Teoria naukowa i polityczna
48 Questions
16 Views

Choose a study mode

Play Quiz
Study Flashcards
Spaced Repetition
Chat to Lesson

Podcast

Play an AI-generated podcast conversation about this lesson

Questions and Answers

Który z poniższych elementów nie jest cechą charakterystyczną teorii naukowych według Karla Poppera?

  • Falsyfikowalność
  • Obiektywizm
  • Potwierdzalność (correct)
  • Postęp poprzez eliminację
  • Który z poniższych przykładów nie jest elementem rewolucji naukowej w rozumieniu Thomasa Kuhna?

  • Wdrażanie nowych technologii (correct)
  • Wzrost wiedzy i odkrycia naukowe
  • Zastępowanie starego paradygmatu nowym
  • Zmiana sposobu myślenia o rzeczywistości
  • Imre Lakatos uważał, że rozwój nauki odbywa się poprzez:

  • Wspólne stanowisko społeczności naukowej
  • Falsyfikację hipotez
  • Postępowe lub degenerujące zmiany w programach badawczych (correct)
  • Zmiany paradygmatów
  • Które z poniższych twierdzeń nie jest cechą charakterystyczną nurtu pozytywistycznego w naukach politycznych?

    <p>Podkreślanie subiektywnych interpretacji (B)</p> Signup and view all the answers

    Który z poniższych przykładów jest dobrym przykładem teorii realistycznej w stosunkach międzynarodowych?

    <p>Teoria realizmu politycznego Hansa Morgenthaua (D)</p> Signup and view all the answers

    Który z poniższych nurtów w naukach politycznych najbardziej skupia się na subiektywnych znaczeniach i interpretacjach aktorów politycznych?

    <p>Interpretacjonistyczny (A)</p> Signup and view all the answers

    Które z poniższych cech nie są charakterystyczne dla teorii społecznych i politycznych?

    <p>Logiczna spójność (C)</p> Signup and view all the answers

    Które z poniższych twierdzeń najlepiej odzwierciedla założenie o anarchicznym systemie w nurcie realistycznym?

    <p>Państwa kierują się własnym interesem w stosunkach międzynarodowych. (A)</p> Signup and view all the answers

    Zgodnie z koncepcją Kohlberga, na jakim poziomie legitymizacji władzy opiera się akceptacja władzy jako elementu porządku społecznego?

    <p>Poziom konwencjonalny (B)</p> Signup and view all the answers

    Która z poniższych form wpływu według Dahla i Stinebricknera polega na stosowaniu siły i sankcji?

    <p>Przymus (B)</p> Signup and view all the answers

    Według socjobiologów, dominacja i agresja są:

    <p>Wynikiem ewolucyjnych mechanizmów przystosowawczych (D)</p> Signup and view all the answers

    Które z poniższych stwierdzeń odnosi się do teorii wpływu Dahla i Stinebricknera?

    <p>Władza może być budowana poprzez manipulację dostępem do informacji. (D)</p> Signup and view all the answers

    Jakie jest znaczenie mechanizmów uspołecznienia w koncepcji socjobiologicznej?

    <p>Są wynikiem ewolucyjnych procesów, które umożliwiają ludziom współżycie. (A)</p> Signup and view all the answers

    Które z poniższych stwierdzeń najlepiej odzwierciedla koncepcję Kohlberga dotyczącą legitymizacji władzy?

    <p>Legitymizacja władzy powinna być oparta na uniwersalnych wartościach moralnych. (C)</p> Signup and view all the answers

    Jaki jest związek między testosteronem a zachowaniami dominacyjnymi i agresywnymi?

    <p>Testosteron może wpływać na zachowania dominacyjne i agresywne. (C)</p> Signup and view all the answers

    Co sugeruje socjobiologia w odniesieniu do dominacji i agresji u ludzi?

