Sindirim Sistemi Quiz

Sindirim Sistemi Fizyolojisi

• Organizmanın canlılığını sürdürmesi için gerekli enerji, alınan besinlerden sağlanır
• Besinlerin vücuda alınması, gerekli yerlere taşınması, parçalanması, hücrelere ulaştırılması ve atıkların dışarı atılması olayına sindirim denir
• Sindirim sistemi, sindirim kanalı ve sindirime yardımcı bezler olmak üzere iki temel bölüme ayrılır
• Sindirim kanalı, ağız boşluğu, yutak, yemek borusu, mide, ince bağırsaklar (onikiparmak, boş, kıvrımlı), kalın bağırsaklar ve anüs'den oluşur (8-10 metre uzunluğunda)
• Sindirime yardımcı organlar, karaciğer, pankreas ve tükürük bezleridir

Sindirime Yardımcı Organ ve Bezler

• Salgılarını sindirim kanalına boşaltırlar
• Karaciğer, pankreas ve tükürük bezleri, sindirime yardım eden organlardır
• Sindirim kanalı organları, ortak bir duvar yapısına sahiptir ve içi boşluklardır

Ağız Boşluğu (Cavum Oris)

• Sindirim kanalına besinlerin alındığı yerdir
• Besinler, dişler, tükürük bezleri ve dil sayesinde yakalanır, parçalanır ve yumuşatılarak hazırlanır
• Dişler, mekanik sindirimi gerçekleştirir
• Tükürük bezleri, ağzın nemli kalmasını ve sindirime yardımcı amilaz enzimi salgılar
• Dil, besinlerin ağız içinde yönlendirilmesini sağlar

Yutak (Farenks)

• Sindirim ve solunum sistemlerinin ortak bölümüdür
• Epiglottis kapağı, besinlerin soluk borusuna kaçmasını engeller
• Yutağa bağlı organlar: ağız ve burun boşluğu, östaki borusu (kulak), soluk borusu ve yemek borusudur

Yemek Borusu (Özofagus)

• Yutaktan mideye kadar uzanan yaklaşık 25 cm'lik bir borudur
• Peristaltik hareketler ile besinler mideye iletilir
• Kimyasal veya mekanik sindirim işlemi gerçekleşmez

Mide (Gaster)

• Diyafragmanın altında, özefagus ile duodenum arasında bulunur
• Besinlerin mekanik ve kimyasal sindirime uğradığı yerdir
• Mide boşluğa, cardia (giriş) ve pilor (çıkış) denir
• Midede bulunan kaslar, besinleri bulamaç hale getirir
• Mide, gastrin hormonu, hidroklorik asit (HCl), pepsinojen ve mukus salgılar
• Mukus, mideyi korur, HCl besinleri asidik hale getirir ve pepsinojen pepsine dönüşür. Pepsine peptit bağlarının parçalanması ve rénin süt proteinlerinin sindiriminde görev alır.

İnce Bağırsaklar (İntestinum Tenue)

• Mideden sonra sindirim kanalında 7.5 metrelik kıvrımlardan oluşan bir kanaldır
• Onikiparmak (duodenum), boş bağırsak (jejenum) ve kıvrımlı bağırsak (ileum) olmak üzere üçe ayrılır
• Mideden gelen asitli kimus ince bağırsakta sekretin, kolesistokinin ve enterogastrin hormonlarını salgılar
• Sekretin, bikarbonat salgılanmasını ve safra üretimini sağlar
• Kolesistokinin, sindirim enzimlerinin salgılanmasını sağlar
• Enterogastrin, mide özsuyu salgılanmasını düzenler
• Bağırsak bezleri, karbonhidrat, disakkarit, laktaz enzimi, proteinlere etki eden erepsin ve amino asitleri sindiren enzimler üretir
• Bağırsak sistemi, besinlerin sindirilmesini ve emilmesini sağlar ve villus ve mikrovilluslar emilimi arttırır

Kalın Bağırsaklar (İntestinum Crassum)

