Tài liệu ôn tập

Là sự phát triển của sự vật, hiện tượng theo hướng tiến lên, từ thấp đến cao, từ đơn giản đến phức tạp, từ kém hoàn thiện đến hoàn thiện hơn, từ chưa hợp lý đến hợp lý hơn.

Là sự phủ định kế thừa, bao hàm cả bảo lưu cái cũ và sáng tạo cái mới, là sự phủ định biện chứng.

Là sự vận động của các vật thể trong không gian theo thời gian.

Là sự trao đổi chất giữa cơ thể sống và môi trường.

Là sự vận động của các nguyên tử, phân tử, các quá trình hóa hợp và phân giải các chất.

Là sự vận động của các phân tử, nguyên tử, các hạt cơ bản, vận động điện tử, các quá trình nhiệt điện,...

Là sự thay đổi, thay thế các quá trình xã hội của các hình thái kinh tế - xã hội.

Trong quan điểm siêu hình, sự phát triển chỉ là sự tăng lên, giảm thuần túy về lượng, không có sự thay đổi gì về mặt chất.

Vận động là sự biến đổi nói chung của các sự vật và hiện tượng trong giới tự nhiên và đời sống xã hội.

Quan điểm cho rằng xã hội là cơ sở của ý thức, lao động và ngôn ngữ là hai yếu tố cơ bản tạo nên ý thức.

Kết cấu của ý thức bao gồm: tri thức, tình cảm, niềm tin và ý chí.

Tri thức được coi là yếu tố quan trọng nhất trong kết cấu của ý thức, là cơ sở cho mọi hoạt động tinh thần và hành vi của con người.

Tri thức được xem là phương thức tồn tại của ý thức, là kết quả của quá trình nhận thức.

Vật chất và ý thức tồn tại trong mối quan hệ biện chứng với nhau thông qua hoạt động thực tiễn của con người. Vật chất là cơ sở, điều kiện quyết định mọi hoạt động sáng tạo của ý thức.

Quan điểm cho rằng ý thức quyết định vật chất là quan điểm của chủ nghĩa duy tâm.

Vận động bao gồm mọi sự thay đổi và mọi quá trình diễn ra trong vũ trụ, từ sự thay đổi vị trí giản đơn đến tư duy.

Quá trình nhận thức là yếu tố tạo nên tri thức.

Sự đứng im chỉ là tương đối tạm thời, không có gì là đứng im vĩnh viễn.

Chủ nghĩa duy vật biện chứng cho rằng vận động và đứng im không tách rời nhau, chúng tồn tại trong mối quan hệ biện chứng.

Phương pháp này xem xét sự vật trong trạng thái cô lập, tĩnh tại và tách rời khỏi các mối liên hệ, tương tác với nhau.

Sự vận động là hình thức tồn tại của vật chất, thể hiện qua các biến đổi, chuyển hóa, phát triển của sự vật, hiện tượng.

Sự vật là một thực tại khách quan, tồn tại độc lập với ý thức của con người.

Vật chất là những tồn tại không phụ thuộc vào ý thức của con người, không phụ thuộc vào quan niệm của con người.

Là sản phẩm của quá trình phát triển tự nhiên và xã hội của con người.

Ý thức phản ánh thế giới khách quan vào bộ não con người thông qua hoạt động thực tiễn.

Nó là hình ảnh chủ quan của thế giới khách quan, được hình thành thông qua quá trình nhận thức.

Là cách tiếp cận sự vật trong trạng thái tĩnh, cô lập, tách rời khỏi các mối liên hệ, tương tác.

Là nghiên cứu sự vật trong trạng thái vận động, biến đổi, phát triển và mối liên hệ tương tác phức tạp.

Chất là tính quy định, sự tác động và chuyển hóa lẫn nhau giữa các sự vật, hiện tượng.

Tác phẩm "Tư bản" của Karl Marx đã phân tích chi tiết cơ chế hoạt động của chủ nghĩa tư bản, chỉ ra sự mâu thuẫn và bóc lột của nó, đồng thời dự đoán sự sụp đổ của nó và sự ra đời của chủ nghĩa cộng sản.

Giai đoạn cuối thế kỷ XIX và đầu thế kỷ XX chứng kiến sự phát triển mạnh mẽ của chủ nghĩa tư bản độc quyền, Lenin đã nghiên cứu và phát triển chủ nghĩa Mác phù hợp với bối cảnh mới.

Triết học duy tâm khách quan của Hegel, đặc biệt là khái niệm biện chứng, đã tạo nền tảng lý luận cho triết học Mác - Lênin.

Xuất phát từ sự hạn chế trong nhận thức con người về thế giới và sự phân chia giai cấp, dẫn đến sự tách biệt giữa lao động trí óc và lao động chân tay trong xã hội giai cấp, chủ nghĩa duy tâm đã ra đời.

