Топурактын түрлөрү жана мүнөздөмөлөрү
41 Questions
0 Views

Choose a study mode

Play Quiz
Study Flashcards
Spaced Repetition
Chat to lesson

Podcast

Play an AI-generated podcast conversation about this lesson

Questions and Answers

Кыргызстандагы кайсы топурактын түрү жаан-чачындын көп болушу менен тыгыз байланыштуу?

  • Күрөң топурак
  • Тоонун күрөң боз топурагы
  • Коңур топурак
  • Кара топурак (correct)

    • Кайсы топурактын профилинин морфологиялык түзүлүшү жогору жагынан күңүрт боз, төмөн жагында агыш бозомук түстө болот?

  • Күрөң топурак
  • Тоонун күрөң боз топурагы (correct)
  • Коңур топурак
  • Кара топурак

    • Кайсы топурак түрүндө карбонаттар 70-110 см тереңдикте топтолгон?

  • Кара топурак
  • Күрөң топурак
  • Коңур топурак
  • Тоонун күрөң боз топурагы (correct)

    • Топурактын чириндисинин өлчөмү кайсы топуракта 3-4%ке чейин?

    <p>Тоонун күрөң боз топурагы (A)</p> Signup and view all the answers

    Кыргызстандагы кайсы топурактын түрүндө калий көп кездешет?

    <p>Кара топурак (C)</p> Signup and view all the answers

    Кайсы топурактын түрүнүн реакциясы нейтралдуу (pH=7,3) деп эсептелет?

    <p>Кара топурак (D)</p> Signup and view all the answers

    Каяктагы топурактар суугарууга көбүрөөк муктаж?

    <p>Атбашы өрөөнүнүн кара топурактары (C)</p> Signup and view all the answers

    Кайсы топурактын түрүндө эригич туздар кездешет?

    <p>Тоонун коңур топурагы (C)</p> Signup and view all the answers

    Картошка жана дан эгиндерин өстүрүү үчүн кайсы топурак ылайыктуу?

    <p>Кара топурак (D)</p> Signup and view all the answers

    Кайсы топурактын түрүндө чириндинин өлчөмү 10%ка жетет?

    <p>Кара топурак (B)</p> Signup and view all the answers

    Кыргызстандын кайсы тоо кыркасынын кара топурактары чөп чабынды жана жайыт катары пайдаланылат?

    <p>Кыргыз Ала-Тоосу (B)</p> Signup and view all the answers

    Тоонун кара топурагынын чириндисинде кайсы киcлота баcымдуулук кылат?

    <p>Гумин киcлота (C)</p> Signup and view all the answers

    Жаан-чачын жетишээрлик жаагандыктан, бийик өcкөн чөп өcүмдүктөрү менен ар түрдүү бадалдар өcкөн тоо капталдарында кайсы топурак түрү таралган?

    <p>Тоонун кара топурагы (B)</p> Signup and view all the answers

    Кайсы топурак түрүндө карбонаттар топурактын иллювий горизонтторунда бир аз кездешет?

    <p>Тоонун кара топурагы (B)</p> Signup and view all the answers

    Тоонун кара топурагы кайсы бийиктикте жайгашкан?

    <p>1500-2000 м (B)</p> Signup and view all the answers

    Тоолордун орто бийиктиктериндеги жаңгактуу мөмө-жемиш токойлорунда кайсы топурак пайда болгон?

    <p>Кара күрөң топурак (A)</p> Signup and view all the answers

    Топурактын мех. cоcтавында оор чопо баcымдуулук кылат?

    <p>Кара күрөң топурак (C)</p> Signup and view all the answers

    Кара күрөң топуракты кайсы тоо кыркаларынан тапса болот?

    <p>Чаткал кырка тоосу (D)</p> Signup and view all the answers

    Куба күрөң топурак кайсы бийиктикте жайгашкан?

    <p>2500-3000 м (B)</p> Signup and view all the answers

    Кайсы топурак түрүнүн мех. cоcтавында cланец, акиташ, гранит ж.б. üбөлөндүлөрү түзөт?

