Dermatofit Hastalıkları (PDF)

DERMATOFİTLER EPİDERMOPHYTON TRİCHOPHYTON MİCROSPORUM Dermatofit olarak bilinen bu etkenlerin birbirleri ile çok benzer özellikler taşımaları nedeniyle ayırımları güç olmaktadır. Türlerin ayırımında makrokonidi, mikrokoni...

DERMATOFİTLER EPİDERMOPHYTON TRİCHOPHYTON MİCROSPORUM Dermatofit olarak bilinen bu etkenlerin birbirleri ile çok benzer özellikler taşımaları nedeniyle ayırımları güç olmaktadır. Türlerin ayırımında makrokonidi, mikrokonidi ve özel hifa tiplerinin gözlenmesi önem taşır. 1  2 Dermatofitlerin ayırıcı özellikleri 3 Trichophyton 4  Makrokonidilerinin hifaların hafif kalınlaşmış ve çubuklar halindeki görünümleri ile karakterizedirler. Konidiler genellikle 1 veya 2 bölmelidir. Ancak bölme sayıları bazen 2 den çok olabilir. Az sayıda bölmeli konidilere mikrokonidi çok sayıda bölmeli konidilere ise makrokonidi adı verilir. 5  Trichophyton rubrum Üreme hızı: Yavaş veya orta hızda gelişim gösterirler. Doku: Pamuksu Thallus rengi: Beyaz-açık pembe Petrini ters yüzündeki renk: Kan kırmızısı (PDA) Kızıl kahve (SDA, Mycosel) arasındadır. 6  T. tonsurans Vitamin ihtiyacı vardır. 7  Trichophyton equinum Trichophyton soudanens 8 Microsporum 9  Microsporum (PDAda) Microsporum Microsporum gypseum, canis 10  Microsporum (Saboraud agarda) 11 Microsporum canis 12 Microsporum gypseum 13 Epidermophyton 14  30oCde üretilmiş kültürde mikroskopik görünüm Klamidosporları ovaldir. Konidiler 2-4 septalıdır. Mikrokonidileri yoktur. 15  Koloni görünümü 30oCde glukoz pepton agar Epidermophyton floccosum 16  Keratofil Keratin omurgalıların epidermal dokularının primer proteinidir. Dermatofitler de keratinli yapıda olan deri, kıl ve tırnak gibi vücut kısımlarında keratini yıkarak ürerler. Bu grup funguslar bu nedenle keratofil olarak da isimlendirilirler. 17  Dermatofitler tarafından oluşturulan hastalıklar (Dermatofitozis) Saç dermatofitozu (Tinea Capitis) Sakal dermatofitozu (Tinea Barbae) Vücut dermatofitozu (Tinea Corporis) Kasık dermatofitozu (Tinea Cruris) Ayak dermatofitozu (Tinea Pedis) El dermatofitozu (Tinea Manuum) Tırnak dermatofitozu (Tinea Unguium) 18  Tinea Capitis Çocuklarda sıklıkla görülür. Saçların yanısıra etken kaşlarda ve kirpiklerde de üreyebilir. Diğer çocuklardan, Yetişkinlerden, ya da evcil hayvanlardan bulaşır. Kalıcı kellik yapabilir. 19  20  Tinea Barbae Barber’s itch. Erkeklerde çene ve sakalda üreyen etkenle oluşur. Hijyenik olmayan berber aletleri ve hayvanlardan bulaşır. 21  22  Tinea Corporis Enfeksiyon vücutta çıplak derinin olduğu her bölgede oluşabilir. Gövde, kalça, kol, boyun veya yüzde kırmızı bir halka şeklinde başlar. Diğer insanlardan, hayvanlardan ve topraktan bulaşabilir. 23  24  Tinea Cruris Erkeklerde genellikle kasık bölgesinde, perianal bölgede, testis ve peniste ortaya çıkar, Genelde insandan insana bulaşma söz konusudur. 