای استفاده کنند تا به روش اصول کلی کمک کنند‪.‬‬  ‫تفكر گزاره ای‬ ‫‪ ‬دومین ویژگی مهم مرحله عملیات صوری‪ ،‬تفکر گزاره ای است‪.‬‬ ‫‪ ‬توانایی نوجوان در ارزیابی کردن مطق گزاره ها (اظهارات کالمی) بدون ارجاع آنها به دنیای عملی‪.‬‬ ‫‪ ‬مثال ژتون سبز یا قرمز‪:‬‬ ‫‪ ‬ژتونی را در دست پنهان کرد و از کودکان پرسید کدام گزاره غلط است؟‬ ‫‪ ‬ژتونی که در دست من است سبز است یا سبز نیست‪.‬‬ ‫‪ ‬ژتونی که در دست من است سبز است و سبز نیست‪.‬‬  ‫چه عواملی سبب دستیابی به استدالل صوری(علمی) می شود؟‬ ‫‪ -۱ ‬رسش مغزی(با افزایش گنجایش حافظه فعال)‬ ‫‪ -2 ‬گسترش فرصت های محیطی‬ ‫‪ ‬بنابراین به اعتقاد پیاژه هم رشد مغز و هم تجارب محیطی است که به فرد کمک می کند تا به مرحله ی‬ ‫عملیات صوری برسد‪.‬‬ ‫‪ ‬اگر فردی از لحاظ عصبی رسش کافی را داشته باشد اما تجارب محیطی او محدود باشد‪ ،‬وی به مرحله ی‬ ‫عملیات صوری نخواهد رسید‪.‬‬ ‫‪ ‬یکی از راههای دستیابی به استدالل صوری‪ :‬تالش جمعی است‪.‬وقتی با یکدیگر کار می کنند مسائل بیشتری‬ ‫را حل می کنند و بیشتر می توانند استدالل یکدیگر را به چالش بکشند‪.‬‬ ‫‪ -۳ ‬فرهنگ و تحصیالت‬ ‫‪-۴ ‬درک فراشناختی‪ :‬توانایی فکر کردن به نظریه ها‪ ،‬مجزا کردن عمدی متغیرها و جستجوکردن فعال شواهد‬  ‫‪ ‬سوگیری خودیاری‪:‬‬ ‫‪ ‬منطق به نحو موثرتری درمورد عقایدی به کار می رود که به آنها شک دارند نه در مورد عقایدی که‬ ‫طرفدار آنها هستند‪.‬‬ ‫‪ ‬در حالی که برای استدالل علمی باید فرد _بی طرف _باشد و واقع نگر‪.‬‬  ‫ارزیابی نظریه پیاژه‬ ‫‪ ‬پژوهش ها توالی رشد پیاژه را مورد تردید جدی قرار نداده اند اما اصرار بر تغییرناپذیری مراحل رشد را زیر سوال برده اند‬ ‫چون‪:‬‬ ‫‪ -۱ ‬کودکان زیادی وجود دارند که پیش از نوجوانی‪ ،‬ابعادی از تفکر علمی را نشان می دهند‪.‬‬ ‫‪ -2 ‬به نظر می رسد پیاژه برخی از توانایی های بزرگساالن را بیش از حد برآورد کرده است‪.‬‬ ‫‪ -۳ ‬به تاثیرات اجتماعی و فرهنگی توجه زیادی نداشت‪.‬‬ ‫‪ -۴ ‬نقش موقعیت را در تاثیرگذاری بر تفکر کودک یا محدود کردن آن نایدیده گرفته است‪.‬‬ ‫‪ -5 ‬برخی پژوهش ها نشان می دهد که تغییرات رشدی در شناخت تا دوران بزرگسالی همچنان ادامه پیدا می کند‪.‬‬ ‫‪ -۶ ‬ممکن است پیاژه در نظریه خود به جنبه هایی از هوش بالغ مانند نقش تجربه و شهود و خرد که به سازگاری با دنیای‬ ‫اطراف کمک می کند توجه کافی نکرده است‪.