    <p>Dominacja i agresja mogą pełnić funkcję adaptacyjną w społeczeństwie. (C)</p> Signup and view all the answers

    Wg Pierre'a Bourdieu'a, co wpływa na to, że osoby z niższych klas społecznych czują się gorsze?

    <p>Język akademicki i elitarne formy kultury. (A)</p> Signup and view all the answers

    Co to jest „backstage” w ujęciu Ervinga Goffmana?

    <p>Miejsce, w którym politycy zachowują się prywatnie, poza kamerami. (C)</p> Signup and view all the answers

    Jaki jest główny argument interakcjonizmu symbolicznego w kontekście polityki?

    <p>Polityka jest konstruowana przez interakcje między ludźmi. (C)</p> Signup and view all the answers

    Co oznacza „władza symboliczna” w kontekście tej treści?

    <p>Wpływ na postrzeganie rzeczywistości. (B)</p> Signup and view all the answers

    Które z poniższych są przykładami strategii autoprezentacji w polityce?

    <p>Wszystkie powyższe. (C)</p> Signup and view all the answers

    Co oznacza „rola oficjalna” (frontstage) polityka?

    <p>To, jak polityk zachowuje się w oficjalnych sytuacjach. (D)</p> Signup and view all the answers

    Jaki jest związek między „habitusem” a „polem” w teorii Bourdieu'a?

    <p>Pole determinuje habitus. (D)</p> Signup and view all the answers

    Jakie są „kapitały” w ujęciu Bourdieu'a?

    <p>Wszystkie powyższe. (C)</p> Signup and view all the answers

    Jakie pole jest uważane za meta-pole kontrolujące inne pola?

    <p>Pole władzy (A)</p> Signup and view all the answers

    Co opisuje pojęcie habitusu w kontekście jednostki w polu?

    <p>Zasoby do rywalizacji o pozycję (A)</p> Signup and view all the answers

    Co symbolizuje alegoria jaskini w ujęciu Platona?

    <p>Świat idei i prawdziwej wiedzy (A), Uwięzienie w świecie pozorów (B)</p> Signup and view all the answers

    Jakie cechy powinien mieć idealny polityk-filozof według Platona?

    <p>Doskonała wiedza i cnota (A)</p> Signup and view all the answers

    Który z poniższych typów kapitału dotyczy majątku i zasobów finansowych?

    <p>Kapitał ekonomiczny (A)</p> Signup and view all the answers

    Jakie działania uznawane są za przejaw przemocy symbolicznej?

    <p>Uznawanie reguł społecznych za naturalne (B)</p> Signup and view all the answers

    Które z poniższych stwierdzeń są zgodne z sofistycznym podejściem do polityki?

    <p>Rzeczywistość zależy od ludzkich opinii (C), Retoryka jest kluczową umiejętnością polityka (D)</p> Signup and view all the answers

    Jakie zjawisko może prowadzić do przekształcenia kapitału kulturowego w kapitał ekonomiczny?

    <p>Uzyskanie dyplomu (C)</p> Signup and view all the answers

    Jakie zasady demokracji ateńskiej dotyczące obywateli były kluczowe?

    <p>Równość wobec prawa (isonomia) (B), Prawo do wolności słowa (isegoria) (C)</p> Signup and view all the answers

    Jakie grupy społeczne były wykluczone z polityki w starożytnej Grecji?

    <p>Niewolnicy (B), Kobiety i cudzoziemcy (D)</p> Signup and view all the answers

    Który rodzaj kapitału odnosi się do uznania społecznego i autorytetu?

    <p>Kapitał symboliczny (B)</p> Signup and view all the answers

    Czym zajmowali się więźniowie w alegorii jaskini?

    <p>Obserwowali cienie rzeczywistości (A)</p> Signup and view all the answers

    Co oznacza pojęcie 'przemoc symboliczna' w rozumieniu Bourdieu?

    <p>Ukryta forma dominacji (D)</p> Signup and view all the answers

    Jakie podejście do polityki prezentowali sofiści?

