URI NG PANITIKAN PDF - Mga Uri ng Panitikan

URI NG PANITIKAN  LAYUNIN A. Naiisa-isa ang iba’t ibang Uri at Anyo ng Panitikan; at B. Nakasusulat ng sariling halimbawa ng akdang pampanitikan. BATAY SA PARAAN NG PAGSASALIN PASALIN-DILA PASULAT BATAY SA ANYO  TULUYAN/ PROSA Nagpapahayag ng kaisipan....

URI NG PANITIKAN  LAYUNIN A. Naiisa-isa ang iba’t ibang Uri at Anyo ng Panitikan; at B. Nakasusulat ng sariling halimbawa ng akdang pampanitikan. BATAY SA PARAAN NG PAGSASALIN PASALIN-DILA PASULAT BATAY SA ANYO  TULUYAN/ PROSA Nagpapahayag ng kaisipan. Ito'y isinusulat ng patalata.  PATULA Nagpapahayag ng damdamin. Ito'y isinusulat ng pasaknong.  MGA AKDANG TULUYAN/ PROSA  Isang mahabang kuwentong piksyon na binubuo ng iba't NOBELA ibang kabanata.  Isang maigsing salaysay hinggil sa isang mahalagang pangyayaring kinasasangkutan ng isa o ilang tauhan at may iisang kakintalan o impresyon lamang. MAIKLING KWENTO  Edgar Allan Poe “Ama ng Maikling Kuwento” Deogracias Rosario “Ama ng Maikling Kwento sa Pilipinas”  Halimbawa : Tata Selo ni Rogelio Sikat Walang Panginoon ni Deogracias Rosario Mabangis na Lungod ni Efren Abueg Sandosenang sapatos ni Luis Gatmaitan Papel de liha ni Ompong Remegio MAIKLING KWENTO  Uri ng Panitikan na itinatanghal sa mga teatro. Nahahati ito sa ilang yugto na maraming tagpo. Pinakalayunin nitong itanghal ang mga tagpo sa isang tanghalan o entablado. Halimbawa: Walang DULA Sugat ni Severino Reyes  ALAMAT Isang uri ng panitikan na nagkukuwento tungkol sa mga pinagmulan ng mga bagay-bagay sa daigdig. Karaniwang nagsasalaysay ang mga ito ng mga pangyayari hinggil sa tunay na mga tao at pook, at mayroong pinagbatayan sa kasaysayan.  Isang uri ng kathang-isip na panitikan kung saan mga hayop o kaya mga bagay na walang-buhay ang gumaganap na mga tauhan, katulad ng leon at daga, pagong at matsing, at lobo at kambing. May natatanging kaisipang mahahango mula sa mga pabula, sapagkat nagbibigay ng mga moral na aral para sa mga batang mambabasa. PABULA PABULA Isang maikling kuwentong may aral na kalimitang hinahango mula sa Bibliya PARABULA ANEKDOTA Akdang tuluyan na tumatalakay sa kakaiba o kakatwang pangyayaring naganap sa buhay ng isang kilala, sikat o tanyag na tao. Ito rin ang mga ginagawa ng mga pagpapaliwanag sa mga ginagawa ng mga tao. ANEKDOTA  Isang maiksing komposisyon na kailimitang naglalaman ng personal na kuru- kuro ng may-akda. SANAYSAY  Nagsasaad ng kasaysayan ng buhay ng isang tao hango sa mga tunay na tala, pangyayari o impormasyon. TALAMBUHAY Mga mahahalagang nangyayari sa loob at labas ng ating bansa. BALITA Isang buong kaisipan o opinyon ng isang tao na pinababatid sa pamamagitan ng pagsalita sa entablado. Layunin nitong humikayat, tumugon, mangatwiran, magbigay ng kaalaman o impormasyon at maglahad ng isang paniniwala. TALUMPATI PATULA  TULANG PASALAYSAY (Narrative Poetry) Isang tula na may balangkas. Ang tula ay maaaring maikli o mahaba, at ang mga kuwento na may kaugnayan sa maaaring maging simple o kumplikadong pangyayari.  EPIKO Tumatalakay sa mga kabayanihan at pakikipagtunggali ng isang tao o mga tao laban sa mga kaaway na halos hindi mapaniwalaan dahil may mga tagpuang makababalaghan at di-kapani-paniwala. Kuwento ito ng kabayanihan na punung-puno ng mga kagila-gilalas na mga pangyayari. Bawat pangkatin ng mga Pilipino ay may maipagmamalaking epiko. May mga epikong binibigkas at mayroong inaawit. EPIKO  Ang awit ay may Ang korido ay may labindalawang pantig walong pantig at at mabagal ang mabilis ang paraan ng paraan ng pagbigkas o ang himig pagbigkas o ang himig ay tinatawag na ay tinatawag na allegro. andante. AWIT AT KORIDO  Ang paksa sa korido ay pumapatungkol sa pananampalataya, Ang awit ay tungkol sa alamat, bayani, mandirigma, kababalaghan, at larawan ng buhay. romansa, at pakikipagsapalaran AWIT AT KORIDO AWIT AT KORIDO  TULANG PANDAMDAMIN (Lyric Poetry) Ipinapahayag ang mga saloobin at damdamin ng makata. Ang kataga ng tulang liriko ay ngayon karaniwang tinutukoy bilang mga salita sa isang kanta AWITING-BAYAN AWITING-BAYAN AWITING-BAYAN Maiikling tulang binibigkas nang may himig. Ang kadalasang tema nito ay ang pamumuhay ng mga Pilipino.  SONETO Isang tula na karaniwang may 14 linya. Hinggil sa damdamin at kaisipan, may malinaw na kabatiran sa likas na pagkatao.  ELEHIYA ELEHIYA Ito ay tulang may kinalaman sa guniguni tungkol sa kamatayan. DALIT DALIT Isang uri ng tula, karaniwang pang relihiyon, partikular na nakasulat para sa layunin ng papuri, pagsamba o panalangin, at karaniwan ay ipadala sa isang Diyos o sa isang kilalang pigura at may kahalong pilosopiya sa buhay. DALIT  PASTORAL PASTORAL Tulang naglalarawan ng paraan ng pamumuhay sa kabukiran.  ODA ODA Ang oda ay karaniwang isang liriko o tula na nakasulat bilang papuri o dedikado sa isang tao o isang bagay na kinukuha interes ang makata o nagsisilbing isang inspirasyon para sa oda. ODA  TULANG PADULA/ DRAMATIKO Karaniwang itinatanghal sa theatro.Ito ay patulang ibinibigkas na kung minsan ay sinasabayan ng ritmo o melodiya ng isang awitin. Naglalarawan ito ng mga tagpong lubhang madula na maaaring matulad ng, o dili kaya’y naiiba sa nagaganap sa pang-araw-araw na buhay. TULANG PATNIGAN  Tagisan ito ng talino sa pagbigkas ng tula, bilang pangangatwiran sa isang paksang pagtatalunan. Ito’y sa karangalan ni Francisco “Balagtas” Baltazar. BALAGTASAN  Ito ay isang laro sa tula o isang paligsahan sa husay sa pagbigkas at pangangatwiran nang patula. Hango ang pangangatwiran sa Bibliya, mga salawikain at mga kasabihan. DUPLO  KARAGATAN Ito ay isang laro sa tula o isang paligsahan sa pagtula na kabilang sa tinatawag na “libangang itinatanghal” na ang taglay na pamagat ay nanggaling sa isang alamat ng singsing ng isang dalaga na nahulog sa dagat. ARE YOU LEARNING?