Sement Dokusunun Yapısı PDF

Sement Dokusunun Yapısı Doç. Dr. Fatma AYTAÇ BAL Restoratif Diş Tedavisi Anabilim Dalı  Sement ektomezenşimden kaynak alan sert bağ dokusudur. Sement Sement dokusu sementoblastlar tarafından oluşturulmaktadır....

Sement Dokusunun Yapısı Doç. Dr. Fatma AYTAÇ BAL Restoratif Diş Tedavisi Anabilim Dalı  Sement ektomezenşimden kaynak alan sert bağ dokusudur. Sement Sement dokusu sementoblastlar tarafından oluşturulmaktadır. 2  Sement, sert diş dokuları içinde fiziksel ve kimyasal özellikleri bakımından kemiğe en yakın olanıdır. Sementte vaskülarizasyon yoktur. Sement; mine, dentin ve kemikten daha az Sement mineralizedir. Geçirgenliği dentin ve mineden daha fazladır. Sement dokusu kökün büyük bir kısmını kaplar. 3 Sement-kemik arasındaki farklar 1. Sement vaskülarizasyon göstermez böylece rezorbsiyona karşı kemikten daha dirençlidir. 2. Remodelling kabiliyeti düşüktür. 3. Nöral yapı bulundurmaz, dolayısı ile ağrı hissetmez. 4. Kemiğin %70’i, sementin %45-50’si inorganik tuzlardan oluşur. 4  Apikal bölgedeki sement, servikal bölgedeki sementten daha kalındır. (Kalınlığı servikalde 20- 50μm, apikalde ise 150-200 μm arasında değişir) Dentin kanallarını örterek dentini korur. Periodontal fibrillerin bağlanmasını sağlar. 5 Sement sarı renktedir, dentine göre daha açık renklidir. Diğer tüm mineralize dokulardan çok daha fazla florür içerir. Hayat boyu sement oluşumu devam eder. 6  Sement dokusu bir ölçüde kendini onarabilecek yapıya sahiptir ve sement normal şartlarda aşınmaz. Fizyolojik diş hareketleri sırasında ise dişin apikal kısmında yer alan sement rezorbe olur. 7 Sementin Kimyasal Yapısı Ağırlıkça %45-50 inorganik materyal %50-55 organik materyal %5 su Hacimce %65 inorganik materyal %23 organik materyal %12 su 8  Sementin İnorganik içerik Organik içerik Hidroksiapatit kristalleri Kollajen İnorganik-Organik Kalsiyum Ekstraselüler matriks proteinleri Yapısı Fosfat Mineral ve eser elementler  Sementin kök dentinine komşu olan iç kısımları normal sementten %80 daha fazla inorganik apatit fazı içerir. Periodontal ligamentten uzanan kollagen lifler sement içine gömülür ve diş ile alveol kemiğini birbirine bağlar. 10  SEMENT HÜCRELERİ Periodontal Odontoklastlar Sementoblastlar Sementositler ligament (Sementoklastlar) fibroblastları 11  Sementoblast 1. Sementoblastlar Kemik mezenşimal kök hücresi Ektomezenşimden orijin alırlar. Görevleri sement dokusunu oluşturmaktır. Sementoblastlar kollajen üretirler, osteokalsin ve sialoprotein salgılarlar. PDL mezenşimal kök hücresi 12 Sementoblast 13 14  Sementoblast Sementosit Kemik mezenşimal kök hücresi 2. Sementositler Sementoblastlardan türerler. Yapı ve fonksiyonel olarak osteositlere benzerler. 15μm çapındadırlar. PDL mezenşimal Uzun sitoplazmik uzantılara sahiptirler ve bu kök hücresi uzantılarla birbirleri ile temas halindedirler. 15  Lakuna Lakuna denilen boşluklarda bulunurlar ve kendi oluşturdukları sement matriksi içinde gömülü kalmışlardır. Hücreli karışık tabakalı sementte ve hücreli intrinsik fibrilli sementte değişen miktarlarda bulunurlar. 16 Sementosit 17 3. Periodontal Ligament Fibroblastları Periodontal ligamantte bulunmalarına rağmen, periodontal fibroblastlar kollagen lifleri yaparlar, bu lifler daha sonra sement içine girerken mineralize olurlar. Sement oluşumuna (Sementogenesis) katkıda bulundukları için sement hücreleri olarak sayılırlar. 18 4. Sementoklastlar Çok çekirdekli dev hücreler olup sement rezorpsiyonunda aktif rol oynarlar. Osteoklastlara çok benzer özelliklere sahiptirler ve osteoklastlardan ayırt etmek güçtür. 