Toksyczność podostre i podprzewlekła

Podcast

Play an AI-generated podcast conversation about this lesson

Questions and Answers

Jaki jest cel badania toksyczności podostrej?

Badanie możliwych działań niepożądanych substancji na narządy wewnętrzne (correct)

Ustalenie wpływu substancji na układ nerwowy i rozrodczy

Określenie bezpieczeństwa substancji w przypadku krótkotrwałej ekspozycji

Zbadanie kumulacji substancji w organizmie i jej wpływu na zdrowie

Jakie badania hematologiczne są przeprowadzane w ramach badania toksyczności podostrej?

Czas protrombinowy, poziom białka, glukoza

Hematokryt, stężenie hemoglobiny, liczba erytrocytów

Wszystkie powyższe (correct)

Liczba leukocytów, retikulocytów i płytek krwi

Jaki jest zalecany gatunek zwierząt do badań toksyczności podostrej?

Szczury (correct)

Myszy

Króliki

Psy

Ile grup zwierząt jest używanych w badaniu toksyczności podostrej i w jaki sposób podaje się substancję?

Kilka grup, codziennie podaje się substancję w zróżnicowanych dawkach, jedna dawka na grupę (C) Signup and view all the answers

Jakie parametry są oceniane w ramach badań ogólnych w badaniu toksyczności podostrej?

Ogólny stan zdrowia i zachowania, spożycie wody i karmy (A) Signup and view all the answers

Jakie są główne cele badania toksyczności podprzewlekłej?

Określenie działania substancji na poszczególne narządy i układy, a także identyfikacja narządów krytycznych (D) Signup and view all the answers

Jakie badania są przeprowadzane w ramach oceny toksyczności podprzewlekłej?

Wszystkie powyższe (C) Signup and view all the answers

Jaki jest cel określenia dawki NOAEL (No Observed Adverse Effect Level) w badaniach toksyczności?

Określenie dawki substancji, która nie wywołuje żadnych szkodliwych skutków u zwierząt (D) Signup and view all the answers

Które z poniższych badań NIE jest wykonywane w ramach oceny toksyczności podprzewlekłej?

Badania immunologiczne (C) Signup and view all the answers

Na czym polegają badania kontrolne laboratoryjne w ramach oceny toksyczności przewlekłej?

Oceniają stan zdrowia zwierząt w różnych punktach badania (D) Signup and view all the answers

Które z poniższych badań NIE jest stosowane w ramach oceny toksyczności przewlekłej?

Badania genetyczne (A) Signup and view all the answers

Jaki jest główny cel oceny toksyczności podprzewlekłej?

Ocena wstępnego wpływu substancji na organizm (D) Signup and view all the answers

W jakich warunkach przeprowadza się ocenę toksyczności przewlekłej?

Przez 2 lata, z 3 grupami zwierząt, każda poddana innej dawce (D) Signup and view all the answers

Która z poniższych informacji NIE jest prawdziwa w kontekście oceny toksyczności przewlekłej?

Badania kontrolne laboratoryjne przeprowadza się co 3 miesiące przez cały okres badania (A) Signup and view all the answers

W jakich przypadkach stosuje się badania elektroencefalograficzne w ramach oceny toksyczności?

Aby ocenić wpływ substancji na układ nerwowy (A) Signup and view all the answers

Jaki jest związek między oceną toksyczności podprzewlekłej a przewlekłej?

Ocena podprzewlekła poprzedza ocenę przewlekłą i dostarcza wstępnych informacji o wpływie substancji (B) Signup and view all the answers

Co oceniają badania in vivo i in vitro w kontekście farmakologii?

Mechanizm działania substancji na organizm (A) Signup and view all the answers

Jaki jest minimalny czas trwania badań toksyczności po podaniu wielokrotnym?

Dwa tygodnie (B) Signup and view all the answers

Jakie dane są uzyskiwane z badań toksykologicznych?

Toksyczność układowa (A) Signup and view all the answers

Czego dotyczą różnice czasu trwania badań toksyczności?

Wskazań terapeutycznych (B) Signup and view all the answers

Jakie są wymagania dotyczące oceny bezpieczeństwa stosowania nowych substancji?

Ocena zgodności z przepisami prawnymi (C) Signup and view all the answers

Który z podanych parametrów nie jest wykorzystywany do określania norm bezpieczeństwa w środowisku pracy lub środowisku naturalnym?

