Genel Bankacılık Kitapları (PDF)

Genel Bankacılık Kitapları Bankacılık Temel Muhasebe Krediler Temel Hukuk...

Genel Bankacılık Kitapları Bankacılık Temel Muhasebe Krediler Temel Hukuk Temel Ekonomi Bu kitap, Türkiye Halk Bankası A.Ş. çalışanlarına yönelik olarak hizmet içi eğitim ve öğretim amacıyla hazırlanmıştır. Satım konusu yapılamaz ve herhangi bir bedel karşılığında devredilemez. Türkiye Halk Bankası A.Ş. çalışanları dışında kimseye verilemez. Bankacılık  2. Bankacılık Bankacılık  Okuyucular İçin Çok Önemli Uyarı Değerli arkadaşlar, Bankacılık ulusal ve uluslararası hukuk kuralları, mevzuat, yönetmelikler, genelgeler vb. resmi dokümanlara dayanarak işlem yapılan, atılacak her adımın sıkı kurallar ile belirlendiği bir sektör. Bunun amacı ise hem bankaları hem de muhatapları korumak. Ulusal ve uluslararası mevzuat ise sürekli yaşayan, değişen, yenilenen bir organizma. Bir kere okuyup öğrenmek yetmiyor. Güncel kalabilmek için değişiklikleri düzenli olarak takip etmek gerekiyor. Biz bu kitapta, bu kitabın yazım tarihi itibarıyla geçerli olan mevzuat bilgilerini dikkate aldık ve mümkün olduğunca bugünden yarına değişmeyecek genel kuralları yazmaya, her an değişebilecek rakamsal/oransal bilgileri yazmamaya gayret ettik. Türkiye ve Dünya’daki ekonomik ve siyasi gelişmelere, para ve maliye politikalarına vb. unsurlara bağlı olarak değişebilecek nitelikteki bilgiler için sizi TCMB, BDDK, GİB vb. kurumların internet sitelerine veya Bankamızın internet sitesine ve duyurularına yönlendirmeyi uygun gördük. Güncel kalmak, doğru, dürüst, güvenilir bankacılar olmak, iç ve dış müşterilerimize sağlıklı bilgi verebilmek için lütfen bu kitaptan daha fazlasını okumaya, araştırmaya, incelemeye devam edin. Teşekkürler Bankacılık  İçindekiler Bankacılık  İçindekiler Bankacılık  İçindekiler Bankacılık  2. 1.Bankacılık ve Finansal Piyasalar Bankacılık Bu bölümün sonunda, ben… o Dünya’da ve Türkiye’de bankacılığın tarihine, o Bankamızın tarihsel gelişimine, o Bankaların sınıflandırılmasına, o Katılım bankacılığı hakkında özet bilgilere, o Bankaların, Bankacılık Kanunu’nda yazılı faaliyet konularına, o Bankaların işlevlerine, o Finansal piyasa kavramına ve finansal piyasaların nasıl sınıflandırıldığına, o Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın başlıca görevlerine, o Ülkemizde bankacılık ile bağlantılı kurum ve kuruluşlara, o Bankacılıkta segmentasyon kavramına dair bilgilere hakim olacağım. Bankacılık  1.1.Bankacılığın Kısa Tarihi Bugünün modern dünyasında, bankalar hayatımızın önemli bir parçası. 2. Ödeme Mektubu Öğrenci, emekli, ev kadını, iş adamı, KOBİ, holding, halka açık şirket… M.S. 13. yüzyıl... Dünya ticareti Burada sayamayacağımız kadar kişi ve kurumun, bankasız bir hayat gelişiyor. Yabancı bir devlette sürmesi neredeyse mümkün değil. veya kentte ticaret yapmak isteyen tacirler, karşı tarafa Banka kimimiz için fatura ödediğimiz bir yer, kimimiz için arabanın ödemeleri gereken parayı kendi kredisini aldığımız finans kuruluşu, kimimiz için yurt dışına ihracat kentlerindeki bankerlere verip yapmamıza, şirketin işlerini büyütmemize yardımcı olan bir aracı. karşılığında ödeme mektubu 1. Bankacılık Fikrinin Ortaya Çıkışı almaya başladılar. Bu mektubu Milattan önce 2000’li yıllarda tapınaklarda başlayan bankacılığın bugün iş yaptıkları tacire veriyorlar. O 3. Tapınaklardan Bankalara geldiği nokta para ödünç alıp vermenin çok ötesinde. 20. yüzyılın ilk M.Ö. 2000’li yıllar... En güvenli tacir de mektubu kendi çeyreğinden beri çok büyük yapısal değişimler yaşayan bankalar, özellikle yerler tapınaklar… İnsanlar M.S. 1400’lü yıllar… bankerine verip karşılığında 80’lerden sonra bir finansal market haline dönüşmeye başladılar. Bu değerli eşyalarını ve paralarını parasını alıyordu. Bugünkü anlamda ilk dönüşüm beraberinde farklı riskleri ve fırsatları da getirdi. Bankacılık buralara emanet etmeye sistemi bu risklerin bir kısmını zamanında fark etti ve gereken önlemleri başladılar. Rahiplerin bu paraları bankalar, önce İtalya’da aldı. Bir kısmını ise büyük kayıplar yaşadıktan sonra idrak etti ve tekrar bazı güvenceler karşılığında sonra diğer Avrupa yaşamamak için adımlar attı. ödünç vermeye başlamasının ülkelerinde karşımıza bankacılığın temelini oluşturduğu çıkmaya başlıyor. Peki, bankacılık tapınaklardan bugünlere nasıl geldi? söylenir. Bankacılık  1.1.Bankacılığın Kısa Tarihi 6. Günümüze Doğru 7. Milenyum 4. Çekin Doğuşu Dünya bankacılık sistemi 2000’li yıllar... ABD’de faiz 1970’lerde SWIFT’e, M.S. 17. yüzyıl... Bankalar, 5. Ticari Bankacılık oranları düşmüş, bu düşüş 8. Basel III 1980’lerde yeni finansal müşterilerine, kendi Döneminin Başlaması hükümetin ekonomiyi enstrümanlara kapılarını açtı. 1988’deki Basel I kredi risklerine hesaplarındaki paranın, canlandırma politikası ile 19. yüzyıl… Sanayi Devrimi Türev ürünlerin gelişimi, bu odaklanıyordu. Bankacılık başka bir müşteriye veya birleşince mortgage kredilerinde ile birlikte ortaya çıkan ürünlerden doğabilecek sisteminin 1990’lı yıllardaki bankaya olan borçlarını talep patlaması yaşanmıştı. Düşük şirketler, büyüyen ticaret zararları da yanında getirdi. büyük operasyonel risk kayıpları karşılayabileceğini gösteren kaliteli bu krediler, 2008 yılında, hacmi bugünkü anlamda 2004’te Basel II’yi hayatımıza çekler vermeye başladılar. karşımıza dünya çapında bir kriz ticari bankaları karşımıza 1988’de Dünya bankacılık soktu. 2008 krizinde türev olarak çıktı. çıkardı. sistemi Basel I ile tanıştı. Basel I ürünler nedeniyle yaşadıklarımız ise bizi Basel III ile tanıştırdı. ile birlikte bankalara verecekleri her kredi için %8 sermaye ayırma şartı getirildi. Bankacılık  1.1.Bankacılığın Kısa Tarihi “Bunları bilmek benim ne işime yarayacak?” diyebilirsin. Sadece okumuş olmak için okursak Daha fazlasıyla ilgilenenler dijital bunların hepsine genel kültür bilgisi diyebiliriz. Ancak zaman zaman kendine, kütüphanemizde yer alan aşağıdaki kitaplara göz atabilirler.  En küçük tutarlı krediyi verirken bile neden ince eleyip sık dokuyoruz? Finansal makro ekonomi ekonomik  Herhangi bir işlem talimatında eksik bilgi olduğunda neden ısrarla teyide, yeni talimata vs. dalgalanmalar ve krizler ihtiyaç duyuyoruz?  