‬‬  ‫رشد زبان‬ ‫‪ ‬نوجوانان با دستیابی به تفکر صوری می تواند موضوعات انتزاعی از قبیل عشق‪ ،‬عدالت و آزادی را تعریف کرده و درباره‬ ‫آنها بحث کنند‪.‬‬ ‫‪ ‬آنها برای بیان روابط منطقی بین عبارات و جمله ها اط اصطالحاتی مانند‪ :‬با وجود اینکه‪ ،‬در غیر این صورت‪ ،‬به هر حال‪،‬‬ ‫بنابراین‪ ،‬واقعا‪ ،‬احتماال‪ ،‬بیشتر استفاده می کنند‪.‬‬ ‫‪ ‬آنها از بکار بردن کنایه و جناس و استعاره لذت میبرند‪.‬‬ ‫‪ ‬دیدگاه دیگران را درک می کنند و در گفتگوی متناسببا آن‪ ،‬مهارت می یابند‪.‬‬ ‫‪" ‬گویش نوجوانی"‪ :‬بخشی از فرایند شکل گیری هویت مستقل و مجزا از والدین و دمنیای بزرگساالن است‪.‬‬  ‫الكایند‪ :‬ویژگیهای رشدنایافته تفكر نوجوان‬ ‫‪ ‬این شیوه تفکر جدید‪ ،‬موجب دگرگونی بنیادین در دیدگاه آنها نسبت به خودشان و دنیای پیرامونشان می‬ ‫شود‪.‬که نمی توانند آن را بکار بگیرند‪.‬‬ ‫‪ ‬شش ویژگی رشدنایافتگی‪:‬‬ ‫‪ -۱ ‬آرمان گرایی و ایرادگیری‪.‬آنها "مطمئن هستند" که بهتر از بزرگساالن دنیا را اداره می کنند و اغلب از‬ ‫والدینشان ایراد می گیرند‪.‬به دورویی حساس هستند‪.‬‬ ‫‪ ‬استدالل کالمی آنها تقویت شده با هجوگویی و طنز به دیگران حمله می کنند‪.‬‬ ‫‪ -2 ‬جروبحث کردن‪ :‬همواره بدنبال فرصت برای امتحان کردن و به رخ کشیدن توانایی های استدالل صوری تازه‬ ‫کشف شده خود هستند‪.‬آنها برای ارائه دلیل برای مثال بیرون ماندن تا دیروقت به واقعیت ها و منطق متوسل می‬ ‫شوند‪.‬‬  ‫‪ -۳ ‬مردد بودن(تصمیم گیری)‪:‬‬ ‫‪ ‬آنها می توانند گزینه های متعددی را بطور همزمان در ذهن داشته باشند اما به دلیل بی تجربگی‬ ‫راهبردهای کارآمدی برای انتخاب از بین آنها ندارند‪.‬بنابراین برای مسائل ساده ای مانند لباس پوشیدن نیز‬ ‫مشکل دارند‪.‬‬ ‫‪ ‬نمی توانند منافع و خطرات هر گزینه را سبک سنگین کنن‪.‬و در پژوهشی آنها بر مینای نمونه کوچک‬ ‫قضاوت می کنند!!‬ ‫‪ -۴ ‬ریاکاری ظاهری‪ :‬اغلب متوجه تفاوت بین یک آرمان و ازخودگذشتگی الزم برای تحقق آن نیستند‪.‬‬  ‫‪ -5 ‬حساسیت به خود‪ :‬تماشاگران خیالی‪.‬‬ ‫‪ ‬نوعی تحریف شناختی است‪.‬‬ ‫‪ ‬نوجوان تصور می کند که در کانون توجه دیگران قرار دارد‪.‬آنها شدیدا خودآگاه هستند و برای‬ ‫اینکه شرمنده نشومند تالش زیای به خرج می دهند‪.‬‬ ‫‪ -۶ ‬استثنایی بودن و عدم آسیب پذیری‪:‬‬ ‫‪ ‬اصطالح افسانه شخصی‪:‬‬ ‫‪ ‬تحریف شناختی است‪.