LD50 (D) Signup and view all the answers

W jakich przypadkach przeprowadza się zwykle badania toksyczności przewlekłej dla leków?

Równolegle z pierwszymi etapami badań klinicznych. (B) Signup and view all the answers

Jaki jest minimalny czas trwania badania toksyczności przewlekłej dla leków przyjmowanych sporadycznie?

4 tygodnie (A) Signup and view all the answers

Jaki jest cel wyznaczenia NOAEL i LOAEL w badaniach toksyczności?

Ustalenie bezpiecznych poziomów ekspozycji na substancję. (A) Signup and view all the answers

Która z wymienionych norm bezpieczeństwa nie jest stosowana bezpośrednio w badaniach toksyczności przewlekłej?

ADI (B) Signup and view all the answers

Jaki jest cel badań toksyczności substancji podawanej drogą inhalacyjną?

Wyznaczenie bezpiecznych poziomów ekspozycji na substancję w powietrzu. (C) Signup and view all the answers

W jakim celu w badaniach toksyczności inhalacyjnej bada się toksyczność ostrą?

Ustalenie bezpiecznych poziomów inhalacji substancji. (C) Signup and view all the answers

Co dzieje się z badaniami toksyczności inhalacyjnej, gdy zwierzęta nie padają po narażeniu na stężenie 5000 mg/m3?

Badanie przerywa się i dane są analizowane. (A) Signup and view all the answers

Jakie informacje dostarczają testy behawioralne dotyczące spontanicznej aktywności ruchowej?

Ogólny stan zdrowia zwierzęcia (B) Signup and view all the answers

Co określają badania prostych reakcji bezwarunkowych?

Reaktywność układu nerwowego (C) Signup and view all the answers

Jakie pomiary wykonuje się w metodach elektrofizjologicznych?

Szybkość przewodzenia bodźców (C) Signup and view all the answers

Jakie badania pozwalają na wykrywanie zaburzeń czucia?

Technika potencjałów wywołanych (B) Signup and view all the answers

Jakie zmiany pozwalają wykryć metody morfologiczne?

Zmiany morfologiczne tkanki nerwowej (A) Signup and view all the answers

Jakie są cele metod biochemicznych w kontekście neurotoksyczności?

Wyjaśnienie mechanizmów działania toksycznych związków (A) Signup and view all the answers

Jakie badania są wykonywane przedklinicznie na kandydatach na leki?

Badania toksykologiczne (D) Signup and view all the answers

Jakie parametry są ważne w ocenie profilu bezpieczeństwa związku 'kandydata' na lek?

Parametry ADME oraz toksykologiczne (C) Signup and view all the answers

Jakie badania są wykonywane w celu określenia profilu bezpieczeństwa u zwierząt?

Badania ogólne, układowe, toksyczności miejscowej, genotoksyczności, kancerogenności (B) Signup and view all the answers

Jakie informacje są niezbędne do oceny w badaniach toksykologicznych?

Informacje o absorpcji, dystrybucji, metabolizmie i eliminacji (A) Signup and view all the answers

Jakie gatunki zwierząt są preferowane w badaniach toksykologicznych?

Zwierzęta o podobieństwach w farmakodynamice, farmakokinetyce i fizjologii do ludzi (D) Signup and view all the answers

Jakie rodzaje toksyczności należy zbadać w badaniach?

Tokszyczność ogólną, układową, reprodukcyjną, miejscową, genotoksyczną i kancerogenność (B) Signup and view all the answers

Jaką metodę oceny toksykologicznej stosuje się zgodnie z wymogami OECD lub ISO?

Badania w standardzie Dobrej Praktyki Laboratoryjnej (GLP) (C) Signup and view all the answers

Co oznacza toksyczność reprodukcyjna w badaniach toksykologicznych?

Wpływ na płodność i rozwój potomstwa (B) Signup and view all the answers

Jakie zjawisko badań nadwrażliwości opisuje w kontekście toksykologii?

Ogólną odpowiedź immunologiczną organizmu na substancję (A) Signup and view all the answers

Co jest celem zastosowania testów in vitro w ocenie toksykologicznej?

Wyznaczenie maksymalnej tolerowanej dawki substancji (C) Signup and view all the answers

Study Notes

Toksykologia - Toksykometria

Toksykometria to badanie ilościowych zależności między stężeniem ksenobiotyku a efektem jego toksycznego działania na organizm.
Toksykometria bada stopień szkodliwości substancji chemicznych na organizm.
Liczba substancji chemicznych stale się zwiększa.

