Sociale Psychologie en Correlationeel Onderzoek

Podcast

Play an AI-generated podcast conversation about this lesson

Questions and Answers

Welke van de volgende beweringen over correlationeel onderzoek is waar?

Het biedt enkel een hypothetisch verband tussen variabelen.

Het onderzoekt alleen lineaire verbanden tussen variabelen. (correct)

Het kan oorzaak-gevolgrelaties vaststellen.

Het kan de effecten van derde factoren uitsluiten.

Wat is een beperking van longitudinaal correlationeel onderzoek?

Het is tijdrovend en kostbaar. (correct)

Het biedt geen inzicht in pijnlijke of schadelijke effecten.

Het kan geen verbanden tussen variabelen analyseren.

Het stelt nooit vast of variabelen samenhangen.

Wat illustreert de Marshmallow-test in de context van correlationeel onderzoek?

Het benadrukt uitsluitend de noodzaak van experimenteel onderzoek.

De invloed van socio-economische status kan de uitkomsten beïnvloeden. (correct)

De test toont een directe oorzaak-gevolgrelatie aan.

Het onderzoek toonde aan dat mishandeling altijd leidt tot psychische problemen.

Welke stelling over de relatie tussen mishandeling en psychische problemen is het meest accuraat?

Er zijn verschillende gradaties van mishandeling die verschillende psychische gevolgen kunnen hebben. Signup and view all the answers

Wat is een mogelijke reden waarom correlationeel onderzoek geen oorzakelijke relaties kan vaststellen?

Het sluit de invloed van externe variabelen niet uit. Signup and view all the answers

Wat was de hoofdthema van het debat in 2012 dat werd georganiseerd door de Commission on Presidential Debates?

Buitenlandse politiek Signup and view all the answers

Welke van de volgende beweringen heeft betrekking op de jaren van bevestiging in de sociale psychologie?

De nadruk lag op het oplossen van maatschappelijke problemen. Signup and view all the answers

Wie ontwikkelde het idee dat gedrag wordt bepaald door hoe we de wereld zien en interpreteren?

Kurt Lewin Signup and view all the answers

Wat was een belangrijke kritiek op de sociale psychologie tussen 1960 en 1975?

Laboratoriumexperimenten leidde tot onethische praktijken. Signup and view all the answers

Wat beschrijft het pluralisme in de sociale psychologie vanaf 1975 tot heden het best?

Een uitbreiding naar diverse methoden en onderwerpen. Signup and view all the answers

Welke uitspraak over het publiek tijdens het debat in 2012 is waar?

Het publiek had een eed van stilte afgelegd. Signup and view all the answers

Wat was een gevolg van de beurscrash van 1929 voor de sociale psychologie?

Er ontstond een progressieve benadering binnen de sociale psychologie. Signup and view all the answers

Waarom is het belangrijk om over onderzoeksmethoden in sociale psychologie te leren?

Om een kritische blik te ontwikkelen op wetenschappelijke studies. Signup and view all the answers

Wat is een kenmerk van nep-wetenschap?

Het presenteert onjuiste of misleidende gegevens als wetenschap. Signup and view all the answers

Hoe verschilt psychologie van gezond verstand?

Psychologie maakt gebruik van systematische onderzoeksmethoden. Signup and view all the answers

Wat kan leiden tot verkeerde interpretaties van onderzoek in de media?

Het ontbreken van transparantie in onderzoeksresultaten. Signup and view all the answers

Wat is een mogelijk gevolg van frauduleuze wetenschappelijke studies?

Ze creëren verwarring en wantrouwen in de wetenschap. Signup and view all the answers

Welke van de volgende uitspraken over persuasieve communicatie is juist?

Het kan kritisch worden geëvalueerd door wetenschappelijke methoden. Signup and view all the answers

Welke rol speelt gebruikersbewustzijn bij het beoordelen van (nep)wetenschappelijk onderzoek?

Het helpt mensen om frauduleuze claims te herkennen. Signup and view all the answers

Wat is een valkuil bij de evaluatie van onderzoeksresultaten?

Het vertrouwen op expertbeoordelingen zonder kritische reflectie. Signup and view all the answers

Wat moet in acht worden genomen bij het toepassen van onderzoeksmethoden in sociale psychologie?

Zij moeten proefondervindelijk getoetst worden in verschillende contexten. Signup and view all the answers

Welke van de volgende methoden kan de validiteit van een onderzoek verbeteren?

Meerdere observatoren inzetten Signup and view all the answers

Wat is een belangrijk kenmerk van archiefonderzoek?

Het bestudeert bestaande verslagen en documenten Signup and view all the answers

Welke factor beïnvloedt de betrouwbaarheid van een opiniepeiling het meest?