Türev ürünleri neden her müşteriye sunamıyoruz? Finansal krizler ve etkileri: açıklamalı  Bazen müşterinin mali verileri çok iyi, teminatı çok sağlam bile olsa neden o krediyi vermek ve diyagramlarla istemiyoruz? ve benzeri soruları soruyorsan, yukarıdaki kısa tarihçenin genel kültür bilgisinin ötesinde olduğunu fark ediyorsun. Bankacılık  1..1. Görev Tanımlarımız Daha fazlasıyla ilgileniyorsan 1.2.Türkiye’de Bankacılığın Gelişimi aşağıdaki linke göz atabilirsin. https://www.ekodialog.com/ Makaleler/turkiyede- bankacilik-sektorunun- gelisimi-1847-2001- donemi.html Bankacılık  1.3.Bankamızın Tarihsel Gelişimi 1993 2007 Sümerbank’ın 2004 Birincil Halka Arz Devir Alınması 1998 Pamukbank’ın (%24,98) Devir Alınması 2012 1992 Etibank’ın İkincil Halka Arz Töbank’ın Devir Devir Alınması (%48,90) Alınması 1964 Sermaye Artışı, Mevduat ve Kredi 2017 Hacminin Hızla Özelleştirme Yükselmesi 2001 İdaresi’ne Ait Emlakbank’ın Hisselerin Türkiye Devir Alınması Varlık Fonu’na 1950 Devri Doğrudan Şube Açma ve Kredi Kullandırma Yetkisi 1938 Halk Bankası’nın kuruluşu 1933 Halk Sandıkları’nın kurulması Bankacılık  1.2.4. Performans Göstergelerimiz 1.4.Bankaların Sınıflandırılması Bankacılık Kanunu Madde 3: Finansal Holding Şirketi: İçlerinden en az Bankacılık Kanunu Madde 2: Bankacılık Kanunu Madde 3: bir tanesi bir kredi kuruluşu olmak şartıyla bağlı ortaklıklarının tümü veya Türkiye'de kurulu mevduat bankaları, Mevduat bankası: Bu Kanuna göre kendi çoğunluğu kredi kuruluşu veya finansal katılım bankaları, kalkınma ve yatırım nam ve hesabına mevduat kabul etmek kuruluş olan şirketi bankaları, yurt dışında kurulu bu ve kredi kullandırmak esas olmak üzere nitelikteki kuruluşların Türkiye'deki faaliyet gösteren kuruluşlar ile yurt şubeleri, finansal holding şirketleri, dışında kurulu bu nitelikteki kuruluşların Türkiye Bankalar Birliği, Türkiye Katılım Türkiye'deki şubelerini ifade eder. Bankaları Birliği, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu, Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu ve bunların faaliyetleri bu Kanun hükümlerine tâbidir. Bankacılık Kanunu Madde 3: Kıyı Bankacılığı: Bankacılık faaliyetleri, Bankacılık Kanunu Madde 3: kurulu bulunulan ülke harici ile sınırlı tutulan veya ülke genelinde uygulanan Kalkınma ve yatırım bankası: Bu Kanuna ekonomik ve malî mevzuata tâbi olmayan Bankacılık Kanunu Madde 3: göre mevduat veya katılım fonu kabul ya da kurulu bulunulan ülkede yerleşik etme dışında; kredi kullandırmak esas olanlardan mevduat ve fon kabulünün Katılım bankası: Bu Kanuna göre özel cari olmak üzere faaliyet gösteren ve/veya yasaklandığı bankacılığı ifade eder. ve katılma hesapları yoluyla fon toplamak özel kanunlarla kendilerine verilen ve kredi kullandırmak esas olmak üzere görevleri yerine getiren kuruluşlar ile faaliyet gösteren kuruluşlar ile yurt dışında yurt dışında kurulu bu nitelikteki kurulu bu nitelikteki kuruluşların kuruluşların Türkiye'deki şubelerini ifade Türkiye'deki şubelerini ifade eder. eder. Bankacılık  1.2.4. Performans Göstergelerimiz 1.4.Bankaların Sınıflandırılması Söz konusu maddelerden hareketle bankaları kısaca şu şekilde sınıflandırabiliriz. Bankacılık Kanunu’nun 7.maddesine göre Türkiye’de kurulacak bir bankanın, Anonim şirket olarak kurulması, Hisse senetlerinin nakit karşılığı çıkarılması ve tamamının nama yazılı olması, Ödenmiş sermayenin en az 30.000.000 TL olması gerekir. Bankacılık  1.4.1.Katılım Bankacılığı Dünyada modern anlamda katılım bankacılığının genel olarak 1960’lardan sonra gelişmeye başladığı kabul edilir. Bu gelişim, 1973’teki petrol krizi ile birlikte hızlanmıştır. Ülkemizdeki başlangıç ise 1980’li yıllara dayanır. 2006 yılına kadar özel finans kurumu statüsünde hizmet verilirken, Bankacılık Kanunu’nda yapılan değişiklik ile 2006 yılından itibaren katılım bankası adı ile hizmet verilmeye başlanmıştır. İslami bankacılıkta tüm işlemlerin Şer’i hukuka uygun olması gerekir. Şer’i hukuku oluşturan unsurları ise başta Kuran olmak üzere Sünnet, İcma ve Kıyas olarak sıralayabiliriz. Bu noktadan hareketle katılım bankaları faizli ve spekülatif işlem yapamazlar. İslam dininde haram olan işleri finanse etmezler. Örneğin alkollü içki üreten bir kuruluş ile çalışmazlar. Fon Toplama Özel Cari Hesap Fon kullandırma İstendiğinde tamamen veya kısmen çekilebilen, karşılığında hesap sahibine kar payı yöntemlerinin Katılım bankaları ödemesi yapılmayan hesaplardır. detayları için bir ne yapar? Katılma Hesabı sonraki sayfayı Toplanan fonların, fon ihtiyacı olan müşterilere kullandırıldığı ve buradan elde edilen inceleyebilirsin. kar/zararın hesap sahibi ile paylaşıldığı hesaplardır. Ticari bankacılıkta vadeli hesap açıldığında, müşteri vadede ne kazanacağını baştan itibaren bilirken, katılma hesaplarında sabit bir getiri taahhüdü yoktur. Genel Bankacılık Hizmetleri Fon Kullandırma Katılım bankaları, ticari bankaların verdikleri Katılım bankaları, BDDK yönetmeliği doğrultusunda Piyasada son zamanlarda hemen hemen tüm hizmetleri verirler. Örn: aşağıdaki şekillerde fon kullandırabilirler: en çok konuşulan Teminat mektupları, dış ticaret işlemleri, para Satım Yöntemleri ürünlerden birisi olan transferleri, çek/senet tahsilat ve ödeme işlemleri, Kiralama Yöntemleri Sukuk hakkında kısa kiralık kasa işlemleri vb. Ortaklık Yöntemleri bilgilendirme için bu Vekalet Yöntemleri kitabın 48. sayfasındaki Diğer Yöntemler Kira Sertifikaları kısmını inceleyebilirsin. Bankacılık  1.4.1.Katılım Bankacılığı Ortaklık Yöntemleri Gerçek veya tüzel kişilerin tüm faaliyetlerinden, belirli bir faaliyetinden veya belirli bir malın mülkiyetinin edinilmesinden doğacak kâr ve zarara katılmak üzere finansman Satım Yöntemleri sağlama amacıyla müşterilerle ortaklık kurulması işlemidir. Aşağıdaki türlerden oluşur: Finansman sağlama amacıyla müşterinin ihtiyaç duyduğu her türlü maddi ve gayrimaddi Emek-sermaye ortaklığı (mudarebe) mallar ile hak ve hizmetin, bedeli satıcıya ödenerek tedarik edilmesi işlemidir. Aşağıdaki Kâr-zarar ortaklığı (müşareke) türlerden oluşur: Yatırım ortaklığı (girişim sermayesi) Kâr beyanı ile satım (murabaha) Mülkiyet Ortaklığı Kârsız satım (tevliye) Zirai ortaklıklar Pazarlık usulüyle satım (müsaveme) Peşin ödemeli satım (selem) Açık hesaplı satım (isticrar) Vekalet Yöntemleri Kâr beyanı ile emtia satımı (teverruk) Müşteri ile imzalanan vekâlet sözleşmesi kapsamında kârın tamamı veya önceden Eser sözleşmesi (istisna) belirlenmiş belirli bir kısmı ile zararı bankaya ait olmak üzere, gelir getirici bir faaliyeti için finansman sağlama amacıyla müşterinin vekil olarak yetkilendirilmesi işlemidir. Kiralama Yöntemleri Aşağıdaki türlerden oluşur: Tüketilmeden kullanılabilen bir varlığın menfaatinin finansman sağlama amacıyla belirli bir Adi vekâlet süre için müşteriye bırakılması işlemidir. Aşağıdaki türlerden oluşur: Yatırım vekâleti Adi kiralama Finansal kiralama Diğer Yöntemler Faaliyet kiralaması Karşılıksız ödünç (karz-ı hasen), kefalet, garanti, vaat, ödül vaadi (cuâle) türleri ile BDDK tarafından belirlenecek diğer yöntemlerden oluşur. Ürün kiralaması İş gücü kiralaması Bankacılık  