25  26  Tinea Pedis Hastalığın sinonimi atlet ayağı’dır. Çoğunlukla ayakkabı nedeni ile ortaya çıkar. Enfeksiyon uygun olmayan yapıdaki ayakkabı nedeniyle oluşan terleme, sıcaklık ve kapalı ortam sonucu oluşur. Parmak arasında küçük sulu yaralar halinde başlar, kabarcık patlar kabuklanır ve bu arada tüm ayağa ve tırnağa yayılır. 27  28  Tinea Manuum Genellikle ayakta bulunan bir dermatofitoz ile ilişkilidir. Lezyonlar tek elde ve parmaklar ve avuç içinde başlar ve beyaz ve yama tarzı ile derin çatlaklar oluşabilir. 29  30  Tinea Unguium İlk belirtiler tırnak yatağında yüzeysel beyaz lekeler halinde belirir. Kalınlaşma, tırnak düşmesi ve kararması gelişebilir. Genellikle kadınlarda görülür. 31  32  Dermatofit tanısı Genelde belirtiler o kadar karakteristik ve tipiktir ki dermatolog tarafından tanı kolaylıkla konabilir. Mikrobiyolojik tanı için mikroskopi ve kültürasyon gerekir. Örnekler önceden ısıtılmış % 40 KOH ile muamele edilir ve sonra mikroskopik inceleme ile ince dallanmış fungal miseller görülür. 33  Kültür Kültür ortamı olarak seçici ortamlar (PDA, Sabouroud vs.), kullanılır ve kültürler 4 hafta inkübe edilir. Ardından kültürlerde makroskopik (pigmentasyon için) yapılır, mikroskopik olarak konidi ve hifa tipleri saptanır. 34  TEDAVİ Antifungal ajanlar topikal uygulanır. Bu ajanlar Tolnaftat, Imidazol veya Thiabendazin içerir. Birkaç hafta kullanılmaları gerekir. 35  SPOROTHRIX SCHENKII Saprofitik bir fungustur. Sıcak ve nemli tropik ve yarı tropik alanlarda yaşar. Deriye giriş yolu genelde gül dikenini batması ile gerçekleşir. 36  Birkaç gün-ay içinde giriş bölgesinde küçük, sert, hassas olmayan bir nodül oluşur. Nodül büyür, nekrotik hale gelir, açılır ve içeriği dışarı çıkar. Etken kana geçer ve akciğere kadar gider ve primer pulmoner (akciğer) sporothrikosis’i oluşur. 37  TANI Besi yerinde üretilir ve koloni yapısı makroskopik olarak gözlemlenir. Mikroskopide tipik yapısı görülür. Konidioforlarda sporların dizilimi çiçeğe benzer. 38  TEDAVİ Potasyum iyodür süte katılarak içme yolu kullanılabilir ya da yaralara sürülerek uygulanır. Tedavide ayrıca Amphotericin-B kullanılır. 39  MALASSEZIA FURFUR (Pityrosporum orbiculare ) Tinea versicolor (Pityriasis versicolor) etkenidir. Bir mayadır. İnsan derisinde hastalık yapmadan bulunabilir. Ancak bazen deride ürer ve bunun sonrasında da melanositlerin pigment yapımını etkileyecek belirtiler ortaya çıkarır (hipo veya hiper pigmentasyon). 40  Açık tenlilerde Tinea versicolor pembe veya bakır lekeler oluşturur. Ancak koyu tenlilerde pigment kaybı şeklinde görünüm söz Maya oluşumuna konusudur. yol açtığı bir metaboliti yolu ile pigment yapıcı hücrelerin fonksiyonlarını bozarak etkili olur. 41  Hastalığı hazırlayıcı faktörler (Predispozan faktörler) Malassezia türleri genelde deride bir etki yapmaksızın yer alabilir. Ancak maya bazı kişilerde çoğalmakta ve deride bozukluklara yol açmaktadır. Bu durumun tam nedeni bilinmiyorsa da bazı hazırlayıcı faktörlerden söz edilmektedir. Bunlar: Nem Terleme Yağlı cilt 42  TEDAVİ Malassezia enfeksiyonları topikal veya oral antifungal ajanlarla tedavi edilebilir. 