De representativiteit van de steekproef Signup and view all the answers

Wat typeert suggestieve vragen in een enquête?

Ze kunnen een bias in de antwoorden veroorzaken Signup and view all the answers

Wat is het doel van correlationeel onderzoek?

Verbanden tussen continue variabelen onderzoeken Signup and view all the answers

Wat is de cyclus van het onderzoeksproces?

Ideeën ontwikkelen, verfijnen, testen Signup and view all the answers

Wat wordt typisch bestudeerd in correlationeel onderzoek?

De overeenkomst tussen variabelen Signup and view all the answers

Bij welke vorm van onderzoek is de kwaliteit van de vragen het belangrijkst?

Enquêtes en opiniepeilingen Signup and view all the answers

Welke methode wordt vooral gebruikt om meningen van de bevolking te veralgemenen?

Opiniepeilingen via enquêtes Signup and view all the answers

Wat is een belangrijk uitgangspunt van beschrijvend onderzoek?

Bestudeert gedragingen en meningen Signup and view all the answers

Wat is de juiste definitie van een onafhankelijke variabele?

Karakteristieken van de situatie die manipulabel zijn. Signup and view all the answers

Wat beschrijft het beste de verwijzing naar conceptuele variabelen?

Abstracte aspecten die verschillende interpretaties mogelijk maken. Signup and view all the answers

Hoe kunnen variabelen operationeel worden gedefinieerd in een experiment?

Door ze meetbaar of manipulabel te maken. Signup and view all the answers

Wat voor type variabele is 'aantal kinderen per m²'?

Ratio. Signup and view all the answers

Wat beschrijft het beste de begripsvaliditeit?

De mate waarin een experiment de juiste variabele test. Signup and view all the answers

Wat is een voorbeeld van een afhankelijke variabele?

Het gedrag van een persoon na een experiment. Signup and view all the answers

In de Marshmallow-test, wat was het doel van de studie?

De drang naar onmiddellijke beloning te meten. Signup and view all the answers

Wat is waar over ordinale variabelen?

De afstand tussen waarden is niet uniform. Signup and view all the answers

Wat is een belangrijk kenmerk van ratio variabelen?

Ze hebben een absoluut nulpunt. Signup and view all the answers

Wat is een voorbeeld van een nominale variabele?

Kleur van een bal. Signup and view all the answers

Study Notes

Inleiding in de Algemene en Sociale Psychologie

Cursus gegeven door Prof. dr. A. DeSmet, Faculteit Sociale Wetenschappen, Universiteit Antwerpen
Onderwerp: algemene en sociale psychologie
Focus op doelstellingen, praktische informatie, definitie van sociale psychologie, relatie tot andere disciplines en onderzoeksmethoden in sociale psychologie.

Praktische aspecten

9 lessen, maandagochtend 13u-16u
Pauze aanwezig
Aanwezigheid niet verplicht
Opnames van lessen beschikbaar
Studiemateriaal: handboek Van Hiel & Roets (sociale psychologie versie 2017), slides Blackboard, oefeningen tijdens de lessen.
Evaluatie: gesloten boek examen (meerkeuzevragen, verhoogde cesuur: 17/20), groepswerk (3/20).

Opbouw van de lessen

30/09: Geschiedenis van sociale psychologie + Onderzoeksmethoden (H1, H2)
07/10: Sociaal zelf; conditionering en observationeel leren (H3 + tekst)
14/10: Sociale perceptie (H4)
21/10: Sociale beïnvloeding (H5) en anderen helpen (H9)
28/10: Agressie (H10) - gastles Drs. Sandra Sanmartín Feijóo
04/11: Attitudes (H7) en duurzaamheid (H15)
18/11: Groepen (H11)
25/11: Discriminatie en multiculturele samenleving (H13, H14) – gastles Prof. Jasper Van Assche
02/12: Politieke wereld (H17) – gastles Prof. Jasper Van Assche
09/12: Proefexamen (facultatief, telt niet mee voor eindresultaat)

Examen (17/20)

Gewone giscorrectie benadeelt studenten met weinig gokken
Bij het cesuurverhogingssysteem wordt de gokkans voor theoretische vragen gecorrigeerd door de slaaggrens aan te passen.
Bij twijfel: toch iets invullen
Geslaagd vanaf 12 correcte antwoorden op 20.

Hoe voor dit vak studeren?