Bankacılık Kanunu Madde 4: Bankalar, diğer kanunlarda öngörülen hükümler saklı kalmak kaydıyla aşağıda belirtilen faaliyetleri gerçekleştirebilirler. Mevduat bankaları b ve t, 1.5.Bankaların Faaliyet Konuları Katılım bankaları a, Kalkınma ve yatırım bankaları a ve b bentlerinde belirtilen faaliyetleri gerçekleştiremezler. a b c d e f Mevduat kabulü Katılım fonu kabulü Nakdi, gayrinakdi her cins ve Nakdî ve kaydî ödeme ve fon Çek ve diğer kambiyo Saklama hizmetleri surette kredi verme işlemleri transferi işlemleri, muhabir senetlerinin iştirası bankacılık veya çek hesaplarının işlemleri kullanılması dahil her türlü ödeme ve tahsilat işlemleri g h i j k Kredi kartları, banka kartları ve Efektif dahil kambiyo işlemleri; Ekonomik ve finansal göstergelere, Sermaye piyasası Sermaye piyasası araçlarının seyahat çekleri gibi ödeme para piyasası araçlarının alım ve sermaye piyasası araçlarına, mala, kıymetli araçlarının alım ve satımı ihraç veya halka arz yoluyla vasıtalarının ihracı ve bunlarla ilgili satımı; kıymetli maden ve taşların madenlere ve dövize dayalı; vadeli işlem ile geri alım veya tekrar satışına aracılık işlemleri faaliyetlerin yürütülmesi işlemleri alımı, satımı veya bunların sözleşmelerinin, opsiyon sözleşmelerinin, satım taahhüdü işlemleri emanete alınması işlemleri birden fazla türev aracı içeren basit veya karmaşık yapıdaki finansal araçların alımı, Bankacılık satımı ve aracılık işlemleri  Bankacılık Kanunu Madde 4: Bankalar, diğer kanunlarda öngörülen hükümler saklı kalmak kaydıyla aşağıda belirtilen faaliyetleri gerçekleştirebilirler. Mevduat bankaları b ve t, 1.5.Bankaların Faaliyet Konuları Katılım bankaları a, Kalkınma ve yatırım bankaları a ve b bentlerinde belirtilen faaliyetleri gerçekleştiremezler. l m n o p Yatırım danışmanlığı Portföy işletmeciliği ve Hazine Müsteşarlığı ve/veya Merkez Daha önce ihraç edilmiş olan Başkaları lehine teminat, garanti ve işlemleri yönetimi Bankası ve kuruluş birlikleri nezdinde sermaye piyasası araçlarının sair yükümlülüklerin üstlenilmesi oluşturulan bir sözleşme kapsamında aracılık maksadıyla alım işlemleri gibi garanti işleri üstlenilen yükümlülükler çerçevesinde satımının yürütülmesi işlemleri alım satım işlemlerine ilişkin piyasa yapıcılığı r s t u v Faktöring ve forfaiting Bankalar arası piyasada Finansal kiralama işlemleri Sigorta acenteliği ve bireysel Bankacılık Düzenleme ve işlemleri para alım satımı emeklilik aracılık hizmetleri Denetleme Kurulu’nca işlemlerine aracılık belirlenecek diğer faaliyetler Bankacılık  1.6.Bankaların İşlevleri Ekonomik istikrar ve para politikası hakkında detaylı bilgi için TCMB başlığını çok iyi okumanda fayda var. Bankacılık  EURIBOR Nedir? EURIBOR (Euro Interbank Offered Rate) Avrupa para piyasalarında en LIBOR Nedir? 1.7.Finansal Piyasalar LIBOR (London Interbank Offered Rate) yüksek işlem hacmine sahip, birinci sınıf bankaların faiz oranları dikkate alınarak belirlenen referans faiz oranıdır. Her iş günü, 1 hafta, bankalar arası piyasalarda en yaygın olarak 1 ay, 3 ay, 6 ay ve 12 aylık olarak belirlenir. kullanılan referans faiz oranıdır. Piyasalardaki işlem hacmi, piyasa tecrübesi, bilanço Detaylı bilgi için http://www.euribor-rates.eu/ Burada gördüğün referans faiz oranları, finansal piyasalarda uluslararası ve büyüklüğü vb. kriterlere göre dünyanın en büyük bankaları kabul edilen 20 bankanın ulusal işlemlerde kullanılan oranlar. Finansal piyasalar hakkında bilgi verileri baz alınarak hesaplanır. LIBOR TRLIBOR Nedir? vermeden önce bu oranların ne oranları her iş günü, sayıları 11-16 arasında TRLIBOR (TL Referans Faiz Oranı) Türkiye’de bankaların kendi aralarında veya olduğunu kısaca açıklamanın sana değişen katılımcı bankaların faiz oranları müşterileri ile yaptıkları işlemlerde kullanabildikleri referans faiz oranıdır. kolaylık sağlayacağını düşündük. dikkate alınarak USD, EURO, GBP, CHF ve JPY döviz cinslerinde ve 7 ayrı vadede yayınlanır. TRLIBOR sabitleme seansına katılacak bankaların TMSF’ye devredilmemiş Bu vadeler Overnight (Gecelik), 1 hafta, 1 ay, olması gerekmektedir. 2 ay, 3 ay, 6 ay ve 1 yıldır. Türkiye Bankalar Birliği Yönetim Kurulu’nun 16 Nisan 2002 tarih ve 24 sayılı kararı gereğini yerine getiren ve yıl sonu TL enstrümanlardan oluşan Detaylı bilgi için http://www.theice.com/iba bilançolarının büyüklüğünün en az yüzde 5'i kadar TL kredi ve yüzde 5'i kadar da TL mevduat (bireysel + kurumsal) sahibi olan bankalar, bundan böyle TLREF Nedir? “katılımcı banka” olarak Kurallar doğrultusunda hareket etmek hususunda TLREF (TL Gecelik Referans Faiz Oranı) finansal türev ürünlerde, borçlanma anlaşmaya varmışlardır. araçlarında ve çeşitli finansal sözleşmelerde değişken faiz göstergesi, dayanak Fiksinge katılacak bankalar işlem limitlerini ve işlem yapılacak maksimum varlık veya karşılaştırma ölçütü olarak kullanılabilecek, Türk Lirası kısa vadeli vadeyi karşılıklı olarak birbirlerine yazılı şekilde bildirirler. İki bankanın referans faiz oranı ihtiyacını karşılamaya yönelik olarak oluşturulmuştur. birbirlerine tanımış oldukları işlem limiti ve maksimum vade bilgilerinin sadece bu iki banka tarafından bilinmesi gerekmekte olup, bu bilgiler Türkiye Borsa İstanbul Repo-Ters Repo Normal Emirler Pazarı’nda gerçekleşen, aynı Bankalar Birliği dahil hiç bir üçüncü taraf ile paylaşılmaz. gün başlangıç valörlü ve sadece TL cinsi DİBS teminatlı gecelik repo işlemleri Katılımcı bankaların gecelik vadede birbirlerine en az 2 milyon TL işlem limiti kullanılarak hesaplanan TLREF oranı ve bu oranın getirisini takip edebilmek olmalıdır. Yapılacak işlemlerde 2 milyon TL kotasyon girilmesi ve bu işlem amacıyla oluşturulan BIST TLREF Endeksi verilerine BISTECH Veri Yayın büyüklüğünden işlem yapılması zorunludur. Sistemi’nden ulaşılabilir. 