Vrede Van Versailles, Russische Revolutie En Amerikaanse Verkiezingen PDF

**Vrede van Versailles, Russische Revolutie en Amerikaanse verkiezingen** **Vrede van Versailles:** *[1. Spanningsvelden in de geopolitiek (bv. Qatar)]* Geopolitiek: benadering van politiek die geleid wordt door geografische/geologische elementen *[1.1 Frankrijk VS Duitsland]* Elzas-Lotharingen...

**Vrede van Versailles, Russische Revolutie en Amerikaanse verkiezingen** **Vrede van Versailles:** *[1. Spanningsvelden in de geopolitiek (bv. Qatar)]* Geopolitiek: benadering van politiek die geleid wordt door geografische/geologische elementen *[1.1 Frankrijk VS Duitsland]* Elzas-Lotharingen Straatsburg in Frankrijk: elke maand Europees Parlement voor EU en ligt op de grens tussen Frankrijk en Duitsland = symbool voor vrede Waarom Straatsburg: ligt op de grens tussen Du en Fr en symboliseert vrede in Europa omdat Du en Fr eeuwenlang om dat gebied gevochten hebben. [Oorsprong]: Karolingische Rijk Verdrag van Verdun (843 (gestreden om Lotharingen)) -Oost- Frankische Rijk HRR en later Duitsland -Midden-Frankische Rijk Lotharingen -West-Frankische Rijk Frankrijk *[1.2 Groot-Brittannië VS Duitsland]* industrialisatie GB = 1^ste^ economie van de wereld Duitse Rijk (Centrum van Europa en 1870 = industrialisatie) \* zoals China en VS vandaag dominanties op zee kolonies GB = sterke, oude speler Duitsland = nieuwe speler (Conferentie van Berlijn) *[1.3 Groot-Brittannië VS Frankrijk]* eeuwenoud gevecht om Europese dominantie kolonies: GB wilt een lijn in Afrika van Noord naar Zuid Frankrijk lijn van West naar Oost (willen Egypte = Suezkanaal) maar Egypte is van GB *[1.4 Oostenrijk-Hongarije VS Rusland]* Balkan (kruispunt orthodoxen en katholieken) Rusland wil orthodoxen beschermen + uitbreiden = leider van 'slaven' Bosnië : katholieken Kroaten, orthodoxen Serviërs en moslims Bosnië *[1.5 Ottomaanse Rijk VS Rusland]* toegang Middellande Zee Bosporus (geen tol) en Dardanellen Zwarte Zee = geopolitiek Belangrijk voor Rusland voor export en economie Verdrag van Montreux: vrije doorgang (buiten tijdens oorlog) **ACTUA:** Krim, Sebastopol (havenstad) en Bosporus -- Dardanellen = spelen nog steeds een rol vandaag oorlog Oekraïne *[1.6 Duitsland VS Rusland]* Duitsers steunen Oostenrijk-Hongarije *[2. ontstaan van allianties]* *[2.1 Triple Alliance:]* Duitsland -- Oostenrijk-Hongarije -- Ottomaanse Rijk steunen elkaar (enkel als er oorlog is) samen afgesproken in 1882 *[2.2 Triple Entente: ]* Frankrijk -- Verenigd Koninkrijk -- Rusland steunen elkaar (enkel als er oorlog is) afgesproken op verschillende momenten (door onderlinge allianties) geheel van kleinere allianties (VK -- R; VK -- F ; R -- F) GB: Balance of Power helpt zwakkere landen om concurrentie uit te schakelen **GB + Frankrijk = spanningsveld?** GB helpt Frankrijk om Duitsland te verzwakken (= sterkste vijand doen verliezen) *[3. WO I in grote lijnen]* *[3.1 het conflict Oostenrijk-Hongarije en Servië]*Afbeelding met tekst, schermopname, diagram, lijn Automatisch gegenereerde beschrijving = mengelmoes in Bosnië nog steeds bezig in 2024 *[3.2 moord op Frans-Ferdinand in Sarajevo]* - Frans-Ferdinand en zijn vrouw Sophie (te lage klasse): aartshertogen (=Habsburger) kroonprins paar - Frans-Ferdinand: achterneef van Frans-Jozef = kinderen opvolging bemoeilijkt - Keizerlijke bloedlijn: te veel vrouwen voor opvolging = enige optie Frans-Ferdinand - Paar gaat op vakantie naar de Balkan = valse hoop aan het volg (dachten verandering) - Bomaanslag op het paar in Sarajevo door Bosnische-Serviër bom gooien mislukt = ze ontsnappen - Bosnische-Serviër moet enkel hoekje om = schiet paar dood met geweer *[3.3 Spel van ultimatums en de allianties]* iedereen krijgt oorlog met iedereen (Triple Alliance en Triple Entente) Oostenrijk geeft Servië ultimatum met strenge eisen die Servië niet kon doen = oorlog *[3.4 