43  NORMAL FLORASI OLMAYAN VÜCUT BÖLGELERİNDEN ALINAN ÖRNEKLERİN MİKROBİYOLOJİSİ  BLOOD KAN Pek çok enfeksiyon sırasında etken geçici bir süre kanda yer almaktadır. Bazen etken kanda devamlı olarak bulunur, bu durum önemlidir. 45  Bakteremia Tifo,  -hemolitik streptococ enfeksiyonu pneumoni, menenjit, ve loğusa hummasında etken kanda kısa bir süre yer almaktadır. Söz konusu edeceğimiz durumlarda ise kan, etken için devamlı yer alacağı bir vücut bölgesi olmaktadır. 46  KAN KÜLTÜRÜ Kanda yerleşik etkenin saptanması için kan kültürünün yapılması gerekir. Kan kültürü için dikkat edilmesi gerekli en önemli husus kanın hiçbir tedavi uygulaması yapılmadan alınmasıdır. Genelde etken kanda çok az miktarda yer alır. Bu nedenle kan kültürleri negatif sonuç verse dahi enfeksiyon şüphesi hemen bertaraf edilmiş sayılmamalıdır. 47  Kan kültürü (hemo-culture) için: Kanın uygun zamanda alınmış olması gerekir. Yani etkenin kanda yer alacağı en uygun dönem şeçilmelidir. Örneğin tifo hastalığında etken enfeksiyonun ilk haftasında kanda bulunmakta, bu dönemden sonra kanda elde edilme ihtimali düşük olmaktadır. Ayrıca ateşli dönemde alınan kanların kültürlerinin daha büyük olasılıkla (+) sonuç vermesi beklenir. 48 KANIN ALINMASI VE KÜLTÜRÜNÜN YAPILMASI  KAN ALINMASI Kan kültürü için alınacak kan vena kanı (kol) olmalıdır. Kol veninin kullanılamadığı zaman başka venlerden kan alınması mümkündür. 50  51  Kan alınımı sırasında kontaminasyonun engellenmesi önemlidir. Ayrıca kanın koagüle olması (pıhtılaşması) da istenmez. Bu nedenle kanın alınacağı tüpe sitrat veya heparin eklenmelidir. 52  KAN KÜLTÜRÜ Aseptik şartlar altında alınan kan örnekleri yine aynı şartlarda anaerobik (mor kapaklı) ve aerobik (mavi kapaklı) şişelere transfer edilir. Şişeler pıhtılaşmanın önlenmesi için yavaşça alt üst edilir. Hasta adı yazılır. En kısa zamanda laboratuvara iletilir. 53  Aynı örnekten ayrıca kan kültürü şişelerine, veya petride hazırlanan üreme ortamlarına da ekim yapılabilir. 54  KANDA YER ALAN PATOJEN ETKENLER Kanda, Proteus, S. aureus, Pseudomonas,   ve  hemolitik Borrelia streptococ, P. pestis, pneumococ, L. monocytogenes, N. meningitidis, Clostridia, N. gonorrhoeae, Leptospira, H. influenzae, Brucella E. coli, Rickettsia Salmonella, Bakteriemia etkeni olabilmektedir. 55  BORRELİA Spiroket grubunun bir diğer üyesidir. Diğer spiroketlere göre morfolojisi daha farklıdır. Daha iridirler, 4-30 düzenli olmayan kıvrımları vardır ve gevşek sarmallar halinde bir morfoloji gösterirler. 