31/12/2001 itibarıyla en az 1 milyar USD aktif büyüklüğünde olması, yapılacak işlemlerde 1 milyon TL kotasyon girmeyi ve TRLIBOR belirlenmesine ilişkin TLREF Kuralları, T. C. Hazine ve Maliye Bakanlığı, TCMB, TBB, Türkiye Sermaye kuralları kabul etmesi gerekir. Piyasaları Birliği, Takasbank ve BIST temsilcilerinden oluşan TLREF Komitesi Bankaların tam gün mesai yaptığı günlerde hesaplanır ve TBB tarafından tarafından oluşturulmuştur. yayımlanır. Günlük, 1 hafta, 1 ay, 2 ay, 3 ay, 6 ay, 9 ay ve 12 ay için belirlenmektedir. Detaylı bilgi için https://www.borsaistanbul.com/endeksler/tlref Bankacılık Detaylı bilgi için http://www.trlibor.org/  Herhangi bir finansal 1.7.Finansal Piyasalar varlığın, herhangi bir anda birden fazla gruba dahil olabileceğini daima hatırlayın. Örn: Bir finansal Piyasa, en genel tanımıyla alıcı ve varlık para piyasasında, satıcıların birbirleri ile karşılıklı spotta, ikinci elde işlem iletişim içinde oldukları, mal ve görebilir. hizmetlerin el değiştirdiği yerdir. Bu sayfada varlık bazlı ayrımı göreceksin. Piyasa Finansal Piyasa kavramını ise genel bazlı ayrım takip olarak, fon talep edenler ile fon arz eden sayfalarda. edenlerin karşılaştığı, fonların çeşitli yatırım araçları vasıtası ile el değiştirdiği, fon değişim sürecinin özel veya genel hukuk kuralları çerçevesinde düzenlendiği piyasalar şeklinde tanımlayabiliriz. Finansal piyasalar ulusal/uluslararası, organize/tezgahüstü, spot/vadeli vb. şekillerde alt gruplara ayrılır. Söz konusu alt gruplandırma ile ilgili farklı kaynaklarda farklı alt gruplar görmek mümkündür. Biz bu kitapta, kolay anlaşılır olması açısından öncelikle «Varlık/Piyasa» bazlı bir ana ayrım yapmayı, sonrasında alt gruplara ayırmayı tercih ettik. Bankacılık 1.7.Finansal Piyasalar Borsa İstanbul’la ilgili detaylı bilgi için www.borsaistanbul.com adresini, Takasbank’la ilgili detaylı bilgi için www.takasbank.com.tr adresini kullanabilirsin. TCMB ile ilgili detaylı bilgi takip eden sayfalarda. Bankacılık Bankacılık  1.7.Finansal Piyasalar Hisse Senedi Piyasası: Şirket pay senetlerinin yani hisse senetlerinin işlem gördüğü piyasalar. Devlet Tahvili Piyasası: Devlet borçlanma senetlerinin işlem gördüğü piyasalar. Varlık Türüne Göre Özel Sektör Tahvili Piyasası: Özel sektör tarafından ihraç edilmiş tahvillerin işlem gördüğü piyasalar. Türev Piyasalar: Futures, forward, opsiyon vb. vadeli işlemlerin yapıldığı piyasalar. Kıymetli Madenler Piyasası: Kıymetli madenlerin işlem gördüğü piyasalar. Birincil Piyasalar: Fon arz eden ve fon talep edenlerin bir araya geldiği, taraflar arasında direkt fon aktarımının gerçekleştiği piyasalar. Varlığın El Değiştirmesine Göre İkincil Piyasalar: Birincil piyasalarda ihraç edilen varlıkların yeniden satışa konu olduğu piyasalar. Spot Piyasalar: İşlemlerin cari fiyatlar üzerinden yapıldığı ve satılan varlığın anında (en fazla t+2 iş günü içinde) teslim edildiği piyasalar. Varlığın Teslim Süresine Göre Vadeli (Türev) Piyasalar: İşleme konu varlığın, gelecekte belirlenen bir tarihte, baştan belirlenen miktar, kalite ve fiyattan teslim edildiği piyasalar. Para Piyasaları: 1 yıldan kısa vadeli varlıkların işlem gördüğü piyasalar. Varlık Vadesine Göre Sermaye Piyasaları: 1 yıldan uzun vadeli varlıkların işlem gördüğü piyasalar. Bankacılık  1.7.Finansal Piyasalar TCMB Piyasaları Detaylar için takip eden sayfaları inceleyebilirsin. Takasbank Para Piyasası (TPP): Takasbank'ın fon fazlası ve/veya fon ihtiyacı olan Takasbank üyelerinin söz konusu ihtiyaçlarının karşılaşmasına aracılık etmesidir. Takasbank TPP’de katılımcı olmayıp, alış - satış kotasyonu vermemekte ve gerçekleşen işlemlerden doğan yükümlülükleri garanti etmektedir. Piyasada işlem yapan tarafların yükümlülüğü TPP’ye karşıdır ve işlemlerin karşı taraf bilgisi paylaşılmamaktadır. Takasbank Piyasası Ödünç Pay Piyasası: Takasbank tarafından belirlenen tür, miktar ve dönemlerde teminat göstererek ödünce konu kıymet ödünç almak veya vermek isteyen aracı kurum ve bankalar ile bunların müşterilerinin talepleri ile tekliflerinin karşılaşmasını sağlayan, Organize Piyasalar: Takasbank tarafından kurulan ve işletilen piyasadır. Takasbank ÖPP işlemlerinde açık teklif yöntemi ile merkezi karşı taraf Çalışma esasları özel konumundadır. Piyasanın hukuki düzenlemeler ile Pay Piyasası: Farklı sektörlerden şirketlerin paylarının, yeni pay alma haklarının, borsa yatırım fonlarının, varantların, yatırım Örgütlenme belirlenen piyasalar. kuruluşu sertifikalarının, sahipliğe dayalı kira sertifikalarının, gayrimenkul sertifikalarının, gayrimenkul yatırım fonlarının ve girişim Durumuna Göre sermayesi yatırım fonlarının işlem gördüğü piyasadır. Borçlanma Araçları Piyasası: TCMB ile BIST üyeleri ve Sermaye Piyasası Kurulu’ndan yetki belgesi almak koşuluyla bankaların, BİST Piyasaları sabit getirili menkul kıymet, tahvil, pay senedi vb. işlemler yaptığı piyasadır. Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasası: Borsa İstanbul bünyesinde işlem gören vadeli işlem ve opsiyon (türev) sözleşmelerinin alım satımının gerçekleştiği piyasadır. Kıymetli Madenler ve Kıymetli Taşlar Piyasası: Borsa İstanbul bünyesinde kıymetli maden ve kıymetli taş işlemleri yapmaya yetkili üyeler tarafından altın, elmas vb. kıymetli maden/taş alım/satım işlemlerinin yapıldığı piyasadır. Tezgahüstü Piyasalar: Çalışma esasları özel hukuki düzenlemelere tabi olmayan, genel hukuk kurallarına göre işlem yapılan piyasalar. (Örn: Bankalar arası TL/Döviz Piyasaları, Serbest Döviz Piyasası vb.) Ulusal Piyasalar: Ülke çapında faaliyet gösteren piyasalar. Piyasanın Uluslararası Para Piyasaları (Money Markets): Kısa vadeli para (kredi) alım/satımının gerçekleştiği piyasalar. Büyüklüğüne Uluslararası Piyasalar: Ülkeler arası işlem yapılan, fiziksel bir mekanı Göre olmayan, alıcı/satıcının elektronik ortamda bir araya geldiği, ülkeler arasındaki saat farkları nedeniyle 24 saat açık olan piyasalar. Uluslararası Döviz Piyasaları (FX Markets): Spot, forward, swap vb. döviz alım/satımının gerçekleştiği piyasalar. Bankacılık 1.7.1.Finansal Piyasalar – TCMB Piyasaları Bankacılık  1.7.1.Finansal Piyasalar - TCMB Piyasaları Fiyat İstikrarının Sağlanması TCMB piyasaları ile ilgili bilgi vermeden önce, genel olarak merkez bankalarının ve TCMB’nin görevlerine kısaca bakmamızda fayda var. Tüm dünyada merkez bankalarının temel görevi fiyat istikrarını sağlamaktır. Para Arzının Kontrolü TCMB Bilanço Yönetimi Türk Lirasının Ülkemizde merkez bankasının temel amacının fiyat istikrarını sağlamak olduğu TCMB Değerinin Korunması Kanunu ile hükme bağlanmıştır. Fiyatların istikrarlı olması; fiyatların hiç değişmemesi değil, genel seviyesindeki uzun süren artış (enflasyon) veya düşüş (deflasyon) eğiliminin önlenmesi anlamına gelir. Bu sayede, Türk lirasının satın alım gücü, Türkiye’de Merkez Bankasının uyguladığı para politikası, piyasalar üzerinde doğrudan dolayısıyla bir para birimi olarak güvenilirliği korunur. etkiye sahiptir. Para arzı ile ekonominin likiditesini düzenlemek amacıyla açık piyasa işlemleri uygulayan Banka, ayrıca bankacılık sistemindeki Türk lirası likiditesinin etkin Merkez bankaları fiyat istikrarını sağlamak için para politikası araçlarını kullanır. Para dağılımını da gerçekleştirir. politikası; ekonomik büyüme, istihdam artışı ve fiyat istikrarı gibi hedeflere ulaşabilmek için paranın elde edilebilirliğini ve maliyetini etkilemeye yönelik olarak TCMB’nin kullandığı belli başlı para politikası araçları şunlardır: alınan kararları ifade eder. Piyasa İşlemleri Açık Piyasa