Untitled Quiz

• Ang panitikan ay maaaring uriin at pag-aralan batay sa iba't ibang aspeto.
• Maaaring sumulat ng sariling halimbawa ng akdang pampanitikan.

Batay sa Paraan ng Pagsasalin

• Pasalin-dila: Ang panitikan ay naipapasa sa pamamagitan ng bibig.
• Pasulat: Ang panitikan ay nakasulat.

Batay sa Anyo

• Tuluyan/Prosa: Nagpapahayag ng kaisipan at isinusulat ng patalata.
  • Nobela: Mahabang kuwentong piksyon na may iba't ibang kabanata.
  • Maikling Kuwento: Maigsing salaysay tungkol sa mahalagang pangyayari na kinasasangkutan ng isa o ilang tauhan at may iisang impresyon.
    • Si Edgar Allan Poe ay kilala bilang "Ama ng Maikling Kuwento."
    • Si Deogracias Rosario ay binansagang "Ama ng Maikling Kwento sa Pilipinas."
    • Halimbawa ng maikling kwento ay ang "Tata Selo" ni Rogelio Sikat, "Walang Panginoon" ni Deogracias Rosario, at iba pa.
  • Dula: Isang uri ng panitikan na itinatanghal sa teatro. Nahahati sa ilang yugto at tagpo.
  • Alamat: Nagkukuwento tungkol sa pinagmulan ng mga bagay-bagay sa daigdig at may pinagbatayan sa kasaysayan.
  • Pabula: Kathang-isip na hayop o bagay na walang buhay ang gumaganap na tauhan at nagbibigay ng moral na aral.
  • Parabula: Maikling kuwentong may aral na hango sa Bibliya.
  • Anekdota: Tuluyan na tumatalakay sa kakaibang pangyayari sa buhay ng isang kilala o tanyag na tao upang magpaliwanag sa kanilang ginawa.
  • Sanaysay: Maiksing komposisyon na naglalaman ng personal na kuru-kuro ng may-akda.
  • Talambuhay: Nagsasaad ng kasaysayan ng buhay ng isang tao batay sa tunay na tala at impormasyon.
  • Balita: Mga mahalagang nangyayari sa loob at labas ng bansa.
  • Talumpati: Kaisipan o opinyon ng isang tao na ipinababatid sa pamamagitan ng pagsalita sa entablado.
• Patula: Nagpapahayag ng damdamin at isinusulat ng pasaknong.
  • Tulang Pasalaysay (Narrative Poetry): May balangkas, maikli o mahaba, at may kaugnayan sa mga simple o kumplikadong pangyayari.
    • Epiko: Tumatalakay sa kabayanihan at pakikipagtunggali laban sa mga kaaway na may tagpuang makababalaghan.
    • Awit at Korido:
      • Ang awit ay may labindalawang pantig, mabagal ang pagbigkas (andante), at tungkol sa bayani, mandirigma, at larawan ng buhay.
      • Ang korido ay may walong pantig, mabilis ang pagbigkas (allegro), at pumapatungkol sa pananampalataya, alamat, kababalaghan, romansa, at pakikipagsapalaran.
  • Tulang Pandamdamin (Lyric Poetry): Ipinapahayag ang saloobin at damdamin ng makata, karaniwang tinutukoy bilang mga salita sa isang kanta.
    • Awiting-Bayan: Maikling tulang binibigkas nang may himig at kadalasang tema ay ang pamumuhay ng mga Pilipino.
    • Soneto: Tula na may 14 na linya, tungkol sa damdamin at kaisipan, na may malinaw na kabatiran sa likas na pagkatao.
    • Elehiya: Tula na may kinalaman sa guniguni tungkol sa kamatayan.
    • Dalit: Uri ng tulang pangrelihiyon, partikular na nakasulat para sa layunin ng papuri, pagsamba, o panalangin.
    • Pastoral: Tulang naglalarawan ng pamumuhay sa kabukiran.
    • Oda: Karaniwang liriko o tula na papuri o dedikasyon sa isang tao o bagay na kinukuha ng makata bilang inspirasyon.
  • Tulang Patnigan:
    • Balagtasan: Tagisan ng talino sa pagbigkas ng tula bilang pangangatwiran sa isang paksang pagtatalunan, bilang parangal kay Francisco "Balagtas" Baltazar.
    • Duplo: Isang laro sa tula o paligsahan sa husay sa pagbigkas at pangangatwiran nang patula, hango sa Bibliya, salawikain, at kasabihan.
    • Karagatan: Laro sa tula o paligsahan sa pagtula na kabilang sa "libangang itinatanghal," na nanggaling sa alamat ng singsing ng isang dalaga na nahulog sa dagat.
  • Tulang Padula/Dramatiko: Itinatanghal sa teatro, binibigkas na kung minsan ay sinasabayan ng ritmo o melodiya ng isang awitin, at naglalarawan ng mga madulang tagpo.