56  B. recurrentis B. recurrentis tekrarlayan (recurrent) ateş adı verilen enfeksiyona yol açarlar. Bu hastalık etkeni Pediculus humanus adı verilen bitin vücudunda yer almaktadır. Etken bu bitten insana geçerek (kan emerken oluşan yara yolu ile) hastalığa yol açar. 57  PATOJENLİK İnkübasyon süresi sonrasında hastalık yüksek ateş, titremeler, baş ağrısı, yorgunluk, bulantı, kusmalar, kas ağrıları, karın ağrıları ile başlar. Bazı durumlarda karaciğer, dalak, kalp, böbrek ve kranial (baş bölgesi) sinirlerde hasarlar oluşur. Mortalite oranı %5-40 civarındadır. Ateşin özel bir ritmi vardır. 3-5 gün kadar yüksektir. 4-10 gün ateş oluşmaz. Sonra tekrar aynı şekilde yükselip düşer. Bu şekilde 3-10 kere ateş tekrarı (relaps) olabileceğinden hastalığa tekrarlayan ateş (relapsing fever) adı verilmiştir. 58  TANI Hasta hikayesi ve klinik belirtiler önemlidir. Giemsa ile boyanan kan yaymalarında mor renkte Borrelia görülmesi ile kesin Borreliosis tanısı konabilir. Ayrıca FA ile de boyanabilir. Kültürü zordur. 59  BORRELİA TÜRLERİ Borrelliosis kenelerle de bulaşabilir: B. duttoni, B. hispanica, B. persica, B. turicata ve B. brugdorferi Kenelerle bulaşan borrelliosis etkenleridir. 60 BORRELİA BRUGDORFERİ 61  PATOJENLİK Kenelerle bulaşır. Bu keneler fare ve karacaların parazitidir, insanlar genellikle tesadüfi konaklardır. Oluşturduğu hastalık öldürücü değildir ancak nöromüskular ve romatoid hastalıkları taklit eder. 62  Kenenin (larva) ısırdığı bölgede bir döküntü oluşur. Döküntü yayılabilir. Diğer belirtileri ateş, baş ağrısı, ense sertliği ve baş dönmesidir. Tedavi edilmeyen durumlarda ikinci safha başlar. İkinci dönemde kardiak belirtiler, poliartrit, nörolojik komplikasyonlar ortaya çıkar, hastalık Alzheimer’i taklit eder. 63  TANI: Halka şeklindeki tipik döküntü, Spiroketin izolasyonu, ELISA testi 64  TEDAVİ: Tetracycline, Chloramphenicol, Erythromycin. 65 Borrelia Enfeksiyonu 66  LEPTOSPİRA Spiroket grubunun bir diğer üyesidir. Sıkı düzenli kıvrımları olan bir morfolojisi vardır ve iki ucu çengel seklinde kıvrıktır. Weil hastalığının etkeni olan leptospira türü: Leptospira icterohemorrhagiae’dır. 67  LEPTOSPİRA İCTEROHEMORRHAGİAE Anaerobik bir spirokettir. Kolay boyanır. Kolay ürer ama üremesi zaman alır (2-3 gün) 68  WEİL HASTALIĞI Weil hastalığı karaciğer ve böbrekte oluşan bir hastalıktır. Kanamalı sarılık, anemi, nörolojik bozukluklar, ölüm oluşabilir. 69  Leptospirosis Belirtileri ateş, baş ağrısı ve sarılıktır. Zoonotik bir hastalıktır, enfeksiyon genellikle hayvan idrarı yolu ile bulaşır (sıçan, köpek). 70  71  TANI 1 Hasta hikayesi, Histoloji, Semptomlar, Karanlık alan mikroskopisi. 72  TANI 2 Kültür, Seroloji: (Lateks Lam aglütinasyon Testi =LA) Hayvan testleri 73  TEDAVİ: Penicilin, tetracycline. Aşısı vardır. 74 Spirochetae’lerin üretim özellikleri Leptospira’nın kültürasyonu kolaydır ancak üretim için anaerobik şartlar gerekir. Kolay boyanır. Treponema üretilemez ve zorlukla boyanır. Borellia’nın üretimi güçtür. Giemsa ile boyanır. 75