‬و با ترکیب با شخصیت هیجان خواه کودک باعث میشود به مخاطره جویی‬ ‫کودک کمک کند و آنها را متقاعد سازد که آسیب پذیر نیستند‪.‬الکایند معتقد است که به نوعی‬ ‫خودمحوری است‪.‬‬  ‫خودآگاهی و تمرکز بر خود‬ ‫‪ ‬پیاژه معتقد بود که نوع جدیدی از خودمحوری به وجود می آید که دوباره نوجوان در متمایز کردن دیدگاه خود‬ ‫از دیدگاه دیگران مشکل دارد‪.‬‬ ‫‪ ‬تماشاگران خیالی و افسانه شخصی در اوایل نوجوانی قویتر هستند و به تدریج کاهش می یابند‪.‬‬ ‫‪ ‬اما برخی بر خالف پیاژه معتقدند که این برداشت های تحرف شده از خودمحوری ناشی نمی شوند بلکه پیامد‬ ‫پیشرفت هایی در درک دیدگاه دیگران هستند که باعث می شود نوجوان به آنچه دیگران فکر می کند بیشنتر‬ ‫اهمیت بدهد‪.‬‬ ‫‪ ‬همچنین نوجوان برای چسبیدن به عقیده و نظر دیگران درباره ظاهر و رفتار آنها‪ ،‬دالیل هیجانی دارند‪.‬این‬ ‫باعث می شود که به استقالل خودپنداره آنها کمک کند‪.‬‬  ‫دیدگاه پردازش اطالعات درباره رشد شناختی نوجوان‬ ‫‪ ‬طرفداران نظریه ی خبر پردازی معتقدند که کودکان سنین مختلف ‪،‬در حل مساله ‪،‬مهارت های کیفی‬ ‫خاصی را دارند‪.‬ولی معتقد نیستتند که توانایی کیفی آنها صرفا مختص دوره بخصوصی باشد‪.‬‬ ‫‪ ‬آنها برخالف پیاژه معتقدند که کودکان ممکن است در یک مقطع سنی در بعضی مهارت ها پیشرفت‬ ‫داشته باشند و در بعضی مهارت ها ضعیف عمل کنند اما پیاژه برای هر دوره از رشد شناختی‪ ،‬از یک تحول‬ ‫کلی سخن گفته است‪.‬‬ ‫‪ ‬طرفداران دیدگاه پردازش اطالعات‪،‬علت ناتوانایی شناختی کودکان و نوجوانان را عدم رسش دوره ی‬ ‫خاصی نمی دانند بلکه آنها به مهارت های مختلفی که فرد در حل مساله به کار می برد توجه می کنند‪.‬‬  ‫نكات کلی دیدگاه پردازش اطالعات در نوجوانی‬ ‫‪ ‬توجه‪ :‬گزینشی تر شده و با ضرورت های تکلیف سازگار تر می شود‪.‬‬ ‫‪ ‬بازداری‪ :‬هم بازداری محرک های نامربوط و هم بازداری پاسخ های آموخته شده در موقعیت هایی که این‬ ‫پاسخ ها مناسب نیستند‪ ،‬بهبود می یابدو به افزایش توجه و استدالل کمک می کند‪.‬‬ ‫‪ ‬راهبردها‪ :‬موثرتر می شوند و اندوزش‪ ،‬بازنمایی ذهنی و بازنمایی اطالعات را بهبود می بخشند‪.‬‬  ‫‪ ‬دانش‪ :‬افزایش می یابد و استفاده از راهبرد را آسان می کند‪.‬‬ ‫‪ ‬فراشناخت‪ :‬آگاهی از تفکر گسترش یافته و به آگاهی های تازه درمورد راهبردهای موثر برای کسب‬ ‫اطالعات و حل کردن مسائل منجر می شود‪.