İşlemleri (APİ) Merkez Bankası, politika faizleri ve diğer para politikası araçlarını kullanarak toplam Hazır İmkanlar talep ve enflasyon beklentilerini yönetir. Türkiye'de politika faizlerine dair kararlar; Döviz Kuru Politikası tarihi önceden belli olan toplantılarda, Para Politikası Kurulu tarafından alınır. Döviz ve Efektif Piyasaları Hazine İşlemleri Merkez Bankasının önemli özelliklerinden bir tanesi de, nihai kredi mercii (makamı) Rezerv Yönetimi Detaylı bilgi için olmasıdır. Bu bağlamda Banka, ödeme sisteminde aksama yaratan geçici likidite Banknot Basımı www.tcmb.gov.tr Rakiplerin güçlü sıkışıklıklarını ve finansal piyasaların etkin bir şekilde çalışmasını engelleyen teknikve zayıf Temel Faaliyetler kaynaklı ödeme sorunlarını gidermek için kredi imkânı sağlamaktadır. yanları neler? Şimdi gelin, bunların her birini detaylı olarak inceleyelim. başlığını inceleyebilirsin. Bankacılık  1.7.1.Finansal Piyasalar – TCMB Piyasaları Depo: TCMB'nin belirli vadeler ile bankalara teminat ve limitleri doğrultusunda sağladığı mevduat olanağıdır. Bankalar bu sayede; TCMB'nin aynı gün içerisinde ilan ettiği faiz oranlarından, TL şeklinde borç alıp verebilirler. Repo: TCMB'nin açık piyasa işlemleri yapmaya yetkili kuruluşlardan, ileri bir tarihte geri satmak taahhüdü ile kıymet almasıdır. Ters Repo: TCMB'nin portföyündeki kıymetleri, açık piyasa işlemleri yapmaya yetkili kuruluşlara işlem tarihinde sözleşme yaparak işlem sırasında belirlenen fiyat üzerinden, ileri bir tarihte geri almak taahhüdüyle satmasıdır. Açık Piyasa İşlemleri Doğrudan Alım: TCMB'nin tedavülde bulunan kıymetleri, işlem tarihinde belirlenmiş fiyat üzerinden ve işlem valöründe söz konusu kuruluşlardan satın almasıdır. (APİ) Doğrudan Satım: TCMB‘nin açık piyasa işlemleri portföyündeki mevcut kıymetleri, işlem tarihinde belirlenmiş fiyat üzerinden ve işlem valöründe söz konusu kuruluşlara satmasıdır. TL Depo Alım İhalesi İşlemleri: TCMB'nin bankalardan ihale yöntemi ile Türk lirası depo alma işlemleridir. Likidite Senedi İhracı: TCMB'nin kendi nam ve hesabına, vadesi 91 günü geçmeyen likidite senetleri ihraç etmesidir. İkincil piyasada da alınıp satılabilen likidite senetleri, TCMB tarafından gerekli görüldüğünde erken itfa edilebilir. Döviz İhaleleri ve Doğrudan Döviz Müdahaleleri: TCMB'nin gerekli olan durumlarda, döviz piyasasında ihale veya müdahale yöntemiyle TL karşılığı döviz alım satım işlemleri yapmasıdır. Döviz Depo İşlemleri: Geçici bir süre için döviz likiditesi ihtiyacı olan bankalar ile döviz likiditesi fazlasına sahip bankalar arasında, TCMB garantörlüğünde belirli bir faiz ve Döviz ve vadeyle yapılan işlemlerdir. Efektif Piyasaları TL Depoları Karşılığı Döviz Depoları İhaleleri: Bankaların ellerindeki TL likiditeyi TCMB'ye vererek karşılığında TCMB'den döviz almasıdır. Bu işlemler, piyasada swap olarak da bilinir. İşlem vadesi geldiğinde bankalar TCMB'ye döviz satıp TL'yi geri alırlar. Döviz Karşılığı Efektif İşlemleri: Piyasa üyesi bankaların, kendilerine tanınmış limitler dâhilinde, TCMB ile döviz karşılığı efektif alım satım işlemi yapmalarıdır. Bankacılık  1.7.1.Finansal Piyasalar –TCMB Piyasaları TL Depo Borç Alma ve Borç Verme: TCMB'nin belirli vadeler ile bankalara teminat ve limitleri doğrultusunda sağladığı mevduat olanağıdır. Bankalar bu sayede; TCMB'nin aynı gün içerisinde ilan ettiği faiz oranlarından, TL şeklinde borç alıp verebilirler. Geç Likidite Penceresi: TCMB'nin gün sonunda ödeme sistemlerinde ortaya çıkabilecek sorunların önlenmesi için bankalara geçici nitelikteki likidite ihtiyaçlarını karşılamaları için teminatları karşılığında sağladığı TL borçlanma imkânıdır. Gün İçi Likidite: Bankacılık sisteminde acil TL fon ihtiyaçlarının karşılanabilmesi ve ödeme sisteminde oluşabilecek tıkanıklıkların giderilebilmesi amacıyla, TCMB tarafından bankalara gün içinde sağlanan bir TL borçlanma olanağıdır. Hazır İmkanlar Likidite Desteği Kredisi: TCMB tarafından haklarında belirsizlik ve güvensizlik oluşan, ancak ödeme kabiliyetine sahip bankalara; özkaynaklarının iki katı ile sınırlı olmak üzere TL kredi desteği sağlanması işlemidir. TCMB tarafından fon çekilişlerini karşılar miktarda avans olarak verilen bu destek, söz konusu bankalara teminatları karşılığında ve en fazla bir yıl süreyle aylık vadeler şeklinde sağlanır. BIST Bünyesinde Sağlanan Repo/Ters Repo İmkanı: TCMB'nin, BIST bünyesindeki Borçlanma Araçları Piyasası, Repo ve Ters Repo Pazarı'nda belirli vadeler için ilan ettiği faiz oranları ile banka ve aracı kurumlara TL repo/ters repo imkânı sağlamasıdır. Piyasa Yapıcısı Bankalara Sağlanan Likidite İmkanı: TCMB'nin piyasa yapıcısı bankalara, önceden belirlenmiş limitler ve faiz oranı dâhilinde, repo işlemleri yoluyla gecelik vadede TL borçlanma imkânı sağlamasıdır. Bankacılık  1.7.2.TCMB’nin Diğer Para Politikası Araçları Banknot Basımı Rezerv Yönetimi Hazine İşlemleri Hazine işlemlerinin genel çerçevesi, Merkez Bankası Kanunu ile belirlenmiştir. Buna göre Banka, Türkiye Cumhuriyeti Hükûmetinin mali Ülkemizde banknot basma ve ihraç yetkisine sahip olan TBMM, Türkiye’deki altın ve döviz rezervlerini saklamak ve ekonomik müşavirliğini üstlenir. bu yetkiyi tek elden ve süresiz olarak Merkez Bankasına ve yönetmekle görevli olan kurum, Merkez devretmiştir. Bankasıdır. 1. Mali ve Ekonomik Müşavirlik: Merkez Bankası, Hükûmetin mali ve ekonomik istişare organıdır. Bu Merkez Bankası dolaşıma çıkarılacak olan Türk lirası banknot Merkez Bankası, aşağıdaki amaçlar sıfatla Banka, para ve kredi politikası konusunda Hükûmetin incelemesi miktarını (emisyon miktarı) belirleyerek, banknotların basımını doğrultusunda ülkemizdeki rezervleri saklı tutar: gereken hususlar hakkında mütalaa (ayrıntılı yorum) beyan eder. ve dağıtımını gerçekleştirir. “Tedavüldeki banknotlar” anlamına da gelen emisyon hacmi, Merkez Bankası tarafından piyasaya Para ve kur politikalarına olan güveni 2. Mali Ajanlık: sürülen banknotların toplam tutarını ifade eder. Emisyon sağlamak ve bu politikaları desteklemek Türkiye Cumhuriyeti Devletinin uluslararası mali ve ekonomik hacmi, aşağıdaki durumlara göre değişkenlik gösterebilir: Hazinenin yabancı para iç ve dış borç ilişkilerinde; Merkez Bankasına, Hükûmetin mali ajanlığı görevi ödemelerini gerçekleştirmek için gerekli olan verilebilir.Mali ajanlık sıfatıyla Merkez Bankası, aşağıdaki işlemleri Ülkedeki ekonomik faaliyetler dövizi hazır bulundurmak gerçekleştirebilir ve bu statüyle yapılan işlemlerde üçüncü şahıslardan Demografi Ülkemizin ekonomisini yurt içi veya yurt sorumluluk alamaz. Maaş ve vergi ödemeleri dışında oluşabilecek ani finansal değişimlere Bayramlar karşı dayanıklı