Kỹ Năng Giáo Dục Sức Khoẻ PDF

KỸ NĂNG GIÁO DỤC SỨC KHỎE Y TẾ CÔNG CỘNG NĂM THỨ IV (2020) BS TRẦN THANH THIÊN TRÚC Email: [email protected] BS TRƯƠNG TRỌNG HOÀNG Thạc sĩ khoa học xã hội sức khỏe BỘ MÔN Y ĐỨC-PHÁP LUẬT & KHOA HỌC HÀNH...

KỸ NĂNG GIÁO DỤC SỨC KHỎE Y TẾ CÔNG CỘNG NĂM THỨ IV (2020) BS TRẦN THANH THIÊN TRÚC Email: [email protected] BS TRƯƠNG TRỌNG HOÀNG Thạc sĩ khoa học xã hội sức khỏe BỘ MÔN Y ĐỨC-PHÁP LUẬT & KHOA HỌC HÀNH VI KHOA Y TẾ CÔNG CỘNG ĐHYK PHẠM NGỌC THẠCH  MỤC TIÊU HỌC TẬP Sau khi hoàn thành bài học, sinh viên có thể: Trình bày được những kỹ năng GDSK cơ bản: giao tiếp, truyền thông, khơi dậy Ứng dụng để GDSK cho bệnh nhân trong bệnh viện và người dân ở cộng đồng. 2 3  GIÁO DỤC SỨC KHỎE BẰNG CÁCH NÀO? Các kỹ năng trong 3 kỹ năng: GDSK Giao tiếp: Tác động vào Cảm xúc, giúp đối Kỹ năng giao tiếp tượng chịu nghe Truyền thông: Tác động vào Nhận thức, Kỹ năng truyền thông giúp đối tượng chịu hiểu Kỹ năng khơi dậy Khơi dậy: Tác động vào Ý chí, giúp đối tượng chịu làm 4  KỸ NĂNG GIAO TIẾP Các kỹ năng trong KN giao tiếp không lời KN giao tiếp bằng lời GDSK Trang phục Lắng nghe Kỹ năng giao Cử chỉ, dáng điệu, vẻ Không cắt lời trừ tiếp mặt, giọng nói trường hợp cần thiết Phong cách Kỹ năng truyền Không lên giọng kẻ cả, Vị trí đứng, ngồi phù phán xét, đổ lỗi, cũng thông hợp như không tỏ thái độ Kỹ năng khơi dậy thương hại, ban ơn. 6  KỸ NĂNG GIAO TIẾP Các kỹ năng trong Ví dụ: Chẳng hạn đến với người cùng phái: GDSK “Chị em chúng ta” hoặc “Cánh đàn ông chúng Kỹ năng giao ta”, đến với thanh niên “Thanh niên chúng ta”, đến với người lớn “Là những bậc cha mẹ như tiếp chúng ta”... Kỹ năng truyền ► Tìm những đặc điểm chung nào đó giữa thông ta và đối tượng để bày tỏ sự đứng về phía của họ để tạo sự đồng cảm Kỹ năng khơi dậy ► ► Qui tắc “Người của mình” 7  KỸ NĂNG GIAO TIẾP Các kỹ năng trong Những đức tính quan trọng của người GDSK GDSK Thấu cảm (Empathy): đặt mình vào hoàn cảnh của đối tượng để hiểu đối tượng Kỹ năng giao Chấp nhận (Acceptance): chấp nhận đối tiếp tượng là chính đối tượng, không định Kỹ năng truyền kiến/tiên kiến thông Chân thành (Genuineness): đến với đối tượng bằng tấm lòng thật muốn giúp đỡ. Kỹ năng khơi dậy 8  KỸ NĂNG TRUYỀN THÔNG Các kỹ năng trong Truyền thông là tiến trình trao đổi GDSK thông tin giữa các cá nhân thông Kỹ năng giao tiếp qua một hệ thống các biểu tượng, Kỹ năng truyền dấu hiệu hoặc hành vi. thông Điều quan trọng nhất của truyền Kỹ năng khơi dậy thông là làm sao truyền đạt được đúng thông tin muốn truyền đạt. 9  KỸ NĂNG TRUYỀN THÔNG Các thành phần của một tiến trình truyền thông Kênh Người gởi Người nhận Thông điệp Hồi báo Nhiễu Bối cảnh: vật chất và tâm lý 10  Người gởi Các kỹ năng trong GDSK Kỹ năng giao tiếp Kỹ năng truyền thông Kỹ năng khơi dậy Tích cực tìm hiểu, học hỏi về nội dung truyền thông Trau dồi kỹ năng truyền thông. 