Niet in details verliezen
Inzichten uit de experimenten studeren, niet de experimenten zelf
Voorbeelden in het dagelijkse leven zoeken tijdens het studeren en tussen de lessen door
Slides en handboek combineren
Bij twijfel mailen

Groepswerk (3/20)

Principe uit sociale psychologie demonstreren in een 3-5 minuten durend filmpje/scenario
Filmpje toelichten in een bijkomend verslag (max. 3 pagina's, zonder bibliografie)
Groep van min. 5 tot max. 8 studenten
Thema kiezen uit de beschikbare lijst op Blackboard
Verslag beschrijven: hoe het filmpje het fenomeen toelicht, hoe men dit in een onderzoeksdesign zou bestuderen (niet noodzakelijk uitgevoerd), ethische overwegingen, peer assessment.
Deadline: 20/12/2023.

Doelstelling van het vak

Kennis en inzicht geven over belangrijke psychologische begrippen, theorieën en onderzoeksmethoden
Relevantie van algemene en sociale psychologie voor disciplines zoals communicatiewetenschappen, onderwijswetenschappen, sociologie, politicologie en sociaal-economische wetenschappen
Psychologische onderzoeksvragen ontleden
Psycholgisch-wetenschappelijke manier van denken begrijpen.
Belangrijke bevindingen in sociale psychologie begrijpen en toepassen op empirische gegevens
Kennis van de verschillende stromingen in de sociale psychologie

Wat is psychologie?

Psychologie bestudeert over het algemeen geen kleine groep mensen met afwijkend gedrag
Psychologie is geen wetenschap en beschrijft vooral gezond verstand, niet iets anders

Wetenschappelijke studie van menselijk gedrag

Wetenschappelijke studie van menselijk gedrag en interne processen (mentale, emotionele) die daaraan ten grondslag liggen.
Wetenschappelijke methodes van andere disciplines.
Methodologische aspecten van werkloosheid en depressies (fase 1: observatie of beschrijving, fase 2: hypothesen stellen, fase 3: ontwerp onderzoeksplan en meetmethode, fase 4: dataverzameling en verwerking, fase 5: interpretatie en hypothesen voor verder onderzoek)
Gedrag: gedrag dat zichtbaar is (overt) en interne gedragingen (attitudes, emoties, opinies, covert).

Geschiedenis van de algemene psychologie

Oude Grieken (Plato, Aristoteles), Rooms-katholieke Kerk, Geest vs. Lichaam
Copernicus, Protestantisme, Descartes, Hobbes, Locke
Darwin, Gall (Frenologie), Psychofysica.
Experimentele psychologie (Wundt, 1879), toegepaste psychologie (Binet, 1894), intelligentietesten.
Behaviorisme (Watson, 1913), Psychoanalyse (Freud, begin 20e eeuw), Humanistische psychologie (Rogers & Maslow, midden 20e eeuw), Ontwikkelingspsychologie (Piaget).

Stadia van morele ontwikkeling

Kohlberg (1971), Pre-conventionele fase (straf en gehoorzaamheid, instrumentaliteit, zelfbelang), Conventionele fase (interpersoonlijke afstemming, wet en orde) en Postconvenionele fase (sociaal contract, universele ethische principes).

Hedendaagse biopsychosociaal model

Zowel aangeboren als aangeleerde invloeden
Genetica (Tweelingstudies)
Wisselwerking lichaam en geest

Het belang van de biologie

Evolutie (genetische eigenschappen, nakomelingen, overleving)
Inprenting (Konrad Lorenz), Mimicry bij baby's
Lichamelijke processen (impulsiviteit, Alzheimer, hormoontjes (testosteron en agressie), voeding, beweging en stemming)

Hedendaags Cognitieve processen

Mensen leren continu
Gedrag verandert door vroegere ervaring

Hedendaags : De mens als sociaal wezen

Mensen zoeken nabijheid bij anderen in sociale groepen
WEIRD: Veel bevindingen zijn alleen van toepassing op een beperkte groep (beschrijvingen)
Culturele verschillen: individualisme vs. collectivisme, hiërarchie vs. egalitarisme, rolverdeling man-vrouw

Sociale psychologie als instrument in andere disciplines

Sociale psychologie bestudeert gedachten, gevoelens, motivaties en gedrag van mensen onder invloed van anderen
Onderwerpen uit het dagelijkse leven (impact groepsgrootte bij raadsbeslissingen, ontstaan van vooroordelen bij individuen, partnerkeuze, invloed 'fake news')

Hoe verschilt sociale psychologie van sociologie?

Focus: sociale psychologie bij individu en kleine groep, sociologie: bredere maatschappelijke focus
Methode: sociale psychologie: experimenten en kleinere groepen, sociologie: grootschalige onderzoeken en volkstellingen.

Relatie tot andere disciplines

Overzichtstabel met indicaties zoals les, Bio-coop, Fees-tijd, Resto, Groepen en Personen

Effecten van groep, sociale context, persoonlijkheid

Overzichtstabel met effecten van groep op verschillende factoren.