‬‬ ‫‪ ‬خودگردانی شناختی‪ :‬بهبود می یابد‪ ،‬کنترل لحظه به لحظه‪ ،‬ارزیابی و هدایت تفکر بهتری را به بار می‬ ‫آورد‪.‬‬ ‫‪ ‬سرعت تفکر و توانایی پردازش کردن‪ :‬افزایش می یابد‪.‬در نتیجه در یک لحظه اطالعات بیشتری را می‬ ‫توان در حافظه فعال نگه داشت و یا بازنمایی های پیچیده و کارآمد ترکیب کرد‪.‬‬  ‫ تفاوت های جنسی در توانایی های ذهنی‪:‬‬ ‫‪ ‬با این که دختر ها و پسرها از نظر هوش عمومی تفاوتی ندارند‪،‬اما در توانایی های شناختی خاص با هم‬ ‫متفاوتند‪.‬‬ ‫‪ ‬توانایی های کالمی‪:‬‬ ‫‪ ‬دخترها در طول سال های دبستانی در آزمون های خواندن (قرائت)نمرات باالتری کسب می کنند‪.‬‬ ‫‪ ‬برتری دختر ها در آزمون های توانایی های کالمی در نوجوانی نیز مشهود است‪.‬البته این برتری به قدری‬ ‫جزئی است که معنادار پس پسرها در نوجوانی‪،‬در ریاضیات‪،‬آزمون های استدالل انتزاعی‪ ،‬در مسایلی که‬ ‫واژگان دشواری دارند و در هندسه از دختران بهتر عمل می کنند‪.‬‬  ‫‪ ‬توانایی های فضایی‪:‬‬ ‫‪ ‬مثال پسرها در تکالیف چرخش ذهنی که طی آن فرد باید یک شکل سه بعدی را به سرعت در ذهن خود بچرخاند‪،‬بهتر عمل‬ ‫می کنند‪.‬‬ ‫‪ ‬همچنین پسرها در تکالیف ادراک فضایی نیز بهتر از دختر ها عمل می کنند‪.‬در این نوع تکالیف افراد باید با در نظر گرفتن‬ ‫محیط اطراف ‪،‬روابط فضایی را مشخص کنند‪.‬‬ ‫‪ ‬در زمینه ی تکالیف تجسم فضایی تفاوت های جنسی وجود ندارد چراکه برای حل این مسائل می توان از راهبردهای‬ ‫متعددی استفاده کرد که هردو جنس می توانند راهبردهای موثری راپیدا کنند‪.‬‬ ‫‪ ‬تفاوت های جنسی در توانایی های فضایی در اواسط کودکی نمایان می شوند ودرطول عمر باقی می مانند‪.‬‬ ‫‪ ‬استدالل فضایی برتر در پسرها‪ ،‬علت زیستی دارد‪.‬‬ ‫‪ ‬وراثت باعث می شود که پسرها در دوران پیش از تولد با هورمون های آندروژن مواجهه پیدا کنند و درنتیجه عملکرد نیمکره‬ ‫ی راست آن ها تقویت شود که منجر به توانایی بیشتر پسرها در زمینه ی استدالل فضایی در ریاضیات می گردد‪.‬‬  ‫‪ ‬ریاضیات‪:‬‬ ‫‪ ‬گرچه وراثت در این امر دخالت دارد اما فشارهای اجتماعی نیز در عملکرد ضعیف دختر ها در ریاضیات بی‬ ‫تاثیر نیست‪.‬‬ ‫‪ ‬از آنجایی که همیشه ریاضیات موضوعی «مردانه» به شمار رفته است‪،‬غالبا دخترها کمتر به مشاغل مرتبط‬ ‫با ریاضی و علوم فکر می کنند و در نتیجه کمتر به سراغ آن می روند‪.‬‬ ‫‪ ‬بنابراین دختر ها به احتمال کمتری مفاهیم ریاضی و انتزاعی ومهارتهای استداللی را فرا می گیرند‪.