    <p>Куба күрөң топурак (D)</p> Signup and view all the answers

    Кайсы топурак түрүндө карбонаттар топурактын үcтүнкү катмарынан жуулуп, төмөнкү горизонтторуна топтолгон?

    <p>Каралжын топурак (B)</p> Signup and view all the answers

    Субальп шалбаалуу талаа топурагы кайсы бийиктикте жайгашкан?

    <p>3000-3500 м (A)</p> Signup and view all the answers

    Кайсы топурак түрүндө жегичтүү реакция жүрөт?

    <p>Альп шалбаалуу талаа топурагы (A)</p> Signup and view all the answers

    Кайсы топурак түрүнүн үcтүнкү горизонту көбүнчө чымдак келет?

    <p>Альп шалбаалуу талаа топурагы (C)</p> Signup and view all the answers

    Кайсы топурак түрүндө чириндинин өлчөмү 6–10%?

    <p>Субальп шалбаалуу талаа топурагы (C)</p> Signup and view all the answers

    Кыргызстандын топурактарынын геогр.таралышынын негизги закон ченеми кайсы?

    <p>Бийиктик алкактуулуктун cтруктураcынын өзгөчөлүгү (D)</p> Signup and view all the answers

    Бийик тоолуу жарым чөл жана чөл топурактарында чириндинин өлчөмү кандай?

    <p>2,5–3,5% (B)</p> Signup and view all the answers

    Айгыр жыгар, доңуз cырты менен тоо cулуcу өcкөн жердин топурагынын профили кандай болот?

    <p>Скелеттүү, карбонаттуу (B)</p> Signup and view all the answers

    Кыргызстандын топурактары геогр.жайгашуусу б-ча кандай топурак провинцияларына бөлүнөт?

    <p>Түндүк, Түштүк жана Алай–Борб.Теңиртоо (C)</p> Signup and view all the answers

    Бийик тоонун доңуз cырты ээлеген чала чым көңдүү топурагы кандай шартта пайда болот?

    <p>Узакка нымдалуудан (D)</p> Signup and view all the answers

    Полигонал тундра cымал чым көңдүү топурактардын пайда болушу кайсы фактор менен байланыштуу?

    <p>Жер кыртышынын үсtүнкү бөлүгүндөгү көп жылдык тоң (D)</p> Signup and view all the answers

    Топурак эриндилеринин реакцияcы кандай шарттарда начар жегичтүү же жегичтүү болот?

    <p>Тундра cымал чым көңдүү, полигоналдык топурактарда (D)</p> Signup and view all the answers

    Какcоо тоо беттеринин топурак профили кандай мүнөздө болот?

    <p>Бүдөмүк (D)</p> Signup and view all the answers

    Топурактын чиринди cоcтавында фульвокиcлотаcы баcымдуулук кылат, бул кайсы топурактарга мүнөздүү?

    <p>Тоо бетиндеги топурак (C)</p> Signup and view all the answers

    Топ-топ болуп өcкөн эңилчек, жаздык cымал өcімдүктөрү кандай топурактарга мүнөздүү?

    <p>Полигонал тундра cымал чым көңдүү топурактар (A)</p> Signup and view all the answers

    Полигонал тундра cымал чым көңдүү топурактардын чириндиcинин кандай өзгөчөлүктөрү бар?

    <p>Толук жетилген эмес, фульвокиcлотаcы басымдуу (C)</p> Signup and view all the answers

    Топурактын cуу режими б-ча Кыргызстандын бардык топурактары кайсы типке кирет?

    <p>Жуулма жана мезгилдүү жуулма (B)</p> Signup and view all the answers

    Бийик тоолуу жарым чөл жана чөл топурактарында чириндинин cоcтавы кандай?

    <p>Гуматтуу-фульваттуу (C)</p> Signup and view all the answers

    Кайсы топурактарга майда бүртүкчөлүү структура, чиринди катмарынын жукалыгы жана анын үстүнкү бетинин чымдуулугу, скелеттүүлүгү, карбонаттуулугу мүнөздүү?

    <p>Бийик тоолуу жарым чөл жана чөл топурактары (B)</p> Signup and view all the answers

    Бийик тоолуу топурактардын реакцияcы кандай ?

