Sindirim Sistemi Quiz

Sindirim Kanalı Genel Histolojik Özellikleri

• Sindirim sistemi gelişimi, dördüncü haftanın başında başlar. Bağırsak taslağının kranial ucu orofaringeal membran, kaudal ucu kloakal membran tarafından kapatılır.
• Sindirim sistemi epiteli ve bezlerinin büyük bir kısmı, primitif bağırsağın endoderminden gelişir.
• Kranial bölümü epiteli stomatodeum ekdoderminden, kaudal bölümü proctodeum ekdoderminden gelişir.

Ön Bağırsak

• İlkel farinks, tonsilla, tükrük bezleri, ağız boşluğu, dil ve solunum yolu ön bağırsağın bir parçasıdır.
• Koledok kanalının proksimalindeki duodenum parçası, karaciğer, safra yolları ve pankreas da ön bağırsağın yapılarındandır.

Orta Bağırsak

• Duedenumun büyük kısmı ve ince bağırsaklar orta bağırsağa dahildir.
• Çekum, appendix ve çıkan kolon, kolon transversum'un 2/3'ü orta bağırsağın önemli organlarındandır.

Arka Bağırsak

• Kolon transversum'un 1/3'ü sol yarısı, kolon descendes, kolon simoideum, rektum ve anal kanalın üst kısmı arka bağırsağın yapılarındandır.
• Mesanenin epiteli ve üretranın büyük kısmı da arka bağırsağın bir parçasıdır.

Öğrenim Hedeflerimiz (Sindirim Kanalı)

• Sindirim kanalını oluşturan organların duvar yapılarındaki genel özellikleri öğrenilecektir.
• Her katmanda bulunan belli başlı ortak yapıların adları incelenecektir.

Gastrointestinal Kanal Ortak Yapısal Özellikleri

• Gastrointestinal kanalın ortak yapısal özellikleri göz önünde bulundurulmalıdır.
• Sindirim sistemi duvar yapısı 4 tabakadan oluşur: Tunika mukoza, Tunika submukoza, Tunika muskularis, Tunika seroza (adventisya).

Tunika Mukoza

• Epitel tabaka, lamina propria ve muskularis mukozadan oluşur.
• Sindirim kanalında mukoza yapısı bölgesel farklılıklar gösterir.
• Savunma, absorpsiyon ve sekresyon fonksiyonları vardır.
• Epitel, lumen içeriği ile gastrointestinal sistemin kalan bölümleri arasında bariyer görevi görür.
• Mukozal bezler, lamina propriyada bulunur. Gevşek bağ dokusu yapısındadır.
• Absorbe edilen maddelerin transportunu sağlayan kan damarları mukozada bulunur.
• Lamina propriyadaki lenfatik doku, immünolojik bariyer olarak görev alır.
• Düz kas tabakasından oluşur ve mukozanın hareketini sağlar.
• Mukozanın yapısına katılan son yapıdır.

Tunika Submukoza

• Bağ dokudan oluşur.
• Kan damarları, lenfatikler, sinir pleksusu ve bazen bezler içerir.
• Bezler submukozada belirli lokalizasyonlarda bulunur. (Örneğin: Özefagus ve duodenum)
• Miyelinsiz sinir fibrilleri ağı ve ganglion hücreleri, submukozal pleksusu (Meissner pleksusu) oluşturur.

Tunika Muskularis

• İç sirküler ve dış longitudinal düz kas tabakasından oluşur.
• İki kas tabakası arasında ince bir bağ dokusu tabakası bulunur.
• Bu bağ dokusu içinde miyenterik pleksus (Auerbach pleksusu) bulunur.
• İç sirküler tabakasının kontraksiyonları lümeni sıkıştırarak lümen içeriğini baskılar ve karıştırır.
• Dış kas tabakasının kontraksiyonları sindirim içeriğini ileriye doğru iter.

Tunika Seroza veya Adventisya

• Seroza, basit yassı epitelle kaplı seröz bir membran olan mezotelyum ve altında az miktarda bağ dokusundan oluşur.
• Gross anatomide tanımlanan visseral peritona karşılık gelir.
• Sindirim kanalının bazı bölümleri seroza yerine adventisya ile çevrilidir.
• Adventisya, abdominal ve pelvik duvara bağlanma sağlar. (Örneğin: Özefagusun torasik bölümü, duodenum, inen ve çıkan kolon, rektum ve anal kanalda seroza bulunmaz.)

