Talambuhay at Timeline ni Rizal

Narito ang mga study notes mula sa iyong teksto:

Talambuhay ni Rizal

• Jose Protacio Rizal Mercado y Alonso Realonda ang buong pangalan ni Rizal.
• Ipinanganak siya sa Calamba, Laguna noong Hunyo 19, 1861.
• Ikapito siya sa 11 magkakapatid.
• Ang kanyang mga magulang ay sina Teodora Morales Alonso Realonda y Quintos at Francisco Engracio Rizal Mercado y Alejandro.
• Pumanaw siya noong Disyembre 30, 1896

Timeline ng Buhay ni Rizal

• Noong 1864, sa edad na 3, tinuruan siya ng kanyang ina ng Abakada.
• Sa edad na 9, ipinadala siya sa Biñan at nag-aral sa ilalim ni Padre Justiniano Aquino Cruz.
• Pagkatapos ng ilang buwan, pinayuhan siyang lumipat sa Maynila dahil lahat ng nalalaman ng guro ay naituro na sa kanya.
• Noong Enero 20, 1872, pumasok siya sa Ateneo Municipal de Manila.
• Nakamit niya ang lahat ng pangunahing medalya at notang sobresaliente sa lahat ng asignatura.
• Natanggap niya rin ang Katibayang Bachiller en Artes at notang sobresaliente, ang pinakamataas na karangalan.
• Noong 1873, nag-aral siya ng Filosofia y Letras sa Pamantasan ng Santo Tomas at Agham sa pagsasaka sa Ateneo Municipal de Manila.
• Kumuha rin siya ng panggagamot sa Pamantasan ng Santo Tomas.
• Noong Mayo 5, 1882, nagtungo siya sa Europa upang ipagpatuloy ang pag-aaral.
• Sa pagitan ng 1884 at 1885, nagpatuloy siya sa pag-aaral ng Medicina at Filosofia y Letras sa Madrid, España at tinapos ang kursong ito.
• Nag-aral din siya ng Ingles, Aleman, at Italyano.

Noli Me Tangere

• Ang pamagat ay nangangahulugang “Touch Me Not” o "Huwag Mo Akong Salingin."
• Isinulat ni Rizal ang unang kalahati ng nobela sa Madrid noong 1884.
• Ang ikaapat na bahagi ay isinulat sa Paris.
• May bahagi ring isinulat si Rizal sa Alemanya.
• Ipinamimigay sa Berlin.
• Lumabas noong Marso, 1887 na may 2000 sipi.
• Si Dr. Maximo Viola ang nagbayad para sa pagpapalimbag.

El Filibusterismo

• Ang inspirasyon sa pagsulat ng nobela ay ang kamatayan ng tatlong paring martir, ang GOMBURZA.
• Ito ay isang nobelang politikal.
• Ang ibig sabihin ng pamagat ng nobela ay "The Reign of Greed" o "Ang Paghahari ng Kasakiman."
• Ipinamimigay sa Gante, Belhika.
• Inilimbag noong Setyembre 18, 1891.
• Itinatag ang La Liga Filipina noong Hulyo 3, 1892.
• Si Valentin Ventura ang tumulong upang mailimbag ang aklat.