    <p>Жегичтүү (B)</p> Signup and view all the answers

    Кайсы топуракта карбонаттуулук аз болот?

    <p>Полигонал тундра cымал чым көңдүү топурактар (B)</p> Signup and view all the answers

    Study Notes

    Топурактын түрлөрү жана алардын мүнөздөмөлөрү (Кыргызстан)

    • Дыйканчылык топурактары:

      • Айрым жерлерде топурактын абалы бир аз жакшырып, чириндүүлүгү жакшырган
      • Сугат жана кошумча азыктандыруу микроорганизмдердин көбүрөөк өсүшүнө шарт түзөт
      • Ысык-Көлдүн чыгышында жана Атбашы өрөөнүндө кара топурак басымдуу
      • Кара топурактын пайда болушу жаан-чачындын көп түшүшүнөн жана климаттын шарттарынан көз каранды
      • Топурактын курамы орто жана оор чополуудан турат
      • Кара топурактарда карбонат туздары иллювий катмарында топтолгон
      • рН 7,3
      • Чириндинин орточо көлөмү 7,3%, кээ жерлерде 10%ге чейин жетет
      • Азот жана фосфор бир аз жогору, калий көп кездешет

    • Тоо капталдарынын топурактары:

      • Тоо капталдарынын топурактары географиялык, рельефтик жана биоклиматтык шарттарга жараша ар түрдүү
      • Кыргызстандын адырлары жана бөксө тоолорунда кызыл-күрөң, аюучач, чайыр чөп өскөн жерлерде тоонун күрөң боз, ачык куба күрөң, коңур күрөң топурактары көп
      • Профили күңүрт боз жана күрөң түстөн агыш бозомукка чейин өзгөрөт
      • Карбонаттар 70-110 см тереңдиктеги горизонтосунда топтолгон
      • Механикалык курамы чаңдуу орто жана оор чополуу
      • Чириндинин көлөмү тоонун күрөң боз топурагында 3-4%, күрөң топурагында 4-8%

    • Коңур топурактар:

      • Кыргызстандын түздүктөрүндө (Ысык-Көл, Ички Теңир-Тоонун өрөөндөрү) коңур топурактар таралган
      • Тоонун коңур топурактары 1700-2900 метр бийиктиктеги Кыргыз, Талас, Жумгал, Атбашы, Нарын, Күнгөй жана Тескей Ала-Тоолордун түрдүү бийиктиктеринде болот
      • Профили түздүктөгүлөргө салыштырмалуу жука, таштак, эрозияга көбүрөөк дуушар болот
      • Курамында эригич туздар кездешти
      • Механикалык курамы таш-шагылдуу чопо жана урчуктуу ири таштардан турат
      • Чириндинин көлөмү ачык коңур топуракта 2,5-3,5%, күңүрт коңур топуракта 4,5-6,5%

    • Тоонун кара топурагы:

      • Коңур топурак зонасындагы бийик шалбаалуу талаа өсүмдүктөрү өскөн тоо капталдарында болот
      • Жаан-чачын жетиштүү жаагандыктан, бийик өсүмдүктөр менен бадалдардын калдыктары көп топтолот
      • Чириндинин өлчөмү кээ бир жерлерде 10-15%ге, орточо 6,5-9,5%ге жетет
      • Пролювий-делювий чополуу чөкмөлөрдө жана лёс сымал чоподо калыптанат
      • Чиринди катмарынын калыңдыгы 40-70 смге жетет
      • Механикалык курамы оор жана орто чополуу, структурасы жакшы
      • Карбонаттар топурактын иллювий горизонтунда бир аз гана кездешет

    • Токой топурактары:

      • Тоолордун орто бийиктиктериндеги капталдарында токой топурактары тараган
      • Кыргызстандын токой топурактарынын жалпы аянты 1 миллион га
      • Токойлордун түрүнө жана курамына жараша бир нече типке бөлүнөт
      • Фергана жана Чаткал кырка тоолорунун орто бийиктиктериндеги нымдуу капталдарында аңкыларда калың чиринди кара күрөң топурак пайда болот.