• Yaklaşık 1.5 metre uzunluğunda ve 6-8 cm çapında bir kanaldır
• İnce bağırsak ile çekum, kolon ve rektumdan oluşur
• Sindirilemeyen atıkları depolar ve su, mineral ve vitaminlerin (B ve K vitaminleri) bir kısmını geri emer
• Kalın bağırsakta villuslar yoktur

Pankreas

• Midenin altında bulunan bir organdır
• Dış salgıları amilaz, tripsinojen, kimotripsinojen, lipaz, nükleaz enzimi salgılar
• İç salgıları, insülin ve glukagondur.
• İnsülin, kan şekerini düşürürken, glukagon kan şekerini yükseltir
• Pankreasın dış salgılarının ince bağırsakta aktifleşir ve sindirime yardımcı olur

Karaciğer

• Midenin sağ üst kısmında yer alan vücudun en büyük organıdır
• Yağların sindirilmesi için safrayı üretir
• Amonyağı daha az zehirli maddelere çevirir
• Kan şekerini düzenler
• Vitamin (A, D, K, B12) ve mineralleri depolar
• Kan hücrelerini ve plazma proteinlerini sentezler
• Pıhtılaşmayı engelleyen heparin ve hidrojen peroksiti su ve oksijene parçalar

Safra Kesesi

• Karaciğer tarafından üretilen safrayı depolar
• Safra, yağların parçalanmasını ve yağda eriyen vitaminlerin emilimini sağlar
• Safra taşları, safranın bileşenlerinin dengede olmaması sonucu oluşur

Boşaltım Sistemi

• Metabolik atıkları (üre, ürik asit) vücuttan uzaklaştırır
• Böbrekler, üreterler, mesane ve üretradan oluşur

Böbrekler (Ren)

• İdrarın oluşumunda temel rolü oynar
• Korteks, medulla ve pelvis olmak üzere üç bölümden oluşur
• Nefronlar, idrar oluşumunda görev alır ve glomerülüs ve Bowman kapsülünden oluşurlar

Nefronun Yapısı

• Böbrekte milyonlarca nefron bulunur
• Glomerülüs, Bowman kapsülü, proksimal tüp, henle kulpu, distal tüp olmak üzere farklı bölümlerden oluşur

İdrar Oluşumu

• Günlük yaklaşık 180 litre sıvı süzülür ve 1.5 litre idrar oluşturulur
• Süzülme, geri emilim ve salgılama ile gerçekleşir

Süzülme

• Glomerülüs kılcallarındaki kan plazmasının Bowman kapsülüne geçişidir
• Fiziksel bir işlem olduğundan enerji gerektirmez
• Sıcak havalarda idrar miktarı azalırken, soğuk havalarda daha fazla olur

Geri Emilim

• Bowman kapsülüne geçen su, glikoz, amino asit ve minerallerin nefron kılcallarına geri emilmesidir
• Aktif taşıma ve osmoz ile gerçekleştirilir
• Henle kulpu, proksimal ve distal tüplerde su ve minerallerin geri emilimi farklıdır

Vücutta Boşaltım

• Vücut sıvısında pH değişikliklerinde böbrekler asit veya baz salgılamaktadır
• Hipofiz bezi tarafından salgılanan antidiüretik hormon (ADH), sıvı miktarını düzenler

Böbreğin Görevleri

• Azotlu atıkları, ilaçları ve zehirli maddeleri vücuttan uzaklaştırır
• Kan pH'ını dengelemek, su ve tuz dengesini ayarlamak, kan plazmasındaki osmotik basıncı düzenlemek ve vücut ısısını ayarlamak görevlerinden bazılarıdır
• Eritropoietin hormonunu salgılayarak alyuvar üretimini uyarır
• Uzun süre açlık durumunda amino asiti ve gliseroli glikoza dönüştürür

Üreterler (İdrar Kanalı)

• Böbreklerin pelvisinden gelen idrarın mesaneye taşınmasında görev alır

Mesane (İdrar Kesesi)

• İdrarın depolandığı kaslı organdır
• Belirli bir miktara ulaşınca kasılarak idrarı dışarı atar

Üretra (Dış İdrar Yolu)

• Mesaneden idrarı vücut dışına taşır
• Kadın ve erkeklerde uzunluk farklıdır