Tauhan sa El Filibusterismo

• Simoun: Pangunahing tauhan, isang mayamang mag-aalahas at si Crisóstomo Ibarra mula sa Noli Me Tangere. Siya ay bumalik upang maghiganti.
• Basilio: Nakaligtas sa trahedya sa Noli Me Tangere at isa na ngayong mag-aaral ng medisina,
• Isagani: Makata at ideyalistikong mag-aaral na kasintahan ni Paulita Gomez.
• Paulita Gomez: Maganda at mariwasang dalaga na kasintahan ni Isagani, ngunit ikinasal kay Juanito Pelaez.
• Juli (Juliana): Anak ni Kabesang Tales at kasintahan ni Basilio na simbolo ng kawalang-kasalanan at sakripisyo.
• Kabesang Tales: Magsasakang naging tulisan dahil sa kawalan ng hustisya.
• Padre Florentino: Paring Pilipino na may pagmamalasakit sa bayan.
• Padre Salvi: Mapaglinlang na kura paroko na konektado rin sa Noli Me Tangere.
• Don Custodio: Mapagmalabis na opisyal ng gobyerno.
• Ben Zayb: Mamamahayag na makasarili at laging naghahangad ng kasikatan.
• Juanito Pelaez: Mayamang mag-aaral na nanliligaw kay Paulita Gomez.
• Placido Penitente: Mag-aaral na naiinis sa sistema ng edukasyon.
• Makaraig: Lider ng mga mag-aaral na may adhikain para sa reporma.
• Padre Camorra: Prayleng may masamang ugali.
• Padre Irene: Pari na sumusuporta sa mga mag-aaral ngunit may ibang motibo.
• Quiroga: Mayamang negosyanteng Intsik na nais mapasok sa mataas na lipunan.
• Ginoong Pasta: Abogadong inatasang tulungan ang mga mag-aaral ngunit takot kumilos laban sa mga Kastila.
• Sandoval: Kastilang mag-aaral na sumasang-ayon sa layunin ng mga Pilipinong mag-aaral.
• Tandang Selo: Lolo ni Juli na dumanas ng trahedya.
• Hermanito Bali at Hermanita Penchang: Mga relihiyosong tauhan.
• Donya Victorina: Mestiza na nagpapanggap na Kastila.
• Don Custodio: Pilipinong opisyal na nagpapanggap na may malasakit sa bayan.
• Pecson: Estudyanteng palaisip ngunit madalas negatibo.
• Don Timoteo Pelaez: Ama ni Juanito Pelaez.
• Gobernador-Heneral: Nagpapakita ng kawalang-interes.

