Trakea ve Bronşların Anatomisi

Trakea ve Bronşların Anatomisi

• Trakea, solunum yollarının larinks sonrası bölümüdür.
• 6. boyun omuru ile 4. göğüs omurunun alt kenarı seviyesinde bulunur.
• Yaklaşık 10-11 cm uzunluğunda ve 2-2.5 cm çapındadır.
• Çocuklarda biraz daha küçük ve daha hareketlidir.
• İkiye ayrılarak sonlanır, bu ayrılma noktasına bifurcatio trachea denir.
• 16-20 adet kıkırdak halkadan oluşur.
• Kıkırdak halkaları birbirine bağlayan bağ dokusuna lig. anulare denir.
• Kıkırdak halkalar U şeklinde olup 4 mm. yüksekliğinde ve 1 mm. kalınlığındadır.
• Arka kısımları açıktır ve bağ dokusu ile kapatılmıştır (paries membraneceus).
• Trakea mukozası üstte larinksin, aşağıda ise bronşların mukozasına devam eder.
• Mukoza yüzeyselde silli silindirik epitel özelliğindedir, sillerin hareket yönü aşağıdan yukarıya doğrudur.
• Trakea iki kısma ayrılır: cervicalis (boyundaki kısmı) ve thoracica (göğüs içerisindeki kısmı).
• Trakea'nın ön tarafında; tiroid bezi, alt tiroid venleri, üst trakea ön fasya ve juguler ven arkı bulunur.

Bronşlar

• Solunum sisteminin trakea'dan sonra gelen parçasıdır, yalnızca solunum ile ilgilidir.
• Dördüncü göğüs omuru seviyesinde, ikiye ayrılıp sağ ve sol bronşlara ayrılır. Bronşlara bronchus principalis dexter ve bronchus principalis sinister denir.
• Sağ bronş (dexter) daha kısa ve diktir, 6-8 kıkırdak halkası vardır.
• Sol bronş (sinister) daha uzun ve obliktir, 9-12 kıkırdak halkası vardır.
• Bronşlar akciğere girdiğinde, lober bronşlara, daha sonra segmental bronşlara ayrılır. Bunlar ise bronşiyal ağaç (arbor bronchialis) yapısını oluşturur.
• Bronşların ikiye ayrıldığı bölüme carina tracheae adı verilir; iki bronş arasında yaklaşık 70° açı vardır.
• Bronşlar içinde kıkırdaklar trachea'nın kıkırdaklarına kıyasla daha kısa ve dardır fakat aynı şekilde ve dizi dizilimdedir. Sağdaki bronş sol taraftakine nazaran daha düşük bir açıyla akciğere girer.
• Sol taraf, a. carotis communis, a. subclavia ve arcus aorta ile; sağ taraf ise truncus brachiocephalicus ve n. vagus' ile komşudur.
• Akciğere girdikten sonra bronkus lobaris superior, medius ve inferior olarak dallanır, daha sonra segmental bronşlara ayrılmaya devam eder. Her bir bronş lobu, bağ dokusu ile kapsüllenmiştir. Bu segmentlere ayrışmalar ile ilgili anatomik yapı, klinik olarak önem arz eder.
• Segmental veya lober bronşlar tıkanırsa veya enfeksiyon kaparsa, bu durum segmental atelektazise yol açar, enfeksiyon komşu segmentlere yayılabilir, tıkanmalar nedeniyle segment çıkarılabilmektedir (lobektomi).

Bronşioller

• Bronşioller, bronşlardan daha küçük hava yollarıdır. Trakeada bulunan kıkırdaklar, bronşlarda bulunur, fakat bronşioller kıkırdak içermez.
• Doku yapısı: En ince bronşiollerin duvarlarında düz kas lifleri bulunur (en ince olmayanlarda da vardır). Alveollerin duvarında ise düz kas lifi yoktur fakat alveolleri ayıran bölmelerde çok az düzgün kas lifleri mevcuttur.
• Segment: Bronşiollerin duvarlarında bazı bezler mevcut olup en ince bronşiollerin duvarında kıkırdak bulunmamaktadır, çapları yaklaşık 2 mm'dir. Bronşioller; terminal ve respiratorius olarak ikiye ayrılırlar.
• Aciнусы: Akciğerdeki hava kesecikleri kümesidir (alveolar ağaç)

Alveoller

• Alveoller, gaz alışverişinin gerçekleştiği hava kesecikleridir, çok ince duvarlara sahiptirler. Alveollerdeki kapillerler, gaz alışverişi için ideal bir yüzey sağlar. Alveollerin yapısı, kapillerlerin durumu ve yapısı alveol duvarlarının inceliğine ve kapillerlerin durumuna iyi uyum sağlamıştır.