Europees Conflict]* spanningsvelden + aanleiding (moord op Frans-Ferdinand) frontlinies liggen vast = bij ons: de ijzer *[3.5 Wereldconflict]* er wordt ook gevochten in de kolonies (bv. Congo) soms komen er mensen van de kolonies naar Europa om te vechten (bv. Senegal Frankrijk) *[3.6 Hopeloos Conflict: ]* enorme kosten: economisch + menselijk Revolutionair klimaat in verschillende landen: R, D, O-H, FR, B,... *[4. Russische Revolutie]* - na Oktoberrevolutie onderhandelingen (1918) - Finland wil toetreden tot de NAVO (vrezen oorlog met Rusland) - Akkoord van Londen (1915) geallieerden (R,VK,FR (VS)) beloven tegen de Triple Alliance te vechten - Rusland breekt dit door zich terug te trekken uit de oorlog (Vrede van Litovsk) - Vrede van Litovsk: Rusland en Triple Alliance start wantrouwen tussen Rusland en het Westen (nationalisatie) nadelig voor Rusland, moesten Duitsland helpen: bufferzone van Duitslandvriendelijke staten tussen Rusland en Duitsland, grondstoffen en militaire steun (wapens **TAAK: Vrede van Versailles 1919** *[1. Wie zijn de grote 4 en welke landen vertegenwoordigen ze?]* - Wilson Amerika - George GB - Clemenceau Frankrijk - Orlando Italië *[2. Wat waren de doelstellingen van de grote 4 in Versailles?]* - Wilson: vrede + zoveel mogelijk veertien punten verwezenlijken (idealen) + oprichting Volkenbond (soort voorloper van de VN ruzies oplossen voor het tot oorlog leidt - George: wou Duitsland straffen, maar wou balans behouden (voor economie) - Clemenceau: Duitsland zwaar straffen (financieel + economisch) zodat Duitsland nooit meer een bedreiging kon zijn voor Frankrijk - Orlando: meer grond voor Italië *[3. Wie was niet uitgenodigd in Versailles?]* - Duitsland: de verliezer van de oorlog en de grote vijand - Sovjet-Unie: heeft bondgenoten in de steek gelaten *[4. Welke nieuwe landen waren aanwezig? Waartoe behoorden ze?]* - Tsjechoslowakije Oostenrijk-Hongarije - Polen Gebieden van het Duitse Keizerrijk, Oostenrijk-Hongarije en het Russische Rijk - Joegoslavië Oostenrijk-Hongarije en het Ottomaanse Rijk - Baltische staten Russische Rijk - Finland Russische Rijk *[5. Gebiedswijzigingen Duitsland?]* - 1/10 van zijn grond afstaan - Elzas-Lotharingen aan Frankrijk geven - Kolonies afgeven *[6. Militaire bepalingen in het Verdrag?]* - Leger beperken tot 100.000 man - zeemacht beperkt + luchtmacht verboden *[7. Economische bepalingen Duitsland in het Verdrag?]* - Zware herstelbetalingen - Economische verliezen (bv. kolonies) *[8. Ontstaan van welke landen door Vrede van Versailles?]* - Tsjechoslowakije - Polen - Joegoslavië - Baltische staten - Finland *[9. Gevolgen van Vrede van Brest-Litovsk voor grondgebied Rusland?]* - Verliezen Baltische Staten, Polen, Finland en Oekraïense gebieden *[10. Hoe staan de Duitsers tegenover de Vrede van Versailles?]* - Voelen zich vernederd en zijn boos - Geloven in de dolkstootlegende *[11. Sociale gevolgen einde WOI (in Nederland + België?]* - Economische problemen werkloosheid + inflatie - Vooral België veel schade aan de infrastructuur **Russische Revolutie** *[1. oorzaken]* *[1.1 Waarom breekt de revolutie uit?]* - Armoede in de steden en het platteland - Politieke strubbelingen (geen democratie, zwakke tsaar,...) - Grote groep intelligentsia - WO I eten moet verdeeld worden = voedsel tekort *[1.2 In welke andere landen dreigen er ook communistische opstanden?]* - Duitsland en Oostenrijk (één van de redenen voor de wapenstilstand) - Ook in landen zoals Frankrijk en België vreest men de communisten (reden voor de invoering algemeen enkelvoudig stemrecht in België om deze groep de wind uit de zeilen te halen) *[2. Verschil Februari-Oktoberrevolutie]* *[2.1 Vonden deze revoluties plaats in februari en oktober?]