11  Tìm hiểu về người nhận Các kỹ năng trong GDSK Kỹ năng giao tiếp Kỹ năng truyền thông Tìm hiểu về các đặc điểm cá nhân của người Kỹ năng khơi dậy nhận như sở thích, chuẩn mực, giá trị, niềm tin... Thăm dò xem người nhận đã biết gì (ở giai đoạn nào theo mô hình HVSK) về đề tài mình định truyền thông. 12 KỸ NĂNG TRUYỀN THÔNG 14  Mang khẩu trang Giữ khoảng cách với nhau Các kỹ năng trong Tránh tụ tập đông người Sát khuẩn tay và những GDSK bề mặt có nguy cơ Kỹ năng giao tiếp mang mầm bệnh Thực hiện khai báo y tế Kỹ năng truyền đầy đủ thông Kỹ năng khơi dậy 15  Thông điệp Các kỹ năng trong GDSK Kỹ năng giao tiếp Kỹ năng truyền thông Có cấu trúc rõ ràng Ngắn gọn Kỹ năng khơi dậy Lặp đi lặp lại Đặc biệt nên khai thác ví dụ tương tự (analogy). 16 KỸ NĂNG TRUYỀN THÔNG 17 KỸ NĂNG TRUYỀN THÔNG 18  Kênh Các kỹ năng trong GDSK Kỹ năng giao tiếp Kỹ năng truyền Phù hợp với người nhận (trình độ, văn hóa, thông sở thích...) Kỹ năng khơi dậy Trực quan tốt hơn không trực quan. Trực quan: trực tiếp thông qua các giác quan (sử dụng âm thanh thật, hình ảnh, mùi, vị, sờ nắm), không đòi hỏi người nhận phải suy luận. 19  Hồi báo Bối cảnh Các kỹ năng trong GDSK Kỹ năng giao tiếp Kỹ năng truyền thông Tận dụng mọi khả năng để thu nhận hồi báo. Kỹ năng khơi dậy Cố gắng tạo hoàn cảnh vật chất thuận lợi Cố gắng tạo hoàn cảnh tâm lý thuận lợi: chọn thời điểm phù hợp, giao tiếp tốt... 20 21  KỸ NĂNG KHƠI DẬY Các kỹ năng trong Mục đích giúp đối tượng tăng cường sự tự tin, năng lực tự chọn lựa, tự quyết định GDSK tiến đến thực hiện các hành vi sức khỏe Kỹ năng giao tiếp phù hợp. Kỹ năng truyền Nguyên tắc chung đó là cần kết hợp: thông việc tạo động lực từ bên trong và Kỹ năng khơi dậy sự động viên, nhắc nhở/tạo động lực từ bên ngoài. 22  Một số kỹ năng cụ thể Trình bày vấn đề một cách thiết thân Các kỹ năng trong Hạn chế áp đặt ý kiến trái lại cần khơi gợi giúp đối tượng tự phát hiện ra vấn đề GDSK Giúp đối tượng tự tin hơn vào bản thân bằng Kỹ năng giao tiếp một thái độ tôn trọng đối tượng, tạo điều Kỹ năng truyền kiện cho đối tượng tự suy nghĩ, tự làm, tự giải quyết thông Dùng từ có sức mạnh (Power words): Kỹ năng khơi dậy “Hình dung/Tưởng tượng”; “Bởi vì”; “Mới” … 23  Một số kỹ năng cụ thể Các kỹ năng trong GDSK Kỹ năng giao tiếp Kỹ năng truyền thông Kỹ năng khơi dậy 25 KỸ NĂNG KHƠI DẬY ? 26  Một số kỹ năng cụ thể Khuyến khích sự tham gia của đối tượng bằng những Các kỹ năng trong câu hỏi dẫn dắt thích hợp, bằng các hoạt động tạo tham gia như thảo luận nhóm, sắm vai, thực tập... GDSK Hướng dẫn các kỹ năng thật cụ thể và tạo cơ hội Kỹ năng giao tiếp thực hành càng nhiều càng tốt Kỹ năng truyền Dựa vào “tác động của tấm danh thiếp” để khơi thông dậy Giới thiệu địa chỉ hoặc số điện thoại để liên hệ Kỹ năng khơi dậy khi cần Thường xuyên động viên, nhắc nhở: Ví dụ làm tốt hoạt động chăm sóc khách hàng. 27  Nhiều tác giả. Tài liệu huấn luyện về Giáo dục sức khỏe TÀI và Nâng cao sức khỏe. Trung tâm Truyền thông-Giáo dục LIỆU sức khỏe, 2003. THAM World Health Organization. Education for health-A manual on health education in primary healthcare. KHẢO Geneva, 1988. 28