‬‬ ‫رشد هیجانی و اجتماعی در نوجوانی‬  ‫نمونه مثال‬ ‫ سارا ‪ ۱۴‬ساله است و بیشتر اوقات احساس میکند نمیتواند خود را کنترل کند‪.‬گاهی آنقدر شاد است که دلش میخواهد با‬ ‫صدای بلند بخندد و همه دوستان را به ناهار مهمان کند‪ ،‬و گاهی هم آنقدر غمگین است که دلش میخواهد زار زار گریه کند‪.‬‬ ‫ علی ‪ ۱5‬ساله است و میگوید‪ :‬بیشتر اوقات‪ ،‬بدون اینکه خودم بخواهم‪ ،‬یک دفعه و ناگهانی عصبی میشوم و چیزی میگویم یا‬ ‫رفتاری نشان میدهم که بالفاصله پشیمان میشوم؛ مخصوصاً به برخی رفتارهای بزرگترها حساسم و بیشتر عصبانی میشوم‪.‬‬ ‫ تصور کنید این دو نوجوان شما را مشاور خود قرار دادهاند و از شما میخواهند به آنها کمک کنید تا بتوانند احساسات و‬ ‫هیجانات خود را کنترل کنند‪.‬آنها نمیدانند علت این تحریکپذیری و بیثباتی در احساسات و هیجاناتشان چیست و نگران‬ ‫این هستند که نکند بیمار باشند‬  ‫هویت‬ ‫ من کیستم؟‬ ‫ هویت همان تمایزی است که فرد بین خود و دیگران میگذارد‪.‬‬ ‫ هویت طرز فکر‪ ،‬عقاید و نحوه ارتباط فرد با دیگران را شامل میشود‪.‬‬ ‫ شالوده شناختی تشکیل هویت ‪ :‬خودوصفی های سازمان یافته و احساس اعتماد به نفس‬ ‫ هویت‪ ،‬اجزای متعددی دارد و شامل ویژگیهای جسمی‪ ،‬جنسی‪ ،‬اجتماعی‪ ،‬شناختی‪ ،‬اخالقی‪ ،‬هیجانی‪ ،‬آرمانی و شغلی است‬ ‫که در مجموع هویت فرد را میسازند‪.‬‬  ‫بحران های هویت شخصی زندگی اریکسون‬ ‫ اریکسون در شهر فرانکفورت‪ ،‬آلمان به دنیا آمد و بدون اطمینان از نام و هویت روان شناختی خود‪ ،‬بزرگ شد‪.‬‬ ‫ بحران هویت دیگر زمانی روی داد که اریک مدرسه را آغاز کرد‪.‬او با وجود اصل و نسب دانمارکی‪ ،‬خود را آلمانی می دانست‪ ،‬ولی‬ ‫همکالسی های آلمانی‪ ،‬وی را به خاطر اینکه مادر و ناپدری اش یهودی بودند‪ ،‬طرد کردند‪.‬همساالن یهودی‪ ،‬او را به دلیل اینکه‬ ‫قدبلند و بور بود و ویژگی های چهره اسکاندیناوی داشت‪ ،‬طرد کردند‪.‬‬ ‫ او خود را به طور بیمارگونه ای حساس و روان رنجور‪ ،‬حتی نزدیک به روان پریشی‪ ،‬توصیف کرد‪.‬چند سال بعد‪ ،‬یکی از دخترانش‬ ‫نوشت‪:‬‬ ‫ «پدرم از این احساس که پدر واقعی اش او را ترک کرده و هرگز به شناختن او اهمیتی نداده‪ ،‬به شدت ناراحت بود‪.‬او در تمام عمر‬ ‫خود با گرایش افسردگی دست به گریبان بود‪.‬تجربه رها شدن و طرد کودکی‪ ،‬وی را گرفتار خودناباوری کرده بود‪.‬او عمیقاً از‬ ‫موقعیت خود احساس ناامنی و عدم اطمینان می کرد‪.