In realiteit

Tabellen die gegevens tonen voor verschillende groepen, personen, variabelen, etc.

Voorbeeld: Hoe wij beïnvloed worden door anderen...

YouTube video's.

Effect van reacties van anderen

Onderzoek naar reacties van mensen bij debatten (bijvoorbeeld bij presidentsverkiezingen )

Belangrijke fasen in geschiedenis van sociale psychologie

Tijdperken van sociale psychologie (1936-1960)
Groei en debat (1960-1975)
Methode en inhoud pluralisme in sociale psychologie (1975-heden)

Waarom leren over onderzoeksmethoden?

Kritische blik op persuasieve communicatie
Kritische blik op onderzoek uit media
Onderscheid maken tussen intuïtie en gezond verstand versus psychologie als wetenschap

Verkeerde interpretaties van onderzoek in media

Voorbeeld van een kettingmail over machtsovername, en foutieve interpretatie van onderzoek.

Nep-wetenschap

Voorbeeld van artikelen die nep-wetenschap over genderstudies bevatten.

Verkeerde onderzoeksmethoden

Voorbeeld van een verkeerde interpretatie van onderzoek (bijv. spinach).

Fraude

Stapelgate: voorbeelden van fraude in sociale wetenschap.

Specifiek aan onderzoek over menselijk gedrag

Persoonlijke controle en eigen keuzes
Inspraak natuurwetenschappelijke principes in methodologie
Cyclisch onderzoeksproces: ideeën entwickeln, ideas verfijnen, ideeën testen, ethische overwegingen

Cyclisch onderzoeksproces (variaties)

Verschillende fasen, concepten, en concrete voorbeelden.

Operationele definities

Basisbegrippen (OV, AV), concepten, theoretische relatie tussen variabelen, meetmethoden.

Type variabelen

Nominale, ordinale, interval, ratio variabelen. Concrete voorbeelden.

Marshmall test

Voorbeeld: Onderzoeksdoelstellingen, OV & AV.

Operationaliseren van variabelen

Begripsvaliditeit, metingen van variabelen, zorgen voor variaties i.v.m. onderzoek.
Verschillende operationaliseringen zijn mogelijk, twee vaak gebruikte manieren: zelfrapportage en observatie.

Meten van variabelen door zelfrapportering

Enkelvoudige en meervoudige schalen
Voorbeeld van een vragenlijst

Meervoudige schalen voor zelfrapportering

Risico op vertekening van verschillende interpretaties
Verschillende items die zelfde concept meten, interne consistentie

Beperkingen van schalen voor zelfrapportering

Sociale wenselijkheid
Inwilligingstendens
Suggestieve vragen.
Herinnering vertekening
Antwoordschaaleffect.

Meten van variabelen door observatie

Interbeoordelaar-betrouwbaarheid, codeerschema's
Gebruik van computer programma's, sensor, eye trackers, muisbewegingen

Oefening (per 2)

Voorbeeld onderzoeksteam en houding t.o. migranten
Variabelen en meetmethoden bepalen voor onderzoeksvraag
Welke studietype is meest geschikt voor onderzoeksvraag

Correlationeel onderzoek

Correlatie tussen continue variabelen
Correlatiecoëfficiënt tussen -1 en +1
Voorbeelden van positieve en negatieve correlaties
Voorbeeld van interactie-effecten
Zoeken naar verbanden in categoriale variabelen.

Voordelen correlationeel onderzoek

Beperkingen correlationeel onderzoek

Geen oorzaak-gevolg verbanden
Enkel lineaire verbanden
Longitudinaal onderzoek (min. 2 tijdsmomenten)

Meta-analyse

Resultat combineren van verschillende studies
Conclusie vormen
Verschillen verklaren tussen studies

Oefening 2 (meta-analyse)

Op basis van eerdere oefening, keuze voor een specifiek studietype en argumentatie
Vaststellen verbandrichting en oorzaak-gevolg (meta-analyse)

Ethiek en waarden

Institutionele beoordelingscommissie
Geïnformeerde toestemming van deelnemers
Data privacy, anonimiteit
Debriefing (feedback, negatieve gevoelens tegengaan)

Voorbeeld van ethiek en waarden

Concrete toepassing van ethische normen (bijv. met Fitbit-onderzoek)

Studying That Suits You

Use AI to generate personalized quizzes and flashcards to suit your learning preferences.

Description

Test je kennis over correlationeel onderzoek binnen de sociale psychologie. Dit quiz behandelt belangrijke onderwerpen zoals de Marshmallow-test, beperkingen van longitudinaal onderzoek en de invloed van mishandeling op psychische problemen. Ontdek hoe sociale psychologie zich heeft ontwikkeld sinds 1975 en kritieken door de jaren heen.