Cele badań toksykometrycznych

Cele podstawowe:
- wykrycie szkodliwego/toksycznego działania danego związku.
- określenie jakościowej i ilościowej charakterystyki działania toksycznego związku.
- ustalenie przyczyny zgonu.
Cele dodatkowe:
- wyjaśnienie mechanizmów działania toksycznego.
- opracowanie zasad zapobiegania zatruciom daną substancją (zabezpieczenie przy produkcji, transporcie, przechowywaniu, dystrybucji, użyciu).
- określenie dopuszczalnych parametrów ekspozycji człowieka i środowiska naturalnego (np. stężeń w powietrzu, wodzie pitnej, żywności).
- określenie dopuszczalnej dawki dziennej, jeżeli jest to celowe.

Zakres badań toksykometrycznych

Badania toksykometryczne należy wykonać dla:
- leków i artykułów medycznych (np. strzykawek, protez).
- artykułów żywnościowych (dodatki).
- artykułów chemicznych używanych w gospodarstwie domowym.
- artykułów używanych w budownictwie (np. farby, kleje, tworzywa).

Zakres badań toksykometrycznych - szczegółowe obszary

określenie toksyczności.
ocena działania uczulającego.
ocena działania drażniącego.
badanie efektów odległych.
badanie ukierunkowane narządowo na działanie toksyczne.

Badanie i ocena toksyczności

obejmuje toksyczność ostrą, podostrą, podprzewlekłą i przewlekłą.
obejmuje działania mutagennego, rakotwórczego, teratogennego, embriotoksycznego, drażniącego i uczulającego.
obejmuje badanie wpływu na płodność rozrodczość i potomstwo.
obejmuje badanie działania neurotoksycznego i innych narządowo swoistych działań.

Definicje

Toksyczność ostra: zdolność substancji do wywołania efektu toksycznego (w tym śmierci) po podaniu jednorazowym w ciągu 24 godzin.
Toksyczność podostra (krótkoterminowa): zdolność substancji chemicznej do wywołania zmian w organizmie po powtarzanych narażeniach, przerywanych lub ciągłych, przez okres 14, 21 lub 28 dni.
Toksyczność podprzewlekła: zdolność substancji chemicznej do wywołania toksycznego efektu u zwierząt laboratoryjnych po przerywanym lub ciągłym podawaniu przez okres nie przekraczający 10% długości ich życia (np. myszy - 90 dni).
Toksyczność przewlekła: zdolność substancji chemicznej do wywołania efektu toksycznego u zwierząt po przerywanym lub ciągłym podawaniu przez większość ich życia (np. myszy - 18 miesięcy, szczur - 24 miesiące).

Ocena toksyczności

Zależy od dawki lub stężenia substancji.
Mierzalna w skali stopniowej (ilościowa).
Zależność dawka-efekt i dawka-odpowiedź (ILOŚCOWA).
Zależność typu dawka-efekt.
Zależność typu dawka-odpowiedź.

Zasady prowadzenia badań toksyczności

badania toksykometryczne przeprowadzane na zwierzętach (w testach in vitro).
badania epidemiologiczne u ludzi.
konieczność posiadania wyspecjalizowanych laboratoriów, personelu, zwierzętarni i aparatury badawczej.
metody i zakres badań są ujednolicone z wytycznymi.
OECD (Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju) - wytyczne dla badań substancji chemicznych.
Rozporządzenie Ministra Zdrowia z 28 lipca 2003 r - wytyczne dla Polski.

Zwierzęta doświadczalne

Zaleca się stosowanie dwóch różnych gatunków zwierząt (zarówno samców jak i samic).
Mogą być wymagane organizmy szczególnie wrażliwe na badane substancje (np. jednodniowe kurczęta, kury, pstrągi, świnki morskie, chomiki).
Zwierzęta muszą być zdrowe, młode, płciowo dojrzałe i o zbliżonej masie ciała w podobnym wieku.
Zwierzęta muszą być aklimatyzowane do warunków doświadczalnych przez co najmniej 5 dni.
Warunki klimatyczne (temperatura ok. 23 °C, wilgotność 30-70%, dobowy cykl sztucznego oświetlenia 12/12 godzin).
Drogą podania/wchłaniania (poprzez usta, iniekcje, skórę).