    <p>Osoba potrafiąca przekonywać zdobywa władzę (B)</p> Signup and view all the answers

    Które z poniższych pól opiera się głównie na publikacjach?

    <p>Pole nauki (D)</p> Signup and view all the answers

    Jaką rolę miały losowania urzędów w demokracji ateńskiej?

    <p>Zabezpieczały przed korupcją i dominacją elit (A)</p> Signup and view all the answers

    Jaką koncepcję władzy podważa feministyczna teoria polityki?

    <p>Patriarchat (C)</p> Signup and view all the answers

    Czego wymaga feminizm radykalny, aby zwalczyć nierówności?

    <p>Głębokiej rewolucji społecznej (A)</p> Signup and view all the answers

    Co oznacza pojęcie habitus w teorii Pierre’a Bourdieu?

    <p>Schematy społeczne utrwalone przez doświadczenie (B)</p> Signup and view all the answers

    Jakie różnice uwzględnia feminizm intersekcjonalny?

    <p>Rasowe, klasowe i związane z orientacją seksualną (D)</p> Signup and view all the answers

    Jaką rolę odgrywa heteronormatywność według teorii queer?

    <p>Mechanizm podporządkowania (B)</p> Signup and view all the answers

    Jakie działania wskazuje feminizm liberalny na rzecz osiągnięcia równości?

    <p>Reformy prawne i edukację (C)</p> Signup and view all the answers

    Jak habitus wpływa na styl życia osób?

    <p>Kształtuje preferencje estetyczne i zachowania (A)</p> Signup and view all the answers

    Co charakteryzuje ewolucję feminizmu w ostatnich latach?

    <p>Reakcja na nowe wyzwania i redefinicja równości (B)</p> Signup and view all the answers

    Flashcards

    Koncepcje rozwoju nauki

    Teorie Poppera, Kuhna i Lakatosa o postępie nauki.

    Karl Popper

    Nauka rozwija się przez falsyfikację hipotez.

    Thomas Kuhn

    Rozwój nauki przez zmiany paradygmatów i rewolucje naukowe.

    Imre Lakatos

    Programy badawcze składające się z rdzenia i pasa ochronnego.

    Signup and view all the flashcards

    Paradygmat naukowy

    Zbiór założeń i metod akceptowanych przez naukowców.

    Signup and view all the flashcards

    Rewolucja naukowa

    Moment w którym nowy paradygmat zastępuje stary.

    Signup and view all the flashcards

    Kryteria postępu naukowego

    Falsyfikowalność, eliminacja błędnych teorii i obiektywizm.

    Signup and view all the flashcards

    Nurt pozytywistyczny

    Opiera się na metodach ilościowych i analizie danych.

    Signup and view all the flashcards

    Alegoria jaskini

    Symbolizuje ludzi żyjących w świecie pozorów, widzących jedynie cienie rzeczywistości.

    Signup and view all the flashcards

    Wyjście z jaskini

    Oznacza poznanie świata idei i osiągnięcie prawdziwej wiedzy.

    Signup and view all the flashcards

    Polityk-filozof

    Osoba, która wydostała się z jaskini, poznaje prawdę i wraca, by przewodzić innym.

    Signup and view all the flashcards

    Sofiści

    Uważali, że rzeczywistość polityczna zależy od ludzkich opinii i perswazji.

    Signup and view all the flashcards

    Retoryka

    Sztuka przekonywania, kluczowa umiejętność polityka według Sofistów.

    Signup and view all the flashcards

    Isonomia

    Zasada równości wobec prawa w starożytnej Grecji, dotycząca obywateli.

    Signup and view all the flashcards

    Isegoria

    Wolność słowa, gdy każdy obywatel mógł zabierać głos w sprawach państwowych.

    Signup and view all the flashcards

    Losowanie urzędów

    Metoda obsadzania urzędów w celu unikania korupcji i dominacji elit.