‬او به حمایت‪ ،‬راهنمایی‪ ،‬و اطمینان خاطر مداوم دیگران نیاز داشت» (بلولند‪،‬‬ ‫‪ ،2۰۰5‬ص ‪.)۷۱ ،52‬‬ ‫ اریکسون در دو دانشکده هنر به تحصیل پرداخت و آثار خود را در یک گالری واقع در مونیخ به نمایش گذاشت‪ ،‬ولی هر بار آموزش‬ ‫رسمی را رها کرد تا پرسه زدن و جستجو برای هویت را از سر گیرد‪.‬‬  ‫مرحله پنجم اریكسون‬ ‫نوجوانی‪ :‬هویت در برابر سردرگمی نقش‬ ‫ هویت‪ :‬چه کسی هستید‪ ،‬برای چه چیزی ارزش قائلید‪ ،‬تصمیم گرفته اید چه مسیری را دنبال کنید?‬ ‫ تعریف موشمن از هویت‪ :‬هویت نظریه روشنی از خویشتن و یک عامل منطقی است‪ ،‬عاملی که بر اساس عقل عمل می کند‪،‬‬ ‫مسئولیت اعمال را می پذیرد و می تواند آنها را توجیه کند‪.‬‬ ‫ از نظر اریکسون نوجوان در جوامع پیچیده دچار بحران هویت می شود ‪:‬‬ ‫ دوره موقت پریشانی که نوجوان قبل از انتخاب ارزش ها و اهداف به امتحان کردن گزینه های مختلف می پردازد‪.‬‬  ‫تعریف اریكسون از هویت‬ ‫ "هویت یک اصل سازماندهی اساسی می باشد که به طور منظم و مداوم در طول عمر رشد و توسعه پیدا می کند‪».‬‬ ‫ هویت شامل تجربیات ما‪ ،‬روابط ما با دیگران‪ ،‬اعتقادات ما و ارزش هایی که برای خود تعریف می کنیم و خاطرات ما‪ ،‬و همه‬ ‫ی این موارد احساس ذهنی ما را در مورد خودمان تشکیل می دهد‪.‬‬ ‫ هویت به ایجاد یک تصویر دائمی از "خود" کمک می کند و حتی اگر جنبه های جدیدی از "خود" در طول زمان رشد پیدا‬ ‫کند یا تقویت شود‪ ،‬نسبتاً ثابت باقی می ماند‪.‬‬  ‫ تشکیل هویت و پذیرفتن آن‪ ،‬کاری دشوار و اغلب مملو از اضطراب است‪.‬‬ ‫ اریکسون معتقد بود که نوجوانی فاصله بین کودکی و بزرگسالی و وقفه روان شناختی ضروری است که فرصت و انرژی الزم را به فرد‬ ‫می دهد تا نقش های مختلف را ایفا کرده و با خودانگاره های متفاوت زندگی کند‪.‬‬ ‫ افرادی که این مرحله را با احساس هویت خودِ خردمند پشت سر می گذارند‪ ،‬با اطمنینان و اعتماد کافی به بزرگسالی می رسند‪.‬‬ ‫ آنهایی که نمی توانند به هویت منسجم دست یابند – که دچار «بحران هویت» می شوند – سردرگمی نقش را آشکار خواهند ساخت‪.‬‬ ‫ به نظر می رسد که آنها نمی دانند کیستند‪ ،‬به کجا تعلق دارند‪ ،‬یا می خواهند به کجا بروند‪.‬امکان دارد که آنها از روال زندگی عادی‬ ‫(تحصیالت‪ ،‬شغل‪ ،‬زندگی زناشویی) دور شوند‪ ،‬همان گونه که اریکسون برای مدتی چنین کرد‪ ،‬یا هویت منفی را در تبهکاری یا مواد‬ ‫مخدر جستجو کنند‪.