Trong thế giới quan tôn giáo, niềm tin vào thần linh, các giáo lý tôn giáo đóng vai trò quan trọng nhất.

Kinh tế chính trị Mác - Lênin nghiên cứu các quy luật kinh tế của xã hội, đặc biệt là những quy luật chi phối sự ra đời, phát triển, suy tàn của chủ nghĩa tư bản và sự ra đời, phát triển của chủ nghĩa cộng sản.

Bộ phận chủ nghĩa xã hội khoa học trong chủ nghĩa Mác - Lênin nghiên cứu quá trình cách mạng xã hội chủ nghĩa, cách mạng vô sản.

Triết học Mác - Lênin đóng vai trò là thế giới quan và phương pháp luận cho chủ nghĩa Mác - Lênin.

Giá trị nhân văn của chủ nghĩa Mác - Lênin là mục tiêu giải phóng giai cấp công nhân, giải phóng nhân dân lao động, giải phóng con người khỏi áp bức, bóc lột thông qua cách mạng vô sản.

Sự phát triển của các hình thái kinh tế - xã hội là kết quả của cả quá trình lịch sử - tự nhiên và các điều kiện lịch sử cụ thể của mỗi quốc gia, dân tộc.

Công cụ lao động là “khí quan của bộ óc con người”, “sức mạnh của tri thức đã được vật thể hóa”, nhân lên sức mạnh trí tuệ của con người.

Là mối quan hệ biện chứng, tác động qua lại, mật thiết, hai chiều giữa cơ sở hạ tầng (kinh tế) và kiến trúc thượng tầng (chính trị, pháp luật, đạo đức, văn hóa).

Nhờ quyền lực kinh tế, giai cấp thống trị về kinh tế có thể tác động, chi phối, kiểm soát và điều khiển Nhà nước, từ đó trở thành giai cấp thống trị về chính trị.

Do sự đối kháng giữa các giai cấp, các nhóm lợi ích xã hội trong xã hội.

Ý thức xã hội có tính tích cực sáng tạo, có thể vượt trước tồn tại xã hội, phản ánh và tác động trở lại tồn tại xã hội.

Chính trị là hình thái ý thức xã hội tác động trực tiếp đến kinh tế, vì chính trị là lĩnh vực quyền lực, có khả năng điều tiết và kiểm soát hoạt động sản xuất, kinh doanh.

Do sức ỳ của thói quen, tập quán, tư duy cũ kỉ, bảo thủ, dẫn đến ý thức xã hội phản ánh chậm so với sự biến đổi của tồn tại xã hội.

Đối tượng lao động không phải là yếu tố động nhất và cách mạng nhất trong lực lượng sản xuất.

Phát triển kinh tế - xã hội là yếu tố quyết định để phát huy nhân tố con người, ổn định và phát triển kinh tế, đáp ứng nguyện vọng chính đáng của nhân dân.

Bao gồm các yếu tố: Lực lượng sản xuất (LLSX), Quan hệ sản xuất (QHSX) và Cấu trúc xã hội (CSHR), Kinh tế - chính trị (KTTT).

Có. Ý thức xã hội chịu ảnh hưởng bởi giai cấp, thể hiện trong quan điểm, tư tưởng, lý tưởng và hành vi của mỗi giai cấp.

Sản xuất vật chất đóng vai trò quyết định trong sản xuất xã hội vì nó tạo ra các sản phẩm vật chất cần thiết cho sự tồn tại và phát triển của xã hội.

Phương thức sản xuất quyết định sự chuyển biến của xã hội loài người qua các giai đoạn lịch sử khác nhau, thể hiện thông qua sự thay đổi của lực lượng sản xuất và quan hệ sản xuất.

Đối tượng lao động có hai loại: Tự nhiên (tồn tại độc lập với con người) và Nhân tạo (do con người tạo ra).

Quan điểm này đúng theo quan điểm của chủ nghĩa Mác. Tồn tại xã hội là cơ sở vật chất của ý thức xã hội, quyết định ý thức xã hội, nhưng ý thức xã hội cũng có thể tác động trở lại tồn tại xã hội.

Sở hữu tư liệu sản xuất là yếu tố quyết định trong quan hệ sản xuất, quyết định vị trí của con người trong sản xuất, vai trò trong phân phối sản phẩm, và quyền lực trong xã hội.

Chủ nghĩa duy vật lịch sử cho rằng lực lượng sản xuất là sự thống nhất giữa người lao động với tư liệu sản xuất, tạo ra sức sản xuất và năng lực thực tiễn làm biến đổi các đối tượng vật chất.

Có. Sự biến đổi của giới tự nhiên có ảnh hưởng đến con người thông qua việc thay đổi điều kiện sống, nhu cầu, văn hóa và cách thức sản xuất của con người.

Quá trình con người sử dụng công cụ lao động tác động vào giới tự nhiên để tạo ra của cải cho xã hội được gọi là sản xuất vật chất.