    Signup and view all the flashcards

    Poziom przedkonwencjonalny

    Akceptacja władzy oparta na strachu przed karą.

    Signup and view all the flashcards

    Poziom konwencjonalny

    Uznanie władzy jako elementu porządku społecznego.

    Signup and view all the flashcards

    Poziom postkonwencjonalny

    Legitymizacja władzy na podstawie uniwersalnych zasad moralnych.

    Signup and view all the flashcards

    Przymus

    Stosowanie siły i sankcji do wymuszania posłuszeństwa.

    Signup and view all the flashcards

    Nagradzanie

    Oferowanie korzyści w zamian za posłuszeństwo.

    Signup and view all the flashcards

    Wpływ normatywny

    Kształtowanie wartości i norm społecznych.

    Signup and view all the flashcards

    Biologiczne podejście do agresji

    Zachowania wynikające z ewolucyjnych mechanizmów przystosowawczych.

    Signup and view all the flashcards

    Socjobiologia

    Nauka o współpracy i dominacji w kontekście ewolucji.

    Signup and view all the flashcards

    Feministyczna teoria polityki

    Teoria krytykująca tradycyjne koncepcje rządzenia, podważająca patriarchat.

    Signup and view all the flashcards

    Feminizm liberalny

    Ruch dążący do równości poprzez reformy prawne i edukację.

    Signup and view all the flashcards

    Feminizm radykalny

    Perspektywa, która widzi władzę mężczyzn jako źródło nierówności; potrzebna jest głęboka rewolucja.

    Signup and view all the flashcards

    Feminizm intersekcjonalny

    Podejście uwzględniające różnice społeczne i kulturowe w walce o prawa kobiet.

    Signup and view all the flashcards

    Władza a seksualność

    Analiza tego, jak władza kontroluje normy seksualne i tożsamości.

    Signup and view all the flashcards

    Heteronormatywność

    Mechanizm, który podporządkowuje inne orientacje seksualne, utrzymując dominację jednej.

    Signup and view all the flashcards

    Habitus

    System schematów myślenia i działania kształtowanych przez wychowanie i doświadczenie społeczne.

    Signup and view all the flashcards

    Strukturalizm Bourdieu

    Teoria, według której społeczne struktury kształtują działania jednostek.

    Signup and view all the flashcards

    Pola społeczne

    Sfery działalności społecznej, w których jednostki rywalizują o dominację.

    Signup and view all the flashcards

    Pole władzy

    Meta-pole controlujące inne pola, np. politycy i elity ekonomiczne.

    Signup and view all the flashcards

    Kapitał ekonomiczny

    Majątek, dochody, dostęp do zasobów finansowych.

    Signup and view all the flashcards

    Kapitał kulturowy

    Wiedza, wykształcenie, gusta estetyczne.

    Signup and view all the flashcards

    Kapitał społeczny

    Sieć znajomości ułatwiająca zdobycie pozycji.

    Signup and view all the flashcards

    Kapitał symboliczny

    Prestiż, uznanie społeczne i autorytet.

    Signup and view all the flashcards

    Przemoc symboliczna

    Niewidzialna forma dominacji, akceptowana przez jednostki.

    Signup and view all the flashcards

    Transformacja kapitałów

    Możliwość przekształcania różnych form kapitału, np. kulturowy w ekonomiczny.

    Signup and view all the flashcards

    Władza symboliczna

    Rodzaj władzy, która utrzymuje dominację elit poprzez postrzeganie jej jako naturalnej.

    Signup and view all the flashcards

    Interakcjonizm symboliczny

    Podejście socjologiczne, które bada znaczenie interakcji społecznych i symboli w kształtowaniu rzeczywistości.

    Signup and view all the flashcards

    Rola oficjalna (frontstage)

    Jest to publiczny wizerunek polityka, zaprezentowany podczas przemówień i debatach.