* - Neen. In onze streken hanteert men de gregoriaanse kalender (hervorming van Gregorius XIII \[1582\]) - in Rusland de juliaanse kalender (stamt nog uit de Klassieke Oudheid). De Russische kalender loopt daardoor achter op de westerse. Wanneer het in Rusland dus februari is, is het in België maart (oktober november). - Vandaag hanteert de hele wereld de westerse standaard, maar er zijn nog steeds uitzonderingen (bv. Islamitische tijdsrekening, Orthodoxe Kerk,...). Dit verklaart waarom de Russen Kerstmis ook op 25 december vieren, maar wel enkele weken na onze streken. *[2.2 Welke groepen stonden tegenover elkaar tijdens deze revoluties?]* - Februarirevolutie: koningsgezinden -- hervormingsgezinden (liberalen, communisten,.... - Oktoberrevolutie: liberalen (Voorlopige Regering) -- communisten *[2.3 stappen van een revolutie]* 1. Gematigde fase (februari revolutie): kortstondige opstand, afdwingen van veranderingen en gematigd bestuur gevormd (bv. burgerij -- adel) 2. Radicale fase (oktober revolutie): veranderingen gaan niet snel genoeg, staatsgreep, omdat het te traag gaat. De lagere klassen komen in opstand (de mensen die het niet goed hebben) Lenin 3. Stabilisatiefase: moment van rust en dictatuur Stalin (opvolger Lenin) *[2.4 Hoe slaagden de communisten er in om de opstand naar hun hand te zetten?]* - Zoals in elke revolutie volgt er na een opstand een gematigde fase. Dit frustreert de voorstanders van grote hervormingen. - De communisten profiteren van het verlies aan steun van de gematigde Voorlopige Regering en plannen dan ook een staatsgreep. Die staatsgreep is eerder het intrekken van steun aan de Voorlopige Regering door allerlei groepen (o.a. het leger) dan een zeer heldhaftige opstand zoals die later in de Sovjetpropaganda opduikt. *[3. Marxisme-- Leninisme]* *[3.1 Wie is Marx?]* - Duitse socioloog en 19^e^ eeuwse schrijver *[3.2 Wat zijn de belangrijkste ideeën van Marx?]* Marx pleit voor een communistische revolutie in 2 fasen. **Fase 1**: productiefactoren worden eigendom van de staat die moet zorgen voor een herverdeling = socialistische fase (vandaar ook de afkorting USSR \[Unie van Socialistische Sovjetrepublieken, een sovjet is een raad van arbeiders, boeren en soldaten in Rusland\]. Er is een enorme kloof tussen rijk en arm + onderdrukking van de arbeiders revolutie (vanzelf) -- Socialistische staat (= overheid is eigenaar van de productie factoren) (arbeid, kapitaal, grondstoffen (en kennis)) gecreëerd = herverdeling **Fase 2:** herverdeling is beëindigd en de productiefactoren zijn voortaan collectief eigendom = staat is niet langer nodig = communistische fase. Communistische fase: alle eigendommen is collectief geen overheid nodig - Marx dacht dat de arbeidersklasse op een bepaald moment de onderdrukking door de rijken zo beu zou zijn dat ze spontaan in opstand zou komen. - ! Wij gebruiken de term socialisme in relatie tot politieke partijen in West-Europa die eerder sociaal-democratisch zijn dan socialistisch: sociaal-democraten scheuren zich los van het marxisme doordat zij pleitbezorger zijn van deelname aan WOI en niet aansturen tot een revolutie om meer gelijkheid te realiseren zoals Marx. *[3.3 In welke boeken poneerde hij deze ideeën?]* - Het Communistisch Manifest (1847: pamflet van 30-tal pg. gepubliceerd vlak voor de Franse februarirevolutie van 1848) - Das Kapital (1867: eerste deel, latere delen werden na zijn dood gepubliceerd door Friedrich Engels) *[3.4 Wie is Lenin + verschil met Marxisme?]* - Lenin 20^e^ eeuwse politicus - Marxisme + verschil: hij denkt dat je moet helpen om de revolutie te laten uitbreken = avant-garde *[3.5 Wat voegt Lenin hieraan toe?]* - Lenin denkt dat een avant-garde(voorhoede = communistische partij) de arbeiders de weg moeten wijzen richting revolutie want spontaan zouden ze hun 'ketenen' niet wegwerken. *[3.6 Welke andere groepen bestonden er in de USSR?]* - Er zijn vele andere groepen binnen het Russische communisme: trotskisten (internationale dimensie), stalinisten (enkel binnen de USSR communisme), bakoenisten (anarchisten, geen staat),...  *[4. Duitse Connectie]* *[4.1 Welk belang hadden de Duitsers om Lenin terug te sturen naar Rusland?]* - Duitsland wil Rusland destabiliseren zodat het zich terug zou trekken uit WOI. Daardoor zouden ze hun troepen kunnen concentreren op het westelijke front. *[4.2 Hoe wordt dit in de loop van 1918 duidelijk?]* - Verdrag van Brest-Litovsk (zie hfdst. Verdrag van Versailles) *[5. Raspoetin]* [5.1 Welke rol speelde Raspoetin aan het hof van tsaar (keizer) Nicolaas II?] - Raspoetin was een gebedsgenezer/monnik van bedenkelijk allooi die zeer populair was in de Russische adellijke kringen. Hierdoor kreeg hij ook invloed in het keizerlijke paleis. De kroonprins leed aan hemofilie (bloedziekte) en was na een therapeutische sessie met Raspoetin steeds aan de beterhand. - Daardoor klom hij op tot biechtvader van de Russische tsaar en tot een belangrijke politieke factor in de Russische politiek. Om die reden werd hij dan ook vermoord. *[5.2 Had Raspoetin een relatie met de tsarina (keizerin van Rusland)]* - Daarover zijn er geen bronnen. Enkel paleisgeruchten die ongetwijfeld werden verspreid door Raspoetins tegenstanders. De man leidde wel een zeer liederlijk leven omdat hij geloofde dat je de hemel pas kon bereiken door eerst te boeten voor je zonden. Hij koos voor de zonde van de wellust en het overspel. **Amerikaanse Verkiezingen** *[1. Verloop]* - Gestart de dag na de vorige verkiezingen (nov 2020) - Partijen zoeken een ideale kandidaat *[1.1 Partijen]* +-----------------------------------+-----------------------------------+ | Democratische partij | Republikeinse partij | | | | | - Blauw | - Rood | | | | | - Ezel | - Olifant | | | | | **Actualiteit**: steden, welzijn, | **Actualiteit**: platteland, | | centraal gezag (herverdeling | welvaart (Make America great | | welvaart), progressief | again), deelstaten, conservatief | | | | | **Historisch**: zuiden, | **Historisch**: noorden, centraal | | slavernij, platteland, deelstaten | gezag, tegen slavernij, steden, | | | A. Lincoln | +-----------------------------------+-----------------------------------+ *[1.2 Oorsprong ezel + olifant:]* Ezel: Jackson (Jackass = ezel in EN) Olifant: Thomas Nast werd sterk en stoer afgebeeld *[1.3 Hoe komen we tot de ideale kandidaat?]* - Voorverkiezingen (Jan 2024) - georganiseerd per partij/ per deelstaat (soms zelfde moment) via primary of caucus (volksvergadering) - primary wordt gebruikt in grote steden, caucus amper gebruikt - je moet op voorhand registreren welke partij je bent afgevaardigden (per deelstaat verdient een land 'delegates') verzamelen voor de partijcongressen in de zomer 2024 *[1.4 verkiezingen:]* - 1^e^ dinsdag na de 1^e^ maandag van november (om de 4 jaar) - President en vicepresident worden gekozen (meestal tegenpolen van elkaar) - Hoe? via post, earlyvoting, verkiezingsdag, computer, prikker of kleuren - Stemmen wordt vermoeilijkt om bepaalde groepen uit te sluiten - Tellen? elke deelstaat heeft eigen regels = blue/red mirage (één partij lijkt vooraf te winnen, maar ze verliezen toch) *[2. Electoraal college]* - Balans: dichtbevolkte gebieden en deelstaten - Het belang waar veel mensen zitten in balans houden met deelstaten *[2.1 trapsverkiezing]* 1. mensen stemmen 2. electoraal college gevormd stemmen president *[2.2 stemmen]* - popular vote: iedereen stemt individueel op wie ze willen en niet op de partij - Swing States: staten die traditioneel niet links of rechts zijn. - 270 votes nodig van 538 (100 senatoren + 438 afgevaardigden Winner takes it all *[3. Andere Verkiezingen]* - Senaatsverkiezingen meerderheid van partij kan veranderen; gelijk? parlement beslist - Gouverneurverkiezingen - Parlementsverkiezingen *[4. Winst]* - Voter suppression: vermijden of beperken dat een bepaalde groep kan stemmen (bv. vermijden dat zwarten stemmen in Georgia om de winst te halen