Özefagus ve Mide Histolojisi

• Özefagusun duvar yapısını oluşturan katmanların genel özellikleri ve özofagusun submukozasındaki bezler. Özofagus kas tabakasının özellikleri incelenecektir.
• Özefagus duvar tabakaları: Tunika mukoza, Tunika submukoza, Tunika muskularis, Tunika adventisya/seroza.
• Özefagus-Tunika mukoza: Lamina epitelyalis (Çok katlı yassı keratinleşmemiş epitel), Lamina propria (Gevşek bağ dokusu), Lamina muskularis mukoza (İnce longitudinal düz kas).
• Özefagus-Tunika mukoza: İnsan özofagus epiteli keratinize olmayan çok katlı yassı epiteldir.
• Keratinizasyon normalde oluşmaz. Pek çok hayvanda ise epitel keratinizedir.
• Özefagus -Tunika mukoza Lamina propria: Diffüz lenfatik doku ve lenfatik nodüller bulunur. Gevşek bağ dokusu yapısındadır. Özofageal kardiak bezler, midenin kardiak bezlerine benzerler ve lamina propriyada bulunur. Kardiak bezler özefagusun son bölümünde daha yoğundur.
• Özefagus - Tunika mukoza Muskularis mukoza: Mukozanın en alt tabakası muskularis mukozadır. Longitidunal olarak düzenlenmiş düz kas tabakasından oluşur. Özefagusun proksimal bölümünde alışılmadık bir şekilde kalındır.
• Özefagus –Tunika submukoza; bağ dokudan oluşur. Büyük kan damarları, lenfatik damarlar, sinir fibrilleri ve ganglion hücreleri içerir. Sinirler ve ganglion hücreleri submukozal pleksusu (Meissner pleksusu) oluşturur. Diffüz lenfatik doku ve lenfatik nodüller en çok özofagusun üst ve alt bölümlerinde bulunur.
• Özofagusta iki tip bez bulunur. Lokalizasyonları farklıdır. Mukozal ve submukozal bezler lümen duvarını yağlamak ve korumak için mukus sekrete ederler. Özofagusun kendi bezleri, submukozada bulunur. Küçük, bileşik tubuloalveolar bezlerdir. Lümen duvarını yağlar.
• Özefagus - Tunika muskularis: İçde sirküler, dışda longitidunal olmak üzere iki tabakadan oluşur. Üst 1/3 çizgili kas, orta bölümde çizgili ve düz kas karışıktır. Alt 1/3 sadece düz kastan oluşur. İç ve dış kas tabakaları arasında miyenterik pleksus (Auerbach pleksusu) bulunur. Bu pleksus muskularis eksternayı inerve eder ve peristaltik aktivite oluşturur.
• Özofagus-Seroza: Özofagusun dış kısmı adventisya ile kaplıdır. Abdominal kaviteye özofagusun kısa bir parçası girer. Bu bölümünün (abdominal) en dış tabakası seroza olarak adlandırılır.

Mide

• Midenin duvar yapısını oluşturan katmanlar ve özellikleri. Mide yüzey epiteli ve mide bezlerinin düzenlenişi. Mide bezlerinde bulunan hücre tipleri ve salgıları incelenecektir.
• Mide duvar tabakaları: Tunika mukoza, Tunika submukoza, Tunika muskularis, Tunika seroza.
• Tunika mukoza: Lamina Epiteliyalis (Mide yüzeyini ve gastrik çukurları döşeyen epitel tek katlı prizmatik epiteldir), Lamina propria, Lamina muskularis mukoza, Mide yüzeyi ve gastrik çukurcukları.
• Mide bezlerinin düzenlenişi, hücre tipleri ve salgıları (Boyun mukus hücreleri, Pariyetal (Oksintik) hücreler, Zimojen (Esas-Chief) hücreler, Enteroendokrin hücreler (DNES), Farklılaşmamış (kök) hücreler, Gastrik bezler).
• Pilor Histolojisi: Bezler önemli miktarda lizozim enzimi ve mukus salgılar. Gastrin salgılayan G hücreleri pilor bezlerinin müköz hücreleri arasında bulunur. D hücreleri, somatostatin salgılar.
• Kardiya: Hücrelerin çoğu mukus salgılar. Hidroklorik asit salgılayan birkaç pariyetal hücre bulunabilir.
• Midenin diğer tabakaları: T. Submukoza (kan ve lenf damarları içeren bağ dokusu), T. Muskularis (dış tabaka longitudinal, orta tabaka sirküler, iç tabaka oblik, pilor sfinkteri), T. Seroza (mideyi en dıştan örter).