    Signup and view all the flashcards

    Rola prywatna (backstage)

    Osobiste zachowania polityków poza wzrokiem publiczności, takie jak negocjacje i rozmowy.

    Signup and view all the flashcards

    Podejście dramaturgiczne

    Analiza społeczna w kontekście teatru, gdzie ludzie odgrywają różne role w społeczeństwie.

    Signup and view all the flashcards

    Strategie autoprezentacji

    Techniki używane przez polityków do kreowania swojego wizerunku, m.in. charyzma czy kontrolowanie emocji.

    Signup and view all the flashcards

    Study Notes

    Koncepcje rozwoju nauki

    • Popper: Nauka rozwija się poprzez falsyfikację hipotez. Postęp polega na eliminowaniu błędnych teorii.
    • Kuhn: Rozwój nauki to przechodzenie od nauki normalnej do rewolucji naukowych, kiedy nowe paradygmaty zastępują stare.
    • Lakatos: Programy badawcze składają się z twardego rdzenia i pasa ochronnego i rozwijają się poprzez zmiany.

    Paradygmat naukowy i rewolucja naukowa (Kuhn)

    • Paradygmat to zbiór założeń, metod i teorii akceptowanych przez społeczność naukową.
    • Rewolucja naukowa to moment, w którym nowy paradygmat zastępuje stary, zmieniając podstawowe sposoby interpretacji rzeczywistości.

    Kryteria postępu naukowego (Popper)

    • Falsyfikowalność: Teoria musi być sprawdzalna i potencjalnie obalalna.
    • Postęp poprzez eliminację: Nauka rozwija się poprzez odrzucanie błędnych hipotez.
    • Obiektywizm: Nauka powinna unikać stronniczości i być oparta na metodzie naukowej.

    Główne elementy teorii społecznych i politycznych

    • Normatywność: Określanie wartości i norm społecznych.
    • Empiryczność: Oparcie na danych i faktach.
    • Koncepcyjność: Wykorzystanie modeli teoretycznych do wyjaśniania zjawisk.
    • Przewidywalność: Podawanie prognoz na przyszłość.

    Nurty teoretyczne i badań w naukach politycznych

    • Pozytywistyczny: Metody empiryczne i analiza danych.
    • Realistyczny: Koncentracja na interesach państw i władzy.
    • Interpretacjonistyczny: Znaczenie i subiektywne interpretacje aktorów politycznych.

    Nurt pozytywistyczny (w naukach politycznych)

    • Metody ilościowe i obserwacja empiryczna.
    • Dążenie do formułowania uniwersalnych praw w naukach politycznych.
    • Akcent na obiektywizmie i rygorystycznej metodologii.

    Nurt realistyczny (w naukach politycznych)

    • Koncentracja na konfliktach interesów, sile i władzy w relacjach międzynarodowych.
    • Państwa działają w anarchicznym systemie.

    Pojęcie i obraz polityki w ujęciu Arystotelesa

    • Człowiek jest istotą społeczną (zoon politikon).
    • Polityka jest naturalną i niezbędną częścią życia człowieka.
    • Państwo (polis) ma na celu zapewnienie obywatelom "dobrego życia".
    • Polityka powinna kierować się zasadami sprawiedliwości i dobra wspólnego.

    Polityk i polityka w ujęciu Platona

    • Polityk to filozof-król, posiadający wiedzę o dobru i sprawiedliwości.
    • Arystokracja filozoficzna jest idealnym ustrojem.
    • Polityka to służba społeczeństwu, a nie walka o władzę.
    • Krytyka demokracji.

    Alegoria jaskini (Platon)

    • Alegoria jaskini symbolizuje sytuację ludzi, żyjących w świecie pozorów.
    • Wyjście z jaskini, oznacza poznanie świata idei i osiągnięcie prawdziwej wiedzy.
    • Polityk-filozof, to osoba która poznała prawdę i wraca do świata ludzi by nimi zarządzać.