hâle getirmek Her türlü devlet iç borçlanma senetlerinin mali servisi (Devlet İç Diğer toplu ödeme ve tahsilat Uluslararası piyasalarda ülke ekonomisine Borçlanma Senedi (DİBS) ihalelerinin fiilen gerçekleştirilmesi) duyulan güveni artırmak Özel kanunlara veya bunlara dayanan kararlara göre kambiyo denetlemesi Merkez Bankası, aşağıdaki amaçlar doğrultusunda Dış ticaret rejimi tatbikatı tedavüle yeni banknot çıkarılmasına karar verir: Ülkemiz ekonomisindeki nakit para ihtiyacının karşılanması, 3. Haznedarlık Eskimiş ve yıpranmış banknotların yenileriyle değiştirilmesi, Devletin gerek yurt içi gerekse de yurt dışı tahsilat ve ödemeleri ve Tedavüle temiz bir banknot kompozisyonunun çıkarılması, bütün Hazine işlemlerini ve her türlü para nakil ve havale işlemlerini Döneme özgü fiziksel ve teknik sorunların giderilmesi. gerçekleştirir. Bankacılık  1.8.Bankacılık ile Bağlantılı Diğer Kurum ve Kuruluşlar Sigortacılık ve Özel Bankacılık Düzenleme Türkiye Bankalar Birliği Türkiye Katılım Bankaları Birliği Emeklilik Düzenleme ve ve Denetleme Kurumu (TBB) (TKBB) Denetleme Kurumu (BDDK) Mali Suçları Kredi Kayıt Bürosu Borsa İstanbul Sermaye Piyasası Kurulu Araştırma Kurulu (KKB) (BIST) (SPK) (MASAK) Küçük ve Orta Ölçekli Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu Bankalararası Kart Merkezi İşletmeleri Geliştirme ve Takasbank (TMSF) (BKM) Destekleme İdaresi Başk. (KOSGEB) Bağımsız Denetim, Merkezi Kayıt Kuruluşu Türkiye Varlık Fonu Kredi Garanti Fonu Değerleme ve (KGF) (MKK) Derecelendirme Kuruluşları Bankacılık  1.8.Bankacılık ile Bağlantılı Diğer Kurum ve Kuruluşlar Takasbank’ın Belli Başlı Hizmetleri Borsa İstanbul üyelerinin alım satım işlemlerinden doğan menkul kıymet teslim Sigortacılık ve Özel Emeklilik Düzenleme ve etme ve teslim alma taahhütleri ile alım Denetleme Kurumu’nun Bazı Görevleri satıma konu olan menkul kıymet BDDK’nın Misyonu karşılığındaki ödeme taahhütlerinin Bankacılık Kanunu ve ilgili diğer düzenlemelerde belirtilen Karayolları Trafik Kanunu, Bireysel Emeklilik Tasarruf ve hesaben sonuçlandırılması, görev ve yetkileri çerçevesinde, Yatırım Sistemi Kanunu, Tarım Sigortaları Kanunu, Elektronik Ürün Senedi (ELÜS) takas Düzenleme ve denetimi kapsamındaki kuruluşların Sigortacılık Kanunu, Türk Ticaret Kanunu ve Afet işlemlerinin gerçekleştirilmesi faaliyetlerini güvenli ve sağlam şekilde Sigortaları Kanunu ile diğer mevzuatta yer alan sigortacılık Bankalar arası çek takas ve mutabakat gerçekleştirmesini, ve özel emekliliğe ilişkin görev ve yetkileri yürütmek. faaliyetlerinin yürütülmesi Kredi sisteminin etkin şekilde çalışmasını, Sigortacılık ve özel emekliliğe ilişkin mevzuatı hazırlamak, Ulusal numaralandırma kuruluşu olarak Tasarruf sahiplerinin hak ve menfaatlerinin korunmasını uygulamak ve ilgililer tarafından uygulanmasını izlemek ülkemizde hisse senetleri, devlet tahvili, sağlamak ve ve yönlendirmek. yatırım/borsa/emeklilik fonları gibi menkul Finansal piyasaların gelişmesine ve finansal istikrara Sigortacılık ve özel emeklilik alanında faaliyet gösteren kıymet ve finansal enstrümanlar için ISIN katkıda bulunmaktır. kişi ve kuruluşlarla ilgili inceleme, denetleme ve kodu (ISO 6166) tahsis edilmesi vb. soruşturma işlerini yürütmek. Detaylı bilgi için www.bddk.org.tr ve Bankacılık Detaylı bilgi için https://www.hmb.gov.tr/ Detaylı bilgi için www.takasbank.com.tr Kanunu Madde 82 MASAK’ın Misyonu KKB’nin Belli Başlı Fonksiyonları TMSF’nin Fonksiyonları TBB Risk Merkezi’ne vekaleten tüm Mevduatın ve katılım fonlarının sigorta edilmesi, Aklama ve terörün finansmanı suçlarının önlenmesi ve operasyonel ve teknik faaliyetleri yürütmek Fon bankalarının yönetilmesi, mali bünyelerinin tespitine yönelik olarak; Politika oluşturulması ve düzenleme yapılmasına Risk Merkezi üyesi finansal kuruluşlara veri güçlendirilmesi, yeniden yapılandırılması, devri, katkıda bulunmak, toplama ve paylaşım hizmeti vermek birleştirilmesi, satışı ve tasfiyesi, Hızlı ve güvenilir bir şekilde bilgi toplamak ve analiz Findeks platformu ile bireyler ve reel sektöre TMSF alacaklarının takip ve tahsil işlemlerinin yürütülmesi etmek, yönelik istihbarat hizmeti vermektır. ve sonuçlandırılması, TMSF varlık ve kaynaklarının yönetilmesi, Araştırma ve inceleme yapmak, Elde edilen bilgi ve sonuçları ilgili makamlara Detaylı bilgi için www.kkb.com.tr OHAL kapsamında üstlenilen görevlerin yürütülmesi. iletmektir. Detaylı bilgi için www.tmsf.org.tr ve Bankacılık Kanunu Madde 111 Detaylı bilgi için https://www.hmb.gov.tr/masak-sunus Bankacılık  1.8.Bankacılık ile Bağlantılı Diğer Kurum ve Kuruluşlar TKBB’nin Misyonu MKK’nın Misyonu Bağımsız Denetim Kuruluşları Türkiye'de katılım bankacılığı sektörünün Merkezi saklama, Değerleme Kuruluşları sağlıklı ve sürdürülebilir şekilde gelişmesi için; Veri depolama, Derecelendirme Kuruluşları Ürün çeşitliliği ve gelişimi ile hizmet kalitesini Kamuyu aydınlatma faaliyetlerini Bankacılık Kanunu’nun 33 ve 34. maddeleri arttırmak, güvenilir, etkin ve şeffaf bir şekilde kapsamında bankalara finansal verilerin denetimi, Kurumsal iletişim, algı ve itibar yönetimi çalışmalarını yürütmek, teminata alınacak gayrimenkullerin ekspertiz geliştirmek, Veri ve teknoloji ürünlerini ulusal ve değerlerinin belirlenmesi ve kredi Gerekli eğitim, insan kaynağı ve sertifikasyon çalışmalarını uluslararası piyasalara sunmaktır. derecelendirme (rating) hizmeti veren arttırmak, kuruluşlardır. Katılım bankacılığı prensiplerine uygun mevzuat, standart ve Detaylı bilgi için www.mkk.com.tr düzenlemeleri geliştirmek Detaylı bilgi için İstanbul’un önde gelen bir Finans Merkezi olmasına katkıda https://www.bddk.org.tr/Kuruluslar bulunmak. Detaylı bilgi için www.tkbb.org.tr ve TBB’nin Misyonu Bankacılık Kanunu Madde 80 Bankacılık sektörünün hak ve menfaatlerini korumak, Rekabet gücünün artırılmasına, Haksız rekabetin önlenmesine, KOSGEB’in Amacı Bankacılık mesleğinin gelişmesine ve KGF’nin İşleyişi Ülkenin ekonomik ve sosyal ihtiyaçlarının Finansal istikrarın sürdürülmesine Teminat yetersizliği nedeniyle kredi karşılanmasında küçük ve orta ölçekli katkıda bulunmaktır. alamayan KOBİ’lere ve KOBİ dışı işletmelerin payını ve etkinliğini artırmak, işletmelere kefil olarak kredi rekabet güçlerini ve düzeylerini yükseltmek, Detaylı bilgi için www.tbb.org.tr ve kullanmalarına yardımcı olmak, sanayide entegrasyonu ekonomik Bankacılık Kanunu Madde 80 KOBİ’lerin ve KOBİ dışı işletmelerin gelişmelere uygun biçimde gerçekleştirmek finansmana erişimine destek olmak. Detaylı bilgi için www.kosgeb.gov.tr Detaylı bilgi için www.kgf.com.tr Bankacılık  1.8.Bankacılık ile Bağlantılı Diğer Kurum ve Kuruluşlar BKM’nin