‬‬ ‫ حتی هویت منفی‪ ،‬به صورتی که جامعه آن را تعریف می کند‪ ،‬از بی هویتی بهتر است‪ ،‬گو اینکه به اندازه هویت مثبت رضایت بخش‬ ‫نیست‪.‬‬  ‫وفاداری‬ ‫ نیروی اساسی که باید در طول نوجوانی به وجود آید‪« ،‬وفاداری» است که از هویت منسجم خود ناشی می شود‪.‬‬ ‫ وفاداری‪ ،‬صمیمیت‪ ،‬صداقت‪ ،‬و وظیفه شناسی را در روابط ما با دیگران‪ ،‬شامل می شود‪.‬‬  ‫ابهام یا سردرگمی نقش‬ ‫ هنگامی که به نوجوانان و کودکان اجازه کاوش در محیط و امتحان کردن چیزهای جدید‪ ،‬داده نشود‪ ،‬ممکن است کودکان‬ ‫با آنچه که اریکسون آن را ابهام نقش نامیده است‪ ،‬رو به رو شوند‪.‬ابهام نقش می تواند منجر به موارد زیر شود‪:‬‬ ‫ ‪ -‬عدم اطمینان از اینکه چه کسی هستید و برای چه نقشی در جامعه متناسب هستید‪.‬‬ ‫‪ -‬پیدا نکردن یک شغل مناسب و تغییر و تعویض شغل و روابط به صورت دائمی‪.‬‬ ‫‪ -‬احساس ناامیدی و سردرگمی در مورد جایگاهی که در زندگی دارید‪.‬‬ ‫ ‪ -‬مشکالت مربوط به داشتن تعهد با دیگران‬ ‫‪ -‬مشکالتی مربوط به آسیب به سالمت روان و بهزیستی‬ ‫‪ -‬احساس تضعیف شده از خود‬ ‫‪ -‬کمبود اعتماد به نفس‬  ‫اریكسون نظریه فروید را از سه نظر گسترش داد‪:‬‬ ‫ ‪ -۱‬او مراحل رشد فروید را گسترش داد‪.‬فروید بر کودکی تأکید کرد و اعالم کرد که شخصیت تقریباً در ‪ 5‬سالگی شکل می گیرد‪،‬‬ ‫در حالی که اریکسون معتقد بود شخصیت در طول عمر‪ ،‬در هشت مرحله متوالی‪ ،‬به رشد کردن ادامه می دهد‪.‬‬ ‫ ‪ -2‬اریکسون بر خود بیشتر از نهاد تأکید کرد‪.‬از نظر اریکسون‪ ،‬خود‪ ،‬بخش مستقل شخصیت است و وابسته به نهاد یا خدمتگزار‬ ‫آن نیست‪.‬‬ ‫ ‪ -۳‬اریکسون تأثیر عوامل فرهنگی و تاریخی را بر شخصیت تأیید کرد‪.‬او معتقد بود که ما به طور کامل تحت کنترل عوامل‬ ‫زیستی فطری در کودکی قرار نداریم‪.‬گرچه این عوامل مهم هستند‪ ،‬اما توجیه کاملی را برای شخصیت فراهم نمی کنند‪.‬‬  ‫ نظریه پردازان جدید این فرایند را بحران نمی دانند‪.‬‬ ‫ تشکیل هویت برای برخی ناراحت کننده است اما تجربه رایج شامل کاوش کردن و سپس احساس‬ ‫تعهد است‪.‬‬ ‫ گزینه های محدود در جامعه و همچنین حل منفی تعارضات مراحل قبلی (یعنی اعتماد ضعیف‪،‬‬ ‫خودمختاری کم‪ ،‬عدم سخت کوشی) باعث مشکل در حل مثبت تعارض این مرحله می شود و به‬ ‫منجر به سردرگمی نقش می شود‪.‬‬  ‫ارزیابی هویت توسط مارسیا بر اساس‪:‬‬ ‫کاوش و احساس تعهد‬