Ocena toksyczności ostrej - LD50

Cel badania: określić minimalną dawkę substancji, która spowoduje śmierć zwierzęcia
Przebieg badania: podawanie zróżnicowanych dawek substancji i obserwacja czasu wystąpienia i trwania objawów oraz padnięć zwierząt.
Parametrem głównym jest liczba padnięć zwierząt lub maksymalna dawka.

Ocena toksyczności podostrej

Cel badania: zbadać działanie substancji po powtarzanych dawkach.
Przebieg badania: Podawanie substancji codziennie, w zróżnicowanych dawkach, przez 14, 21 lub 28 dni, i dokładne obserwowanie objawów toksycznych.
Badania szczegółowe: ocena neurologiczna, hematologiczna i biochemiczna.
Często: prowadzone na szczurach lub myszach.

Ocena toksyczności podprzewlekłej

Cel badania: okreslenie działania substancji na poszczególne narządy i układy w dłuższym czasie.
Przebieg badania: podawanie substancji codziennie, w różnych dawkach, przez 90 dni (najczęściej)
Badania szczegółowe: badania biochemiczne, histopatologiczne

Ocena toksyczności przewlekłej

Cel badania: ocena skutków długotrwałego działania substancji na organizm (np. na podstawie przewlekłej ekspozycji w środowisku pracy).
Przebieg badania: podawanie substancji codziennie, w różnych dawkach, przez 2 lata.
Badania szczegółowe: właściwe badania toksykologiczne, badania anatomopatologiczne i histochemiczne.
Wyznaczanie parametrów: NOAEL (Highest No-Observed-Adverse-Effect Level) i LOAEL (Lowest Observed-Adverse-Effect Level).

Badania toksyczności – inne obszary

Tokyczność dermalna: efekt działania po podaniu substancji skórne (i) ostra (ii) powtarzana.
Badanie neurotoksyczności: użycie badań behawioralnych, elektrofizjologicznych, morfologicznych i biochemicznych.
Ocena działania uczulającego (z adjuwantem lub bez adjuwantu, z wykorzystaniem skali Magnussona i Klingmana).
Badania toksykologiczne nowych leków: badania przedkliniczne i fazy klinicznej stosowane do leków oraz innych substancji.

Ocena toksykologiczna

Ocena wielostopniowa: (np, in vitro, in vivo, badania na zwierzętach) z użyciem panelu linii komórkowych i modelach zwierzęcych.
Cel główny: wyznaczenie maksymalnej tolerowanej dawki.
Ważne: przeprowadzane w sposób zgodny z wymogami OECD i ISO oraz standardami GLP (dobrą praktyką laboratoryjną).

Główny cel badań

Określenie profilu bezpieczeństwa substancji u zwierząt.
Dostarczenie informacji na temat: absorpcji, dystrybucji, metabolizmu i eliminacji substancji z organizmu.
Wyszczególnienie najważniejszych problemów badawczych.

Jakie badania + Jakie gatunki zwierząt

Ocena efektów działania ogólnego na zwierzęta (narządy, tkanki), toksyczności układowej, reprodukcyjnej, miejscowej, alergii, genotoksyczności, kancerogenności.
Wybór zwierząt oparty o podobieństwa do ludzi (np., farmakologia, farmakokinetyka, fizjologia).
Zdrowe zwierzęta i/lub specjalne modele chorób zwierzęcych.

Należy wykonać wszystkie rodzaje badań toksyczności

Badania toksyczności ogólnej (układowe), reakcji na dawkę pojedynczą lub wielokrotną
Badania toksyczności układowej
Badania toksyczności płodności samców
Badania toksyczności płodności samic
Badania wpływu na rozrodczość i rozwój
Badania toksyczności miejscowej
Badania pobudliwości
Badania genotoksyczne
Badania kancerogenne
Badania ekotoksykologiczne

Studying That Suits You

Use AI to generate personalized quizzes and flashcards to suit your learning preferences.

Description

Quiz ten bada wiedzę na temat celów i metod oceny toksyczności podostrej oraz podprzewlekłej. Zawiera pytania dotyczące badań hematologicznych, gatunków zwierząt oraz parametrów ocenianych w tych badaniach. Sprawdź swoją wiedzę na temat toksykologii i procedur naukowych.