Başlıca Faaliyetleri SPK’nın Belli Başlı Fonksiyonları Kredi kartı/banka kartları ile ilgili bankalar arasında uygulanacak BIST’in Başlıca Amacı ve Faaliyet Konusu Sermaye piyasası kurumlarına, prosedürleri geliştirmek, standardizasyonu sağlamaya yönelik Sermaye piyasası araçlarının, kambiyo ve sermaye piyasası araçlarının ihracı, çalışmalar yaparak kararlar almak, kıymetli madenler ile kıymetli taşların ve halka arzı vb. konulara yönelik Türkiye genelinde uygulamalar ile yurt içi kuralları oluşturmak, SPK tarafından uygun görülen diğer düzenlemeler yapmak, bankalar arasındaki takas ve hesaplaşmayı yürütmek, sözleşmelerin, belgelerin ve kıymetlerin Halka arz işlemlerinde izahname ve ihraç Yurt dışı kuruluş ve komisyonlarla ilişkiler kurmak ve gerektiğinde serbest rekabet şartları altında kolay ve belgelerine onay vermek, üyelerini bu kuruluşlarda temsil etmek, güvenli bir şekilde, şeffaf, etkin Aracı kuruluşlara sermaye piyasası Halen her banka tarafından devam ettirilen işlemleri daha güvenli, rekabetçi, dürüst ve istikrarlı bir ortamda faaliyetlerine yönelik gerekli izinleri vermek, süratli ve daha az maliyetli tek bir merkezden yürütmek. alınıp satılabilmesini sağlamak, Sermaye piyasasında gözetim faaliyetlerinde Bunlara ilişkin alım satım emirlerini bulunmak, Detaylı bilgi için www.bkm.com.tr sonuçlandıracak şekilde bir araya getirmek veya Sermaye piyasalarında faaliyet gösteren bu emirlerin bir araya gelmesini kolaylaştırmak kurumları denetlemek, gerektiğinde tedbir ve ve oluşan fiyatları tespit ve ilan etmek üzere yaptırım uygulamak, piyasalar, pazarlar, platformlar ve sistemler ile Finansal raporlama ve bağımsız denetim Türkiye Varlık Fonu’nun Ana Amaçları teşkilatlanmış diğer pazar yerleri oluşturmak, standartlarının oluşturulmasında personel Önemli kamu varlıklarında değer artışı sağlayarak kurmak ve geliştirmek, desteği vermek, ekonomik büyümeye katkıda bulunmak, Bunları ve başka borsaları veyahut borsaların Borsa uyuşmazlıklarında ve meslek kuruluşu Katılım finansmanına uygun varlıkların gelişmesine destek olmak, piyasalarını yönetmek ve/veya işletmek, tarafından üyelerine verilen disiplin cezalarına Sermaye piyasalarının araç çeşitliliği ve derinliğine katkı Ana sözleşmesinde yazılı olan diğer işleri karşı itirazlarda uyuşmazlıkları çözmek, sağlamak, yapmaktır. Lisanslama faaliyetlerinde bulunmaktır. Türkiye’ye daha fazla yatırımcı ilgisini çekmek ve yeni yatırımlar için sermaye sağlamak, Detaylı bilgi için www.borsaistanbul.com Detaylı bilgi için www.spk.gov.tr Stratejik önem arz eden sektörlerin gelişmesine ve büyük ölçekli yatırımlara iştirak etmek amacıyla Türkiye Varlık Fonu’nu ve bu fona bağlı alt fonları kurmak ve yönetmektir. Detaylı bilgi için www.turkiyevarlikfonu.com.tr Bankacılık  1.9.Bankacılık ile İlgili Uluslararası Kuruluşlar The Basel Committee on Banking Supervision (BCBS) Bank for International Settlements (BIS) Basel Bankacılık Denetim Komitesi Uluslararası Ödemeler Bankası 1974 yılında kurulmuş olan BCBS, Uluslararası Ödemeler 1930 yılında kurulmuş olup merkezi İsviçre’nin Basel şehrindedir. Bankası (BIS) çatısı altında faaliyet göstermektedir. TCMB 1951 yılında BIS üyesi olmuştur. TCMB’nin, BIS’in toplam BCBS üyeleri, merkez bankaları ve ilgili ülkelerin bankacılık sermayesi içindeki payı Haziran/2020 tarihi itibariyle binde 15’tir. otoriteleridir. Bu kapsamda TCMB ve BDDK da BCBS üyesidir. Söz konusu hisse payına istinaden TCMB’nin BIS’teki özel çekme Komite, Basel standartlarının, kılavuzlarıının ve hakkı 40 milyon SDR’dir. uygulamalarının oluşturulmasından ve teşvik edilmesinden SDR (Special Drawing Rights): IMF’nin üye ülkelerin mevcut sorumludur. resmi rezervlerine katkıda bulunmak amacıyla 1969 yılında oluşturduğu uluslararası bir rezerv varlığıdır. Özel Çekme Detaylı bilgi için https://www.bis.org/bcbs Hakları üye ülkelere IMF kotalarıyla orantılı olarak tahsis edilir. SDR aynı zamanda IMF’nin ve diğer bazı uluslararası kuruluşların hesap birimi olarak kullanılmaktadır. SDR’nin değeri, başlıca uluslararası para birimlerinden oluşan bir sepet esas alınarak belirlenmektedir. Islamic Financial Services Board (IFSB) BIS’in sermayesinin tamamı merkez bankalarına aittir. İslami Finansal Hizmetler Kurulu Kurumun misyonu parasal ve finansal istikrar arayışında Merkez 2002 yılında kurulmuş olup merkezi Malezya’nın başkenti Kuala bankalarına destek olmak ve uluslararası işbirliğini teşvik etmektir. Lumpur’dadır. İslami finansal hizmetler endüstrisinin geliştirilmesine yönelik Detaylı bilgi için https://www.bis.org/ standartların oluşturulması, islami finans kurumlarına denetim konusunda rehberlik etmek, uluslararası standartları da dikkate alarak islami finansal hizmetler sektöründe risklerin tespitine, ölçülmesine ve yönetilmesine dönük çalışmalar yapmak kurumun amaçlarından bazılarıdır. Detaylı bilgi için https://www.ifsb.org/ Bankacılık  1.10.Bankacılıkta Segmentasyon Yatırım Bankacılığı Dijital Bankacılık SPK’dan alınan faaliyet izinleri Bireysel Bankacılık KOBİ Bankacılığı Ticari/Kurumsal kapsamında verilen; Alternatif Dağıtım Kanalları–ADK Bankacılık Bireysel portföy yöneticiliği, müşterilerin zaman ve mekan kısıtı olmadan birçok farklı platformdan Gerçek kişilere ticari amaçlar Yasal tanıma göre “250 kişiden az yıllık KOBİ statüsüne sahip olmayan, Yatırım danışmanlığı, bankacılık hizmeti alabilmelerine dışında; çalışan istihdam eden ve yıllık net satış daha büyük boyuttaki işletmelere Halka arz işlemlerine aracılık, imkân sağlayan sistemlerin genel Tasarruflarını hasılatı veya mali bilançosundan değerlendirmeye yönelik verilen ticari bankacılık Saklama hizmetleri, tanımıdır. Başlıca 6 gruba sunulan hizmetler herhangi biri 125 milyon TL’yi ayırabiliriz: hizmetlerini Ticari/Kurumsal Borsada işlem yapmak isteyen Onların kişisel ve ailevi aşmayan işletmeler” KOBİ olarak kabul 1. Otomatik para çekme Bankacılık olarak sınıflandırabiliriz. müşterilerin alım/satım ihtiyaçlarını karşılamaya edilmektedir. There’s no point in trying emirlerinin iletilmesine ilişkin makineleri (ATM) yönelik kaynak Bu gruptaki müşteri ihtiyaçlarının gereksinimlerini sağlayan Mikro, küçük ve orta büyüklükte to implement change aracılık hizmetleri, 2. Şube içi kiosk makineleri Bankamızın hangi bilanço büyüklüğüne ve yapısına, hizmetler unless the people whose dijital kanallardan işletmeler olarak alt gruplara Sermaye piyasaları ile ilgili 3. Mobil bankacılık Bunlara ilişkin aracılık yurt içi/yurt dışındaki müşteri ve hangi hizmetleri işlemleri bireysel ayırabileceğimiz KOBİ’lerin en yoğun jobs are changing know danışmanlık hizmetleri, 4. İnternet bankacılığı verdiğini görmek