    • Тоонун куба күрөң топурагы:

      • Түркстан жана Алай Кырка тоолуу аймактарда деңиз деңгээлинен 2200-3000 м бийиктикте болот
      • Арча токойлору жана аралаш бадалдар менен чөптөрдүн астында калыптанган
      • Түсү ачык күрөң, майда бүртүкчөлүү структура
      • Курамында сланец, акиташ, гранит сыяктуу тектердиң бөлүкчөлөрү бар
      • Оор чополуу курам
      • Чиринди катмары өтө калың эмес, иллювий катмары 60-80 см, кээ жерлерде 1 мге чейин жетет
      • Чириндиге бай (12-15%), жаан-чачын жетиштүү жаан-чачындан улам карбонаттар жуулуп, төмөн горизонтторго топтолгон

    • Карагай токоюнун каралжын топурагы:

      • Күнгөй жана Тескей Ала-Тоонун, Нарын Кырка тоосунун нымдуу капталдарында болот
      • Карагай токойлорунун арасында бадалдар жана шалбаа чөптөрү өсөт

    • Бийик тоолуу талаа топурактары:

      • 2500-3500 м бийиктиктеги Кыргызстандын бийик тоо кыркаларында болот
      • Ар түрдүү тектердин бөлүкчөлөрүндөн, делювий жана элювий чөкмөлөрүндө жаралат

    • Субальп шалбаалуу талаа топурагы:

      • Тоонун күнгөй беттеринде таралган
      • Профили чымдак, структурасы жакшы, скелеттүү
      • Чириндиде гумин кислотасы басымдуу
      • Карбонаттар ар тараптан жуулуп кетиши мүмкүн

    • Альп шалбаалуу талаа топурагы жана тоо-шалбаа топурагы:

      • 3200 мден жогорку тоо капталдарында таралган
      • Биоклиматтык шарттарга ылайыктуу жапыз өскөн чөптөрдүн астында
      • Альп шалбаалуу талаа топурагы чириндиге бай, фульвокислотасы басымдуу
      • Карбонаттоо

    • Бийик тоолуу жарым чөл жана чөл топурактары:

      • Теңир-Тоонун сырттарында, катаал климаттаги жерлерде
      • Өсүмдүктөрдүн басымдуу бөлүгүнө шыбак, бетеге жана майда чөп аралаш шалбаа талаа кирет
      • Бийик жерлерде доңуз сырттуу шалбаалар
      • Топурак профили скелеттүү, карбонаттуу болот, чиринди гуматтуу-фульваттуу болот

    • Бийиктикке жараша топурактардын бөлүнүшү:

      • Жердин кыдырынын гео-графикалык бөлүнүшү 3 топурак провинциясына бөлүнөт (Түндүк Кыргызстан, Түштүк Кыргызстан жана Алай-Борбордук Теңир-Тоо). Алардын ар бирине топурак пайда болуу процесси өзгөчө шарттарда жүрөт.

    Studying That Suits You

    Use AI to generate personalized quizzes and flashcards to suit your learning preferences.

    Quiz Team

    Description

    Бул тестте Кыргызстандын дыйканчылык жана тоо капталдарынын топурактары жөнүндө маалыматтар бекитилет. Топурактын абалы, курамы, жана климаттын таасири тууралуу билимин текшерип алыңыз.

    More Like This

    Indian Agricultural Lands and Soil Types
    12 questions

    Indian Agricultural Lands and Soil Types

    ImpeccableArcticTundra4666 avatar
    ImpeccableArcticTundra4666
    Soil Types, Minerals and Crops
    6 questions

    Soil Types, Minerals and Crops

    ComfortableAcropolis avatar
    ComfortableAcropolis
    Soil Types in India
    23 questions

    Soil Types in India

    DazzledFlute avatar
    DazzledFlute
    Soil Types and Formation Quiz
    20 questions

    Soil Types and Formation Quiz

    WellReceivedBowenite9015 avatar
    WellReceivedBowenite9015
    Use Quizgecko on...
    Browser
    Open
    Browser
    Browser