19 Sement Yapıları Hücresiz Sement (Aselüler, Primer) Sement Hücreli Sement (Selüler, Seconder) Sement Sementoid Tabaka Ara (Intermediate) Sement 20 Hücresiz sement Hücreli sement 21 Hücresiz Sement (Aselüler, Primer) Sement İlk oluşan sementtir, hücre içermez. Hücresiz Kök dentinini mine sement sınırından apekse sement kadar örter. Hücreli Dişin tutunmasını sağlar. sement 22 Hücreli Sement (Selüler, Seconder) Sement Diş oklüzal düzleme ulaştıktan sonra oluşur. Hücresiz semente göre daha düzensiz bir yapıya sahiptir. Hücresiz sementin üzerinde bulunur. Dişin aşınma ve hareket gibi etkenlere karşı uyumunu sağlar. Kökün apikal 1/3’inde yoğun, 1/3 orta bölgesinde az bulunur, servikalde bulunmaz. 23 Hücresiz sement Hücreli 24 sement Hücresiz sement Hücreli 25 sement Sementoid Tabaka Sement yaşam boyunca devamlı yeni tabakaların katılması ile kalınlaşır. Derin bölgelerde kalsifikasyon, yüzeyel bölgelerde PDL ise yenilenme vardır. Hücreli veya hücresiz sementin üstündeki henüz Sement Sementoid doku mineralize olmamış organik matriks tabakasına sementoid tabaka denir. Sementoid tabaka rezorbsiyona karşı dirençlidir. 26 Ara (Intermediate) Sement (Hyaline tabakası) Bu tabaka dentin dokusunun semente bakan yüzünde yer alır. Dentin ile kökün apikal yarısındaki (kökün apikal 2/3’ünde) hücreli kök sementi arasında, hücresel artıklar içeren sınırlı dar tabakadır. 27 Hücresiz sement Ara Proteoglikan ve glikoprotein yapıdadır. Sement Sementoblastlar tarafından oluşturulur. Tomes’un granüler Mineralize olur. tabakası Dentin Tam bir sement yapısı göstermez, dentin yapısını da andırmaz. Kök dentininin gelişimsel bir formu olarak düşünülür. Tüm insan dişlerinde bulunmayabilir. 28 29 MİNE-SEMENT SINIRI Dentin sement sınırı genellikle düzdür ve daimi Mine-Sement Birleşimi dişlerde dentin ile sement arasında sıkı bir bağlantı vardır. Sement dokusu mine ile "servikal çizgi" adı verilen bir mine-sement sınırı ile birleşir. 30 Mine ve sement bağlantısının varyasyonları; %60 ; sement mineyi örter %30 ; uç uca birleşme %10 ; sement mine ile birleşmez 31 Gelişim Çizgileri (Salter Çizgileri) Sement gelişimindeki günlük duraksamalara Salter çizgileri bağlı olarak oluşan çizgilerdir. Kök yüzeyine paralel uzanırlar. Etraflarındaki sement dokusuna göre daha fazla mineral ve daha az lif içerirler. 32 Sementin fonksiyonları ✓ Kök dentin yüzeyini kaplamak ve açık olan dentin tübüllerini örtmek. ✓ Periodontal ligament lifleri ile diş kökü arasındaki bağlantıyı sağlayarak dişin soket içinde kalmasına yardımcı olmaktır. ✓ Dişin total uzunluğunun devamlılığını sağlamak. 33  Mine uzantıları Sement Hipersementoz anomalileri Sementikel 34 Mine uzantıları Kök oluşumu başladıktan sonra amelogenezis durmazsa yeni oluşan sement üzerine minenin depolanmasıyla oluşur. Mine-sement sınırından furkasyon bölgesine dar, kama şeklinde uzanan mine yapısıdır. 35 1. derece: furkasyon bölgesine doğru uzama ile izlenir. 2. derece: furkasyon bölgesine uzanır ancak furkasyona ulaşmaz. 3. derece: furkasyon bölgesine ulaşır. 36  Mandibular molar furkasyonlarında %30 Maksiller molar furkasyonlarında %15 İkinci molarlarda birinci molarlardan daha sık Bukkal yüzeyde diğer yüzeylerden daha sık 37  Plak için önemli retansiyon alanı oluşturur ve ataşman kaybı için predispozan faktördür. Ataşman kaybı yarattıysa kaldırılabilir, ancak hassasiyet meydana gelebilir. 38 Hipersementoz Sementin tüm kök yüzeyinde ya da lokal olarak belirgin biçimde kalınlaşmasıdır. Lokalize ya da tüm dişleri etkileyecek şekilde olabilir. 39 Sementikel Periodontal ligament içinde serbest ya da yapışık, Serbest yuvarlak sement kütleleridir. Sement sementikel Kalsifiye olmuş epitel artıkları, Periodontal ligamentte travmatik olarak kopmuş alveoler kemik ya da sement Yapışık sementikel parçacıkları, PDL Tromboze damarlardan oluşabilir. 40  SEMENT REZORPSİYONU YEREL NEDENLER Okluzal travma Ortodontik hareket Kötü pozisyonlu bir dişin sürme sırasındaki baskısı Re-implantasyon Periodontitis GENEL NEDENLER Kalsiyum eksikliği A vitamini eksikliği D vitamini eksikliği Tüberküloz Pnömoni Hipotroidizm Paget hastalığı 41 42