için tedarikçi ağının genişliğine vb. bankacılık olarak kullandığı bankacılık ürünü, pek çok how to get things done. Servet yönetimi ve finansal 5. Telefon bankacılığı internet sitemizi kriterlere bağlı olarak inceleyebilirsin. nitelendirilir. Getting through this step planlama yapılması, KOBİ’nin yeterli sermayesi olmadığı 6. Çağrı merkezleri https://www.halkbank. farklılaştığını görürüz. Temel TL için özellikle TL kredilerdir. Orta could be as simple as Portföy yönetim şirketlerinin ve Djitial kanallardan verilen com.tr/4402-dijital Ülkemizde 1980’lerin kredilerin yanı sıra Bankamız ve sonunda ciddi gelişim showing them how you emeklilik şirketlerinin kurucusu hizmetler mevzuata, ürünün bankacilik büyüklükteki işletmelerde döviz veya göstermiştir. yurt dışı kaynaklı YP krediler, olduğu yatırım fonlarına fon yatırım kredileri de öne çıkar. Ayrıca want them to work from riskliliğine, işlemle ilgili ihtiyaç ithalat ve ihracat finansmanına hizmet birimi hizmeti çek karnesi, nakit yönetimi ödeme now on and where they fit duyulan güvenlik seviyesine, Kredi kartları, tüketici ve yönelik işlemler, türev ürünler, sunulması vb. hizmetler yatırım ödeme/tahsilat aracılık konut kredileri, mevduat ve ürünleri, POS vb. kullanımı yoğundur. into the process flow. bankacılığının konusunu diğer TL/YP yatırım ürünleri, orta/uzun vadeli yatırım ve hizmetlerinde ana firmalarla ve Bankamız KOBİ segment kriterleri ile However, people might oluşturur. nakit yönetimi ödeme işletme kredileri ile nakit kamu kurumları ile olan ürünleri, internet bankacılığı yukarıda belirtilen yasal KOBİ also need training. anlaşmalara bağlı olarak yönetimine ilişkin tahsilat ve en çok kullanılan ürün segment kriterlerinin birbirine ödeme sistemleri bu grupta daha farklılaşabilir. gruplarıdır. karıştırılmaması gerekir. yoğun kullanılır. Bankacılık  2. 2.Günlük Hayatımız ve Banka Bilançosu Bankacılık  2.Günlük Hayatımız ve Banka Bilançosu Bir bankanın finansal raporları, belirli standartlara göre düzenlenmiş onlarca ana hesap ve yüzlerce alt hesaptan oluşur. Bu hesapların karşılığındaki tutarlar ise bizim banka çalışanları olarak, hangi segmentte/bölümde çalışırsak çalışalım: Bankaların Muhasebe Uygulamalarına ve Belgelerin İşimizi yaparken aldığımız kararlardan, Saklanmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik- Müşterilerimize verdiğimiz tavizlerden, Madde 4 (1) Müşterilerimizin riskliliğini, teminat yapısını, talep ettikleri kredilerin vadesini vb. Bankalar, faaliyetlerini bu Yönetmelik ve Kurulca çıkarılacak kriterleri hep birlikte dikkatle inceleyerek yaptığımız doğru fiyatlamalardan, tebliğlere göre muhasebeleştirir. Zamanında fark ettiğimiz erken uyarı sinyalleri sayesinde tasfiye ettiğimiz Faaliyetlerin, 16/1/2005 tarihli ve 25702 sayılı Resmî risklerden, Gazete’de yayımlanan Türkiye Muhasebe Standartları Kredi kullandırımı öncesinde yaptığımız kontroller sayesinde yakaladığımız Kurulunun 1 sıra nolu Finansal Tabloların Hazırlanma ve açıklardan ve Sunulma Esaslarına İlişkin Kavramsal Çerçeve Hakkında Tebliğ hükümleri çerçevesinde, Türkiye Muhasebe burada tek tek sayamayacağımız kadar çok faktörden etkilenir. Standartlarına uygun olarak muhasebeleştirilmesi esastır. Ancak, bağlı ortaklık, birlikte kontrol edilen ortaklık ve Biz bu kitapta, bankacılık ürün ve hizmetlerini, mali raporlarda bulundukları yer iştiraklerin muhasebeleştirilmesi ve konsolide üzerinden giderek inceleyeceğiz. Bu incelemeyi yaparken belli başlı kalemlere finansal tablolar, kamuya açıklanacak finansal tablolar ile odaklanacağız. Odaklanacağımız kalemleri bir sonraki sayfada görebilirsin. bunlara ilişkin açıklama ve dipnotların düzenlenmesine ilişkin usul ve esaslar Kurulca çıkarılacak tebliğler ile belirlenir. Bankacılık  2.Günlük Hayatımız ve Banka Bilançosu Aktif Pasif Bilanço Dışı Yükümlülükler (Nazım Hesaplar) Finansal Varlıklar Garanti ve Kefaletler Nakit Değerler ve TCMB Bankalar Mevduat Taahhütler Para Piyasalarından Alacaklar Devlet Borçlanma Senetleri ve Türev Finansal Araçlar Diğer Finansal Varlıklar Emanet ve Rehinli Kıymetler Krediler Öz Kaynaklar Üç ayda bir Bankamızın mali verilerinin yayımlanan mali hepsini ezbere bilmeni verilerimizi beklemiyoruz. Ancak aktif www.halkbank.com.tr büyüklük, toplam kredi hacmi, Yatırımcı toplam mevduat hacmi, dönem İlişkileri/Finansal kârı veya öz kaynak tutarı gibi Bilgiler kısmından takip belli başlı değerleri düzenli edebilirsin. olarak takip etmeni bekliyoruz. Bankacılık  2. 2.1.Aktifler – Finansal Varlıklar creenshot 2020-05-13 at 13.41.55 Bankacılık Bu bölümün sonunda, ben… o Hazine Departmanı’nın fonksiyonuna, o Fon Transfer Fiyatlaması Sistemi (FTF) sisteminin işleyişine, o Banka bilançosu açısından nakit giriş/çıkışı yaratan belli başlı işlemlere, o Bankaların TCMB nezdinde tutmak zorunda oldukları zorunlu karşılıklara ilişkin temel bilgilere, o Bankaların diğer bankalardan ve para piyasalarından hangi sebeplerle alacaklı olduğuna, o Piyasa Yapıcılığı Sistemi’nin işleyişine, o Banka bilançosunda Finansal Varlıklar kalemi altında takip edilen Devlet İç Borçlanma Senetleri (DİBS) ve diğer finansal varlıkların özelliklerine dair bilgi sahibi olacağım. o DİBS ve diğer finansal varlıklar ile ilgili gerekli finansal hesaplamaları yapacağım. Bankacılık  Aktif Pasif Finansal Varlıklar 2.1.1.Hazine’nin Fonksiyonu ve Fon Transfer Fiyatlaması Sistemi (FTF) Bir bankada en temelde Hazine/Fon Yönetimi (Treasury) ve şubeler olmak üzere iki kâr merkezi vardır. Hazine Departmanı genel olarak birkaç alt bölümden oluşur: Döviz ve Para Piyasaları (FX Masası) Günlük hayatımızda yaptığımız işlerin, Sabit Getirili Menkul Kıymet İşlemleri (TL Masası) müşterilerimize sunduğumuz ürün ve Hazine Ürünleri Pazarlama hizmetlerin banka bilançosuna nasıl Orta/Middle Ofis yansıdığına bakmaya başlamadan önce Arka/Back Ofis Hazine/Fon Yönetimi Departmanı’nın fonksiyonu ve fon transfer fiyatlaması Hazine/Fon Yönetimi Departmanı özet olarak: kavramı hakkında konuşmamızda fayda Banka kaynaklarının en doğru şekilde değerlendirilmesi, var. Bankanın ihtiyaç duyduğu fonların yurt içi ve yurt dışı piyasalardan sağlanması, FTF (Fon Transfer Fiyatlama Sistemi) maliyetlerinin belirlenmesi, Hazine Pazarlama/Treasury Marketing Unit (TMU) birimleri aracılığı ile müşteri işlemlerine aracılık edilmesi vb. görevleri yerine getirir. Fon Transfer Fiyatlama Sistemi’nin en temel fonksiyonu, Genel Fon oranları, Müdürlük aracılığı ile şubeler arası kaynak aktarımının izlenmesi, Vadeye, para birimine ve aktif/pasif niteliğine göre farklılaşır. fon sağlayan şubelere faiz geliri, fon kullanan şubelere ise TL ve diğer ana döviz cinsleri (USD