    Różne kierunki rozwoju pojęcia władzy

    • Klasyczny (Platon, Arystoteles): Władza jako możliwość wydawania rozkazów i ich egzekwowania.
    • Socjologiczny (Weber, Parsons): Władza w kontekście relacji społecznych.
    • Konfliktowy (Marks, Foucault): Władza jako narzędzie dominacji i opresji.
    • Psychologiczny (Kohlberg, Lukes): Analizowanie motywacji i zachowań jednostki.
    • Nowoczesny (Gramsci, Habermas): Rolę idei, dyskursu i hegemonii w kształtowaniu władzy.

    Typy panowania wg. Maxa Webera

    • Legalne: Oparte na przepisach prawnych.
    • Tradycyjne: Opierające się na zwyczajach i dziedziczności.
    • Charyzmatyczne: Wynikające z wyjątkowych cech przywódcy.

    Władza, władza polityczna i władza państwowa (Wiatr)

    • Władza: Szerokie pojęcie wpływania na innych.
    • Władza polityczna: Władza związana z rządzeniem społeczeństwem.
    • Władza państwowa: Formalna i instytucjonalna władza, monopol na przymus.

    Trójetapowe ujęcie władzy (Lukus)

    • Władza decyzyjna: Zdolność podejmowania decyzji i egzekwowania ich.
    • Władza nad agendą: Kontrola tematów debaty publicznej.
    • Władza ideologiczna: Manipulacja świadomością i przekonaniami.

    Władza wg. Giorgio Agambena

    • Homo sacer: Obywatel pozbawiony praw i poddany arbitralnej władzy państwa.
    • Stan wyjątkowy: Państwo zawiesza prawa obywatelskie w imię bezpieczeństwa (np. wojna, pandemia), i to staje się normą.

    Główne cechy feminizmu

    • Krytyka patriarchatu.
    • Walka o równość płci.
    • Zróżnicowane podejścia: liberalny, radykalny, intersekcjonalny, queer.

    Współczesne podejście do polityki (Foucault)

    • Biopolityka: Władza kontroluje życie biologiczne jednostek i populacji.
    • Anatomopolityka: Kontrola indywidualnych ciał (dyscyplina).
    • Biopolityka populacji: Kontrola całych społeczeństw (zдоровье, higiena itp.).

    Strukuralizm Pierre’a Bourdieu

    • Habitus: System schematów myślenia, percepcji i działania, przyswojony przez jednostkę.
    • Pola społeczne: Autonomiczne sfery działalności społecznej (np. polityka, ekonomia).
    • Kapitały: Zasoby (ekonomiczny, kulturowy, społeczny, symboliczny) pozwalają jednostce na funkcjonowanie w polu.
    • Przemoc symboliczna: Sposoby stosowania podległości jako coś naturalnego, ukrywanie władzy.

    Polityka w interakcjonizmie symbolicznym

    • Interakcje społeczne kształtują rzeczywistość polityczną.
    • Politycy budują wizerunek i podejmują role.
    • Obywatele interpretują działania polityków.
    • Metafora teatru politycznego.

    Studying That Suits You

    Use AI to generate personalized quizzes and flashcards to suit your learning preferences.

    Quiz Team

    Related Documents

    Zagadnienia z Dorosia - PDF

    Description

    Quiz ten bada różne aspekty teorii naukowych i politycznych według Karla Poppera, Thomasa Kuhna oraz Imre Lakatos. Sprawdź swoją wiedzę na temat cech pozytywizmu czy teorii realistycznej w stosunkach międzynarodowych. Czy potrafisz odróżnić kluczowe koncepcje i założenia w tych dziedzinach?

    More Like This

    Scientific Theories and Hypotheses Quiz
    16 questions
    Aristotle's Politics and Political Theories
    29 questions
    Use Quizgecko on...
    Browser
    Browser