Buod ng Bawat Kabanata

• Kabanata 1 ("Sa Kubyerta"): Paglalakbay sa Ilog Pasig sa bapor Tabo kung saan nag-uusap ang mga tauhan tungkol sa kolonyal na pamahalaan at lipunan.
• Kabanata 2 ("Sa Ilalim ng Kubyerta"): Pagtitipon ng iba't ibang antas ng lipunan sa ilalim ng kubyerta kung saan ipinapakita ang kalagayan ng mga manggagawa, kabataan, at ang sistema ng kolonyal na pamahalaan.
• Kabanata 3 ("Ang Mga Alamat"): Ikinukuwento ni Simoun ang alamat ng Doña Geronima at Malapad na Bato.
• Kabanata 4 ("Si Kabesang Tales"): Nawala kay Kabesang Tales ang kanyang lupa na nagtulak sa kanya upang maging tulisan.
• Kabanata 5 ("Ang Noche Buena ng Isang Kutsero"): Isang kutsero ay hinuli dahil sa walang ilaw ang kanyang karwahe.
• Kabanata 6 ("Si Basilio"): Inilalarawan ang buhay ni Basilio, kanyang pagsisikap, at pagdalaw ni Simoun upang hikayatin siyang sumama sa rebolusyon.
• Kabanata 7 ("Si Simoun"): Paglalarawan sa kapaligiran ng Quiapo at pag-iisip ni Basilio tungkol sa kanyang kinabukasan at ang plano ni Simoun.
• Kabanata 8 ("Maligayang Pasko"): Kalungkutan sa Pasko dahil sa pagdurusa ni Juli na nagdesisyong humingi ng tulong kay Padre Camorra.
• Kabanata 9 ("Si Pilato"): Kawalan ng hustisya sa pamilya ni Kabesang Tales kung saan ipinakita ang pagdurusa ni Juli.
• Kabanata 10 ("Kayamanan at Karalitaan"): Pagkokontrasta ng kayamanan at kahirapan sa lipunan.
• Kabanata 11 ("Los Baños"): Talakayan ng mga opisyal tungkol sa Akademya ng Wikang Kastila.
• Kabanata 12 ("Si Placido Penitente"): Si Placido ay pagod sa sistema ng edukasyon at nagpasyang maglayas.
• Kabanata 13 ("Ang Klase sa Pisika"): Hindi epektibong klase sa Pisika.
• Kabanata 14 ("Sa Bahay ng mga Mag-aaral"): Nagtitipon ang mga mag-aaral upang talakayin ang Akademya ng Wikang Kastila.
• Kabanata 15 ("Si Ginoong Pasta"): Hindi tinulungan ni Ginoong Pasta si Isagani para sa Akademya ng Wikang Kastila.
• Kabanata 16 ("Ang mga Kapighatian ng Isang Tsino"): Paghihirap ni Quiroga dahil sa diskriminasyon at pang-aabuso.
• Kabanata 17 ("Ang Perya sa Quiapo"): Naglalarawan sa perya sa Quiapo, ipinakilala ang mahika ni Mr. Leeds.
• Kabanata 18 ("Mga Kadayaan"): Misteryosong ulong nagsasalita sa palabas ni Mr. Leeds.
• Kabanata 19 ("Ang Mitsa"): Desisyon ni Kabesang Tales na sumapi sa mga tulisan at pakikipag-usap ni Basilio kay Simoun.
• Kabanata 20 ("Ang Nagpapalagay"): Ang pagdedesisyon sa akademya ay nasa kamay ni Don Custodio.
• Kabanata 21 ("Mga Ayos-Maynila"): Iba't ibang uri ng tao sa Maynila at reaksyon nila sa mga suliranin.
• Kabanata 22 ("Ang Pagtatanghal"): Pagdating ni Don Custodio sa dulaan at ang reaksyon ni Isagani.
• Kabanata 23 ("Isang Bangkay"): Pagtuklas ni Basilio ng bangkay at ang patuloy na pagpaplano ni Simoun.
• Kabanata 24 ("Mga Pangarap"): Pagbabalik-tanaw ni Isagani sa kanilang maliligayang sandali ni Paulita.
• Kabanata 25 ("Tawanan at Iyakan"): Piging ng mga binata sa Pansiteria Macanista.
• Kabanata 26 ("Mga Paskin"): Dahil sa mga paskin, maraming mag-aaral ang dinakip kabilang si Basilio.
• Kabanata 27 ("Ang Prayle at Ang Pilipino"): Pag-uusig ni Padre Fernandez kay Isagani sa pagtatalumpati nito.
• Kabanata 28 ("Pagkatakot"): Takot dahil sa mga paskil.
• Kabanata 29 ("Ang Huling Pati-Ukol Kay Kapitan Tiyago"): Marangyang libing ni Kapitan Tiyago.
• Kabanata 30 ("Si Huli / Juli"): Hinalay ni Padre Camorra si Juli na nagresulta sa kanyang pagpapakamatay .
• Kabanata 31 ("Ang Mataas na Kawani"): Pagdating ng kawani at hindi pagpayag ng Heneral na palayain si Basilio.
• Kabanata 32 ("Ang Bunga ng mga Paskin"): Nagbago ang edukasyon at nakalaya sina Isagani at Makaraig.
• Kabanata 33 ("Ang Huling Matuwid"): Umanib si Basilio kay Simoun at ipinakita ni Simoun ang pampasabog.
• Kabanata 34 ("Ang Kasal ni Paulita"): Ikinasal sina Paulita at Juanito.
• Kabanata 35 ("Ang Piging"): Piging kung saan naroon si Simoun at dala ang ilawan na pampasabog na itinapon ni Isagani.
• Kabanata 36 ("Mga Kapighatian Ni Ben Zayb"): Hindi naisulat ni Ben Zayb ang anumang balita.
• Kabanata 37 ("Ang Hiwagaan"): Kumalat pa rin ang balita tungkol sa pagsabog.
• Kabanata 38 ("Kasawiang Palad"): Pinagdadakip ang pinaghihinalaang tulisan at namatay si Tandang Selo.
• Kabanata 39 ("Ang Katapusan"): Nagpatiwakal si Simoun.